Przypisy

bieżeć — biec, podążać, przybywać. [przypis edytorski]

bieżeć — biec. [przypis edytorski]

bieżeć (daw.) — biec. [przypis edytorski]

bieżeć (daw.) — biec, spieszyć, podążać. [przypis edytorski]

bieżeć (daw.) — biec; tu: płynąć. [przypis edytorski]

bieżeć — iść. [przypis edytorski]

bieżeć — tu: płynąć. [przypis edytorski]

bieży — 3.os. lp: idzie, zmierza. [przypis edytorski]

bieży — biegnie. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — biec, śpieszyć, iść. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — biec, spieszyć, podążać. [przypis edytorski]

bieżyć (daw., gw.) — iść. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, biec, podążać. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, biec. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, biec, śpieszyć. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, dążyć. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, podążać; por. bieżąca woda. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, podążać. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść; tu: rozchodzić się. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, zdążać. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, zmierzać. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — iść, zmierzać w jakimś kierunku. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — podążać. [przypis edytorski]

bieżyć (daw.) — zmierzać, iść. [przypis edytorski]

bieżyć (gw.) — biec, śpieszyć, iść. [przypis edytorski]

bieżyć — iść, biec; por. bieżnia. [przypis edytorski]

bieżyć — iść, dążyć. [przypis edytorski]

bieżyć — iść. [przypis edytorski]

bieżyć — iść; tu: wyjść. [przypis edytorski]

bieżyć — podążać, iść. [przypis edytorski]

bieżyć (starop.) — iść, podążać; bieżemy: forma 2.os. lm, idziemy. [przypis edytorski]

bieżyć za ścianę — iść się załatwić. [przypis edytorski]

bieży, co żywo (starop.) — idzie, kto żyw; w znaczeniu: wszyscy idą, zdążają. [przypis edytorski]

bieży — dziś popr. forma: biegnie. [przypis edytorski]

bieży — idzie; tu w znaczeniu: „czas mija”. [przypis edytorski]

bieży — prowadzi. [przypis edytorski]

bieży (starop.) — forma 3.os.lp; znaczenie: podąża, zmierza, idzie. [przypis edytorski]

bieży (starop. forma) — idzie, ucieka. [przypis edytorski]

bieżysz (daw. forma) — idziesz. [przypis edytorski]

bieżysz (daw.) — idziesz, dążysz. [przypis edytorski]

bieżysz o zakład (starop.) — ścigać się o nagrodę. [przypis edytorski]

biezsowiestnyje ekspłoatatory (ros.) — wyzyskiwacze bez sumienia. [przypis edytorski]

Bigda — tytułowy bohater powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego Mateusz Bigda, urodzony w nędznej chłopskiej rodzinie ludowy przywódca, który dochodzi do stanowiska premiera Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]

Big Mario (ang.: Wielki Mario) — postać z niektórych gier komputerowych z serii „Super Mario”, w którą może zmieniać się główny bohater, zyskując nadzwyczajne zdolności. [przypis edytorski]

bigos — tu: awantura. [przypis edytorski]

bigot — dewot; człowiek przywiązujący przesadną wagę do zewnętrznych form pobożności, w istocie zaś hipokryta. [przypis edytorski]

bigot — dewot; człowiek przywiązujący przesadną wagę do zewnętrznych form pobożności, zaniedbujący przy tym duchowość wewnętrzną i moralność; hipokryta w kwestiach religijno-moralnych. [przypis edytorski]

bigot — dewot; człowiek przywiązujący przesadną wagę do zewnętrznych form pobożności, zaniedbujący przy tym duchowość wewnętrzną i moralność. [przypis edytorski]

bigoteria — dewocja; manifestacyjna pobożność przy jednoczesnym zaniedbywaniu duchowości wewnętrznej i moralności. [przypis edytorski]

bigoteria — hipokryzja w zakresie moralności, dewocja; przywiązywanie przesadnej wagi do zewnętrznych form pobożności, przy jednoczesnym zaniedbywaniu istotnej duchowości wewnętrznej i moralności. [przypis edytorski]

bihme (z ukr.) — przysięgam na Boga. [przypis edytorski]

bijąc woły — tu: zabijając woły na ofiarę bogom. [przypis edytorski]

biją w ciebie ciemnego potopu zbrodni, fale / Już sięgają cię, obejmują… — nie zmieniono oryginalnej interpunkcji; zastosowanie przerzutni każe sądzić, że autorka dokonywała tu pracy nad możliwymi sensami frazy. [przypis edytorski]

bijak — jeden z dwóch kijów, z których zbudowany był cep; krótszy i wykonany zazwyczaj z twardszego drewna, służył do uderzania w kłosy ułożone na twardym podłożu. [przypis edytorski]

bijak — kij służący do młócenia. [przypis edytorski]

bijał (gw.) — bił; (o czynności zwyczajowej) zwykł bić. [przypis edytorski]

bije się — tu: odbija się na maszynie drukarskiej, drukuje się. [przypis edytorski]

Bije zegar — anachronizm. [przypis edytorski]

Bijon własc. Bion z Borystenu — grecki filozof żyjący w III w. p.n.e. [przypis edytorski]

Bił nam czołom i prosył, szczob jeho podaryty, a my pomniawszy jeho usługi, dajem (z ukr.) — Bił nam czołem i prosił, żeby go obradować, a my, wspomniawszy jego usługi, dajemy. [przypis edytorski]

bila — kula bilardowa. [przypis edytorski]

Bilbao — miasto w płn. Hiszpanii, w Kraju Basków, u ujścia rzeki Nervión do Zat. Biskajskiej. [przypis edytorski]

bilbokiet (z fr. bilboquet) — zabawka powstała z XVI w., składająca się z kijka z uchwytem połączonego sznurkiem z kulką; podstawą zabawy bilbokietem jest podrzucenie kulki ruchem uchwytu i złapanie jej na kijek. [przypis edytorski]

bilbokiet (z fr. bilboquet) — zabawka składająca się z ostro zakończonego kijka połączonego sznurkiem z przedziurawioną drewnianą kulką; zabawa bilbokietem polega podrzucaniu kulki i łapaniu jej na kijek. [przypis edytorski]

bilboklet — właśc. bilbokiet (z fr. bilboquet), zabawka powstała z XVI w., składająca się z kijka z uchwytem połączonego sznurkiem z kulką; podstawą zabawy bilbokietem jest podrzucenie kulki ruchem uchwytu i złapanie jej na kijek. [przypis edytorski]

bildowany — uczony. [przypis edytorski]

bilė (brus.) — įnagis, vartojamas muštynėms. [przypis edytorski]

Bileam ben Beor a. Balaam ben Beor — prorok, któremu król Moabu, Belek, nakazał, by przeklął Izraelitów, gdyż stanowili zagrożenie dla jego ziemi. Dwukrotnie Bóg nakazał Bileamowi odmówić królowi. Trzecim razem, kiedy Bileam już był w drodze, jego oślicy, na której odbywał podróż, ukazał się Anioł. Oślica przemówiła do Bileama ludzkim głosem i przekazała, że ten ma powiedzieć to, co nakaże Bóg. Ostatecznie pobłogosławił Izraelitów trzy razy (Lb 22,1–41; 24,1–10). [przypis edytorski]

bilet bankowy — banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]

bilet bankowy — banknot papierowy. [przypis edytorski]

bilet bankowy — pierwowzór banknotu, zobowiązanie banku do wypłacenia określonej kwoty. [przypis edytorski]

bilet (daw.) — karteczka z krótką wiadomością, liścik. [przypis edytorski]

bilet (daw.) — tu: bilet bankowy, banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]

bilet „p. p. c.” — bilet wizytowy z dopiskiem „p.p.c.” (od fr. pour prendre congé), przekasyłany na pożegnanie przed wyjazdem. [przypis edytorski]

bilet prostytutki — od 1843 prostytucja w Imperium Rosyjskim była legalna; prostytutki rejestrowano w komisjach medyczno-policyjnych i zamiast paszportów wewnętrznych wydawano im specjalne dokumenty, zwane potocznie „żółtymi biletami”. [przypis edytorski]

bilet — tu: banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]

bilet — tu: bilet wizytowy, wizytówka; obowiązkiem kobiety z wyższych sfer było regularne składanie wizyt towarzyskich, zapowiadanych odpowiednio wcześniej przekazaniem wizytówki przez służbę; w XIX w. zagięciem odpowiedniego rogu wizytówki sygnalizowano cel wizyty, np. rozmowę towarzyską lub złożenie gratulacji. [przypis edytorski]

bilet — tu: bilet wizytowy, wizytówka. [przypis edytorski]

bilet — tu: bilet wizytowy, wizytówka; w dawnym kodeksie honorowym wręczenie biletu wizytowego przez urażonego mężczyznę oznaczało wyzwanie na pojedynek. [przypis edytorski]

bilet — tu: karta wizytowa. [przypis edytorski]

bilet — tu: wizytówka. [przypis edytorski]

bilet wyglądał tak — tu w wydaniu źródłowym zamieszczono obrazek, przedstawiający w niewyraźny sposób kilka liter arabskich w otoczeniu kwiatów. [przypis edytorski]

bili — kad tik. [przypis edytorski]

Bilitis — fikcyjna autorka wierszy o miłości między kobietami, w istocie napisanych przez Pierre'a Louÿsa pod koniec XIX w. [przypis edytorski]

bill (ang.) — projekt ustawy. [przypis edytorski]

bill (ang.) — projekt ustawy wniesiony do parlamentu w Wielkiej Brytanii lub USA. [przypis edytorski]

bill (ang.) — tu: ustawa. [przypis edytorski]

Billaud-Varenne, Jacques Nicolas (1756–1819) — ultraradykalny polityk czasów rewolucji francuskiej, jakobin; deputowany Paryża do Konwentu Narodowego, jeden z najżarliwszych zwolenników osądzenia i stracenia Ludwika XVI, a następnie Marii Antoniny; atakował stanowisko żyrondystów, do 1794 r. popierał linię polityczną Robepierre'a. [przypis edytorski]

billet doux (fr.) — liścik miłosny. [przypis edytorski]

billige Bleisoldaten; deine sind viel, viel bessere (niem.) — tanie ołowiane żołnierzyki; twoje są dużo, dużo lepsze. [przypis edytorski]

Billinger, Richard (1893–1965) — poeta i dramaturg austriacki. [przypis edytorski]

Billot, Jean-Baptiste (1828–1907) — francuski generał i polityk, minister wojny (1896–1898); dysponował niezbitymi dowodami niewinności Dreyfusa i celowo je ukrywał, co ujawnił Zola w swoim liście otwartym. [przypis edytorski]

bilokale i trilokale (żarg.) — w branży turystycznej: dwu- i trzypokojowe apartamenty, złożone z jednej lub dwu sypialni oraz pokoju dziennego z aneksem kuchennym i łazienki. [przypis edytorski]

Biloxi — miasto nad Zat. Meksykańską, założone w 1699, w latach 1719–1722 było stolicą francuskiej Luizjany, ob. w USA, w stanie Missisipi. [przypis edytorski]

Bilsk — dziś: Bielsk; tu: zapis zgodnie z wymową właściwą ludności zamieszkującej wsch. województwa daw. Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]

Bil — w oryginale ang.: Beale. [przypis edytorski]

bima (aszkenaz.) a. tewa (sefard.) — mównica pośrodku synagogi, gdzie wykłada się i czyta Torę; podwyższenie zwieńczone ozdobną kopułą lub ażurową altaną. [przypis edytorski]

bima a. tewa — miejsce w centrum synagogi służące do czytania i objaśniania Tory oraz prowadzenia modlitwy; zwykle w formie altany a. ażurowej kapliczki osadzonej na podwyższeniu (wstępuje się do niej po kilku stopniach‎) i wyposażonej w pulpit, na którym kładzie się Pismo. [przypis edytorski]

bima (hebr.) — podest z pulpitem usytuowany w centralnej części synagogi. [przypis edytorski]