Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156216 przypisów.
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej; przystojny, bardzo uzdolniony i ambitny, prowadził wystawny tryb życia. [przypis edytorski]
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; przystojny, bardzo uzdolniony i ambitny, prowadził wystawny tryb życia; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej: w 415 nakłonił Ateńczyków do podjęcia fatalnej w skutkach wyprawy na Sycylię; oskarżony o świętokradztwo, zbiegł z wysłanego po niego statku i przeszedł na stronę Sparty, która dzięki jego radom odniosła znaczne sukcesy w walce przeciw Atenom; utracił przychylność króla spartańskiego i w 412 udał się do Persji, gdzie został doradcą zarządcy prowincji, przekonując go, żeby zaniechał dotychczasowego popierania Sparty i wsparł Ateńczyków; uzyskał przebaczenie w ojczyźnie i powrócił do Aten, gdzie powierzono mu dowództwo nad flotą, po czym ponownie popadł w niełaskę po zakończonej klęską bitwie pod Notion; po ostatecznym zwycięstwie Sparty uciekł do Persji, gdzie został zamordowany. [przypis edytorski]
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; przystojny, bardzo uzdolniony i ambitny, prowadził wystawny tryb życia; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej: w 415 nakłonił Ateńczyków do podjęcia fatalnej w skutkach wyprawy na Sycylię; oskarżony o świętokradztwo, zbiegł z wysłanego po niego statku i przeszedł na stronę Sparty, która dzięki jego radom odniosła znaczne sukcesy w walce przeciw Atenom; utracił przychylność króla spartańskiego i w 412 udał się do Persji, gdzie został doradcą satrapy Tissafernesa, przekonując go, żeby zaniechał dotychczasowego popierania Sparty i wsparł Ateńczyków, dzięki czemu Persowie skorzystają na osłabieniu obu stron konfliktu; uzyskał przebaczenie w ojczyźnie i powrócił do Aten, gdzie powierzono mu dowództwo nad flotą, po czym ponownie popadł w niełaskę po zakończonej klęską bitwie pod Notion; po ostatecznym zwycięstwie Sparty uciekł do Persji, gdzie został zamordowany. [przypis edytorski]
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej; przystojny, bardzo uzdolniony i ambitny, prowadził wystawny tryb życia. [przypis edytorski]
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej; w 415 p.n.e., tuż przed wypłynięciem ekspedycji wojennej na Sycylię, w nocy nieznani sprawcy poobtłukiwali z herm wyobrażenie fallusa, o co oskarżono m.in. Alkibiadesa. [przypis edytorski]
Alkibiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) — ateński polityk i wódz, w młodości uczeń Sokratesa; przed wyruszeniem na wyprawę na Sycylię obwiniony o świętokradztwo; po niepowodzeniu wyprawy w obawie przed procesem zbiegł do Sparty, której oddał znaczne usługi w wojnie przeciw Atenom. [przypis edytorski]
Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) — ateński polityk i wódz, w młodości uczeń Sokratesa, znany był ze skłonności do rozpustnego, wystawnego życia; zdradził Ateny na rzecz Sparty. [przypis edytorski]
Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) — ateński strateg. [przypis edytorski]
Alkibiades a. Alcybiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa, jako strateg odegrał dużą rolę w ostatnich 15 latach wojny peloponeskiej. [przypis edytorski]
Alkibiadesa, mimo iż był na wygnaniu — Alkibiades nie był właściwie na wygnaniu, ale autor chce pewnie zaznaczyć, że uchwałę o odwołaniu Alkibiadesa z wygnania z 411 r. odnawia się potem. Dopiero po jego powrocie do Aten nastąpiło oddanie skonfiskowanego majątku i odwołanie przekleństwa rzuconego nań na rozkaz władz przez Eumolpidów (szlachetny ród attycki, w którym dziedziczył się urząd naczelnego kapłana, hierofanta, w Eleusis). [przypis tłumacza]
Alkibiades a. z łac. Alcybiades (450–404 p.n.e.) — wódz i polityk ateński, w młodości uczeń Sokratesa; zwolennik agresywnej polityki zagranicznej, odegrał kluczową rolę w drugiej połowie wojny peloponeskiej; przystojny, bardzo uzdolniony i ambitny, prowadził wystawny tryb życia. [przypis edytorski]
Alkibiades był niewątpliwie podobnie chowany i kto wie, czy właśnie to się nie skrupiło później na posągach Hermesa — Hermesowi jako opiekunowi podróżnych stawiano przy drogach pomniki zwane hermami: słupki ozdobione rzeźbą głowy boga oraz wyobrażeniem fallusa (męskiego członka); w 415 p.n.e., tuż przed wypłynięciem ekspedycji wojennej na Sycylię, w nocy nieznani sprawcy poobtłukiwali z herm wyobrażenie fallusa, o co oskarżono m.in. Alkibiadesa. [przypis edytorski]
Alkibiades młodszy (ur. ok. 416) — syn słynnego polityka i wodza Alkibiadesa oraz jego żony Hipparety, córki bogatego Ateńczyka. [przypis edytorski]
Alkibiades, syn Klejniasa — wychowany pod okiem opiekuna Peryklesa, jeden z najzdolniejszych polityków z czasów drugiego i trzeciego okresu wojny peloponeskiej, brakami swego charakteru wiele zaszkodził ojczyźnie i sobie. [przypis tłumacza]
Alkibiades zaś spośród wszystkich demokratów był najpochopniejszym do gwałtu i nie znającym miary swawolnikiem — te słowa byłyby niemożliwe w ustach Anytosa i towarzyszy; są to prawowierni demokraci, którzy w sądzie nie krytykowaliby wybitnego demokraty ani nie porównywaliby go z krwawym oligarchą. [przypis tłumacza]
Alkibiades — z demu Skambonidaj, syn Klejniasa i Dejnomachy, wnuczki Hippokratesa z rodu Alkmeonidów, którego córka Agarysta, była matką Peryklesa. Po śmierci Klejniasa (zginął w bitwie pod Koroneją, w Beocji w 447/6 r.) objął Perykles opieką nad pięcioletnim sierotą. Kiedy Alkibiades dorósł, zdolny, piękny i bogaty, swawolny i samowolny, prowadził dziki żywot i miał ambicję, by być zawsze pierwszym, także i w najwyuzdańszych wybrykach. Nie ustatkował się i po ożenieniu się z Hipparetą, córką Hipponika, najbogatszego Ateńczyka (jest więc szwagrem Kaliasa; zob. Symposion początek). Z tradycji rodu swego był demokratą (dziadek jego, Alkibiades, był towarzyszem Klejstenesa w obaleniu Pizystratydów), ale niekonsekwentnym, zdradzał przekonania i ojczyznę dla urażonej miłości własnej lub dla ambicji i prywaty. Oskarżonego o świętokradztwo w procesie hermokopidów odwołano z Sycylii, gdzie był wodzem Ateńczyków. W drodze uciekł z okrętu i przybywszy do Sparty, radami swymi ściągnął rozliczne klęski na Ateny. Narobiwszy sobie wrogów w Sparcie, uciekł do Persów, którzy Lacedemończyków wspierali pieniędzmi, i poradził satrapie Tissafernesowi, by wstrzymał zasiłki wypłacane Lacedemończykom, najlepiej bowiem dla Persów, jeśli Grecy szarpią się wzajemnie, a żadna strona nie odniesie stanowczego zwycięstwa. Osłabienie pomocy perskiej spowodowało zelżenie nacisku Lacedemończyków, co znowu utorowało Alkibiadesowi powrót do Aten. W 411 r., głównie za staraniem Trazybula, powołało go wojsko ateńskie na Samos, obrało wodzem i powierzyło mu kierownictwo wojny. Za staraniem Teramenesa, a na wniosek Kritiasa lud odwołał Alkibiadesa z wygnania; wybór wojska uznano. Operacje wojenne rozpoczął w 410 r. Naprzód starał się otworzyć z powrotem dla Aten Morze Czarne: największe zwycięstwo pod Kyzikos (miasto na południowym wybrzeżu półwyspu Arktonessos, dziś Kapıdağ, w południowej Propontydzie, Morze Marmara), a w 408 r. wrócił na Samos ze świeżo zdobytego Bizancjum, by podjąć starania około odbicia Jonii. Ale przedtem postanowił wrócić do Aten z flotą, która od lat nie była w domu. Z tą chwilą zaczyna się nasz ustęp. [przypis tłumacza]
Alkidamas z Elei (IV w. p.n.e.) — grecki sofista i retor, uczeń i kontynuator idei Gorgiasza; nauczał w Atenach w tym samym czasie, co Isokrates, którego był rywalem; w pracy Messeniakos popierał powstanie zniewolonych Meseńczyków, stwierdzając, że „Bóg stworzył wszystkich ludzi wolnymi, natura nie uczyniła nikogo niewolnikiem”. [przypis edytorski]
alkiermes — barwik czerwony, wydobywany z owada zwanego czerwcem. [przypis redakcyjny]
alkiermes (z arab.) — barwnik czerwony, wykonany z gatunku owadów zwanych al kirmiz. [przypis redakcyjny]
alkiermes (z arab.) — czerwony barwnik. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — mała sypialnia. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — mały, boczny pokój, często sypialny. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — mały, boczny pokój. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — sypialnia. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — sypialnia w bocznym pokoju. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — ustronny pokoik; sypialnia. [przypis edytorski]
alkierz (daw.) — ustronny pokoik; sypialnia; tu: mniejsze pomieszczenie w karczmie dla lepszych gości. [przypis edytorski]
alkierz — izba narożna, często reprezentacyjna. [przypis edytorski]
alkierz — izba narożna; tu: sypialnia. [przypis edytorski]
alkierz — mały, boczny pokój, często sypialny. [przypis edytorski]
alkierz — mały boczny pokój. [przypis edytorski]
alkierz — mały, boczny pokój. [przypis edytorski]
alkierz — osobna izba w rogu budynku; w domach mieszkalnych używana często jako sypialnia. [przypis edytorski]
Czesław Halicz (właśc. Czesława Endelmanowa-Rosenblattowa), Ludzie, którzy jeszcze żyją
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
alkierzowy (daw.) — sypialniany; alkierz: mały, boczny pokój, często sypialny. [przypis edytorski]
alkierz — sypialnia. [przypis edytorski]
alkierz — ustronny pokoik, często w narożniku budynku; garderoba. [przypis edytorski]
alkierz — w architekturze: czworoboczne pomieszczenie narożne, wyraźnie wyodrębnione z bryły budynku (również dachem); w staropolszczyźnie: popularne określenie małego, ustronnego pokoiku, bocznego gabineciku. [przypis edytorski]
alkierzyk (daw.) — sypialnia. [przypis edytorski]
alkierzyki — pokoiki boczne, bokówki. [przypis redakcyjny]
alkierzyk — izdebka przylegająca do większej izby, zwykle bez okien. [przypis redakcyjny]
alkierz (z niem. Erker: wykusz) — w architekturze: czworoboczne pomieszczenie narożne, wyraźnie wyodrębnione z bryły budynku (również dachem); w staropolszczyźnie: popularne określenie małego, ustronnego pokoiku, bocznego gabineciku. [przypis edytorski]
Alkimedon — myrmidoński wódz, który uratował nieśmiertelne konie Achillesa po śmierci Patroklosa. [przypis edytorski]
Alkinoos (mit. gr.) — król Feaków mieszkających na wyspie Scherii, ojciec Nauzykai; przyjął w gościnę powracającego spod Troi Odyseusza i wyprawił go na Itakę; na jego dworze Odyseusz opowiadał dzieje swojego powrotu spod Troi, co zajmuje księgi IX–XII Odysei. [przypis edytorski]
Alkmajon a. Alkmeon z Krotony (VI–V w. p.n.e.) — grecki filozof i medyk, uczeń Pitagorasa. [przypis edytorski]
Alkmena (mit. gr.) — żona Amfitriona, króla Teb, uwiedziona przez Zeusa który przybrał postać jej męża urodziła Heraklesa. [przypis edytorski]
Alkmena — w mitologii greckiej matka herosa Heraklesa. [przypis edytorski]
Alkmena — żona Amfitriona, matka Heraklesa (jego ojcem był Zeus, który przybrał postać męża Alkmeny). [przypis edytorski]
Alkmena — zmieniona w kamień. [przypis tłumacza]
Alkmeon (mit. gr.) — syn Amfiaraosa i Eryfili; zgodnie z wolą ojca pomścił jego śmierć, zabijając matkę, za co był ścigany przez boginie zemsty, Erynie. [przypis edytorski]
Alkmeon (mit. gr.) — zabił własną matkę, Eryfilię. [przypis edytorski]
Alkmeon — syn Amfiaraosa i Eryfyli, zabił matkę mszcząc się za to, że wysłała ojca na wyprawę wojenną przeciw Tebom, wiedząc od wyroczni, że on stamtąd nie wróci. [przypis edytorski]
Alkmeon z Krotony, Alkmaíōn (VI–V w. p.n.e.) — wybitny grecki filozof i lekarz; twierdził, że zdrowie zależy od równowagi przeciwieństw w organizmie. [przypis edytorski]
alkówka — zdrobn. od: alkowa; pokój prywatny, sypialnia. [przypis edytorski]
Alkofrybas Nasier — pseudonim używany przez Rabelais'go, jest ścisłym anagramem jego imienia i nazwiska. [przypis tłumacza]
alkoholiczny — przekręcone: melancholiczny (w oryg.: allycholly, zamiast melancholy). [przypis edytorski]
alkohol, ten wielki pocieszyciel, o którym przeczytać można parę nieuprzejmych słów w książce mojej o narkotykach — występuję oczywiście przeciw nałogom. Kto może bez popadania w nałóg urżnąć się nawet parę razy do roku, ten może sobie na to bezwzględnie pozwolić. Nawet dobra jest taka „wstriaska” [z ros. встряска: wstrząs; red. WL]. Ohydnym świństwem jest każdy nałóg, począwszy od niewinnych pozornie „papierosików”, które są jedną z największych klęsk narodów zaciągających się, aż do najwyższej marki jadów tzw. „białych”. [przypis autorski]
alkohol w gardło wlewa… w tej rozpaczy lepiej [mu się] pisze — W. Berent, Pisma, II, s. 122 (Próchno). [przypis autorski]
Alkoran (ar. al-Qur'an) — Koran, święta księga islamu. [przypis edytorski]
Alkoran, dziś Koran — święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów. [przypis edytorski]
Alkoran, dziś Koran — święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów; tu: biblia, księga święta. [przypis edytorski]
Alkoran, dziś Koran — święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów; tu: biblia, księga święta, zbiór praw. [przypis edytorski]
Alkoran, dziś: Koran — święta księga islamu. [przypis edytorski]
Alkoran — Koran, święta księga islamu. [przypis edytorski]
Alkoran — właśc. Koran, święta księga religii muzułmańskiej. [przypis edytorski]
Alkoran własc. Koran — święta księga muzułmanów, zawierająca naukę Mahometa; zbiór podstawowych przepisów rel. i prawnych oraz nakazów moralnych islamu; motyw hurys wyskakujących z gruszki występuje nie w Koranie, ale w baśniach arabskich. [przypis edytorski]
Alkoran (z arab.) — Koran, święta księga muzułmanów. [przypis edytorski]
alkowa — ciemny pokój, sypialnia. [przypis redakcyjny]
alkowa (daw.) — pokój sypialny. [przypis edytorski]
alkowa (daw.) — sypialnia. [przypis edytorski]
alkowa (daw.) — sypialnia. [przypis edytorski]
alkowa (daw.) — wnęka lub pokoik sypialny. [przypis edytorski]
alkowa — mały pokoik bez okien, przylegający do większego pokoju, przeznaczony na sypialnię. [przypis edytorski]
alkowa — mały pokoik bez okien, przylegający do większego pokoju; przeznaczony na sypialnię. [przypis edytorski]
alkowa — pokoik, sypialnia. [przypis edytorski]
alkowa — pomieszczenie narożne; tu: sypialnia. [przypis edytorski]
alkowa — sypialnia bez okien łącząca się z drugim pokojem. [przypis redakcyjny]
alkowa — sypialnia. [przypis edytorski]
alkowa — ustronna izba; sypialnia. [przypis edytorski]
alkowa — wnęka sypialniana bez okna. [przypis edytorski]
alkr (port.) — miara powierzchni stosowana w Brazylii: około 2,5 hektara. [przypis edytorski]
Alla bella e soave signora Polacca (wł.) — do pięknej i delikatnej Polki. [przypis edytorski]
Allach a. Allach-Untermenzing — okręg administracyjny Monachium, w kraju związkowym Bawaria; w 1943 r. powstał tutaj obóz koncentracyjny Monachium-Allach, założony przez SS. [przypis edytorski]
Allach akbar! — okrzyk ten znaczy tylko: „Bóg jest wielki”, ale Arabowie wydają go w chwilach trwogi, wzywając ratunku. [przypis autorski]
Allach Kerim — Bóg jest miłosierny. [przypis edytorski]
Allach — podobóz w obozie koncentracyjnym w Dachau. [przypis edytorski]
alla fortuna della guerra (wł.) — na los wojny. [przypis edytorski]
Allah Akbar — Bóg jest największy. [przypis redakcyjny]
Alla Madonna del Monte, signora? (wł.) — Do Madonny del Monte, pani? [przypis edytorski]
alla Madonna del Monte (wł.) — do Madonny dell Monte. [przypis edytorski]
Allan, częściej Alan — anglosaskie imię męskie. [przypis edytorski]
Alla nostra casa ben venuto, molto honorato, signor Petruchio (wł.) — witam w naszym domu, wielce dostojny panie Petruchio. [przypis edytorski]
alla polacca (wł.) — po polsku, na sposób polski. [przypis edytorski]
Alla stoccata — włoski termin zaczerpnięty z szermierki: pchnięcie. [przypis redakcyjny]
All devils! (ang.) — do wszystkich diabłów! [przypis edytorski]
alle, alle Menschen weg nach Madagaskar (niem.) — wszyscy, wszyscy ludzie precz, na Madagaskar. [przypis edytorski]
Alle diese Gebiete (…) jeder wirtschaftlichen Möglichkeit ausgedehnt — Te wszystkie obszary, które zostały wówczas wcielone do Polski, zawdzięczają swój rozwój wyłącznie niemieckiej energii, niemieckiej pracowitości i niemieckiemu twórczemu działaniu… Polska, która powstała z ofiar i krwi niezliczonych niemieckich pułków, rozprzestrzeniła się kosztem starych niemieckich obszarów osiedleńczych, a stało się to wbrew wszelkiemu rozsądkowi i wbrew jakimkolwiek jej możliwościom gospodarczym. [przypis autorski]
Allegheny — pasmo górskie w zach. części Appalachów. [przypis edytorski]
allegować — przytaczać. [przypis redakcyjny]
