Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156415 przypisów.
zawzdy (daw.) — zawsze. [przypis edytorski]
zawziąć się — zacząć się. [przypis redakcyjny]
zawziąć — tu: zakorzenić się, utrwalić. [przypis redakcyjny]
zawziątek (daw.) — zawziętość. [przypis edytorski]
zawziątek — dziś popr.: zawziętość. [przypis edytorski]
zawzięcie (daw.) — [tu:] zamiar. [przypis redakcyjny]
zawziętość — tu: zawzięta chęć a. postanowienie; zawziętość sejmu rozerwania: silne, nieprzezwyciężone postanowienie, aby doprowadzić do zerwania sejmu. [przypis edytorski]
Zayglic, popr.: Zaydlic, Zaydlitz a. Zeydlitz, Józef (1755–1835) — major w 10 regimencie pieszym w czasie wojny polsko-rosyjskiej (1792); organizator wojskowej konspiracji w swoim regimencie i jego dowódca podczas powstania w Warszawie, awansowany na pułkownika; po III rozbiorze na emigracji, szef batalionu w Legii Naddunajskiej i w Legionach Polskich we Włoszech. [przypis edytorski]
zaźrzeć (starop.; tu forma 3 os., lp, r.ż.: zajźrała) — zajrzeć. [przypis edytorski]
zaźrzeć (starop.) — zazdrościć, lecz tu się rozumie w szlachetny sposób. [przypis redakcyjny]
zaźrzeć (starop.) — zazdrościć. [przypis redakcyjny]
zażąć (daw.) — zgnieść. [przypis redakcyjny]
zażąc — ścisnąć. [przypis redakcyjny]
zażądać od nich poręczycieli — kto nie postawi trzech poręczycieli, musi pójść do więzienia. [przypis tłumacza]
Zażądano rachunku od ludzi z życia ludzi i od brata z życia brata. Ktokolwiek przeleje krew ludzką… — Rdz 9, 5–6. [przypis edytorski]
zażarcie — uparcie. [przypis edytorski]
zażarto — dziś: zażarcie; zajadle, w zapamiętaniu. [przypis edytorski]
zaż (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
zażęta siarka — siarka zajęta ogniem, zapalona. [przypis redakcyjny]
zażęty troską (daw.) — ściśnięty, przygnieciony troską. [przypis redakcyjny]
zażec a. zażegnąć — rozniecić ogień. [przypis edytorski]
zażec (daw.) — podpalić. [przypis edytorski]
zażec (daw.) — rozżarzyć, rozpalić. [przypis edytorski]
zażec (daw.) — zapalić. [przypis edytorski]
zażec (daw.) — zapalić. [przypis redakcyjny]
zażec — rozżarzyć, rozpalić. [przypis edytorski]
zażedz — dziś popr. pisownia: zażec; tj. podpalić. [przypis edytorski]
zażegać (daw.) — podpalać. [przypis edytorski]
zażegać (daw.) — zapalać. [przypis edytorski]
zażegać — zapalać, tu: zaczerwienić się. [przypis edytorski]
zażegłszy — zapaliwszy. [przypis edytorski]
zażegnąć (daw.) — zapalić. [przypis edytorski]
zażegną — podpalą. [przypis edytorski]
zażegnać — tu: przezwyciężyć, pokonać. [przypis edytorski]
zażegnięty (daw.) — zapalony. [przypis edytorski]
zażegnięty (daw.) — zapalony. [przypis edytorski]
zażegniony — rozniecony; por. podżegać. [przypis edytorski]
zażenowanie — zawstydzenie. [przypis edytorski]
zażenowany — zawstydzony. [przypis edytorski]
zażgał Bakchidesa — opuszczone: nożem, κοπίς; tłumacz łaciński pisze „sicca” [pominięto tłum. na ros.], według Papego wśród innych znaczeń „nóż ofiarny”, z czym zgadzałby się ustęp Starożytności XII, VI, 2, gdzie scena ta rozgrywa się przy ołtarzu (tamże Flawiusz wymienia Apellesa zamiast Bakchidesa). [przypis tłumacza]
zażgniony (daw.) — zapalony. [przypis edytorski]
zaż się precz bierzecie (starop.) — czyżbyście odchodziły; czy odchodzicie. [przypis edytorski]
zaż sie (…) ćwiczy (daw.) — zaliż się ćwiczy; czy się ćwiczy.) [przypis edytorski]
zażyć (daw.) — użyć. [przypis edytorski]
zażyć (daw.) — użyć, zastosować. [przypis edytorski]
zażyć (daw.) — zaznać. [przypis edytorski]
zażyć — użyć, posłużyć się. [przypis redakcyjny]
zażyć — zakosztować. [przypis redakcyjny]
zażyć — zaznać, doznać, doświadczyć. [przypis redakcyjny]
zażyć z mańki — oszukać, podejść. [przypis redakcyjny]
zażyć z mańki — tu: oszukać, wywieść w pole; wyrażenie wzięte z języka wojskowego: zażyć z mańki (tj. z lewej ręki) oznaczało niespodziewane uderzenie przeciwnika w walce na białą broń z lewej strony, po szybkim przerzuceniu broni z ręki do ręki. [przypis redakcyjny]
zażyć z mańki — tu: wywieść w pole, zaskoczyć; wyrażenie wzięte z języka wojskowego. Zażyć z mańki (tj. z lewej ręki) oznaczało niespodziewane uderzenie przeciwnika w walce na białą broń z lewej strony, po szybkim przerzuceniu broni z ręki do ręki. [przypis edytorski]
zażyi — dziś popr.: zażyj. [przypis edytorski]
zażyłabyś duszoj (z ros. ты зажила бы душой) — zaczęłabyś żyć [całą] duszą (tj. prawdziwie, do głębi). [przypis edytorski]
zażył — tu: wziął, przywłaszczył. [przypis redakcyjny]
zażyły — przyjacielski. [przypis edytorski]
zażynki — rozpoczęcie żniw, połączone z różnymi ludowymi obrzędami i zwyczajami, jak np. zaczynanie zbioru zbóż zwykle w sobotę. [przypis edytorski]
zażywać (daw.) — tu: używać, stosować. [przypis edytorski]
zażywać — tu: używać. [przypis edytorski]
zażywać — tu: używać sobie na czymś; pustoszyć. [przypis redakcyjny]
zażywać — tu: używać, wykorzystywać. [przypis edytorski]
za żywa (daw.) — żywcem. [przypis edytorski]
zażywał — tu: używał. [przypis edytorski]
zażywał wczasu (daw.) — odpoczywać. [przypis edytorski]
za żywa — za życia a. na żywca. [przypis edytorski]
za żywa — za życia. [przypis edytorski]
zażywna — dobrze zbudowana. [przypis edytorski]
zażywny (daw.) — tęgi, gruby, tłusty, utuczony. [przypis edytorski]
zażywny — tęgi, lecz energiczny. [przypis edytorski]
zazdraszczają — dziś: zazdroszczą. [przypis edytorski]
Zazdrość i medycyna — powieść Michała Choromańskiego (1904–1972) wydana w 1932 r. [przypis edytorski]
zazdrość wślizgnęła się w ołtarz z darni, na którym ofiarowano koźlątko — rolnik Kain, syn Adama i Ewy, zabił swojego brata, pasterza Abla, z zazdrości o to, że Bóg przyjął złożoną przez Abla ofiarę ze zwierzęcia, ale nie chciał spojrzeć na płody rolne, jakie ofiarował Kain. [przypis edytorski]
zazdrość (…) zależy (…) niekiedy nawet od religii — Mahomet nakazał swoim wyznawcom strzec swoich żon. Pewien iman rzekł umierając to samo, a Konfucjusz również głosił tę zasadę. [przypis autorski]
zazdrość [zelotypia] — Zob. Przyp. do Tw. 35. [przypis redakcyjny]
zazdrość zjednałeś (…) w mojej małej osobie — spowodowałeś zazdrość (u żony) o moją skromną osobę. [przypis redakcyjny]
zazdroście (daw., gw.) — zazdrości (M.,B. lm). [przypis edytorski]
zazdroście (daw., gw.) — zazdrości (M., B. lm). [przypis edytorski]
zazdrościł losu Priama, co wszystką swą przeżył rodzinę — Swetoniusz [Żywot Tyberiusza 62]. [przypis autorski]
(…) zazdrościliśmy sobie wzajemnie (…) — [Komentarz autora z Uwag.] Takie składniki są konieczne w stosunkach ludzi między sobą, chociażby byli sobie jak najbardziej oddani. Strumieński przesadził w mierze owej milczącej zazdrości. Że intelektualne interesy biorą często górę nad płciowymi, nad miłością, to pokazał Strindberg np. w Spowiedzi głupca, a popularnie Lemaitre we Flipocie. Płciowe interesy są właściwie także egoistycznymi, ale to jest właśnie jedyną stałą osią „miłości”, że przypadkowo w jednej fizjologicznej sprawie egoizmy schodzą się równolegle i równobieżnie: jeden egoizm jest zadowolony przeważnie tylko wtedy, gdy i drugi jest zadowolony. Dokoła tej osi chciałoby się w ten sam sposób ugrupować inne interesy egoizmu, lecz to już się nie tak dobrze udaje. [rozdział XVII „Strumieński czasem w interesie swego egoizmu wychodził przecież z obrębu nazw i myślał nie gotowymi ułożeniami, ale fotograficznie, faktami, czyli używając starego wyrażenia: intuitywnie te fakty odczuwał (…)”; por. rodział VII „Czasami w irytacji, na podstawie analogii z samym sobą, dobrze oceniał jej egoizm, objawiający się w drobnych ukłuciach szpilkami w najniewinniejszej na pozór formie, lecz zamiast widzieć w tym wpływ jej wychowania (…) w swoich walkach psychicznych z Olą upatrywał rzekomy wieczny antagonizm między mężczyzną a kobietą w ogóle”, rozdział VIII „(…) Truskawski odgadł te motywy Strumieńskiego — nie przez psychologiczną intuicję lub badanie, ale przez czysto złośliwą insynuację (…)”; rozdział XV „Biorąc miarę ze siebie, przeczuwała także, że Strumieński znowu tak bardzo na serio zapamiętałym nie jest (…)”, rozdział XVI „Jak Ola instynktem (?) trafnie odgadła, że Strumieński romansował z Berestajką, nie mając żadnych innych celów prócz romansowania samego, tak Strumieński odgadł, że ona bierze rzecz po prostu, nie wiążąc jej ze sprawą Angeliki. Jego umysł jął więc wysnuwać teraz inny, łatwiejszy, a dla bytu jego egoizmu ważniejszy wątek myślenia”]. W filozofii takie zachowanie się umysłowe uznane jest za najlepsze, a w ostatnich czasach otrzymało nazwę „krytyki kopiującej”. [przypis autorski]
zazdrościwy (starop.) — zazdrosny. [przypis edytorski]
zazdrośném — dziś popr. forma: zazdrosnym. [przypis edytorski]
zazdrośném — dziś popr. pisownia: zazdrosnym. [przypis edytorski]
zazdrosny jak Maur — odniesienie do postaci Maura Otella, tytułowego bohatera sztuki Szekspira, który powodowany obsesyjną zazdrością udusił swoją żonę, Desdemonę; Maurowie to europejska nazwa na określenie muzułmańskich mieszkańców Płw. Iberyjskiego i płn.-zach. Afryki, z pochodzenia w większości Berberów (rdzennych mieszkańców Afryki Płn.). [przypis edytorski]
zazdrostka — krótka firanka, zasłaniająca tylko połowę okna. [przypis edytorski]
Zazdroszczę tym (…) — Ustęp ten należy uważać za dalszy ciąg poprzednich paragrafów i za cudzysłów w ustach autora. [przypis tłumacza]
Za zdrowie nasze… — Salute a noi! Wykrzyknik, który następuje zwykle po słowie „śmierć” i służy dlań jak gdyby za poprawkę. [przypis autorski]
zaziajany (gw.) — zziajany. [przypis edytorski]
zaziemski — dziś: pozaziemski. [przypis edytorski]
zazierać (daw.) — zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — spoglądać, zaglądać. [przypis edytorski]
zazierać (gw.) — zaglądać. [przypis edytorski]
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi, Chłopi, Część czwarta - Lato
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zazierać — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]
zazierać — zaglądać, patrzeć w głąb czegoś. [przypis edytorski]
zazierać — zaglądać. [przypis edytorski]
zazierający (gw.) — spoglądający. [przypis edytorski]
zazionąć (daw.) — owiać. [przypis redakcyjny]
Zaznaczam, że pod względem takiego pojęcia stosunku Hamleta do Ofelii nie jestem odosobniony; tak samo zapatruje się Tieck (Dramaturg. Blaetter II. 58 i n.), a po nim kilku innych; przypuszczenie to, mniemam, musi się nasuwać każdemu uważniejszemu czytelnikowi, nie dającemu się powodować zwykłemu, zbyt sentymentalnemu przedstawieniu Ofelii na scenie. Oczywiście, stanowczego dowodu przeprowadzić niemożna; poeta nie dopowiedział wszystkiego, a uczynić tak musiał, aby scenom pomiędzy Hamletem a Ofelią oraz Hamletem a Poloniuszem nadać charakter, jaki w sztuce posiadają. Zresztą uwagi godnym jest i to, że w substracie dramatu, w dziejach Amletha w Historia Danica Saxona Gramatyka w opracowaniu Francuza Itelleforest w Histoires tragiques, jest również mowa o tajemnym porozumieniu królewicza z pewną piękną, oddaną mu damą dworu. Król Fengo, bratobójca i zaborca tronu, nie dowierza szaleństwu pasierba; dla zdemaskowania go jako symulanta radzą mu dworzanie sprowadzić go sam na sam z piękną, młodą dziewczyną: jeśli szaleństwo jest udane, to się wobec takiej pokusy nie ostoi. Spotkanie urządzono niby przypadkiem w samotnym ustroniu leśnym. Atoli zakochana w nim dziewczyna zawiadamia go, że zastawiono nań sidła. Po czym wprowadza dworzan w błąd co do swego stosunku; on potwierdza, że był jej bliski, ona temu stanowczo zaprzecza. Widzimy więc, że tutaj już znajduje się zarys Ofelii, jakkolwiek bardzo lekki; dotyczący rys znajduje się jednak i w tym wizerunku. Zresztą, jaką namiętną, osobistą sympatię wywołują wciąż jeszcze losy Ofelii — Tieck o mało nie został przez jakiegoś angielskiego szlachcica wyzwany na pistolety — wynika z pisma, które otrzymałem od pewnej bezimiennej damy angielskiej, czyniącej mi najgwałtowniejsze wyrzuty z powodu zelżenia kochanki Hamleta. I Loening (Tragedia Hamleta 1893) oburza się na wątpiących o cnotliwości Ofelii: takie ciągle zajmowanie się tą dyskretną sprawą, to — powiada on — nieuzasadniona ciekawość, jeżeli nie coś gorszego — mianowicie dowodzi to, jak mówi zaraz potem, zdeprawowania wyobraźni; dla sztuki kwestia ta jest dość obojętną, obraz Ofelii przez to samo wcale się jeszcze nie zmienia. — A więc po co wówczas te gniewy? Mnie się jednak zdaje, że sprawa ta dla sztuki nie jest przecież tak bez znaczenia: jeżeli nie obraz Ofelii, to wizerunek Hamleta otrzymuje dzięki temu rys dosyć ważny. A potem: zdeprawowanie wyobraźni ma być źródłem tego przypuszczenia? Na zdeprawowanie wyobraźni chorują ludzie, nie wierzący w cnotę Ofelii? W takim razie niedaleko bylibyśmy od — pistoletów. I Kuno Fischer mówi o ludziach, którzy z Ofelii pragną zrobić jakoby ladacznicę! Ależ, gwałtowni panowie,/ Po co wam zaraz tak przesadzać w słowie!?/ Tak samo i Vischer (w ogłoszonych co dopiero Odczytach o Szekspirze) ledwie zdoła się umitygować, gdy punkt ten porusza; co prawda, musi on wówczas obrzydliwe przytyki Hamleta kłaść na karb „surowości wieku” i przyganiać poecie z powodu wierszy Ofelii o owej dziewczynie w dzień św. Walentego. No, Szekspir chyba wiedział, co, odpowiednio do ich charakteru, kładł osobom swym w usta. Zresztą co się tyczy wierszy, które Ofelia śpiewa w obłąkaniu, to oczywiście nie dowodzą ono niczego, mogą to być również mamidła obłędnej wyobraźni. Atoli razem z innymi momentami trzeba je będzie przecież uważać za coś w rodzaju napomknienia poety. [przypis autorski]
zaznaczone na s. 181/182 — [autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment zaczynający się od słów]: „Strumieński budował kościół (…)”. [przypis edytorski]
zazrośnego — zazdrosnego (starop. postać wyrazu, –d zostało wtrącone później. [przypis redakcyjny]
