Przypisy

wesół (daw.) — wesoły. [przypis edytorski]

wesół — dziś: wesoły. [przypis edytorski]

wesół i zdrów (daw.) — dawne, krótkie formy przymiotników w r.m.: wesoły i zdrowy. [przypis edytorski]

wesołem — daw. forma, pozostawiona ze względu na rym; dziś popr. forma Msc. lp.: wesołym. [przypis edytorski]

Wesołów — wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]

Wespazjanowe sestercje rzymskie zapachu nie mają — nawiązanie do przypisywanej cesarzowi Wespazjanowi sentencji „Pecunia non olet”, oznaczającej, że nie jest ważne źródło zarobku, ale sam zarobek. [przypis edytorski]

Wespazjan, właśc. Titus Flavius Vespasianus (9–79) — cesarz rzymski, założyciel dynastii Flawiuszów; w r. 66 mianowany przez Nerona głównodowodzącym w wojnie przeciw powstańcom w Judei; kiedy po śmierci Nerona w r. 68 wygasła dynastia i o władzę walczyło trzech konkurentów, został latem 69 r. przez swoje wojska obwołany cesarzem, a pół roku później uznany przez senat. [przypis edytorski]

Wespazjan, właśc. Titus Flavius Vespasianus (9–79 n.e.) — cesarz rzymski, założyciel dynastii Flawiuszów, reformator państwowości rzymskiej; w r. 66 mianowany przez Nerona głównodowodzącym w wojnie przeciw powstańcom w Judei; kiedy po śmierci Nerona w 68 wygasła dynastia i o władzę walczyło trzech konkurentów, został latem 69 przez swoje wojska obwołany cesarzem, a pół roku później uznany przez senat; rozbudowywał Rzym, umocnił granice państwa; zainicjował powoływanie mocą decyzji cesarskiej nowych członków senatu pochodzących ze zromanizowanych prowincji, poza zwykłą w republice drogą, przez objęcie urzędu kwestorskiego; dla usprawnienia przekazania władzy następcy zapoczątkował praktykę powoływania współregenta, którym został jego starszy syn, Tytus. [przypis edytorski]

Wespazjan, właśc. Titus Flavius Vespasianus (9–79 n.e.) — cesarz rzymski, założyciel dynastii Flawiuszów, reformator państwowości rzymskiej; rozbudowywał Rzym, umocnił granice państwa. [przypis edytorski]

Wespazjan, właśc. Titus Flavius Vespasianus (9–79 n.e.) — cesarz rzymski, założyciel dynastii Flawiuszów; w 66 mianowany przez Nerona głównodowodzącym w wojnie przeciw powstańcom w Judei; kiedy po śmierci Nerona wygasła dynastia i o władzę walczyło trzech konkurentów, został latem 69 przez swoje wojska obwołany cesarzem, a pół roku później uznany przez senat. [przypis edytorski]

Wespazyjanus nie wąchał pieniędzy — Wespazjan (9 n.e.–79 n.e.), właśc. Titus Flavius Vespasianus cesarz rzymski, założyciel dynastii Flawiuszów, reformator i reorganizator państwa rzym.; do tradycji weszło kilka jego sentencji, m.in. pecunia non olet (łac.): pieniądze nie śmierdzą, zdanie to miało być komentarzem do jego decyzji o wprowadzeniu podatku od toalet publicznych. [przypis edytorski]

wespółek (daw.) — razem. [przypis edytorski]

wespółek (daw.) — razem, wspólnie. [przypis edytorski]

wespołek (daw.) — razem. [przypis edytorski]

wespołek (daw.) — razem, wspólnie. [przypis edytorski]

wespołek (daw.) — wspólnie, razem. [przypis edytorski]

wesprzeć — tu: stawić czoła, zaatakować. [przypis edytorski]

Wessel, Horst (1907–1930) — niemiecki nazista, członek SA. Kiedy został zastrzelony, czczono go jako męczennika ruchu hitlerowskiego. Był autorem pieśni, która została oficjalnym hymnem partyjnym NSDAP, a w latach 1933–1945 była śpiewana po oficjalnym hymnie Niemiec na uroczystościach państwowych. [przypis edytorski]

westa (daw.) — kamizelka. [przypis edytorski]

westalka — kapłanka mająca za zadanie pilnować domowego ogniska ku chwale rzymskiej bogini Westy, ślubująca dziewictwo. [przypis edytorski]

westalka — kapłanka rzymskiej bogini Westy w czasie sprawowania tej funkcji pod karą śmierci zobowiązana do zachowania dziewictwa. [przypis edytorski]

westalka — kapłanka rzymskiej bogini Westy, zobowiązana do pilnowania świętego ognia i do zachowania dziewictwa w trakcie pełnienia tej funkcji. [przypis edytorski]

westalka — kapłanka Westy: w mit. rzym. będącej boginią ogniska domowego i ładu państwowego. [przypis edytorski]

westalka (mit. rzym.) — kapłanka strzegąca świętego ognia w świątyni bogini Westy (patronki ogniska domowego) w staroż. Rzymie; westalki składały śluby czystości, nosiły biały strój i cieszyły się wielkim szacunkiem społecznym. [przypis edytorski]

westalka — rzymska kapłanka Westy, zobowiązana pozostać dziewicą przez czas sprawowania tej funkcji. [przypis edytorski]

westalka — w staroż. Rzymie: kapłanka strzegąca świętego ognia w świątyni Westy, bogini ogniska domowego. [przypis edytorski]

westalka — w starożytnym Rzymie dziewicza kapłanka strzegąca świętego ognia w świątyni Westy, otoczona wielkim szacunkiem i nietykalna. [przypis edytorski]

westalka — w starożytnym Rzymie dziewicza kapłanka strzegąca świętego ognia w świątyni Westy. [przypis edytorski]

westalka — w starożytnym Rzymie kapłanka bogini domowego ogniska, Westy. [przypis edytorski]

westalka — w starożytnym Rzymie: kapłanka bogini Westy, zobowiązana do zachowania dziewictwa w czasie pełnienia tej funkcji. [przypis edytorski]

westalka — w starożytnym Rzymie kapłanka bogini Westy, zobowiązana do zachowania dziewictwa w czasie pełnienia tej funkcji. [przypis edytorski]

westalka — w starożytnym Rzymie: kapłanka Westy, strażniczka świętego ognia. [przypis edytorski]

westalki — kapłanki strzegące świętego ognia w świątyni bogini Westy (patronki ogniska domowego) w staroż. Rzymie; westalki składały śluby czystości, nosiły biały strój i cieszyły się wielkim szacunkiem społecznym. [przypis edytorski]

westalki — w staroż. Rzymie: kapłanki strzegące świętego ognia w świątyni bogini Westy, patronki ogniska domowego; pełniły służbę przez 30 lat, obowiązane do zachowania dziewictwa. [przypis edytorski]

westalki — w staroż. Rzymie: kapłanki strzegące świętego ognia w świątyni bogini Westy, patronki ogniska domowego; pełniły służbę przez 30 lat, obowiązane do zachowania dziewictwa, cieszyły się wielkim szacunkiem społecznym. [przypis edytorski]

westalskie ognisko — ogień wiecznie płonący w świątyni Westy, bogini domowego ogniska i opiekunki państwa. [przypis edytorski]

westalskie panny — westalki; dziewice-kapłanki bogini Westy. [przypis edytorski]

Westalskim myślom… — westalki, tj. kapłanki Westy, podczas sprawowania tej funkcji był zobowiązane pozostać dziewicami. [przypis edytorski]

Westa (mit. rzym.) — bogini ogniska domowego i państwowego. [przypis edytorski]

Westa (mit. rzym.) — bogini ogniska domowego i państwowego; w jej świątyni na Forum Romanum podtrzymywano wieczny ogień, mający zapewniać bezpieczeństwo miasta; świątynia została zamknięta w r. 394 na rozkaz chrześcijańskiego cesarza Teodozjusza Wielkiego. [przypis edytorski]

Westa (mit. rzym.) — bogini ogniska domowego i państwowego; w mit. gr. odpowiadała jej Hestia, jednakże uznaje się, że kult bogini ma rodowód praindoeuropejski; Westa na­leżała do bóstw opiekuńczych Troi i z Eneaszem przybyła do Italii. [przypis edytorski]

Westa (mit. rzym.) — bogini ogniska domowego. [przypis edytorski]

Westarp, Kuno von (1864–1945) — niemiecki polityk konserwatywny, urodzony w dawnej Prowincji Poznańskiej królestwa Prus, członek Reichstagu (parlamentu niemieckiego), jeden z założycieli i od 1926 przewodniczący Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej (DNVP); domagał się rewizji traktatu wersalskiego, kwestionował ustalone w nim niemieckie granice wschodnie. [przypis edytorski]

Westbahnhof — jeden z głównych dworców kolejowych w Wiedniu. [przypis edytorski]

westchnienie zaś wieśniaka słowiańskiego (…) większej jest ceny jak wszystkie płody geniuszów — źródła tego cytatu nie udało się odnaleźć. [przypis edytorski]

Westend — historyczna, prestiżowa ulica w Kopenhadze; może chodzić też o porównanie z londyńskim obszarem centralnym (West End), znanym z licznych teatrów i wielu atrakcji turystycznych. [przypis edytorski]

West End — obszar centralnego Londynu na zachód od City of London, stanowiący rozrywkowe i handlowe centrum miasta, z wieloma teatrami, lokalami rozrywkowymi, sklepami i przedsiębiorstwami. [przypis edytorski]

Westermann, François Joseph (1751–1794) — generał francuski związany z Dantonem. [przypis edytorski]

western pictures (daw. ang.) — westerny, filmy z akcją rozgrywającą się na Dzikim Zachodzie. [przypis edytorski]

Westerplatte — półwysep w Gdańsku, broniony przez wojsko polskie w pierwszych dniach II wojny światowej; dzięki nadawanemu przez radio komunikatowi „Westerplatte broni się nadal” stał się symbolem polskiego oporu. [przypis edytorski]

Westerplatte — półwysep w Gdańsku, w 1939 polska enklawa w Wolnym Mieście Gdańsku, broniona do 7 września 1939. [przypis edytorski]

Westgoci — dziś popr.: Wizygoci, lud germański, odłam Gotów; w V w. najechali cesarstwo rzymskie, złupili Rzym i podbili płd.-zach. prowincje rzymskie, tworząc królestwo ze stolicą w Tuluzie, obejmujące płd.-zach. Galię i większość Hiszpanii; w pocz. VI w. wyparci z Galii przez Franków, przenieśli stolicę do Toledo (542); w VIII w. ich królestwo zostało podbite przez Arabów. [przypis edytorski]

Westminster — dzielnica środkowego Londynu, dawniej samodzielne miasto; w Westminsterze znajduje się m.in. Pałac Westminsterski, zbudowany w XI w., od XIII w. będący politycznym centrum angielskiej państwowości, oraz Opactwo Westminsterskie (kolegiata św. Piotra w Westminsterze), najważniejsza, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła w Londynie, świątynia anglikańska, zbudowana w miejscu klasztoru powstałego w X w. [przypis edytorski]

Westminster — opactwo w centrum Londynu, miejsce pochówku królów ang. [przypis edytorski]

Westminster — parlament brytyjski; od nazwy Pałacu Westminsterskiego w Londynie, miejsca posiedzeń obu izb Parlamentu Zjednoczonego Królestwa (Izby Lordów i Izby Gmin). [przypis edytorski]

Westminster Stairs — dosł.: schody westminsterskie, dawne główne zejście z budynku Opactwa Westminsterskiego w Londynie do Tamizy, w pobliżu dzisiejszego mostu Westminster Bridge. [przypis edytorski]

Westöstlicher Divan — Dywan Zachodu i Wschodu (1819), zbiór poetycki napisany przez Johanna Wolfganga Goethego oraz Marianne Jung, inspirowany poezją Wschodu. [przypis edytorski]

Westwall — Linia Zygfryda (Wał Zachodni, Linia Hindenburga), system niemieckich umocnień wzdłuż granicy Niemiec z Francją i Luksemburgiem. [przypis edytorski]

westybul — pomieszczenie prowadzące do głównej klatki schodowej lub reprezentacyjny przedpokój. [przypis edytorski]

westybul — pomieszczenie w budynkach publicznych, prowadzące do głównej klatki schodowej; reprezentacyjny przedpokój. [przypis edytorski]

westybul — reprezentacyjny pałacowy przedpokój. [przypis edytorski]

westybul — reprezentacyjny przedpokój. [przypis edytorski]

westybul (z łac.) — reprezentacyjny przedpokój. [przypis edytorski]

weszcie (starop. forma) — wejście; otwarte weszciu: otwarte dla wejścia. [przypis edytorski]

weszcie (starop. forma) — wejście. [przypis edytorski]

weszedł — dziś popr.: wszedł. [przypis edytorski]

weszła była (daw.) — forma czasu zaprzeszłego, dziś: weszła. [przypis edytorski]

weszła mi krew — sens: wzburzyła mi się krew. [przypis edytorski]

Weszliśmy na Ornak — w rzeczywistości na Przełęcz Pyszniańską; autor raczej nie był na Ornaku. [przypis edytorski]

wet (daw.) — słodki deser. [przypis edytorski]

Weteran z 1863 r. — uczestnik powstania styczniowego z 1863 r., postać niewystępująca pierwotnie w dramacie Rydla. [przypis edytorski]

wetować (daw.) — rekompensować. [przypis edytorski]

wetować (daw.) — wynagradzać sobie straty. [przypis edytorski]

wetować (daw.) — wynagradzać straty. [przypis edytorski]

wetować — odpłacać, wynagradzać; odbijać sobie. [przypis edytorski]

weto (z łac.) — sprzeciw. [przypis edytorski]

Wettstein-Adelt, Minna (1869–ok. 1908) — niemiecka publicystka i działaczka na rzecz praw kobiet. [przypis edytorski]

wety (daw.) — deser. [przypis edytorski]

wety (daw.) — deser, słodycze. [przypis edytorski]

wety (daw.) — desery. [przypis edytorski]

wety (daw.) — słodki deser. [przypis edytorski]

wety — deser. [przypis edytorski]

W Europie przy końcu XV stulecia z przybyciem uczonych Greków — uciekinierów z Cesarstwa wschodniorzymskiego (Bizancjum), gdzie zachowano zdobycze kultury antycznej, a które wskutek najazdów Turków straciło większość terytoriów i w 1453 (zdobycie Konstantynopola) ostatecznie upadło. [przypis edytorski]

we wał — dziś: w wał (chociaż: we wtorek). [przypis edytorski]

w Ewangelii, gdzie przybyli w ostatniej godzinie otrzymali tę samą zapłatę co ci, którzy dźwigali trud całego dnia — przypowieść Jezusa w Mt 20, 1–16. [przypis edytorski]

w ewangielskiej historii — Mt 25. [przypis edytorski]

we warsztacie (gw.) — dziś popr.: w warsztacie. [przypis edytorski]

we wieczności — dziś popr.: w wieczności. [przypis edytorski]

We wierchym właśnie wchodził (daw., gw.) — wchodziłem właśnie pomiędzy wierchy (szczyty górskie). [przypis edytorski]

we wnęku — dziś r.ż.: we wnęce. [przypis edytorski]

wewnętrze — dziś popr.: wnętrze. [przypis edytorski]

Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta — właśc. Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, 1764–94, badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego; dzieło Tadeusza Korzona (1839–1918), opublikowane w latach 1882–1899. [przypis edytorski]

wewnętrznopolityczny — dziś: wewnątrzpolityczny, dotyczący polityki wewnętrznej państwa. [przypis edytorski]

wewnętrzny — dziś: wewnętrzny. [przypis edytorski]

we wniku — dziś popr.: we wnykach. [przypis edytorski]

we wojsku (gw.) — w wojsku. [przypis edytorski]

we wozie — dziś: w wozie. [przypis edytorski]

we wszystkich Stanach Zjednoczonych Australii — państwo Australia (formalnie Związek Australijski) powstało w 1901 jako federacja kilku odrębnych kolonii brytyjskich istniejących wcześniej na kontynencie australijskim; obecnie dzieli się na 6 stanów, 3 terytoria wewnętrzne i 7 terytoriów zewnętrznych. [przypis edytorski]

we wszystkiem biegu (starop.) — w pełnym biegu. [przypis edytorski]

Weyer, Johann (1515–1588) — niderlandzki lekarz, demonolog, autor dzieła O zwodniczych sztuczkach demonów (De praestigiis daemonum, 1563), w którym wypowiadał się przeciwko prześladowaniom czarownic, uznając, że podstawową przyczyną zachowania domniemanych czarownic są przywidzenia, które należy traktować jako objawy choroby psychicznej. [przypis edytorski]