Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 17654 przypisów.
przez oczy otwarte głód targnie — Melania Fogelbaum napisała ten wiersz, gdy była uwięziona w getcie łódzkim. Getto w Łodzi powstało 8 lutego 1940 roku, z czasem stało się ono najbardziej izolowanym gettem dla ludności żydowskiej w okupowanej Polsce i wielkim obozem pracy przymusowej. Przetrwało prawie 4,5 roku. W getcie tym nie było kanałów, a kamienice sąsiadujące z murem od strony „aryjskiej” zostały wyburzone przez Niemców, co skutecznie uniemożliwiło przemyt niezbędnej żywności i lekarstw. Głodujący łódzcy Żydzi, w tym dzieci, wyrabiali odzież zimową dla armii niemieckiej, dywany i kapelusze, pracując w tzw. resortach (zakładach pracy przymusowej). Jeszcze przed 1942 w getcie łódzkim, głównie z powodu głodu i innych chorób, zmarło ok. 17,5 tys. osób. [przypis edytorski]
,,Przez ofiarę ducha…” — zdanie wygłoszone przez Mickiewicza podczas prelekcji w College de France w Paryżu dnia 7 II 1844 r. [przypis redakcyjny]
przez okazją (daw.) — dziś: przez okazję. [przypis edytorski]
Przezorność radzi, aby pozostawić swemu losowi tych, którzy sami siebie chcą zgubić… — „Szedł do oręża, kto go tylko mógł dźwigać, a zuchwałość więcej jeszcze rąk uzbroiła. Równa zaciętość w mężczyznach i niewiastach: a w przymusie odmiany ziemi rodzinnej większa życia bojaźń niźli śmierci”, pisze Tacyt (Dzieje V, 13, przekł. Naruszewicza), czym potwierdza słowa Flawiusza w III, X, 2, i dodaje: „ustały bitwy, póki by wszystkich tak od starożytności, jak nowo wynalezionych sposobów dobrania miast nie przygotowano”, czym znowu prostuje powody zwłoki w działaniach wojennych Rzymian. [przypis tłumacza]
przezorny (daw.) — przezroczysty. [przypis redakcyjny]
przez otwłoki (starop.) — bez zwłoki; niezwłocznie. [przypis edytorski]
Przez otwory strzelnicze ust — „Poezja” 1971, nr 12, s. 58. [przypis autorski]
przez paszportu — popr.: bez paszportu. [przypis edytorski]
Przez pewien czas dusza wyważona wprzódy ze swoich torów błądzi (…) kreślący obrazy męczeństwa narodu swego i człowieka w ogólności, stają się chorążymi ideału najmłodszego pokolenia — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie, III, s. 215–217. [przypis autorski]
przezpieczeństwa — bezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
przezpieczeństwo — bezpieczeństwo. W tekście zastosowano liczne archaizmy, używając jednak niekonsekwentnie różnych form, np. obok formy „przezpieczeństwo”, pojawia się „bezpieczność”, a także współcześnie obowiązująca forma. [przypis edytorski]
przezpiecznie (daw.) — dziś: bezpiecznie. [przypis edytorski]
przezpiecznie — dziś: bezpiecznie. [przypis redakcyjny]
przezpiecznie — dziś popr.: bezpiecznie. [przypis edytorski]
przezpiecznie (gw.) — bezpiecznie. [przypis edytorski]
przezpieczniej (daw.) — bezpieczniej. [przypis edytorski]
przezpiecznie (starop.) — bezpiecznie. [przypis edytorski]
przezpieczność — bezpieczność. [przypis edytorski]
przezpieczność (daw.) — bezpieczeństwo. [przypis edytorski]
przezpieczny (gw.) — bezpieczny. [przypis edytorski]
przez pół (daw.) — w połowie. [przypis edytorski]
przez pół — dziś: w połowie. [przypis edytorski]
przez pół — połowicznie, nie na pewno. [przypis edytorski]
Przez pół tak wielka — tylko w połowie tak wielka. [przypis edytorski]
przez połowę (daw.) — w połowie. [przypis edytorski]
przez połowę — w połowie; połowicznie. [przypis edytorski]
przez poły (daw.) — w połowie, do połowy. [przypis edytorski]
przez prokurację (z wł. per procura) — przez pełnomocnika. [przypis edytorski]
przez przeciąg (daw.) — dziś: w ciągu; przez czas. [przypis edytorski]
przez przeciąg — dziś: w ciągu; przez czas. [przypis edytorski]
przez ptaków — dziś popr.: przez ptaki. [przypis edytorski]
przez pytaniam się dowiedział (gw.) — dowiedziałem się bez pytania. [przypis edytorski]
przez Racine'a — tu: pióra Racine'a, autorstwa Racine'a. [przypis edytorski]
przez ramię (…) przewieszona skóra lwa, w ręku tęga maczuga — atrybuty Heraklesa, herosa znanego z ogromnej siły, który gołymi rękami udusił lwa z Nemei, a jego skórę nosił później jako pancerz. [przypis edytorski]
przez religią — dziś popr. forma B. lp: przez religię. [przypis edytorski]
przez rezon — dla fantazji. [przypis redakcyjny]
przezrocza (daw.) — dziś: przezroczysta. [przypis edytorski]
przezrocza — obrazy lub zdjęcia wyświetlane na ścianie lub na ekranie; w XVIII i XIX w. było do tego wykorzystywane urządzenie zwane latarnią czarnoksięską, w którym skupiony w soczewce promień światła przechodził przez obrazek namalowany na szkle i wyświetlał ten obraz na ścianie. [przypis edytorski]
przezroczy (daw.) — przezroczysty. [przypis edytorski]
przezroczy — dziś popr.: przezroczysty. [przypis edytorski]
przezroczy — dziś: przezroczysty. [przypis edytorski]
przezroczy (przestarz.) — dziś: przezroczysty. [przypis edytorski]
przezroczy — przezroczysty. [przypis edytorski]
przezroczyste marmury — marmury te pochodzą głównie z prowincji Azerbejdżanu, a mianowicie z Denkherghanu, położonego na północo-wschodzie jeziora Urmiah i z okolic Suk Balaku na południu tegoż jeziora. [przypis autorski]
przezroczysty — tu: przejrzysty, łatwy do zrozumienia. [przypis edytorski]
przez rozróżnienie praw, jakie zwierzchnik i właściciel mają do tego samego gruntu, jak to się poniżej okaże — księga II, rozdz. IV. [przypis tłumacza]
przez rzeź — tu: przez pobojowisko. [przypis edytorski]
Przez śmierć Sinela jestem tanem Glamis — Makbet wskazuje tu na drogę dziedziczenia tytułu tana Glamis, wspominając imię swego ojca, Sinela. [przypis edytorski]
przez śrzodek (daw.) — przez, za pomocą, za pośrednictwem. [przypis redakcyjny]
przez się (starop.) — samoczynnie; same przez się. [przypis edytorski]
Przez spary (…) patrza urząd tępy (starop.) — opieszały urząd patrzy pobłażliwie, „przez palce”. [przypis redakcyjny]
przez spary poglądać (starop.) — patrzeć przez szpary; patrzeć przez palce, tzn. pobłażać. [przypis edytorski]
przez (starop.) — bez. [przypis edytorski]
przez (starop.) — około. [przypis redakcyjny]
przez (starop.) — [tu:] około. [przypis redakcyjny]
przez stosunki pańszczyzny (…) — O pańszczyźnie z dołączeniem uwag nad moralnym i fizycznym stanem ludu naszego. Warszawa (1830), s. 19. [przypis redakcyjny]
przez strój — z ros. сквозь строй: przez szereg. [przypis edytorski]
przez Strowskiego w pięknej jego książce — Fortunat Strowski, Pascal et son temps, t. III. [przypis tłumacza]
przez swoje odsyła żołnierze — dziś popr.: przez swoich odsyła żołnierzy. [przypis edytorski]
przez swoje posagi pewne siebie i zuchwałe (doter fretae, feroces) — stałe w „komedii nowej” narzekanie na „żonę posażną” (uxor dotata); p. Wstęp. [przypis tłumacza]
przez tę niedzielę (gw.) — przez ten tydzień. [przypis edytorski]
Przez ten cały czas — 45 dni; porównaj ks. V, 5. [przypis tłumacza]
przez te parę tygodni — dziś popr.: przez tych parę tygodni. [przypis edytorski]
przez to sam dla siebie nabrałem wartości — w oczach Wertera Lota uświęca osoby i przedmioty, z którymi się styka. Uświęcony niejako jej zainteresowaniem, zyskuje Werter sam w swych oczach na wartości. [przypis redakcyjny]
przez (tu gw.) — bez. [przypis edytorski]
przez tylem krajów się przewinął (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: przez tyle krajów się przewinąłem. [przypis edytorski]
przez układ wyrazów (…) różnego iloczasu samogłosek — np. we fragmencie: „I ciszej, ciszej brzęcząc — już słabo — z daleka”, albo: „I długo i daleko słychać kopyt brzmienie,/ Bo na obszernych polach rozległe milczenie” itp. [przypis redakcyjny]
przez usta Ajschylosa w „Żabach” — Żaby w. 1419. [przypis tłumacza]
Przez usta Kazimierza przemawia najtrwalsza dyspozycja etyczna Brzozowskiego. Bezwzględna wartość całego człowieka (…) trwałe założenie, nie tyle może światopoglądowe, ile uczuciowe — cytaty uzasadniające to stanowisko zestawił w swej książce B. Suchodolski: Stanisław Brzozowski, Warszawa 1933, s. 22–26. [przypis autorski]
przezuwać — poprawiać obuwie; zakładać raz jeszcze obuwie. [przypis edytorski]
Przez użytek, jaki robi z wolności w krótkich chwilach, kiedy ją ma, zasługuje na to, żeby ją utracił — za czasów Russa powszechnie była znana przekupność posłów angielskich. Ministrowie rządzili głównie za pomocą tego środka. [przypis tłumacza]
przezwać się — tu: zmienić nazwisko. [przypis edytorski]
przez Wenery świetne uczczon śluby — Wenera obdarzyła Anchizesa synem, Eneaszam. [przypis edytorski]
przezwiska jej nie pamiętam (…), a po tej skórze haczki — jest to opis ryby o nazwie raja, odmiana płaszczki. [przypis edytorski]
przezwisko (daw.) — tu: nazwa. [przypis edytorski]
przezwisko — tu: nazwa. [przypis edytorski]
przezwisko — tu: nazwisko. [przypis edytorski]
przez wolę rozumiem (…) zdolność, z pomocą której umysł potwierdza lub zaprzecza, co jest prawdziwe i co jest mylne, nie zaś pożądanie, z jakim umysł pragnie rzeczy lub odwraca się od nich — Por. List 21 (dawniej 34) § 13 i 14. [przypis redakcyjny]
Przez wrota sztuki wprowadzasz mnie w grób — W. Berent, Pisma, III, s. 216 (Próchno). [przypis autorski]
przezwyciężyć w przebiegłym podstępie — naśladownictwo aliteracji oryginału: subdola perfidia pervincamur. [przypis tłumacza]
Przez wykład transcendentalny rozumiem (…) — cały ten paragraf: „Przez wykład transcendentalny (…) wyróżnione” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
przez wymienianie przodków (…) wspomina się ilość pokoleń, począwszy od Heraklesa — według podania zdobyli Dorowie około r. 1104 przed Chr. Peloponez pod wodzą trzech Heraklidów (potomków Heraklesa): Arystodemosa, Kresfontesa i Temenosa. Arystodemos nie doczekał końca wyprawy; jego synowie, dwaj bliźniacy, Eurystenes i Prokles, objęli wspólnie rządy w Lakonii, a od nich wywodzą się oba królewskie rody w Sparcie, Eurystenidów i Proklidów. Od niepamiętnych więc czasów rządzili w Sparcie dwaj królowie. Agesilaos objął rządy w 401 r. przed Chr.; drugim królem był Pauzaniasz, wnuk Pauzaniasza, zwycięzcy Persów pod Platejami (479 przed Chr.). Od r. 395/4 jest drugim królem Agesipolis. Agesilaos pochodzi z rodu Proklidów, a Herakles jest jego dwudziestym czwartym przodkiem z rzędu. Bardziej rozpowszechnione u historyków jest nazywanie Proklidów Eurypontydami, od imienia syna Proklesa, gdy tymczasem drugi królewski ród zwą Agiadami. [przypis tłumacza]
Przez wyraz ten, tak często dziś nadużywany, pojmujemy pewien nastrój moralny, oparty na zupełnej niewierze (…) tkwią w ciele społeczeństwa jak zarazki rozkładu i przyprawiają je o stan zapalny — cyt. wg przedruku: [Artur Górski], Polska krytyka literacka (1800–1918). Materiały, t. IV, Warszawa 1959, s. 144–145. [przypis autorski]
Przez wyskok wyobraźni Napoleon wydał się w ręce oględnego Johna Bulla — tu: Anglii; John Bull to postać uosabiająca narodowe cechy Anglików. [przypis redakcyjny]
przezywać (starop.) — nazywać. [przypis edytorski]
przez żuny (gw.) — bez żony. [przypis edytorski]
przez zapłaty (starop.) — bez zapłaty. [przypis edytorski]
przez zapomnienie zostawiłem na polu snop zboża — według prawa pozostawiony w polu snop zboża ma być oddany biedakowi. [przypis tłumacza]
Przez zawziętość Zeusowej córy — Atenę rozgniewały zbrodnie drugiego, „małego” Ajasa, wodza Lokryjczyków, który po zdobyciu Troi porwał sprzed ołtarza Ateny jej kapłankę, córkę Priama Kasandrę. W drodze powrotnej Atena zesłała na powracających Greków burzę, która zatopiła także okręt Ajasa. Bohater, wypłynąwszy dzięki pomocy Posejdona, chwalił się, że uniknął zemsty bóstwa, za co wkrótce zginął. [przypis edytorski]
przez zazdrości — bez zazdrości; poeta czyni aluzję do sądów Parysa, który nagrodę piękności przyznał Wenerze, czym wzbudził zazdrość Junony i Minerwy. [przypis redakcyjny]
przez zdrajców zawistnych z królestwa wyrzucona została — w oryg. łac.: „traditores eam de regno propter invidiam eiecerunt”; to samo określenie (traditores, zdrajcy), które zastosował kronikarz w odniesieniu do sprawców wygnania królowej Rychezy, użyty został w stosunku do biskupa krakowskiego Stanisława oraz do Zbigniewa, brata Bolesława Krzywoustego. [przypis edytorski]
przez zetknięcie drutów zanurzonych w różnych głębokościach (…) przez różnicę temperatur, jakiej te druty podlegają — słowa powyższe stanowią jedną z najciekawszych wizji przyszłości Juliusza Verne'a, wizji, która dopiero teraz zaczyna się urzeczywistniać. [przypis tłumacza]
przez zwierzchność w Sparcie — tj. przez eforów, najwyższych urzędników, którym ulegali nawet królowie. [przypis tłumacza]
prziym (starop. forma) — dziś 2.os.lp trybu rozk.: przyjmij. [przypis edytorski]
przmiel — trzmielina, żółtego koloru drzewo. [przypis redakcyjny]
przód (daw.) — wprzód, dawniej, wcześniej, przedtem. [przypis edytorski]
przód, przódy — wprzód; najpierw. [przypis edytorski]
przód — tu: najpierw. [przypis edytorski]
przód — tu: wprzód, najpierw. [przypis edytorski]
przód — tu: wprzód, najpierw, wcześniej. [przypis edytorski]
