ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5230 przypisów.
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki teolog i reformator religijny, współtwórca luteranizmu. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — znany niemiecki reformator. Niemały wpływ wywarły na niego pisma Augustyna; [autor dzieła] De servo arbitrio (O niewolnej woli). [przypis tłumacza]
Luter, Marcin, właśc. Martin Luther (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez Kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]
Luter, Marcin, właśc. Martin Luther (1483–1546) — niem. reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez Kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — doktor teologii, ideolog i inicjator reformacji (jego pierwsze wystąpienie było skierowane przeciw odpustom); przełożył Biblię na niem., jest autorem wielu tekstów (m.in. katechizmu) i pieśni religijnych kościoła ewangelickiego. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny i teolog. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, teolog i inicjator reformacji. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki teolog, inicjator reformacji, tłumacz Biblii. [przypis edytorski]
luter (pot.) — chrześcijanin wyznania ewangelicko-augsburskiego, założonego przez Marcina Lutra. [przypis edytorski]
luter — pot. wyznawca luteranizmu, heretyk. [przypis edytorski]
luterska wojna — tj. wojna trzydziestoletnia (1618–1648), konflikt między państwami protestanckimi a dynastią Habsburgów. [przypis redakcyjny]
Luther, Martin (1483–1546) — niem. teolog, mnich augustiański, reformator religijny; jako autor 95 tez potępiających praktykę sprzedaży odpustów przez kościół rzymski i odrzucających możliwość kupienia łaski Bożej, a także autor licznych polemik i katechez, stał się współtwórcą luteranizmu, a także skupił wokół siebie zróżnicowaną opozycję wobec kościoła katolickiego. Naukę Lutra streszczają hasła: sola fide (tylko wiara), sola gratia (tylko łaska), solus Christus (tylko Chrystus), solum Verbum (tylko Słowo), sola Scriptura (tylko Pismo); z jego inicjatywy powstał pierwszy przekład Biblii na język narodowy (niemiecki). Kościoły anglikańskie uznają Lutra za świętego (czczonego 18 lutego). [przypis edytorski]
lutnią — dziś popr. forma B. lp: lutnię. [przypis edytorski]
lutnią — lutnię. [przypis redakcyjny]
lutnia — dawny instrument strunowy. [przypis edytorski]
lutnia — instrument muzyczny strunowy w kształcie gruszki o dnie wypukłym, popularny zwłaszcza w XV-XVII w.; tu: symbol sztuki poetyckiej. [przypis redakcyjny]
lutnia — instrument strunowy. [przypis edytorski]
lutnia — instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia — instrument szarpany, posiadający od 6 do 16 strun, znany od starożytności, w renesansie również symbol sztuki poetyckiej; tu daw. forma B.lp: lutnią, dziś: lutnię. [przypis redakcyjny]
lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia — tu: symbol poezji, sztuki poetyckiej. [przypis edytorski]
„Lutnia” — warszawskie towarzystwo śpiewacze, założone w 1887 r. przez Piotra Maszyńskiego. [przypis edytorski]
„Lutnia” — warszawskie towarzystwo śpiewacze, założone w 1887 r. przez Piotra Maszyńskiego. [przypis redakcyjny]
lutnię — w oryginale niem. Leyer [dziś: Leier]: lirę; lutnia: niem. Laute występuje wcześniej w tekście. [przypis edytorski]
lutniej — dziś popr. forma D. lp: lutni; lutnia: daw. instrument strunowy, popularny zwłaszcza w XV-XVII w. [przypis edytorski]
lutni (starop.; W. lp) — lutnio. [przypis redakcyjny]
lutni (tu daw. forma W. lp) — dziś: lutnio. [przypis redakcyjny]
luto (daw.) — srodze. [przypis edytorski]
luto (daw.) — srogo. [przypis edytorski]
lutość (daw., gw.) — surowość. [przypis edytorski]
lutość — litość. [przypis redakcyjny]
lutość — litość. W wersie 28 użyta jest niekonsekwentnie forma litość. [przypis redakcyjny]
lutość* (starop.) — litość (obecnie rzadko używa się wyrazu luty w znaczeniu srogi; por. nazwę drugiego miesiąca w roku). [przypis redakcyjny]
lutość (starop.) — litość. [przypis edytorski]
lutościwe — litościwe. [przypis redakcyjny]
Lutosławski, Wincenty (1863–1954) — polski filozof, filolog i publicysta, działacz społeczny i narodowy; wykładowca na licznych uniwersytetach zagranicznych i polskich; usiłował stworzyć polski narodowy system filozoficzny łączący platoński idealizm z mesjanizmem polskiego romantyzmu. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1954) — polski filozof, profesor, działacz społeczny, założyciel Eleuterii — towarzystwa do walki z alkoholizmem. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1955) — idealistyczny filozof-mistyk, tzw. neomesjanista; pisał w wielu językach, o przybyszewszczyźnie — w Bańkach mydlanych (wyd. książkowe Kraków 1899, prwdr. w „Czasie” krakowskim, cykl artykułów w 1898 r.), rozczarowany bliższym poznaniem Przybyszewskiego, którego wraz z żoną Dagny gościł w Hiszpanii w r. 1898. [przypis edytorski]
luto — surowo, srodze, okrutnie; od przym. luty: srogi. [przypis edytorski]
lutować (daw.) — litować. [przypis edytorski]
lutować (daw.) — żałować (litować). [przypis redakcyjny]
lutować (daw.) — żałować. [przypis redakcyjny]
lutry — futro z wydry. [przypis redakcyjny]
luty (daw.) — groźny, srogi. [przypis edytorski]
luty (daw., gw.) — surowy, ostry. [przypis edytorski]
luty (daw.) — okrutny, dziki. [przypis edytorski]
luty (daw.) — okrutny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi, groźny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi, okrutny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi. [przypis edytorski]
luty (daw.) — surowy. [przypis edytorski]
luty (daw.) — surowy, srogi. [przypis edytorski]
luty — okrutny, srogi. [przypis edytorski]
Lutze, Viktor (1890–1943) — szef sztabu SA po zamordowaniu przez hitlerowców Ernsta Röhma. [przypis edytorski]
Luwr — dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie jedno z największych muzeów sztuki na świecie; w ostatnich dniach Komuny Paryskiej rewolucjoniści planowali zniszczenie muzeum, zbiory udało się uratować, jednak doszczętnie spalono pałac Tuileries. [przypis edytorski]
Luwr — pałac królewski. Mam wrażenie, mimo iż tekst komedii milczy w tej mierze, że Celimena nie bywa w tak wysokich progach; dlatego może lada głuptas, ale przychodzący z królewskich pokoi, jest jej pożądanym gościem. Stosunek jej do Alcesta wygląda również na to, iż posiada spory podkład snobizmu, jak to nazywamy dzisiaj. [przypis tłumacza]
Luxemburg — tu: Ogród Luksemburski w Paryżu, park miejski przy pałacu księcia de Luxemburg. [przypis edytorski]
Lux est orta gentibus (…) Condescendit Homo-Deus — Sequent. In nativitate Dei [red. WL: sekwencja o Bożym Narodzeniu autorstwa Adama ze Św. Wiktora (zm. 1192)]. [przypis autorski]
lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
Luxit et elanguit terra, confusus est Libanus et obsorduit (łac.) — „Płakała i zwątlała ziemia, zawstydzony jest Liban i uwiądł”. [przypis tłumacza]
lux (łac.) — światło; tu przen.: sława. [przypis edytorski]
lux perpetua (łac.) — nieustające światło. [przypis edytorski]
Luxuria (…) emissa — Livius Titus, Ab Urbe condita 34, 4. [przypis tłumacza]
Luyten, Willem Jacob (1899–1994) — holendersko-amerykański astronom, odkrywca i badacz gwiazd, pracował w obserwatoriach: Licka i Harvard College Observatory; wykładowca University of Minnesota, za swą pracę naukową odznaczony medalami (Medal Jamesa Craiga Watsona 1964, Bruce Medal 1968), jego imieniem nazwana została asteroida (1964) i gwiazda (gwiazda Luytena należy do najbliższych sąsiadów Słońca). [przypis edytorski]
luźne rozpinał wniki i poszerzał oka — odpuszczał, przymykał oko, patrzył przez palce itp. [przypis edytorski]
luźni — luźna czeladź. [przypis redakcyjny]
luźny burlesk — określenie konstrukcji rytmicznej niemieckiego oryginału. [przypis edytorski]
Luzacja — Łużyce. [przypis edytorski]
luzak — niezaprzężony, idący luzem koń. [przypis edytorski]
luzak — sługa obozowy. [przypis edytorski]
luzak — służący, pacholik pancernego towarzysza. [przypis redakcyjny]
luzak — żołnierz opiekujący się koniem oficerskim. [przypis edytorski]
luzować się — tu: zmieniać się (szczególnie: na warcie). [przypis edytorski]
luzować — tu: zastępować na służbie. [przypis edytorski]
luzować — tu: zastępować. [przypis edytorski]
Luzytanowie i Kantabrowie — Luzytanowie: zamieszkujący ziemie dzisiejszej Portugalii; Kantabrowie: z północnej części Hiszpanii, do Pirenejów. [przypis tłumacza]
L. Weill w niedużej swej pracy… — L. Weill, Über die kinetische Korrelation der beiden Generationszellen (O korelacji kinetycznej między dwiema komórkami reprodukcyjnymi) w „Archiv für Entwicklungsmechanik der Organismen”, 11, 222–224 (1901). [przypis edytorski]
lwem na bawołu — archaiczna forma porównania, dziś powiedziano by: jak lew na bawoła. [przypis edytorski]
Lwiątko — chodzi o sztukę Lejonets unge, którą pod pseudonimem Harald Gote opublikowała Helga Frideborg Maria Stéenhoff (1865–1945), szwedzka pisarka i działaczka na rzecz praw kobiet. [przypis edytorski]
Lwiątko — ukazało się pod męskim pseudonimem Harald Gote, pod tym pseudonimem jednak ukrywa się kobieta. [przypis autorski]
lwica hirkańska — kiedy Eneasz, bohater Eneidy Wergiliusza, porzuca swoją kochankę, królową Dydonę, ta porównuje jego okrucieństwo do obyczajów hirkańskich tygrysic. Zwrotu tego użył także Ariosto, a w polskiej literaturze J.A. Morsztyn; Hirkania — kraj położony na Wyżynie Irańskiej. [przypis edytorski]
Lwi Gród — Lwów. [przypis edytorski]
lwi łupież — skóra złupiona z lwa. [przypis edytorski]
lwów — dziś popr. forma B. lm: lwy. [przypis edytorski]
Lwów — miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto ukraińskie, ośrodek administracyjny rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto w zach. części Ukrainy, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
lwów swoich (daw. forma) — dziś: lwy swoje. [przypis edytorski]
lwowi na morzu możnemu — lew, jak wiadomo, herb Wenecji, oznacza też Wenecję samą. [przypis redakcyjny]
lwowska komisyja — 18 sierpnia. [przypis redakcyjny]
Lwy albańskie — pułki armii tureckiej złożone z Albańczyków znane były z waleczności. Przestały one jednak istnieć po uzyskaniu przez Albanię formalnej niepodległości w r. 1912. Stąd określenie „lwy albańskie” jest raczej anachronizmem. [przypis redakcyjny]
lwy Farsu — lwy bezgrzywe, spotykane jeszcze z rzadka w prowincji Farsistanu. [lew perski, zwany też lwem azjatyckim, występował niegdyś od Grecji przez Persję aż po Indie, obecnie jest zagrożony wymarciem; podobnie jak u lwa afrykańskiego, grzywę u lwa perskiego mają tylko samce; red. WL]. [przypis autorski]
lwy i lilije — terminy alchemiczne; czerwony lew miał oznaczać tlenek rtęci, a lilia kwas solny. [przypis edytorski]
Lwy mogą stłumić lamparta wybuchy — herbem Norfolka był złoty lampart. [przypis redakcyjny]
Lyaeus — Bachus, bóg wina. [przypis redakcyjny]
Lyaeus (mit. gr.) — przydomek Dionizosa, boga wina. [przypis edytorski]
Lyautey, Louis Hubert (1854–1934) — francuski wojskowy i administrator kolonialny, marszałek Francji; czołowy realizator francuskiej polityki kolonialnej na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
Lyceum Theatre — teatr na West Endzie, tuż przy ulicy Strand w centrum Londynu. [przypis edytorski]
