Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7807 przypisów.
chamor — osioł. [przypis tłumacza]
Chamos a. Kemosz — wspominane w Biblii bóstwo Amonitów i Moabitów, które próbowano identyfikować z Baalem lub Molochem. [przypis redakcyjny]
Champagne — Szampania, historyczna prowincja francuska, położona w płn.-wsch. części kraju. [przypis edytorski]
Champaigne, Filip de (1602–1674) — jeden z najbardziej cenionych malarzy XVII w. Był istotnie nader uroczystym i zimnym, mimo swej sławy. [przypis tłumacza]
Champaigne, Philippe de (1602–1674) — francuski malarz pochodzenia flamandzkiego; nadworny artysta Ludwika XIII i kardynała Richelieu. [przypis edytorski]
Champcenetz, Louis René Quentin de Richebourg de, zwany kawalerem de Champcenetz (1760–1794) — francuski dziennikarz, znany z dowcipu. [przypis edytorski]
Champfleury, właśc. Fleury-Husson, Jules François (1821–1889) — pisarz fr., pracował jako dziennikarz i krytyk sztuki, był zwolennikiem realizmu; przyjaźnił się Victorem Hugo i Gustave'em Flaubertem; autor m.in. powieści Chien-Caillou, fantaisies d'hiver, Pauvre Trompette, fantaisies de printemps i Feu Miette, fantaisies d'été (1847); Confessions de Sylvius (1849); Les Aventures de Mademoiselle Mariette (1853); Les Oies de Noël (1852); Les Souffrances du professeur Delteil (1853); Les Bourgeois de Molinchart (1855); La Succession Le Camus (1858); Le Violon de faïence (1862); La Comédie Académique — La Belle Paule (1867). [przypis edytorski]
championat — tytuł championa; prymat, czołowe miejsce, przywództwo. [przypis edytorski]
Champollion, Jean-François (1790–1832) — francuski archeolog i językoznawca; w roku 1822 odczytał egipskie hieroglify, opierając się m. in. na wielojęzycznej inskrypcji na kamieniu z Rosetty. [przypis edytorski]
Champollion, Jean-François (1790–1832) — francuski językoznawca i orientalista; w roku 1822 odczytał egipskie hieroglify, opierając się dwujęzycznej inskrypcji na kamieniu z Rosetty. [przypis edytorski]
cham (pot.) — ordynarny człowiek, prostak. [przypis edytorski]
Champs Élysées (fr.: Pola Elizejskie; pot.), właśc. Avenue des Champs-Élysées (Aleja Pól Elizejskich) — reprezentacyjna aleja Paryża. [przypis edytorski]
Cham-sam-merer-amen-Ramesses-neter-hog-an — właśc. Ramessisu Chaem-Uaset Meri-Amon Neczer-Heka-Junu („Syn-Re, Który-ukazał-się-w-Tebach, Umiłowany-przez-Amona, Bóg-Władca-Heliopolis”), pełne imię faraona Ramzesa XI, dawniej przez egiptologów uważane za imię Ramzesa XIII, którego istnienie jest dziś negowane. [przypis edytorski]
chamsin — gwałtowny, gorący i suchy wiatr pustynny wiejący w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim, pojawiający się najczęściej od kwietnia do czerwca. Porywy chamsinu wywołują burze piaskowe i pyłowe. [przypis edytorski]
chamskie mydełko — Savonette a vilain, tak nazywano ironicznie w XVII wieku urzędy, które dawały plebejuszom godność szlachecką. [przypis tłumacza]
chamstwo (daw.) — pogardliwie określenie chłopów. [przypis edytorski]
Chanaan a. Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; jej płd. część wskazywana jest w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Jahwe; siedmiom narodom Chananejskim: po przybyciu do Kanaanu Izraelici mieli pokonać i zniszczyć siedem potężnych narodów, by zająć ich ziemie (Pwt 7, 1). [przypis edytorski]
chan a. chana — karawanseraj, zajazd (w krajach muzułmańskich). [przypis edytorski]
Chanamel — inaczej Chanameel, kuzyn Jeremiasza (Jr 32,6–7). [przypis edytorski]
chananejski a. kananejski — związany z Kanaan, biblijną Ziemią Obiecaną, krainą obfitości, szczęścia i bogactwa; (pot.) zamożny, obfity, bogaty. [przypis edytorski]
chana zawołgskiego wyprowadzili Tatarowie z Polski aż za Kijów — „Jeszcze zasławnoj pameti Korola Zygmunta otca Naszeho J. M., z Carom Zawolskim, prowadeczy Jeho z Państwa naszeho Wielikoho Kniażestwa Lituwskoho za Kijew”. [przypis autorski]
chancelier d'ambassade (fr.) — szef kancelarii ambasady, wyższy urzędnik zajmujący się paszportami i dokumentami dyplomatycznymi. [przypis edytorski]
Chanctonbury Ring — fort ziemny, usypany przez ludzi w epoce brązu, a następnie służący jako obóz rzymski, położony w hrabstwie West Sussex, ok. 60 km na zachód od miejsca akcji powieści. [przypis edytorski]
Ch. Anderson, Za darmo. Przyszłość najbardziej radykalnej z cen, Kraków 2011, s. 51. [przypis autorski]
chandra — przygnębienie, zły nastrój. [przypis edytorski]
chandra (ros.) — melancholia, przygnębienie. [przypis redakcyjny]
Chaneph — hebr.: wyspa obłudy. [przypis tłumacza]
changez les dames (fr.) — zmiana partnerek. [przypis edytorski]
Chanina ben Chachinai — tannaita trzeciej generacji, uczeń rabbiego Akiby. Zaliczany do Dziesięciu Męczenników żydowskich. [przypis edytorski]
Chanina ben Dosa — jeden z najpobożniejszych i najbiedniejszych tanaitów. [przypis tłumacza]
Chanisko — zgrubienie od słowa chan. [przypis edytorski]
chanson d'actualité (fr.) — piosenka na tematy aktualne. [przypis edytorski]
chanson — francuska odmiana popularnej piosenki. [przypis edytorski]
chanson rosse (fr.) — piosenka satyryczna, uszczypliwa, złośliwa. [przypis edytorski]
Chansons de geste — średniowieczne starofrancuskie poematy rycerskie, mówiące o przygodach historycznych i legendarnych bohaterów. [przypis edytorski]
chantage (fr.) — szantaż. [przypis edytorski]
chan — tu: Murad Gerej. [przypis redakcyjny]
chan — tytuł panującego w niektórych krajach Wschodu; też: osoba, której przysługuje ten tytuł. [przypis edytorski]
chan — tytuł władcy u plemion mongolskich i tureckich. [przypis edytorski]
Chanuka (hebr.: Poświęcenie) — w judaizmie Święto Poświęcenia, Ognia lub Świateł; jego obchody trwają osiem dni i wiążą się z zapalaniem oliwy lub świec umieszczonych w specjalnym chanukowym świeczniku. [przypis edytorski]
Chanuka — święto obchodzone przez osiem dni na cześć odnowionej świątyni i zwycięstwa nad greckimi okupantami. [przypis tłumacza]
Chanuka — święto upamiętniające wznowienie kultu religijnego w odnowionej Świątyni Pańskiej, po zwycięstwie nad wojskami grecko-syryjskimi w 165 r. p.n.e. [przypis tłumacza]
Chanuka — święto upamiętniające wznowienie kultu religijnego w odnowionej Świątyni Pańskiej po zwycięstwie nad wojskami grecko-syryjskimi w 165 r. p.n.e. [przypis edytorski]
chanukowe bączki — czerwone bączki oznaczone literami N, G, H, SZ, którymi bawią się dzieci w święto Chanuka; jest to święto upamiętniające wznowienie kultu religijnego w odnowionej Świątyni Pańskiej, po zwycięstwie nad wojskami grecko-syryjskimi w 165 r. p.n.e. [przypis tłumacza]
chanukowy drejdł — bąk w kształcie czworoboku, którym bawią się dzieci w święto Chanuki. [przypis tłumacza]
chanukowy — związany z Chanuką (Chanuke), świętem upamiętniającym wznowienie kultu religii mojżeszowej w odrestaurowanej Świątyni Pańskiej (165 r. p.n.e). [przypis tłumacza]
chan w dwieście tysięcy koni — pogłoski okazały się przesadzone; historycy podają liczbę 4 tys. jazdy. [przypis redakcyjny]
chan — władca Tatarów, Islam III Girej (1606–1654). [przypis redakcyjny]
Chaon — miał być przyjacielem czy bratem Helenusa i poświęcić życie dla dobra ziomków. [przypis edytorski]
Chaosa bytnost' dowremiennu iz biezdn Ty wiecznosti wozzwał — fragment ody Bóg Gawriły Dierżawina (1743–1816), poety rosyjskiego, przedstawiciela klasycyzmu. [przypis edytorski]
Chaosa bytnost' (…) iz wiekow wiecznosti wozzwał — chłopiec miesza tekst i gubi sens ody Dierżawina. [przypis edytorski]
Chaos — podziemie, jako czeluść ziejąca pustką i pochłaniająca (gr. chainein) wszystko. [przypis edytorski]
Chaos wiekuiste — w mit. gr. stan Kosmosu przed powstaniem świata. [przypis edytorski]
Chaos — z którego wyszedł świat, zalega wraz z ciemnością podziemie. [przypis edytorski]
chapać (pot.) — chwycić, zjeść naprędce, ukraść. [przypis edytorski]
chapania — chwytania, porywania. [przypis redakcyjny]
chapanka — dawna gra w karty o wszystkie lewy. [przypis redakcyjny]
chapanka — gra w karty pochodzenia fr. i wł., popularna w Polsce w XVIII w. [przypis redakcyjny]
chapanka — gra w karty popularna w Polsce w XVIII w. [przypis redakcyjny]
chapeau à huit reflets (fr.) — rodzaj błyszczącego cylindra. [przypis edytorski]
chapeau (fr.) — kapelusz. [przypis edytorski]
Chapelain, [Jean] (1595–1674) — poeta protegowany przez kardynała Richelieu i sławny swego czasu, choć bez zdolności. [przypis tłumacza]
Chapelle, Jean de la (1651–1723) — francuski pisarz i dramaturg, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Chaplin, Charlie — właśc. Charles Spencer Chaplin, (1889–1977), aktor komiczny i reżyser, gwiazda kina niemego. Urodzony w Londynie, karierę zrobił w USA. Stworzył postać trampa Charliego, biedaka o złotym sercu, wyposażonego w melonik, muszkę i laseczkę. W filmie Dyktator (1940) parodiował Adolfa Hitlera. [przypis edytorski]
Chaplin, Charlie, właśc. Charles Spencer Chaplin (1889–1977) — brytyjski aktor i reżyser okresu kina niemego, później także filmów udźwiękowionych; scenarzysta i producent filmowy; od 1914 występujący filmach w Stanach Zjednoczonych, stworzył postać tragikomicznego bohatera: włóczęgi Charliego; współzałożyciel wytwórni United Artists w 1919. [przypis edytorski]
Chappe, Claude (1763–1805) — francuski wynalazca; w 1792 zaprezentował system łączności optycznej opartej na specjalnym układzie semaforów, który wkrótce został wprowadzony w całej Francji. [przypis edytorski]
Chapsal Noel — niezwykle popularny w XIX w. podręcznik gramatyki języka francuskiego Nouvelle Grammaire française avec Exercices autorstwa Charles-Pierre'a Chapsala (1787–1858) i François Noëla (1756–1841), wydany po raz pierwszy w 1823 r. [przypis edytorski]
Chapu, Henri (1833–1891) — francuski rzeźbiarz. [przypis edytorski]
Charabin — Χαραβὶν (N), Καφαραβὶν (D). [przypis tłumacza]
characterem [łac.]… mają — mają odrębną, specjalną formę. Chodzi tu zapewne o próbę przystosowania rytmiki wiersza polskiego do metrum antycznego. [przypis edytorski]
Charaks — filozof. [Aulus Claudius Charax z Pergamonu (II w. n.e.), historyk; red. WL.] [przypis tłumacza]
charakter a. częściej charakternik (daw.) — czarownik a. osoba zaklęta, której się kule nie imają. [przypis edytorski]
Charakter Chińczyków tworzy inną mieszaninę, która jest przeciwieństwem charakteru Hiszpanów. Niepewność ich życia sprawia, iż rozwijają oni nadzwyczajną czynność — wskutek natury klimatu i ziemi. [przypis autorski]
charakter (daw.) — litera. [przypis edytorski]
charakter (daw.) — tu: litera, znak. [przypis edytorski]
charakter (daw.) — znak, litera. [przypis edytorski]
charakter (daw.) — znak, pismo, [litera]. [przypis redakcyjny]
charakter (daw.) — znak. [przypis edytorski]
Charakter Hertforda — Młody król okazywał najwyższe przywiązanie do swego wuja Hertforda, który był człowiekiem nader umiarkowanym i uczciwym. [Hume, Historia Anglii, tom III, str. 324]. Jeżeli oburzające mogło być z jego (protektora) strony, że nadał sobie tyle godności, to jednak zasłużył sobie na wielką pochwałę przez prawa przeprowadzone na tej sesji, a łagodzące niezmiernie poprzednie ustawy karne i dające niejaką rękojmię swobód konstytucyjnych. Zniesiono wszelkie prawa, które definiowały zbrodnie zdrady stanu szerzej niżeli statut wydany na dwudziestopięciolecie panowania Edwarda III, wszelkie prawa o zbrodni buntu wydane podczas ubiegłego panowania, wszelkie dawniejsze prawa, skierowane przeciwko lollardom [lollardowie — członkowie ruchu plebejsko-religijnego w Anglii XIV–XVI w., powstałego pod wpływem nauk Johna Wycliffe'a, głoszący hasła równości społecznej i nawołujący do likwidacji wielkich majątków, zwłaszcza kościelnych; wywołali groźne powstanie w r. 1381; red. WL] i innym heretykom wraz z ustawą Sześciu Artykułów. Nikt nie mógł już być oskarżony za słowa, o ile od ich wypowiedzenia minął miesiąc. Postanowienia te unieważniły wiele z najokrutniejszych praw, jakie posiadała Anglia, stając się dla ludu zwiastunami pierwszej jutrzenki wolności zarówno obywatelskiej, jak i religijnej. Unieważniono też owo prawo, które sprzeciwia się wszelkim zasadom prawnym, że mianowicie edykty królewskie mają moc równą ustawie. [Tamże, tom III, str. 339]. [przypis autorski]
charakter księcia de Lauzun — wyniosłość i odwaga w rzeczach wielkich, ale czujność na rzeczy drobne; temperament gwałtowny i żółciowy. Jego zachowanie z panią de Monaco (Saint-Simon, V, 383); jego przygoda pod łóżkiem pani de Montespan, gdy król był u niej. Bez tych drobiazgów charakter ów jest niepojęty dla kobiet. [przypis autorski]
charakter, który posiadam (…) — Na marginesie: Uzupełnić. W sprawie mojego charakteru. Ktoś może mi powiedzieć: „Czy pan jest księciem albo Emilem, żeby jakiś Jan Jakub Rousseau miał sobie zadać trud zgłębiania pańskiego charakteru i kierowania nim?”. Odpowiem na to: „Cała rodzina brała udział w moim wychowaniu. Raz popełniwszy tę wielką nieostrożność, że po śmierci mojej matki zupełnie przestali się tym zajmować, teraz widzieli we mnie jedyną rozrywkę dla siebie i napełniali mnie całą tą nudą, od której ich uwalniałem. Nigdy nie rozmawiać z dziećmi w moim wieku!”. Pisanie: myśli mi pędzą galopem; jeżeli ich prędko nie notuję, uciekają. Co robić, żeby pisać prędko? W taki to sposób, panie Colomb, uczę się źle pisać. Omar, thirtyest december 1835, wracając z San Gregorio i Foro Boario. [przypis autorski]
charakternik — czarownik. [przypis edytorski]
charakternik (z gr.) — czarodziej, czarownik. [przypis redakcyjny]
charakternik (z ukr.) — czarodziej. [przypis edytorski]
charakternik (z ukr.) — czarownik. [przypis edytorski]
charakterologia — nauka o charakterze. [przypis edytorski]
Charakter rewolucyjny strajki wogóle od dawna już straciły. W Rosyi również prawa reklamacyjne nadanemi robotnikom zostały. [przypis autorski]
charakter — tu: pisma. [przypis redakcyjny]
charakter — [tu:] znak, pismo, [litera]. [przypis redakcyjny]
charakter — [tu:] znak, pismo. [przypis redakcyjny]
charakter (…) [w] zasadniczych swoich rysach jest (…) dziedziczny (…) odsyłam czytelnika do rozdz. 43 drugiego tomu mojego dzieła głównego — O dziedziczności przymiotów (t. II, rozdz. 43). Jak zwykle, tak i tym razem idzie mi tylko o dokładne streszczenie autora, a nie o krytykę, ani też (w tym wypadku) o porównanie jego teorii dziedziczności z dzisiejszymi, tym bardziej że i ona, jak wszystkie szczególne poglądy Schopenhauera, jest ściśle związana z jego zasadniczymi założeniami metafizycznymi i poznawczymi. Jego empiryczny dualizm (metafizycznie jest ἕν καὶ πᾶν), odróżniający intelekt od woli w ten sposób, że intelekt jest tylko pochodnym, zaś wola pierwotną, prowadzi go do twierdzenia, że przymioty woli są dziedziczne po ojcu, który jest sexus potior (pierwiastek czynny), zaś przymioty intelektu po matce, która jest sexus sequior (pierwiastek bierny). Potwierdzenia tej prawdy dostarcza nam doświadczenie, przede wszystkim nasze własne, gdy troskliwie badamy podobieństwo naszych objawów woli z ojcowskimi i naszego intelektu z matczynym, oraz historia. Tu następuje szereg przykładów z historii, popierających obie części powyższego twierdzenia. Ale reguła ta spotyka się nieraz z wyjątkami. Schopenhauer stara się je wytłumaczyć albo tym, że pater semper incertus [łac.: ojciec zawsze niepewny; red. WL]”, albo modyfikowaniem woli przez intelekt, albo przypadkiem. A także ubocznymi okolicznościami, jak wychowującym środowiskiem lub tym, że np. nieraz pilność i wprawa pokrywają na zewnątrz intelektualne braki: tu idzie o dziedziczność po matce głupiej. Wchodzą tu w grę także fizjologiczne czynniki: stosunek rozwinięcia mózgu (matki) do siły uderzenia krwi (temperamentu u ojca), wiek, zdrowie i stopień żywotnych sił rodziców wówczas, gdy płodzili, i to, w jaki sposób te czynniki działały u przodków, zmieniając się z generacji na generację. Czym bardziej rodzice dobrani, tym większa harmonia w duszy dzieci między intelektem a wolą. Gdy teraz, biorąc na uwagę wielką różnorodność ludzi pod względem intelektualnym i moralnym, zechcemy te wyniki zastosować do praktycznego życia jako wskazówkę do uszlachetniania rodu ludzkiego, to zobaczymy, że nie tylko z zewnątrz, przez kształcenie, lecz przede wszystkim z wewnątrz, drogą generacji, można ten cel osiągnąć. Już starożytni (Platon) mieli takie plany (należałoby tu wymienić Spartan, o których Schopenhauer tu zupełnie nie wspomina), ale pomijając takie utopijne możliwości, jak odsunięcie od płodzenia kobiet głupich i szubrawców, podaje Schopenhauer inne praktyczne wskazówki, jak np. przyznawanie posagów dziewczętom nie tym, które tylko moralne, ale przede wszystkim tym, które rozumne. Następuje roztrząsanie ze stanowiska etyczno-metafizycznego. Charakter idzie ten sam przez cały szereg generacji, lecz w każdej towarzyszy mu coraz to inny intelekt, przynosząc ze sobą nowe światopoglądy, które zmieniają kierunek chcenia w każdym następnym potomku. Każdy musi na nowo potwierdzać życie lub mu zaprzeczać. Życie pokazuje woli coraz to inne swoje strony, zostawiając mu tak otwartą drogę zbawienia (Heilsordnung). Pogląd na to życie ma wola od intelektu, który się zatem musi ciągle odmieniać i odświeżać, a że pochodzi od matki, więc tu tkwi powód, dlaczego wszystkie narody zakazują małżeństw między rodzeństwem, dlaczego na ogół nie ma miłości płciowej między rodzeństwem; gdyż dawałaby ona wciąż tylko ten sam intelekt i tę samą wolę, wciąż to samo zjawisko w beznadziejnym nawrocie. W końcu uwaga, że odszukanie źródła różnorodności charakterów ludzkich dlatego jest tak trudne, że wchodzi tu w grę wola, która, jako rzecz w sobie, nie podlega zasadzie podstawy i że wskutek tego kończy się tutaj nasze rozumienie, możliwe właśnie tylko dzięki stosowaniu tej zasady. Wola, jako rzecz w sobie, nie zna żadnych „dlaczego?”. [przypis tłumacza]
charaktery (starop.) — znaki piśmienne, pismo. [przypis redakcyjny]
Charakterystyczną niezmiernie jest rzeczą, że w filozoficznych pracach modernistów katolickich postępowe, nowoczesne pojmowanie języka, zrozumienie dogmatyzującej roli, jaką odgrywa on w umysłowym życiu — zajmuje bardzo wybitne miejsce. Trzeba pamiętać, że kardynał Newman zajmował pod tym względem już stanowisko bardzo dobitne i z duchem nowoczesnej myśli zgodne. Dzisiaj Henri Bergson i w tej dziedzinie jest mistrzem, którego szkole poddać się musi każdy umysł, pragnący stać na poziomie współczesnej europejskiej kultury. Gdy piszę to, z prawdziwą rozpaczą myślę, że wszystko to znowu zostanie poczytane za mój paradoks, za chęć popisania się czymś oryginalnym, że znów jakiś pan Józef Kotarbiński przeciwstawi temu wszystkiemu swą filozofię z Uriela Acosty, a przecież tu na Zachodzie przenikają te rzeczy po prostu w krew i nerwy kół wykształconych, przecież już przeciętni — byle nie polscy — dziennikarze w stylu swym, sposobie pisania zdradzają wpływ Bergsonowskiej krytyki języka. Trzeba przyznać, że na ogół moderniści katoliccy przyczynili się niezmiernie do pogłębienia przeciętnej kultury filozoficznej inteligentnych kół europejskich, zmusili oni szerokie kręgi europejskiej publiczności do przedyskutowania i przemyślenia najistotniejszych zagadnień psychologii, filozofii, teorii poznania. Ludzie, którzy uczą się myśleć na pracach Newmana, którzy przemyślą jego przetłumaczoną niedawno na język francuski Grammaire de l'assentiment, są raz na zawsze zabezpieczeni od wulgarnych złudzeń naiwnej myśli, nieustannie na każdym kroku wikłającej się w samorzutnie stwarzanym fetyszyzmie pojęciowym. Gdy po pismach modernistów, Newmana, Tyrrela, Blondela, le-Roy przechodzi się — dajmy na to — do protokołów obrad niemieckiego kongresu socjaldemokratycznego — smutnych doświadcza się wrażeń. Pani Róża Luksemburg sformułowała niedawno pogląd, że aż do zwycięstwa proletariatu — myśl socjalistyczna nie może czynić postępów poza Marksa. Straszne jest zaniedbanie umysłowe kół, w których tego rodzaju karykaturalne twierdzenia są możliwe i nie ośmieszają na zawsze tych, co je wygłosili. Przypominają się najzjadliwsze wycieczki Chamberlaina przeciwko ewolucjonistycznej teorii poznania, która wyprowadza automatycznie z ciemnoty wiedzę prawdy. Pracy więc, której myśliciele wszystkich kierunków dokonywują sami nad sobą, zrzekają się marksiści typu R. Luksemburg — (a nie jest p. Luksemburg w tym swoim twierdzeniu ani odosobnioną, ani oryginalną) — na rzecz dziejowej dialektyki. Rozwój ekonomiczny myśli za nich. Jerzy Plechanow z głęboką pogardą traktuje „chaotyczne” pisma Sorela. Jest to całkiem szczere. Struktura umysłowa Plechanowa jest całkiem niewspółmierną z umysłem, posiadającym tak wybitnie postępowe wyszkolenie, jak Jerzy Sorel, jedyny dziś pisarz socjalistyczny, którego miejsce w historii myśli ludzkiej jest zabezpieczone. [przypis redakcyjny]
charaktery — tu: litery. [przypis edytorski]
charaktery — tu: litery, znaki. [przypis edytorski]
charakteryzowany (z gr.) — znamionowany, jakiś dygnitarz. [przypis redakcyjny]
Charakteryzuje je to, że nie oznaczają one luźnego udziału (…) ściśle z sobą powiązanych jednostek, znajdujących się w określonym położeniu pokoleniowym — K. Mannheim, Das Problem der Generationen, „Kölner Vierteljahrshefte für Soziologie” 1928, s. 312. [przypis autorski]
charakteryzuje „najświeższy zwrot w literaturze europejskiej” (…) Waleria Marrené-Morzkowska (…) — W. Marrene-Morzkowska, Neoromantyzm, „Przegląd Poznański” 1895, nr 34–35. Ta sama autorka pisała w artykule Współczesny mistycyzm („Przegląd Tygodniowy” 1892, nr 1) o „grupach neoromantyków, którzy w piątym dziesiątku bieżącego wieku zajaśnieli żywym, choć efemerycznym blaskiem”, doszukując się szczególnych podobieństw między „nową szkołą francuską” a twórczością Norwida. „Poezje jego nie są wprawdzie tak wykończone co do formy, o której wówczas, u nas szczególnie, bardzo mało myślano, ale mają coś nieodpowiedzialnego z umysłu czy konieczności, co jest właściwością całej grupy symbolistów. A przy tym panteizm, metempsychoza, neobuddyzm wyzierają niemal z każdego wiersza”. (Tamże, nr 16). [przypis autorski]
charas — specjalny tytoń hinduski derwiszów. [przypis autorski]
charaszo (ros.) — dobrze. [przypis edytorski]
