Przypisy

pobok (daw.) — obok, u boku. [przypis edytorski]

pobok — dziś popr.: obok, z boku. [przypis edytorski]

pobok — dziś: przy boku, obok. [przypis edytorski]

pobok (gw.) — obok, po bokach. [przypis edytorski]

pobok (gw.) — obok. [przypis edytorski]

pobok (gw.) — obok, z boku. [przypis edytorski]

pobok (gw.) — z boku, obok. [przypis edytorski]

pobok — obok siebie. [przypis edytorski]

poborgować (daw.) — pożyczyć a. dać na kredyt. [przypis edytorski]

pobory — część łupów dzielona między sprzymierzeńców. [przypis edytorski]

Pobożnemu jak złemu zarówno przydatny etc. — rozwiązanie zagadki brzmi „diabeł”. [przypis edytorski]

pobożny — stały epitet określający Eneasza. [przypis edytorski]

pobożyć się (daw.) — zaklinać się na Boga; przysięgać na Boga. [przypis edytorski]

pobracić się (daw.) — dziś: pobratać się. [przypis edytorski]

pobraliby się byli — daw. forma czasu zaprzeszłego (trybu przypuszczającego); znaczenie: pobraliby się wcześniej (tzn. przed wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

pobratymcy Jończycy, powstający przeciw monarsze perskiemu… — Grecy mieszkający w Jonii, centralnej części wybrzeża Azji Mniejszej, podbitej przez państwo perskie; w 499 p.n.e. miasta greckie w Jonii zbuntowały się przeciw władzy perskiej i uzyskały militarne wsparcie od Aten; po krwawym stłumieniu powstania (494) Persowie wysłali ekspedycję przeciw Atenom (490). [przypis edytorski]

Pobratyńscy — bohaterowie Dziejów grzechu Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]

pobrecito (hiszp.) — biedak. [przypis edytorski]

po brekfeście (z ang. breakfast) — po śniadaniu. [przypis edytorski]

pobrzeże — wybrzeże, pas ziemi wzdłuż brzegu morza a. rzeki. [przypis edytorski]

pobudka — tu: podstawa, powód, przyczyna, motyw, bodziec. [przypis edytorski]

pobudka — tu: sygnał wojskowej trąbki. [przypis edytorski]

Pobudował mocne miasta, bo za czasów jego wojny nie powstawały, gdy Pan Bóg pokój dawał… — 2 Krn 14, 7 wg Wulgaty (w BT: 2 Krn 14, 6). [przypis edytorski]

poburzyć się — tu: zbuntować się. [przypis edytorski]

pobyty (ukr.) — pobici. [przypis edytorski]

poćciwa — dziś popr.: poczciwa. [przypis edytorski]

poćciwość (daw.) — poczciwość. [przypis edytorski]

poćko (gw.) — puszczyk. [przypis edytorski]

po ćmie (daw.) — po ciemku, w ciemności. [przypis edytorski]

po ćmie (gw.) — po ciemku. [przypis edytorski]

Pocałuj mnie jeszcze raz — oryg. Kiss Me Again, film niemy w reż. Ernsta Lubitscha z 1925 r. na podst. scenariusza Hannsa Kräly; powstał w niemieckim okresie twórczości reżysera, obecnie obraz jest uznany za zaginiony. [przypis edytorski]

pocechować — naznaczyć własność znamieniem wypalanym zwierzętom na skórze tułowia. [przypis edytorski]

pocena (gw.) — zaczęła. [przypis edytorski]

po chaldejsku, aramejsku, hebrajsku — w istocie Zohar spisany został po hebrajsku i aramejsku. [przypis edytorski]

pochłoń — zguba; coś, co pochłania, niszczy. [przypis edytorski]

pochłonienie (daw. forma) — pochłonięcie. [przypis edytorski]

Pochlebiaj, a będziesz szczęśliwy — cytat z opery heroikomicznej Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Józefa Elsnera Herminia, czyli Amazonki (1797). [przypis edytorski]

pochlebion będzie (daw.) — będzie mu pochlebiać. [przypis edytorski]

pochlebstwem tylko malować rzeczywiste zainteresowanie się (por. s. 76 w. 26 i n.) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdz. IV: „jak sądziła, z pewną ujmą dla męża, jej kunszt malarski jest główną podstawą ich stosunku, a zarazem rękojmią miłości Strumieńskiego, bo umożliwia mu złudzenie dostępu do twórczości”. [przypis edytorski]

pochlebstwy — dziś popr. forma N.lm: pochlebstwami. [przypis edytorski]

pochlebuje (daw.) — pochlebia. [przypis edytorski]

pochlubić się — szczycić się, chwalić się czym; być z czego dumnym. [przypis edytorski]

pochmielje (ros.) — przepicie, stan po nadużyciu alkoholu. [przypis edytorski]

pochmiel — tu: piwo. [przypis edytorski]

pochmurniawszy — popr. forma imiesłowu współczesnego: pochmurniejąc a. uprzedniego od czas. dokonanego: spochmurniawszy. [przypis edytorski]

pochód Napoleona ku Hiszpanii — w lutym 1808 Napoleon nakazał wojskom francuskim obsadzić punkty strategiczne i fortece hiszpańskie, w maju zmusił króla Hiszpanii do abdykacji i osadził na tronie własnego brata, Józefa. Wkrótce jednak w całym kraju wybuchły walki powstańcze, zmuszając Francuzów do zwiększenia zaangażowanych sił z 12 tys. do 160 tys. [przypis edytorski]

pochód — tu, najprawdopodobniej: demonstracja. [przypis edytorski]

pochód — tu: pochodzenie, rodowód. [przypis edytorski]

pochówka — dziś popr. forma D.lp: pochówku. [przypis edytorski]

pochodnią (daw. forma) — dziś popr. B. lp r.ż.: pochodnię. [przypis edytorski]

Pochodnia Parys — Hekuba niedługo przed urodzeniem Parysa miała proroczy sen: śniło jej się, że urodziła płonącą pochodnię, od której spłonęła cała Troja. [przypis edytorski]

pochodnia — szczapa nasączona smołą, używana dawniej do oświetlania. [przypis edytorski]

pochody — korowody (w oryginale niem.: Aufzüge). [przypis edytorski]

Pochodzenie gatunków — O powstawaniu gatunków (ang. On the Origin of Species), monografia Darwina wydana w 1859 r., przedstawiająca podstawy teorii ewolucji. [przypis edytorski]

pochodziste (…) zielenie — trawnik a. łąka. [przypis edytorski]

pochop — bodziec. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — bodziec, impuls; powód. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — chęć. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — chęć; zapał. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — chęć, zapał. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — impuls, pobudka, asumpt. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — ochota. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — pobudka do działania, impuls. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — pochopność, skłonność. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — skłonność. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — skłonność, zapęd. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — tu: bodziec; być pochopem: stanowić bodziec do czego. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — zachęta, pobudka, zamiar. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — zapał; pobudka do działania, impuls. [przypis edytorski]

pochop (daw.) — zapał, zapęd, chęć. [przypis edytorski]

pochopliwy — działający szybko i w sposób nieprzemyślany; dziś popr: pochopny. [przypis edytorski]

pochopnie — tu: chętnie. [przypis edytorski]

pochopny (daw.) — działający za szybko; tu: chętny, skłonny. [przypis edytorski]

pochopny (daw.) — prędki, chętny. [przypis edytorski]

pochopny — prędki, działający bez zastanowienia. [przypis edytorski]

pochopny — tu: prędki, skłonny. [przypis edytorski]

pochop — pochopność; skłonność do natychmiastowego podejmowania nieprzemyślanych działań. [przypis edytorski]

pochop — zapęd, żarliwa chęć. [przypis edytorski]

pochowajta (gw.) — pochowajcie. [przypis edytorski]

pochowaliby się — dziś popr.: pochowałyby się. [przypis edytorski]

Pochowamy ją twarzą ku niebu — twarzą do ziemi chowano samobójców; jeśli Beatryks umrze z miłości, to nie śmiercią samobójczą, ale za przyczyną Benedyka. [przypis edytorski]

pochowan (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; dziś: pochowany. [przypis edytorski]

pochowek (daw.) — pochówek, pogrzeb. [przypis edytorski]

Pochroń, Antoni — czarny charakter, postać z Dziejów grzechu Stefana Żeromskiego ; młody, szykowny mężczyzna z wąsikiem, pozornie „człowiek z towarzystwa”, w istocie oszust, złodziej, bezwzględny bandyta, były katorżnik, bezpośredni, demoniczny sprawca upadku Ewy Pobratyńskiej, głównej bohaterki powieści. [przypis edytorski]

Po Chrystusie nauka jest bezużyteczna! — Tertulian, Preskrypcja przeciw heretykom 7. [przypis edytorski]

pochutnica — kobieta lekkich obyczajów. [przypis edytorski]

pochutnie — a. chutliwie: z chucią, z pożądaniem. [przypis edytorski]

pochwacić — dziś popr.: ochwacić, uszkodzić miękkie części końskiego kopyta, wywołując ich zapalenie. [przypis edytorski]

po chwilić nas do szczętu nie zstanie (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą co -ć; znaczenie: za chwilę nie zostanie z nas ani szczątek (nawet resztka). [przypis edytorski]

Pochwist — bóg wiatru i niepogody w mitologii słowiańskiej. [przypis edytorski]

pochwycić — tu: zauważyć, zrozumieć. [przypis edytorski]

pochwy skórzane — wiosła staroż. statków były utrzymywane we właściwym miejscu przez skórzane petle. [przypis edytorski]

pochyba (daw.) — pomyłka. [przypis edytorski]

pochyło (daw., reg.) — niezwłocznie; szybko, wkrótce; tu: bezpośrednio. [przypis edytorski]

pochyły (starop.) — osłabiony, wątły; pochylony. [przypis edytorski]

pochyły — tu: przygarbiony. [przypis edytorski]

pochylony laty (daw.) — dziś popr.: pochylony latami a. pochylony przez lata; przygarbiony z powodu podeszłego wieku. [przypis edytorski]

pochylony (…) laty — pochylony latami, pochylony przez lata. [przypis edytorski]

pochylony maszt i żagiel łaciński — na tzw. ożaglowanie łacińskie składa się trójkątny żagiel zawieszony na długiej ukośnej rei, zamocowanej na krótkim maszcie; wynalezione w starożytności, od średniowiecza używane na statkach arabskich, na statkach europejskich zostało zastąpione czworokątnymi żaglami na poziomych rejach. [przypis edytorski]

pochylony (starop.) — tu: osłabiony, nadwątlony. [przypis edytorski]