Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
z kłodą u szyi — dla utrudnienia ucieczki; zapewne kara wyjątkowa i chwilowa. [przypis tłumacza]
z klasztora — dziś popr.: z klasztoru. [przypis edytorski]
z kloby skoczył (starop.) — z miary wypadł. [przypis redakcyjny]
z kloby (starop.) — z karbów, z porządku. [przypis redakcyjny]
z klozy (starop.) — z kluby, z zamknięcia. [przypis redakcyjny]
z kolebki ludzkości, ze Wschodu — zapewne odniesienie do lokalizacji ogrodu Eden, w którym wg Biblii mieszkali stworzeni przez Boga pierwsi ludzie. Z Edenu wypływała rzeka dzieląca się na cztery odnogi, m.in. Tygrys i Eufrat, które są gł. rzekami Mezopotamii, ob. Iraku. [przypis edytorski]
Z kolei się języka prawidła naznaczy — mimo iż ujęte tu w karykaturze, zamiary podobnych reform roztrząsano zupełnie poważnie na zebraniach „Wykwintniś”, które umiały pozyskać dla swej sprawy kilku członków Akademii. [przypis tłumacza]
z kolei — tu: po kolei. [przypis edytorski]
z komputu — [z] liczby pocztu. [przypis redakcyjny]
z końcem lata — wrzesień 404 r. [przypis tłumacza]
zkończył — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: skończył. [przypis edytorski]
z konary — dziś popr. forma N.lm: z konarami. [przypis edytorski]
z konary gęstemi — dziś popr. forma N. lm: z gęstymi konarami. [przypis edytorski]
z Konaszewiczem Warnę spalił — w latach 1613–1620 Kozacy pod wodzą Konaszewicza-Sahajdacznego złupili i spalili porty tureckie nad Morzem Czarnym: Warnę (dziś Bułgaria), Synopę (w środkowej części Turcji), Oczaków (dziś Ukraina) i podpalili i splądrowali nawet przedmieścia samego Stambułu. [przypis edytorski]
z konceptem (łac.) — pomysłowo, dowcipnie. [przypis redakcyjny]
z konieczności — εὐλόγως. [przypis tłumacza]
z konieczności — tu: na pewno. [przypis edytorski]
z konwersacji — z rozmów. [przypis redakcyjny]
Z. Kopczyńska i L. Pszczołowska, Strofa, w: Strofika. Praca zbiorowa pod redakcją M. R. Mayenowej, Wrocław 1964, s. 8. Bolesław Leśmian: dwa utwory [przypis autorski]
z kości rodzą się rycerze — nawiązanie do mitów i baśni, w których rycerze-mściciele wyrastają z kości, kamyków lub smoczych zębów. [przypis edytorski]
z Kozaki — dziś popr. forma N. lm: z Kozakami. [przypis edytorski]
z krainą przez drewniane ściany zdobytą — poeta ma tu na myśli znaną przepowiednię grecką, że Temistokles obroni Grecję przed Persami za drewnianymi murami, tj. na okrętach. [przypis redakcyjny]
z królami morza — U Anglów, Saksonów, Nord-Manów, u wszystkich Skandynawów wodzowie nazywali się królami morza. Ich życiem były ciągłe rozboje morskie. [przypis autorski]
z kruszcu Chalybów wytopione sztucznie — Chalybs, gatunek najtwardszego żelaza u starożytnych. [przypis redakcyjny]
zkrwawione (starop. forma ort.) — dziś: skrwawione. [przypis edytorski]
z krzesiwkiem w jednej ręce, a z hubką w drugiej — nim zapałki stały się powszechnie stosowane, do rozniecania ognia używane było krzesiwo (kawałek żelaza wygięty w formę łuku), krzemień (skałka), o którą uderzano krzesiwem, tak by powstały iskry, i hubka (sproszkowany i wysuszony miąższ huby, drzewnego grzyba). By wzniecić ogień należało tak trzeć krzesiwo o krzemień, by iskry spadały na hubkę, która jest łatwopalnym proszkiem, a gdy ta zaczęła się tlić, dodawać inne łatwopalne materiały. [przypis edytorski]
z krzywdą — niesłusznie. [przypis redakcyjny]
zkrzywdzona (starop. forma) — dziś popr.: skrzywdzona. [przypis edytorski]
z Krzyżaki — dziś popr. forma N. lm: z Krzyżakami. [przypis edytorski]
z Krzyżaki się piszą — spiskują z Krzyżakami. [przypis edytorski]
z Krzyżowemi — tj. z Krzyżakami. [przypis edytorski]
z książęty, z kapłany — dziś forma N. lm: z książętami, z kapłanami. [przypis edytorski]
Z książki Ammana i z wszystkich dzieł, zawierających wykład jego metody — Autor Historii naturalnej duszy i inni. [przypis autorski]
z książki człowieka, który siedem lat przebył w szponach GPU — Franciszek Olechnowicz, Siedem lat w szponach GPU, Wilno 1934. [przypis autorski]
z księżycem przez szpary — Juliusz Słowacki, Mazepa, akt I, scena 5 (Mazepa, który niepostrzeżenia wszedł przez okno, odpowiada Kasztelanowej, jak przyszedł do pokoju). [przypis edytorski]
Z. K., S. K., E. K. — aluzja do krytyka Stanisława Ropelewskiego, który napisał ostrą recenzję Trzech poematów Słowackiego i podpisał się Z. K. Aluzją tą w Beniowskim poczuł się Ropelewski tak dotknięty, że wyzwał Słowackiego na pojedynek, stchórzył jednak i przeprosił poetę. [przypis edytorski]
z którąć się odkrywam (starop.) — skrót od: z którą ci się odkrywam; którą ci odkrywam (wyjawiam itp.). [przypis edytorski]
z którego ręki przeźroczyste wody omyły człowieczeństwo czyste — Jan Chrzciciel. [przypis edytorski]
z którejem [przyszła] — z której [przyszłam]; [spójnik z dołączoną ruchomą końcówką czasownika 3 os. lp r.ż.; WL]. [przypis autorski]
z którejm złożony (daw.) — skrót od: z której jestem złożony. [przypis edytorski]
Z której nam wyszedł piękny szczep rzymiański — Rzymianie pochodzenie swe wywodzili od Trojan: treść Eneidy Wergilego. [przypis redakcyjny]
Z których się znakomita piramida wzniesie (…) Jakich dla Cestijusa Rzym pozwolił stary — W dawnym Rzymie na pamiątkę wielkich mężów stawiano kolumny i obeliski; sławniejsze między innymi są: Duiliusza, Cestiusza etc. [przypis redakcyjny]
Z których sie już znaczyły (…) cnoty — z których dały się przewidzieć (wywnioskować) cnoty, z których poznawaliśmy cnoty. [przypis redakcyjny]
zkukłać (daw.) — potłumić. [przypis redakcyjny]
z kuńmy (gw.) — z końmi. [przypis edytorski]
Z kurhanów tamy spiętrzacie wy (…) A wam przeżytą skroń bieli śnieg — J. Nowicki, Pieśni czasu, Tarnów 1904, s. 52. Jeszcze dzisiaj Ignacy Baliński, wydając swoje ówczesne wiersze, na czoło tomu wysuwa rozprawę z poprzednikami Do starszego pokolenia. Por. I. Baliński, Wybór wierszy z lat wielu, Warszawa 1937, s. 7–24. [przypis autorski]
Z kurzem krwi bratniej — jest to fragment powieści Pan Wołodyjowski. [przypis edytorski]
złączem — dziś popr. forma fleksyjna: złączymy; niekiedy używa się również daw. formy skróconej: złączym. Zwyczajowo przy publikacji oryginalnej wersji tekstu Wybickiego pozostawia się tę formę jako przykład daw. polszczyzny, uwspółcześniając wiele innych archaizmów znajdujących się w autografie, np. nieumarła : nie umarła (pisownia łączna i rozdzielna); iak : jak, iąwszy : jąwszy (pisownia joty); moskal : Moskal (pisownia małą i wielką literą). [przypis edytorski]
złączym — w wersji pierwotnej: „złączem”. [przypis edytorski]
Z łaciną mógł cudzoziemiec, według Ronsarda (Oeuvres, ed. Laumonier VII, 97), podróżować po Polsce: la langue latine ne sert plus de rien, que pour nous truchemanter en Allemagne, Pologne, Angleterre. [przypis autorski]
Z łaciny auctorem (nominative auctor) literalnie oznacza „ten który daje wzrost”. http://www.etymonline.com/index.php?term=author, (dostęp 11.02.2014) [przypis autorski]
zładzić (daw.) — uporządkować. [przypis edytorski]
zładzić — tu: uładzić; upiększyć a. podporządkować. [przypis edytorski]
zładzić — tu: zgromadzić. [przypis edytorski]
zładzony (daw.) — przygotowane, uporządkowane. [przypis edytorski]
złagodzić — tu: uspokoić, poskromić gniew. [przypis edytorski]
złagodził Artakserkses surowość dawnych praw w Persji (…) — Plutarch, Powiedzenia królów i wodzów. [przypis tłumacza]
złaja (daw.) — sfora. [przypis edytorski]
złajnik (daw.) — pies gospodarski, pasterski lub myśliwy. [przypis redakcyjny]
złamał kij czerwony i żółty — buława o barwach czerwonych i żółtych kolorach hiszpańskich; złamać kij (buławę) znaczy więc złamać potęgę hiszpańską. [przypis redakcyjny]
złamał przysięgę rzeczypospolitej — złożoną przy wyborze na prezydenta, przez zamach stanu 2 grudnia 1851 roku. [przypis redakcyjny]
złamał Zeusa rozkazy — mowa o prawie gościnności, wedle którego nie wolno było krzywdzić przybyszów; Achilles zaś uznał Priama za swojego gościa. [przypis edytorski]
złamana wiara — tu: niedochowanie wierności. [przypis edytorski]
złamanem — dziś popr.: złamanym. [przypis edytorski]
złam (daw.) — odłam; to, co zostało odłamane od całości. [przypis edytorski]
złamki — forma N.lm; dziś: złamkami (tj. ułamanymi kawałkami, odłamkami). [przypis edytorski]
zła moneta — moneta fałszowana. [przypis edytorski]
(…) zła moralnego zwanego prawem i rządem — nazywam „złem moralnym” w r. 1822 wszelki rząd, który nie posiada dwu Izb; wyjątek zachodzi jedynie wówczas, kiedy naczelnik rządu jest wielki przez swą prawość — cud, który oglądamy w Saksonii i w Neapolu. [przypis autorski]
z łanów żołnierzy pieszych dostarczyć — mowa o piechocie łanowej, wojsku zaciężnym narodowego autoramentu, złożonym z chłopów z dóbr królewskich, szlacheckich i kościelnych, powoływanych po jednym z każdych 15 łanów, tj. z ok. 200 ha. [przypis edytorski]
złapi (gw.) — złapie. [przypis autorski]
z łapy — dziś popr. forma N. lm: z łapami. [przypis edytorski]
Zła rzecz, gdy wiele rozkazują: niechże król jeden będzie — Homer, Iliada II, 204. Skarga cytuje z łacińskiego przekładu Filona. [przypis edytorski]
zła śmierć — malemort, gwałtowna śmierć. [przypis autorski]
z łaską (starop.) — tu: łaskawie. [przypis edytorski]
Zła szukać nie trzeba, można w nie wpaść… — Hezjod, Prace i dnie 287–289. [przypis edytorski]
złaźtaż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, tu: w funkcji wzmacniającej; złaźta (gw.): złaźcie, schodźcie. [przypis edytorski]
złe chwile — nudy — znany bohaterom romantycznym stan depresji, melancholii, zniechęcenia, znużenia, zwany przez Francuzów mal du siécle (chorobą wieku). Kleiner w przypisie wylicza bohaterów romantycznych, którym znana była ta dolegliwość: Oberman E. P. de Sénancoura, René Chateaubrianda, Childe Harold Byrona, Lambro i Kordian Słowackiego. G. Sand pisała w związku z Obermanem o cierpieniach moralnych, które dadzą się podzielić na trzy kategorie: „Primo — namiętność napotykająca przeciwności w swoim rozwoju, a więc walka człowieka z otaczającą go rzeczywistością. Secundo — świadomość wyższych uzdolnień przy braku woli, która mogłaby je uczynić przydatnymi. Tertio — świadomość miernych uzdolnień, świadomość jasna, oczywista, nieodparta, ujawniona. Te trzy kategorie cierpień moralnych można wyjaśnić i zamknąć w trzech imioniach: Werter, René, Oberman” (Eseje, Warszawa 1958, s. 32). [przypis redakcyjny]
Złe czy dobre, coś zawsze mówią moje wiersze — cytat z Listu IX Nicolasa Boileau. [przypis edytorski]
złe (daw.) — tu: zło. [przypis edytorski]
złe (daw.) — tu: zły duch, diabeł. [przypis edytorski]
złego brzucha dostać — zachorować na żołądek. [przypis autorski]
złej wróżki łani — złej wróżby, złowróżbna; łania oznacza tu Helenę. [przypis redakcyjny]
złe szczęście — zły los. [przypis redakcyjny]
Złe Tłumoki — Malebolge, słowo złożone z bolgia: otchłań, wór, przez podobieństwo: tłumok, i z malo: zły, przeklęty. Bulgas Galii saccos scorteos appellant. Sam obraz miejsca szczegółowo tu opisany wyjaśnia stosowność użytego tu przez poetę porównania. [przypis redakcyjny]
złe — tu: zły duch, licho. [przypis edytorski]
złez (daw. forma) — łez. [przypis edytorski]
Z… łez poranku — z kropli rosy. [przypis edytorski]
złoba (daw.) — zło. [przypis edytorski]
złoba (daw.) — złość, gniew. [przypis edytorski]
złoba (daw.) — złość. [przypis edytorski]
złoba (daw.) — zło, złość, nienawiść, gniew. [przypis edytorski]
złoba (z czes.) — złość. [przypis edytorski]
złoba — złość, nienawiść. [przypis edytorski]
złoba — złość, nienawiść. [przypis edytorski]
złoba — złość, złośliwość; nienawiść. [przypis edytorski]
złobny (daw.) — gniewny. [przypis edytorski]
złocień polny — roślina z rodziny astrowatych, chwast polny o żółtych kwiatach. [przypis edytorski]
złocień — roślina z rodziny astrowatych, chwast polny o żółtych kwiatach. [przypis edytorski]
złocista — pozłacana. [przypis redakcyjny]
złocisty — tj. pozłacany. [przypis tłumacza]
