Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6559 przypisów.
Turkiestan — region w Azji Środkowej. [przypis edytorski]
turkieza — suknia kroju tureckiego, bez rękawów. [przypis edytorski]
Turki (starop. forma) — dziś N.lm.: (z) Turkami. [przypis edytorski]
Turki, Tatary i Niemce — dziś popr. forma B. lm: Turków, Tatarów i Niemców. [przypis redakcyjny]
turkos (daw.) — Algierczyk odbywający służbę w wojsku francuskim. [przypis edytorski]
turkosi — piechota francuska utworzona z mieszkańców terytoriów kolonialnych w Afryce Płn.: Algierii, Tunezji i Maroka. [przypis edytorski]
turkuć podjadek — wszystkożerny owad, zjadający korzenie roślin (stąd nazwa), ale też larwy innych owadów, dżdżownice i inne drobne bezkręgowe; dawniej pospolity. [przypis edytorski]
Turkułł, Ignacy (1797–1857) — urzędnik i działacz polityczny; szambelan dworu cesarskiego Mikołaja I Romanowa; minister sekretarz stanu Królestwa Polskiego (od 1839). [przypis edytorski]
turkus — kamień szlachetny o barwie niebieskiej z odcieniem zielonego. [przypis edytorski]
turkus — minerał rzadki o barwie niebieskiej lub zielonej. [przypis edytorski]
Turkwin — w oryginale ang.: Turquine. [przypis edytorski]
Turlupini — sekta, aktywna we Francji (w tym i w Paryżu) w XIV i XV wieku, afiszująca się ewangelicznym ubóstwem i podejrzewana o rozwiązłość. [przypis edytorski]
„Turl” — zwany także „Paonem”, „Teatralką”; krakowska teatralna kawiarnio-restauracja znajdująca się przy ul. Szpitalnej 38, którą Florian Turliński założył w 1897 roku; jedna ze ścian pomieszczenia przeznaczona była na podpisy, wiersze i rysunki gości-twórców; kawiarnia „Paon” wzięła nazwę od wiersza Maurice'a Maeterlincka Paon nochalant (Paw nonszalancki). [przypis edytorski]
turma (daw.) — więzienie. [przypis edytorski]
turma (daw.) — więzienie, wieża więzienna. [przypis edytorski]
turmalin — minerał o czarnej barwie przechodzącej w ciemny granat lub zieleń. [przypis edytorski]
turmalinowy — w kolorze turmalinu, ciemnego minerału. [przypis edytorski]
turmalin (z syngal.) — minerał barwy ciemnej, przechodzącej w czerń, zieleń lub granat. [przypis redakcyjny]
turma (przest.) — więzienie. [przypis edytorski]
turma (ros. тюрьма: więzienie, z niem. Turm: wieża) — daw.: więzienie, szczególnie carskie. [przypis edytorski]
turma (ros.) — więzienie. [przypis redakcyjny]
turma — tu: rodzaj gry. [przypis edytorski]
turma — tu: więzienie. [przypis edytorski]
turma — więzienie. [przypis autorski]
turma — więzienie. [przypis edytorski]
turma — więzienie. [przypis edytorski]
turma — więzienie, szczególnie carskie (lub sowieckie). [przypis edytorski]
turma — więzienie, wieża. [przypis edytorski]
turma — wieża; więzienie. [przypis edytorski]
turma — wieża, więzienie. [przypis edytorski]
turma (z niem. Thurm) — więzienie. [przypis edytorski]
turma (z niem.) — wieża, tu: więzienie. [przypis edytorski]
turma (z niem.) — wieża. W wieżach, a właściwie w podziemiach wieży zamkowej mieściły się więzienia, stąd turma oznacza także więzienie. [przypis redakcyjny]
turma (z ros.) — więzienie. [przypis edytorski]
turma (z ukr. a. ros.) — więzienie. [przypis edytorski]
turmy (daw.) — więzienne wieże. [przypis edytorski]
Turner, William (1775–1851) — wybitny angielski malarz pejzażysta, prekursor impresjonizmu. [przypis edytorski]
turnia (reg.) — szczyt górski. [przypis edytorski]
turnia — skalisty, ostry szczyt. [przypis edytorski]
turnia — skalisty, stromy szczyt. [przypis edytorski]
turnia — stroma skała a. szczyt. [przypis edytorski]
turnia — stromy, skalisty szczyt. [przypis edytorski]
turnia — szczyt górski. [przypis edytorski]
turnia — szczyt, zwł, skalisty i stromy. [przypis edytorski]
turnice (reg.) — turnie, tj. szczyty górskie. [przypis edytorski]
turniczki — zdr. turnie; strome skały, skaliste, ostre szczyty górskie. [przypis edytorski]
turniei — dziś popr. forma D. lm: turniejów. [przypis edytorski]
turnieja (daw.) — rozprawa, walka. [przypis redakcyjny]
turnieja (daw.) — rozruch. [przypis redakcyjny]
turnieja (daw.) — walka. [przypis redakcyjny]
turniej — tu: walka. [przypis redakcyjny]
turnier (niem.) — turniej, potyczka. [przypis edytorski]
Turniska — prawdopodobnie chodzi o Turnice, czyli skalistą część grzbietu poniżej polany Cioski. [przypis edytorski]
turniura — poduszeczka kładziona z tyłu spódnicy damskiej zgodnie z wymaganiami mody dziewiętnastowiecznej. [przypis redakcyjny]
turniura (z fr. tournure: obrót rzeczy; zwrot; postać) — tu: postawa, sposób bycia. [przypis edytorski]
turniurka (z fr. tournure)— zdrobn. od: tiurniura: element sukni, podkreślający tył bioder, stosowany w drugiej poł. XIX w. dla nadania kobiecej sylwetce kształtu litery S. [przypis edytorski]
Turno, Kazimierz (1778–1817) — oficer Księstwa Warszawskiego; na własnym koszt wystawił 5. pułk strzelców konnych, którym dowodził jako pułkownik; od 1810 generał brygady. [przypis edytorski]
turnspit-dog — dawna angielska rasa psów o krótkich nogach i długim tułowiu, używanych do napędzania kołowrotów obracających rożny w kuchni. [przypis edytorski]
turnus a. per turnum (łac.) — kolej, ustalona kolejność wykonywania jakiejś czynności, np. głosowania. [przypis edytorski]
Turnus, Kamilla — Kamilla i Turnus według Eneidy polegli w obronie Lacjum. [przypis redakcyjny]
Turnus Rufus właśc. Kwintus Tinnejusz Rufus (ok. 90 –- po 131 n.e.) — rzymski konsul. Dowodził wojskami tłumiącymi powstanie Bar-Kochby (132–136), ale nie udało mu się stłumić rewolty; jednym z dowódców powstania ze ztrony żydowskiej był Akiba ben Josef. [przypis edytorski]
Turów — miasto na Białorusi, nad Prypecią. [przypis edytorski]
Turośń — wieś w pow. białostockim; istnieją pobliskie wsie o tej nazwie: Turośń Kościelna i Dolna. [przypis edytorski]
Turowicz, Jerzy (1912–1999) — dziennikarz, publicysta, wieloletni redaktor katolickiego czasopisma „Tygodnik Powszechny”. [przypis edytorski]
Turowicz, Jerzy (1912–1999) — polski dziennikarz i publicysta, redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego” (1945–1953 i 1956–1999), katolickiego czasopisma o tematyce społeczno-kulturalnej i politycznej. [przypis edytorski]
Turpe (…) genu — Propertius, Elegiae III, 9, 5. [przypis tłumacza]
Turpin — miał być arcybiskupem w Reims za Karola Wielkiego; przypisują mu kronikę owych czasów, główne źródło poetów romantycznych. [przypis redakcyjny]
Turpis (…) color — Propertius, Elegiae, II, 17, 26. [przypis tłumacza]
turpizm — nurt w literaturze opisujący rzeczy brzydkie, a nawet odrażające, w celu wywołania u czytelnika szoku estetycznego. [przypis edytorski]
Turris Antonia (łac.: wieża Antonia) — twierdza Antonia, zbudowana w 31 p.n.e. w płn.-wsch. narożniku Świątyni Jerozolimskiej przez Heroda Wielkiego, nazwana na cześć jego patrona Marka Antoniusza. Stanowiła część fortyfikacji miejskich, równocześnie umożliwiając nadzorowanie położonego poniżej placu świątynnego. W czasach Jezusa stacjonował w niej garnizon rzymski. W roku 70 została zniszczona przez wojska Tytusa podczas oblężenia Jerozolimy w wojnie żydowskiej. [przypis edytorski]
turska kafa — kawa po turecku. [przypis edytorski]
Turski — arbiter, który podczas posiedzenia Sejmu 8 czerwca 1789 r. ofiarował się być delatorem (oskarżycielem prywatnym) w sprawie Ponińskiego; dawny przewód sądowy polski nie znał, jak obecny, oskarżenia z urzędu; delator odpowiadał za oskarżenie nie dowiedzione, a że Poniński był potęgą, czyn Turskiego świadczy o odwadze. W wydaniu z 1816 r.: Obywatelu Turski. [przypis redakcyjny]
Turski Filipek — Miasto Tours miało aż do Ludwika XIV własną, odrębną monetę. [przypis tłumacza]
Turski, Stefan (1875–1945) — aktor, reżyser teatralny, autor wodewilu Krowoderskie zuchy. [przypis edytorski]
tur — tu z fr.: runda. [przypis edytorski]
tur — wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych. [przypis edytorski]
tur — wymarły przodek bydła domowego, ceniony dawniej jako zwierzyna łowna; najdłużej zachował się w Polsce: do XVII w. [przypis edytorski]
tur — wymarły ssak z rodziny pustorożców, przodek bydła domowego, odznaczał się potężnymi rogami. [przypis edytorski]
turybularz — kadzielnica. [przypis redakcyjny]
turyferariusz — ministrant odpowiadający za kadzidło podczas liturgii. [przypis edytorski]
Turyngia — kraina w środkowej części dzisiejszych Niemiec (obejmująca m. in. Weimar, Jenę, Erfurt i Eisenach); od V w. księstwo plemienia Turyngów, w połowie VI w. podbite przez Franków, schrystianizowane w VIII w., od początku w. IX (ok. 804 r.) jedna z marchii państwa Karola Wielkiego. [przypis edytorski]
Turyn — miasto w płn.-zach. Włoszech, stolica regionu Piemont. [przypis edytorski]
Turza Góra — dziś: Góra Zamkowa. [przypis edytorski]
Turza — miasto Tours we Francji nad Loarą. [przypis redakcyjny]
Turzon, Jan (1437–1508) — kupiec, przedsiębiorca i patrycjusz z węgierskiego rodu Thurzo von Bethlemfalva, urodzony w Lewoczy w rodzinie kupców i przedsiębiorców, został przez swego ojca do Wenecji i Padwy, aby pogłębiać wiedzę o hutnictwie, po powrocie rozwijał rodzinny interes, związany z wydobyciem rud ołowiu, srebra, złota i miedzi w Olkuszu w Polsce, w Górach Złotych na Dolnym Śląsku, Kutnej Horze w Czechach oraz na Węgrzech. [przypis edytorski]
turzyca — tu: sierść. [przypis edytorski]
Turzyma, Maria, właśc. Maria Wiśniewska z d. Głowacka (1860–1922) — działaczka feministyczna, pisarka, publicystka; współpracowała z Marią Siedlecką i Kazimierą Bujwidową; wydawczyni krakowskiego pisma „Nowe Słowo” (1902–1905), poświęconego emancypacji kobiet, podczas I wojny światowej działała w krakowskim kole Ligi Kobiet Galicji i Śląska; autorka zbioru nowel Nadbrzeżne Fale (1899) oraz tekstów publicystycznych (m.in. Handel kobietami i Potrójne więzy kobiety); działała na rzecz dopuszczenia kobiet do edukacji uniwersyteckiej oraz praw wyborczych dla kobiet, zwracała uwagę na problem zależności ekonomicznej kobiet od mężczyzn. [przypis edytorski]
tuście (daw.) — skrót od: tu jesteście. [przypis edytorski]
Tuśmy — tu, tj. pod Sokalem w bitwie z Tatarami w r. 1519. [przypis redakcyjny]
Tuśmy usiedli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: „tu usiedliśmy”. [przypis edytorski]
Tu sapientium (…) Lyaeo — Horatius, Odae, III, 21, 14. [przypis tłumacza]
Tu sciebas, quid patiebar, nullus hominum (łac.) — Ty wiedziałeś, co cierpiałem, a nikt z ludzi (Augustyn, Wyznania VII 7). [przypis edytorski]
Tusculum — dawna miejscowość w Italii (5 km od Rzymu), dokąd wyjechał ze stolicy staroż. pisarz i filozof Cyceron i żyjąc samotnie w swojej posiadłości, pisał traktaty filozoficzne, m.in. Rozmowy tuskulańskie; tu przen.: ustronie, zacisze z dala od świata i towarzystwa. [przypis edytorski]
Tusculum — dawna miejscowość w Italii (5 km od Rzymu), dokąd wyjechał ze stolicy staroż. pisarz i filozof Cyceron i żyjąc samotnie w swojej posiadłości, pisał traktaty filozoficzne, m.in. Rozmowy tuskulańskie; przen. miejsce odpoczynku lub twórczości, oddalone od zgiełku miasta. [przypis edytorski]
Tusculum — miejscowość 5 km od Rzymu, w której Cyceron napisał Rozmowy tuskulańskie; przen. miejsce odpoczynku lub twórczości, oddalone od zgiełku miasta. [przypis edytorski]
Tu secanda (…) domos — Horatius, Odae, II, 16, 17. [przypis tłumacza]
Tuskańskie (morze) — Morze Tyrreńskie. [przypis redakcyjny]
tusząc (starop.) — mając nadzieję. [przypis edytorski]
tusza — tu: rozmiary ludzkiego ciała, zwłaszcza otyłego. [przypis edytorski]
tuszę (starop.) — mam nadzieję, spodziewam się. [przypis edytorski]
