Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń IX[1]

Chcemy sobie być radzi[2]?

Rozkaż, panie, czeladzi,

Niechaj na stół dobrego wina przynaszają,

A przy tym w złote gęśli[3] albo w lutnią[4] grają.

Kto tak mądry, że zgadnie,

Co nań jutro przypadnie?

Sam Bóg wie przyszłe rzeczy, a śmieje sie z nieba,

Kiedy sie człowiek troszcze więcej, niżli trzeba.

Szafuj gotowym[5] bacznie;

Ostatek, jako zacznie,

Tak Fortuna[6] niech kona[7]: raczy li łaskawie,

Raczy li też inaczej; my siedziem w jej prawie[8].

U Fortuny to snadnie[9],

Że kto stojąc[10] upadnie;

A który był dopiero u niej pod nogami,

Patrzajże go po chwili, a on gardzi nami.

Wszystko sie dziwnie plecie

Na tym tu biednym świecie;

A kto by chciał rozumem wszystkiego dochodzić,

I zginie, a nie będzie umiał w to ugodzić.

Prózno ma mieć na pieczy

Śmiertelny wieczne rzeczy;

Dosyć na tym, kiedy wie, że go to nie minie,

Co z przejźrzenia[11] Pańskiego od wieku mu płynie.

A nigdy nie zabłądzi,

Kto tak umysł narządzi,

Jakoby umiał szczęście i nieszczęście znosić,

Temu mężnie wytrzymać, w owym sie nie wznosić.

Chwalę szczęście stateczne[12];

Nie chce li też być wieczne,

Spuszczę[13], com wziął, a w cnotę własną sie ogarnę

I uczciwej chudoby[14] bez posagu pragnę.

Nie umiem ja, gdy w żagle

Uderzą wiatry nagle,

Krzyżem padać i świętych przenajdować[15] dary,

Aby łakomej wodzie tureckie towary

Bogactwa nie przydały

Wpadwszy gdzie między skały;

Tam ja bezpiecznym sercem[16] i pełen otuchy

W równej fuście[17] popłynę przez morskie rozruchy.