Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 474 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Pieśni, Księgi pierwsze, Pieśń XIX (Żal mi cię, niebogo...)
Pieśń XX (Miło szaleć, kiedy czas po temu...) → ← Pieśń XVIII (Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie...)

Spis treści

      Jan KochanowskiPieśni, Księgi pierwszePieśń XIX[1]

      1
      Żal mi cię, niebogo,
      Że nie masz nikogo,
      Co by cię przestrzegł; słuchaj ale mało[2],
      A potym uczyń, coć sie będzie zdało.
      5
      Bodaj sie przepadło
      To twoje źwierciadło:
      Bo tobą szali, a ty sie nie czujesz[3],
      Dawno sie nie swej twarzy przypatrujesz.
      Popatrz miedzy szoty
      10
      prawdziwszej roboty[4]:
      Ujźrzysz tam i płeć[5] chropawą, i zęby
      Nieprawie[6] białe, jeno uchyl gęby[7].
      Więc i lat tak snadnie[8]
      Mamka-ć nie ukradnie[9];
      15
      Bo łacno zliczysz pod oczyma karby[10],
      Tego nie zetrą i weneckie farby[11].
      Aż sie za cię wstydzę,
      Gdy cię w tańcu widzę.
      Ano wiem, czemuś mi sie nie udała[12]:
      20
      Prosto jakobyś młodym przyganiała[13].
      Takżeć i te stroje
      Jakoby nie twoje;
      Tyś sie ubrała prawie wedle świata,
      A to za krzywdę biorą twoje lata[14].
      25
      Nie przeciw sie[15] Zosi,
      Bo tę miłość nosi,
      Że musi skakać jako sarna w lesie;
      A nie sromota, co komu czas niesie.
      Tobie na twe lata
      30
      Czas poprzestać świata[16];
      Cudniej[17] ci będzie prząść kądziel niż w wieńcu
      Siedzieć za stołem, babie przy młodzieńcu.

      Przypisy

      [1]

      Ks. 1, Pieśń XIX — pieśń zawiera motywy z licznych utworów Horacego (Carmina I 25, III 15, IV 13; epody 8 i 12). [przypis redakcyjny]

      [2]

      ale mało — choć przez chwilę. [przypis redakcyjny]

      [3]

      tobą szali, a ty sie nie czujesz — oszukuje cię, a ty nie dostrzegasz, jak jest z tobą naprawdę. [przypis redakcyjny]

      [4]

      Popatrz miedzy szoty prawdziwszej roboty — poszukaj między kupcami bardziej prawdomównego wyrobu, tj. lustra („szot” od „Szkot”; Szkoci byli znani w Polsce jako kupcy). [przypis redakcyjny]

      [5]

      płeć — daw. cera. [przypis redakcyjny]

      [6]

      nieprawie (starop.) — nie całkiem. [przypis redakcyjny]

      [7]

      uchyl gęby — otwórz usta („gęba” nie ma w języku szesnastowiecznym znaczenia pejoratywnego). [przypis redakcyjny]

      [8]

      snadnie — łatwo. [przypis redakcyjny]

      [9]

      lat (…) / Mamkać nie ukradnie — zwrot różnie tłumaczony: „nie ujmie ci lat to, że młodą osobę przedstawisz jako swoją mamkę” (L. Ślękowa); „niełatwo mamce mówić, że masz mniej lat” (T. Sinko). [przypis redakcyjny]

      [10]

      karby — zmarszczki. [przypis redakcyjny]

      [11]

      weneckie farby — luksusowe kosmetyki sprowadzane z Wenecji. [przypis redakcyjny]

      [12]

      mi się nie udała — nie spodobała mi się. [przypis redakcyjny]

      [13]

      młodym przyganiać — współzawodniczyć z młodymi. [przypis redakcyjny]

      [14]

      A to za krzywdę biorą twoje lata — będąc już w takim wieku, wyrządzasz sobie (ściślej: swojemu wiekowi) krzywdę. [przypis redakcyjny]

      [15]

      Nie przeciw sie — nie naśladuj, nie chciej dorównać. [przypis redakcyjny]

      [16]

      poprzestać świata — wyrzec się świata. [przypis redakcyjny]

      [17]

      cudniej* — bardziej stosownie (inny odcień znaczeniowy niż dzisiaj). [przypis redakcyjny]

      x