Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 117343 przypisów.
Timoklea (IV w. p.n.e.) — siostra Teogenesa, ostatniego dowódcy Świętego Zastępu armii tebańskiej, wybitego przez Macedończyków w bitwie pod Cheroneą; po zdobyciu Teb zgwałcona przez trackiego dowódcę, podstępem wepchnęła go do studni i zabiła; jej historię opowiada Plutarch w Żywocie Aleksandra oraz w rozprawie O cnotach kobiet. [przypis edytorski]
timokracja — z greckiego timé: wartość, honor, oraz krátos: władza; określenie ustroju państwa mające różne znaczenia w źródłach starożytnych. [przypis edytorski]
Timor — wyspa w archipelagu Małych Wysp Sundajskich, w płd.-wsch. Azji. [przypis edytorski]
Timur-Chan — Timur Chromy a. Tamerlan (1336–1405), chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko-tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
Timur Chromy (1336–1405) — wódz mongolski, od 1370 roku władca olbrzymiego państwa; założył dynastię Timurydów, zdobył większość Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia. [przypis edytorski]
Timur Chromy (1336–1405) — znany też jako Tamerlan, chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko-tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
Timur Chromy — znany też jako Tamerlan, (1336–1405), chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko–tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
tin (ang.) — puszka. [przypis edytorski]
Tindall, Matthew (1656–1733) — brytyjski filozof, bardzo popularny w początkach Oświecenia, jeden z głównych przedstawicieli deizmu; autor traktatu Christianity as Old as the Creation…, zwanego biblią deizmu. [przypis edytorski]
tingel-tangel (daw.) — drugorzędna kawiarnia, kabaret. [przypis edytorski]
tingel-tangel (daw.) — podrzędna kawiarnia lub restauracja z występami tancerzy, kabaret. [przypis edytorski]
tingel-tangel (z niem., daw.) — podrzędny lokal gastronomiczno-rozrywkowy, miejsce występów piosenkarzy, tancerzy, striptizerek. [przypis edytorski]
tingeltanglowy (z niem.) — od: tingel-tangel, wyrazu dźwiękonaśladowczego dla brzęku talerzy blaszanych w orkiestrze; określenie taniej restauracji z kabaretem. [przypis edytorski]
tingel (tingel-tangel; niem: Tingeltangel) — podrzędny lokal oferujący wyszynk oraz występy muzyczne i kabaretowe; nazwa miała oddawać dźwięk instrumentów perkusyjnych wykorzystywanych w tych występach. [przypis edytorski]
tingel, własc. tingel tangel (z niem.) — tani, podejrzany lokal, kabaret. [przypis edytorski]
tingel (z niem., daw.) — podrzędna kawiarnia lub restauracja, miejsce występów piosenkarzy, tancerzy, striptizerek; także: tingel-tangel. [przypis edytorski]
tingel (z niem., daw.) — podrzędna kawiarnia lub restauracja, miejsce występów piosenkarzy, tancerzy, striptizerek; także: tingel-tangel. [przypis edytorski]
tingel (z niem.) — podrzędna kawiarnia z występami tancerzy i piosenkarzy, kabaret. [przypis edytorski]
tingiel (z niem., daw.) — podrzędny lokal gastronomiczno-rozrywkowy, miejsce występów piosenkarzy, tancerzy, striptizerek; także: tingel-tangel. [przypis edytorski]
tinglowa kultura (od tingel-tangel: podrzędna kawiarnia, restauracja) — płytka, trywialna. [przypis edytorski]
tinglowy (z niem.) — związany z tzw. tingel-tangel, tj. podrzędnym kabaretem, tancbudą. [przypis edytorski]
Tinian — jedna z trzech głównych wysp północnej części archipelagu Marianów, w płd.-zach. części Oceanu Spokojnego; od końca XVII w. stanowiła port zawinięcia dla europejskich statków uzupełniających tam zapasy wody i żywności. W Nowej Heloizie Saint-Preux odwiedza tę wyspę w podróży dookoła świata. [przypis edytorski]
Tinis — miasto w Górnym Egipcie, stolica państwa w czasach pierwszych dwóch dynastii. Dokładne położenie nie jest znane, przypuszczalnie w pobliżu dzisiejszego Dżirdża (Girga), ok. 15 km na północ od Abydos. [przypis edytorski]
tinka — čia: patinka. [przypis edytorski]
tinklais vylių — melagysčių. [przypis edytorski]
tinktura (z łac.) — maść. [przypis edytorski]
Tintagel — ruiny zamku, należącego dawniej do książąt Kornwalii, w płd.-zach. krańcu Anglii, wg legend Rycerzy Okrągłego Stołu w tym zamku urodził się i wychował król Artur. [przypis edytorski]
Tintagil — dziś popr.: zamek Tintagel: średniowieczna fortyfikacja w sąsiedztwie wioski Tintagel (Trevena) na atlantyckim wybrzeżu płn. Kornwalii w Wielkiej Brytanii; związany z legendami arturiańskimi, po raz pierwszy wspomniany przez Geoffreya z Monmouth w Historia Regum Britanniae jako „Tintagol”. [przypis edytorski]
tintėti — kabėti, virpėti. [przypis edytorski]
Tintoretto, Jacopo, właśc. Jacopo Robusti (1518–1594) — włoski malarz okresu manieryzmu, przedstawiciel szkoły weneckiej, autor licznych obrazów religijnych. [przypis edytorski]
Tippo-Sahib a. sułtan Tipu (1750–1799) — władca królestwa Majsuru w płd. Indiach, wsławiony stawianiem twardego oporu imperializmowi brytyjskiemu; z powodzeniem walczył przeciwko wojskom brytyjskim w drugiej wojnie majsurskiej, został jednak pokonany w trzeciej i w czwartej wojnie majsurskiej przez połączone siły Wlk. Brytanii i sąsiadów Majsuru; zginął podczas obrony swojej stolicy, Seringapatam. [przypis edytorski]
Tippu-Tib, właśc. Hamed bin Mohammed el Marjebi (1832–1905) — afro-arabski handlarz niewolników i kości słoniowej, właściciel plantacji, gubernator; urodzony na jednej z wysp archipelagu Zanzibar, pracował dla kolejnych sułtanów Zanzibaru, w poszukiwaniu kości słoniowej i niewolników prowadził wiele wypraw handlowych do Afryki Środkowej; był najbardziej znanym na świecie handlarzem czarnych niewolników i właścicielem kilku plantacji goździków w głębi Afryki, na których pracowało 10,000 niewolników; wspomagał zachodnich odkrywców, w tym Livingstone'a i Stanleya; na propozycję Stanleya i po uzgodnieniu z królem Belgii oraz sułtanem Zanzibaru w 1887 został gubernatorem prowincji w belgijskim Kongu. [przypis edytorski]
tirannus (łac.) — tyran. [przypis edytorski]
tir aux pigeons (fr.) — strzelanie do gołębi. [przypis edytorski]
tiré à quatre épingles (fr.) — wymuskany. [przypis edytorski]
tire-aux-pigeons (fr.) — strzelanie do gołębi. [przypis edytorski]
tirer au clair (franc.) — wyjaśniać. [przypis edytorski]
Tirez vous de cette affaire vous même… Voilà! — Sama wyciągnij się z tej afery, ot co! [przypis edytorski]
Tirez vous de l'affaire! (fr.) — wyciągnij się z afery! [przypis edytorski]
Tirocinium — podręcznik do łaciny dla początkujących. [przypis edytorski]
tir plongeant (fr.) — ostrzał prowadzony pod małym kątem. [przypis edytorski]
Tirso de Molina, właśc. Gabriel Téllez (1579–1648) — dramaturg i poeta hiszp., jeden z najważniejszych twórców hiszpańskiego Złotego Wieku, autor pierwszej udramatyzowanej wersji historii o Don Juanie (El burlador de Sevilla y convidado de piedra); od ok. 1600 członek zakonu mercedarian (zakonu Matki Bożej Łaskawej), co umożliwiło mu studia, podróże i pracę literacką. [przypis edytorski]
Tisane (frz.) — Arzneitrunk. [przypis edytorski]
Tiso, Jozef (1887–1947) — słowacki ksiądz katolicki, doktor teologii, lider Słowackiej Partii Ludowej, w l. 1939–1945 prezydent Republiki Słowacji, podporządkowanej polityce hitlerowskich Niemiec; sprawował rządy totalitarne, zniósł wolność sumienia i słowa, zakazał działalności partii opozycyjnych; kiedy sierpniu 1944 na Słowacji wybuchło powstanie narodowe, wezwał na pomoc siły III Rzeszy, które doprowadziły do krwawego stłumienia irredenty, uczestnicy powstania zostali wymordowani lub masowo wysłani do obozów koncentracyjnych; po wojnie ks. Tiso został osądzony i powieszony za zbrodnie wojenne. [przypis edytorski]
Tiso, Jozef (1887–1947) — słowacki ksiądz katolicki i polityk, w latach 1939–1945 prezydent Słowacji sprzymierzonej z Niemcami. [przypis edytorski]
Tissot, James Joseph Jacques (1836–1902) — fr. malarz neoklasycystyczny. [przypis edytorski]
Tisza be-aw — najsmutniejszy dzień żydowskiego roku upamiętniający zburzenie Świątyni Jerozolimskiej; aw (hebr.): piąty miesiąc kalendarza żydowskiego, przypadający w lipcu i sierpniu. [przypis edytorski]
Tiszri — siódmy miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i pierwszy miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na wrzesień–październik. [przypis edytorski]
tit-for-tat (ang.) — wet za wet; tu zapewne raczej: przepychając stopniowo. [przypis edytorski]
Titina — francuska piosenka skomponowana przez Léo Daniderffa w 1917 dla francuskich kabaretów, w wersji polskiej wykonywana od 1924. [przypis edytorski]
Titios (mit. gr.) — olbrzym zabity przez Apollina. [przypis edytorski]
Titios — syn Ziemi, który targnął się na cześć Latony i poległ pod strzałami Apollina i Diany. [przypis edytorski]
Titire! tu patule — początek Bukolik, czyli sielanek Wergiliusza (pierwszy wers Eklogi I, Melibeus zwraca się do Tityrusa zaczynając rozmowę). [przypis edytorski]
titis (sen.) — tėtis. [przypis edytorski]
Titona (Tithonos) — starszy brat króla Troi Priama, porwany przez Eos na męża. [przypis edytorski]
titulo quarto czy quinto (łac.) — w pararafie czwartym lub piątym. [przypis edytorski]
Titus Flavius Clemens, znany jako Klemens Aleksandryjski (ok. 150 – ok. 215) — gr. filozof i teolog wczesnochrześc., nauczyciel Orygenesa; jego teologia wykazywała bardzo silne wpływy filozofii hellenistycznej, gł. platońskiej i stoickiej; za właściwe odczytywanie Biblii uważał interpretację symboliczną i mistyczną, z zastosowaniem koncepcji platońskich. [przypis edytorski]
Titus Livius (59 p.n.e.–17 n.e.) — historyk rzymski, autor monumentalnego dzieła Ab urbe condita (Od założenia miasta), historii starożytnego Rzymu od założenia miasta do czasów sobie współczesnych, w 142 księgach, z których zachowała się tylko część. [przypis edytorski]
Titus Livius — Decades, ks. 3, 2. [przypis edytorski]
Titus Maccius Plautus (ok. 250 p.n.e.–ok. 184 p.n.e.) — komediopisarz rzymski. [przypis edytorski]
Tityos — syn Zeusa i jego kochanki Elary, cierpiący w Hadesie za próbę zadania gwałtu Latonie. [przypis edytorski]
tiubietiejka — okrągła lub kwadratowa czapeczka będąca ludowym nakryciem głowy u wielu narodów Wschodu. [przypis edytorski]
Tiuksbury — w oryg. Tewksbury. [przypis edytorski]
tiul — ażurowa, lekka tkanina, bawełniana lub jedwabna. [przypis edytorski]
Tiumeń — miasto w Rosji, port nad rz. Turą, ok. 320 km na wsch. od Jekaterynburga; zał. w 1586 na miejscu tatarskiego miasta Czyngis-Tura jako pierwsze rosyjskie miasto na Syberii. [przypis edytorski]
tiurma (ros.) — więzienie. [przypis edytorski]
tiurma (z ros.) — więzienie. [przypis edytorski]
Tiutczew, Fiodor Iwanowicz (1803–1873) — ros. dyplomata, publicysta i poeta; autor wierszy filozoficznych, politycznych i miłosnych, pozostających pod wpływem romantyzmu niem., ale też prekursorsko symbolicznych, a także artykułów politycznych; przedstawiciel konserwatyzmu ros. o zabarwieniu nacjonalistycznym, zwolennik panslawizmu, idei zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich pod przewodnictwem Rosji i utworzenia w ten sposób siły przeciwstawiającej się rewolucyjnemu fermentowi Europy Zachodniej; wychodząc z tego stanowiska, był zagorzałym przeciwnikiem emancypacyjnych dążeń Polaków. [przypis edytorski]
tiutuajować (z fr.) — mówić sobie po imieniu. [przypis edytorski]
Tivoli — dawny kompleks rekreacyjno-rozrywkowy w norweskiej Christianii (ob. Oslo), otwarty w 1877, zamknięty w 1934. [przypis edytorski]
Tivoli — miasto we Włoszech, ok. 30 km od Rzymu, z ruinami rozległej rezydencji rzymskiego cesarza Hadriana. [przypis edytorski]
Tivoli — miejscowość we Włoszech, w regionie Lacjum; jeszcze w starożytności słynęła jako miejsce zamieszkania zamożnych Rzymian (tu znajduje się m.in. willa Hadriana). [przypis edytorski]
Tiziano, Vecellio (ok. 1490–1576)) — Tycjan, wł. malarz, przedstawiciel szkoły weneckiej. [przypis edytorski]
tkać (daw.) — wpychać. [przypis edytorski]
tkać — dziś: wtykać, wkładać. [przypis edytorski]
tkać (posp.) — tu: wkładać, wtykać. [przypis edytorski]
tkaczów — dziś popr.: tkaczy. [przypis edytorski]
tkacz Pyram — właśc. tkacz Denko; w Śnie nocy letniej tkacz Denko to aktor-amator, który razem z pięcioma innymi, podobnymi sobie rzemieślnikami dla uświetnienia wesela księcia Aten Tezeusza i królowej Amazonek Hipolity organizuje przedstawienie o legendarnej nieszczęśliwej miłości Pyrama i Tysbe; w sztuce przypadło mu zagrać rolę Pyrama. [przypis edytorski]
Tkaczyszyn-Dycki, Eugeniusz (1962) — polski poeta. [przypis edytorski]
tkań — tkaninę. [przypis edytorski]
tkanka (daw.) — tkanina. [przypis edytorski]
tkanka (tu daw.) — tkanina. [przypis edytorski]
tkanka — tu: tkanina. [przypis edytorski]
tkanka — tu: tkanina. [przypis edytorski]
tkanka — tu: to, co utkane; sieć. [przypis edytorski]
tkę — dziś popr. forma 1. os.lp: tkam. [przypis edytorski]
tkias-kaf (hebr.) — przysięga dokonywana przez podanie ręki. [przypis edytorski]
Tkliwe Muzy — fr. Les Muses galantes, co przypomina tytuł opery baletowej Ramenau Les Indes galantes (1735), opowiadającej o Amorze, bogu miłości, który z Europy, gdzie młodych wzywa pod swe sztandary bogini wojny Bellona, udaje się na inne lądy, odwiedzając m.in. Amerykę (tj. Indie Zachodnie). [przypis edytorski]
tkliwo — dziś popr.: tkliwie. [przypis edytorski]
tkliwy — czuły. [przypis edytorski]
tknąć się czegoś (daw.) — dotyczyć czegoś. [przypis edytorski]
tknąć się (daw.) — dotyczyć. [przypis edytorski]
tknąć się — tu: przejąć się. [przypis edytorski]
tknięty — tu: poruszony, zainteresowany. [przypis edytorski]
tkniony (starop. forma) — tknięty. [przypis edytorski]
tkniż (daw.) — tryb rozkazujący, konstrukcja z partykuła: tknijże. [przypis edytorski]
tkwiały — dzis popr.: tkwiły. [przypis edytorski]
Tkwię tu, nieszczęsny głupiec, tak samo mądry teraz, jak i wprzódy! — Goethe, Faust, część pierwsza, scena w pracowni, w. 364–365; wprzódy (daw.): wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]
tłómacz a. tłomacz — dziś popr.: tłumacz. [przypis edytorski]
tłómacz — dziś popr. pisownia: tłumacz. [przypis edytorski]
