Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
ogaróm — dziś popr. forma C. lm: ogarom. [przypis edytorski]
ogar — pies gończy; tu lekceważąco o Czaplińskim. [przypis edytorski]
ogar — pies myśliwski, tropiący zwierzynę. [przypis edytorski]
O, gdyby cisza do duszy wstąpiła… — [Chomiakow], Zmierzch wieczorny 1841, przekład dosłowny. [przypis autorski]
O, gdybym był błaznem! Pstrokata odzież to cel mej ambicji — słowa z komedii Szekspira Jak wam się podoba, akt II, scena 7 (przekład Leona Ulricha). [przypis edytorski]
O gdybym kiedyś dożył tej pociechy, Żeby te księgi zbłądziły pod strzechy — Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, Epilog, w. 109-110. [przypis edytorski]
O, gdybym miał skrzydła gołębia, poleciałbym gdzieś daleko i znalazłbym spokojność — Ps 55, 5. [przypis edytorski]
O gdyby mogły się na posąg słowa/ złożyć… — Słowacki, Beniowski, Pieśń II. [przypis edytorski]
O gdybyście mi o czym smutnym jękły — poeta pod wpływem piękności krajobrazu greckiego pragnie nawet jakby zapomnieć o tragedii polskiej i grozi duchom, które by mu chciały przypominać „kraj w mogile”, że utopi je w czerwonym winie. [jękły — dziś popr.: jęknęły]. [przypis redakcyjny]
ogędzić — od: daw. gędzić: śpiewać. [przypis edytorski]
Oggi sto poco bene… (wł.) — Nie czuję się dziś dobrze, żeby zejść pod ziemię, ale jeśli pan chce, niech pan przyjdzie jutro o dziesiątej. [przypis edytorski]
ogień bengalski — dziś: ognie bengalskie, odmiana fajerwerków. [przypis edytorski]
ogień elementarny — stoicy rozumieli przez to eter. [przypis tłumacza]
ogień grecki — łatwopalna mieszanina, nie dająca się ugasić wodą. [przypis edytorski]
ogień i łzy Wertera — powieść J. W. Goethego Cierpienia młodego Wertera przedstawiała nieszczęśliwą miłość bohatera, zakończoną samobójstwem. [przypis redakcyjny]
ogień (…) już był pochłonął co Rzym miał najstarszych pamiątek — Swetoniusz [Żywot Nerona 38]. [przypis autorski]
ogień mający czas i ogień wieczny — To jest: czyściec i piekło. [przypis redakcyjny]
ogień nie ugara (daw. forma) — ogień nie spali, nie poparzy. [przypis edytorski]
ogień portu — światła portowe. [przypis redakcyjny]
ogień rzymski — kategoria fajerwerków, dających silny efekt dźwiękowy i kolorystyczny. [przypis edytorski]
ogień skrzepnie, blask ściemnieje — nawiązanie do kolędy Bóg się rodzi. [przypis edytorski]
ogień strażniczy — ogień rozpalany na brzegu morza, zastępujący latarnię morską. [przypis edytorski]
ogień… zwolnieje — opadną emocje. [przypis edytorski]
ogier — koń płci męskiej. [przypis edytorski]
Ogilly — popr.: Ogilby, William (1808–1873), irlandzki adwokat i przyrodnik, opisał wiele gatunków ssaków Europy i kolonii bryt. [przypis edytorski]
Ogiński, Jan — wojewoda i starosta mścisławski (1674), następnie wojewoda połocki, zm. 1684. [przypis redakcyjny]
Ogiński, Marcjan (Marcin) (1632–1690) — stolnik trocki, następnie cześnik litewski, wojewoda trocki i od r. 1684 kanclerz wielki litewski; w 1669r. przeszedł z tradycyjnego w rodzinie prawosławia na katolicyzm. [przypis redakcyjny]
ogiw (fr., ang. ogive) — żebro podtrzymujące sklepienie w architekturze gotyckiej; ostrołuk. [przypis edytorski]
ogłada — tu: wyrafinowanie. [przypis edytorski]
ogłaszać — tu: publikować, wydać w formie publikacji. [przypis edytorski]
ogłodać (daw.) — ogryźć. [przypis redakcyjny]
ogłoście mnie (…) świniobójcą breneńskim — Współczesne zaklęcie. [przypis tłumacza]
ogłos — głośne obwieszczenie, krzyk. [przypis redakcyjny]
O… głosiech w niebie — o harmonii sfer (por. przyp. do fr. II 37). [przypis redakcyjny]
Ogłosiłam to spostrzeżenie, nie znając jeszcze komunikatu p. Schmidta — [por.] M. Curie, „Comptes rendus”, kwiecień 1898. [przypis autorski]
ogłosiłem cykl artykułów pod tytułem „Wielkopostne Rozmyślania” — W zbiorze Marzenie i pysk. [przypis autorski]
ogłosi Wenus — osobę przewodniczącą rzymskiej uczcie określało się przez rzut kośćmi; tzw. iactus Veneris oznaczał cztery kości, na których nie powtarza się żadna liczba. [przypis edytorski]
Ogłoszenie przekładu (…) nie może się uważać — dziś popr.: Ogłoszenia przekładu (…) nie można uważać. [przypis edytorski]
Ogłoszono go za francuskiego szpiega — dziś popr.: ogłoszono go francuskim szpiegiem. [przypis edytorski]
ogłoszonym drukiem w r. 1557, ale powstałym co najmniej na 10 lat przed tą datą — hr. Surrey zginął na szafocie w r. 1547, jako ofiara tyranii Henryka VIII. [przypis tłumacza]
o głowę — tu: o główszczyznę, odszkodowanie za zabójstwo. [przypis edytorski]
Ogłuszający łoskot (…) huczał i trwał — Autor słyszał w pobliżu Adenu grzmot trwający bez przerwy przeszło pół godziny. Obacz Listy z Afryki [autor odsyła tu do innej swojej książki, mianowicie wspomnień z podróży do Afryki opublikowanych pod wymienionym tytułem w 1891 r.; red. W.L.]. [przypis autorski]
oglądać się na co (starop.) — zwracać uwagę na co; brać co pod uwagę. [przypis edytorski]
oglądać szedł Kroata dziki (…) chustkę Weroniki — W Rzymie pomiędzy wieloma relikwiami świętymi znajduje się chustka św. Weroniki z wyciśniętym na niej wizerunkiem twarzy Zbawiciela. Odcisnął on się w chwili, kiedy ta święta, widząc zmordowanego Chrystusa pod ciężarem krzyża, jaki dźwigał, podała Zbawicielowi chustkę, żeby otarł pot kroplami spadający po jego świętej twarzy. Poeta maluje tu uczucie barbarzyńcy, który przybył z dalekiej strony, żeby tę relikwię oglądać. [przypis redakcyjny]
oglądać za siebie — dziś popr.: oglądać się za siebie. [przypis edytorski]
oglądał epopeję napoleońską zanadto z bliska — Przeglądając Niewydane listy Stendhala (Souvenirs d'egotisme et lettres inedites) natrafiłem na taki ustąp, bardzo znamienny w zestawieniu z militarno-heroicznymi marzeniami młodego Juliana Sorel. W r. 1801 Beyle pisze do przyjaciela: „Wyrzekłem się sławy wojskowej, ponieważ zanadto trzeba się płaszczyć, aby się docisnąć do pierwszych miejsc. [przypis tłumacza]
oglądamy — ujrzymy, zobaczymy. [przypis redakcyjny]
oglądnąć — dziś popr. forma: obejrzeć. [przypis edytorski]
oglądnąć — dziś raczej: obejrzeć. [przypis edytorski]
oglądnął — dziś popr.: obejrzał. [przypis edytorski]
oglądnął się (reg.) — obejrzał się. [przypis edytorski]
oglądnąwszy — dziś poprawne: obejrzawszy się. [przypis edytorski]
oględaj (starop. forma) — oglądaj. [przypis edytorski]
oględność — ostrożność, delikatność. [przypis edytorski]
oględność — ostrożność i delikatność w zachowaniu. [przypis edytorski]
oględny — ostrożny. [przypis edytorski]
oględny — tu: ostrożny. [przypis edytorski]
oględować — dokonywać oględzin, oglądać. [przypis edytorski]
oględować (starop. forma) — oglądać. [przypis edytorski]
oględowanie (daw.) — oględziny. [przypis edytorski]
Oglia — rzeka Oglio w Lombardyi, lewy dopływ Padu. [przypis redakcyjny]
O gloriosa Domina (łac.) — O chwalebna Pani. [przypis edytorski]
ognębienie — dziś: zgnębienie. [przypis edytorski]
ogniam się mnogo nakrzesał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: ognia mnogo (wiele) nakrzesałem. [przypis edytorski]
Ognia na nich! — pierwsza próba zgniecenia siłą zbrojną ruchu rewolucyjnego podczas manifestacji ulicznych w Paryżu 12 lipca 1789, po usunięciu Neckera z ministerstwa. [przypis redakcyjny]
ognić — rozpalać. [przypis edytorski]
ognicha — gorczyca polna, chwast o żółtych kwiatach rosnący na gliniastych polach i ugorach. [przypis edytorski]
ognie bengalskie (daw.) — wielobarwne sztuczne ognie, fajerwerki. [przypis edytorski]
ognie bengalskie — fajerwerki, sztuczne ognie. [przypis edytorski]
ognie bengalskie — rodzaj fajerwerków. [przypis edytorski]
ognie bengalskie — sztuczne ognie, fajerwerki. [przypis edytorski]
ognie, które się (…) beze drew siliły (starop.) — ognie, które paliły się bez drew. [przypis edytorski]
ogniepiór a. ogniopiór (daw.) — wysypka na twarzy. [przypis edytorski]
ognie świętego Elma — małe, słabe wyładowania elektryczne w pobliżu narożników i krawędzi przedmiotów (np. na końcach masztów na statkach), pojawiające się w czasie pogody zapowiadającej burzę. [przypis edytorski]
O gniewie śpiewaj, bogini — pierwsze słowa Iliady. [przypis edytorski]
ogniów (daw.) — dziś popr. D. lm: ogni. [przypis edytorski]
ogniów (daw. forma) — dziś: ogni. [przypis edytorski]
ogniów — dziś popr. forma D.lm: ogni. [przypis edytorski]
ogniów — dziś popr. forma D. lm: ogni. [przypis edytorski]
Ogniowładca (mit. rzym.) — Wulkan. [przypis edytorski]
Ogniowładca — Wulkan. [przypis edytorski]
ognipiór — choroba skóry, objawiająca się charakterystycznym zaczerwienieniem policzków oraz wysypką na głowie i twarzy, występująca najczęściej u dzieci. [przypis edytorski]
ognisko soczewne — soczewka; ognisko skupiające promienie (tu: w znaczeniu przenośnym). [przypis edytorski]
ognisty proroku Boga, śród twoich wielbłądów klęczących — mowa o Mahomecie (ok. 571–632), twórcy i proroku islamu, w młodości pasterzu wielbłądów. [przypis edytorski]
ogniwo Leclanche'a — popularne ogniwo elektryczne węglowo-cynkowe, wynalezione przez fr. chemika Georgesa Leclanche'a (1839–1882). [przypis edytorski]
Ogół, który jest na to, by był oszukiwany — wg maksymy łacińskiej: mundus vult decipi, ergo decipiatur, tj. świat chce być oszukiwany, więc niech będzie oszukiwany. [przypis edytorski]
ogółowi — πρὸς ἁπάντων. [przypis tłumacza]
Ogólna uwaga do systematu zasad — ta cała „Ogólna Uwaga” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
Ogólne jeno wyobrażenie szeregu wszystkich minionych stanów świata oraz rzeczy, które są w przestrzeni świata równocześnie, jest samo niczym innym jeno możliwym empirycznym odwrotem, który sobie, choć jeszcze nieokreślnie, wystawiam w myśli i przez który może jedynie powstać pojęcie takiego szeregu warunków do danego spostrzeżenia — ten szereg świata nie może zatem być ani większy, ani mniejszy od możliwego empirycznego odwrotu, na którym jedynie opiera się tamto pojęcie. A ponieważ ten nie może dać jakiejś określonej nieskończoności, ani też jakiejś określonej skończoności (czegoś wręcz-ograniczonego): to widać stąd jasno, że nie możemy wielkości świata uważać ani za skończoną, ani za nieskończoną, gdyż odwrót (który ją wyobraża) nie dopuszcza ani jednego, ani drugiego. [przypis autorski]
ogólne niepokoje… — od roku 1840 wzmogła się we wszystkich zaborach działalność spiskowa. Tajne organizacje demokratyczne przygotowywały ogólnopolskie powstanie, wyznaczając termin na 22 lutego 1846 roku. W Warszawie spisek rozgałęziony był głównie wśród inteligencji i drobnomieszczaństwa, docierał również do proletariatu. Policja pruska i rosyjska wpadły jednak na trop organizacji i przeprowadziły liczne aresztowania, co udaremniło wybuch powstania (poza Krakowskiem). W Królestwie jedyną próbą walki był nieudany napad Pantaleona Potockiego na Siedlce. W następstwie tego władze carskie ogłosiły stan oblężenia; czterech uczestników napadu skazano na śmierć, wiele osób na zesłanie i ciężkie roboty. W początkach 1847 roku działalność konspiracyjna została w Królestwie wznowiona. Na wiosnę 1848 roku policja aresztowała niektórych uczestników spisku, a w ciągu dwu następnych lat rozgromiła go zupełnie. [przypis redakcyjny]
ogólniej wyrzeczone prawdy — w wyd. z 1816 r.: ogólniejsze prawdy. [przypis redakcyjny]
ogórek — sznur z węzłami, którym opasują się mnisi niektórych zakonów. [przypis edytorski]
o God — o Bogu. [przypis redakcyjny]
o godzinie dziesiątej w nocy — według naszego liczenia czasu o trzeciej rano. [przypis tłumacza]
o godzinie dziewiątej w nocy — tj. o trzeciej. [przypis tłumacza]
o godzinie dziewiątej w nocy — tj. o trzeciej rano. [przypis tłumacza]
ogolić z stołu (daw.) — zabrać ze stołu. [przypis edytorski]
ogonek — kolejka. [przypis edytorski]
ogonek — tu: kolejka. [przypis edytorski]
ogon — tren, pas materiału ciągnący się za suknią po ziemi. [przypis edytorski]
