Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 114772 przypisów.
Sen (mit. gr.) — Hypnos, bóg snu a. Morfeusz, bóg marzeń sennych. [przypis edytorski]
Sen (mit. rzym.) — Somnus, syn Nocy, brat Śmierci; odpowiednik Hypnosa z mit. gr. [przypis edytorski]
Sennacheryb (bibl.) — wojsko Sennacheryba pobił anioł Pański (185, padło w nocy, król uszedł, wedle Ks. Król. IV, 19). [przypis edytorski]
senna — tu: uśpiona, pogrążona we śnie osoba. [przypis edytorski]
senne znachory — dziś popr. forma M.lm: senni znachorzy. [przypis edytorski]
sen nieprzespany — metafora śmierci, użyta w trenie VII Jana Kochanowskiego. [przypis edytorski]
Sen nocy świętojańskiej — komedia Williama Shakespeare'a, znana dziś w Polsce pod tytułem Sen nocy letniej. Jednym z bohaterów tej sztuki jest psotny Puk, zwany też Robinem-Poczciwcem, sługa króla wróżek. [przypis edytorski]
senny (daw.) — tu: śpiący, pogrążony we śnie. [przypis edytorski]
senobinei — senovinei. [przypis edytorski]
senorita (hiszp.) — panna. [przypis edytorski]
sensat (daw.) — człowiek przesadnie poważny. [przypis edytorski]
sensat (daw.) — człowiek przesadnie poważny, silący się na uczoność. [przypis edytorski]
sensat (daw.) — osoba przesadnie poważna, silący się na uczoność. [przypis edytorski]
sensat (daw., z łac.) — człowiek rozumny (por. sens). [przypis edytorski]
sensat (daw., z łac. sensatus: rozumny) — osoba mądra, poważna i ciesząca się poważaniem. [przypis edytorski]
sensat — osoba przesadnie poważna. [przypis edytorski]
Sen Scypiona — opowiadanie w VI księdze dzieła Cycerona O państwie (De re publica), o wizji sennej wodza Scypiona Afrykańskiego, ukazujące Ziemię z kosmicznej perspektywy, ze sferami planet, sferą gwiazd i obejmującą je wszystkie najwyższą sferą wszechświata zamieszkiwaną przez Boga Najwyższego; Sen Scypiona wywarł znaczny wpływ na europejską literaturę, kulturę i naukę. [przypis edytorski]
sensim (łac.) — stopniowo, powoli. [przypis edytorski]
sen słońca — w oryginale niem. ein Traum der Sonne: sen a. marzenie słońca. [przypis edytorski]
sensorium (łac.) — ośrodek nerwowy, do którego trafiają zewnętrzne wrażenia, zanim zostaną poddane postrzeganiu, siedziba odczucia. [przypis edytorski]
sensorium (z łac.) — ogół wrażeń zmysłowych. [przypis edytorski]
sens — trump.: senas. [przypis edytorski]
sensualista — tu: zmysłowiec; dziś zwykle: zwolennik sensualizmu, poglądu, który za jedyne źródło poznania uznaje doświadczenie zmysłowe poddawane następnie logicznej analizie. [przypis edytorski]
sensualizm — stanowisko filozoficzne, zgodnie z którym jedynym źródłem poznania są doznania zmysłowe. [przypis edytorski]
sensu stricto (łac.) — w ścisłym znaczeniu. [przypis edytorski]
sensytywny — wrażliwy, czuły (w odbiorze bodźców). [przypis edytorski]
sensytyw (z łac.) — osoba nadwrażliwa. [przypis edytorski]
sentencją (daw. forma) — dziś B. lp: sentencję. [przypis edytorski]
sentencja (z łac.) — maksyma, sąd. [przypis edytorski]
sentencja — złota myśl, aforyzm; zdanie streszczające jakąś ogólną prawdę, myśl filozoficzną a. wskazówkę etyczną; powtarzał (…) sentencją dziś: (…) sentencję. [przypis edytorski]
sentiments généreux (fr.) — uczucia wspaniałomyślne (hojne, szczodre). [przypis edytorski]
,Sentimi idol mio' — (ital.) Denkst du meiner, o mein Leben. [przypis edytorski]
Senti-Nofer, Senti-Nefer — miasto w północno-zachodniej Delcie, w 7. nomie Dolnego Egiptu. Położone prawdopodobnie w okolicach dzisiejszego Idku, ok. 100 km na północny zachód od Terenouthis. [przypis edytorski]
sentymenta — dziś popr. forma M.lm: sentymenty. [przypis edytorski]
sentymenta — dziś popr. forma: sentymenty. [przypis edytorski]
sentyment (daw.) — przekonanie, pogląd. [przypis edytorski]
Senuccio i vo'che sappi (wł.) — Senuccio, chcę, żebyś wiedział; początek sonetu 89 Petrarki. [przypis edytorski]
Sen — w oryginalnej, niemieckiej wersji językowej wszystkie tytuły rozdziałów są jednosylabowe. [przypis edytorski]
,Senza di te' — (ital.) Ohne dich. [przypis edytorski]
Senza di te… Sentimi idol mio… (wł.) — bez ciebie… usłysz mnie, moja kochana. [przypis edytorski]
sen zmorowy — sen przykry i dręczący. [przypis edytorski]
sep (daw.) — zsyp; podatek w ziarnie. [przypis edytorski]
sepecik (daw.) — mały sepet, skrzynka z szufladkami na kosztowności lub dokumenty. [przypis edytorski]
sepecik (daw.) — skrzynka. [przypis edytorski]
seperacja — popr.: separacja. [przypis edytorski]
sepet (daw.) — skrzynia. [przypis edytorski]
sepet (daw.) — skrzynka z szufladkami na kosztowności lub dokumenty. [przypis edytorski]
sepet (daw.) — szkatułka, skrzynka, podróżna komódka z szufladkami. [przypis edytorski]
sepet (daw., z tur.) — ozdobny mebel, skrzynka z szufladami na kosztowności. [przypis edytorski]
sepet — okuta skrzynia, często z małymi szufladkami wewnątrz do przechowywania drobnych kosztowności czy ważnych papierów. [przypis edytorski]
sepet — ozdobny mebel, rodzaj skrzynki z szufladami na kosztowności. [przypis edytorski]
sepet — skrzynka zaopatrzona w szufladki. [przypis edytorski]
sepet — skrzynka zaopatrzona w szuflady. [przypis edytorski]
sepet — skrzynka z szufladkami na kosztowności lub dokumenty. [przypis edytorski]
sepet (starop.) — kufer a. skrzynia z szufladami; ozdobny mebel do przechowywania kosztowności. [przypis edytorski]
Sephir Jezirah, właśc. Sefer Jecira (hebr.) — Księga Stworzenia; starożytny żydowski traktat dotyczący stworzenia świata, jeden z pierwszych tekstów żydowskiego mistycyzmu, powstała w 2. poł. II w. n.e. lub 1. poł. III w. n.e., prawdopodobnie w Aleksandrii. [przypis edytorski]
sepia — barwnik ciemnobrunatny. [przypis edytorski]
sepia — ciemnobrunatny barwnik otrzymywany z gruczołu głowonoga o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
sepia — ciemnobrunatny barwnik otrzymywany z gruczołu głowonoga o tej samej nazwie, używany dawniej jako atrament. [przypis edytorski]
sepie — inaczej mątwy; dziesięcioramienne głowonogi drapieżne. [przypis edytorski]
seplunić — dziś popr.: seplenić. [przypis edytorski]
se pose en s'opposant (fr.) — ustanawia się poprzez stawianie się w opozycji. [przypis edytorski]
september (łac.) — wrzesień. [przypis edytorski]
september — wrzesień. [przypis edytorski]
septembra — września. [przypis edytorski]
septemtrion (łac.) — Wielki Wóz, konstelacja gwiazd wyznaczająca kierunek północny; także ogólnie: północ globu. [przypis edytorski]
Septentrionowie (z łac. septentrio, septentrionis: wielka niedźwiedzica, północ) — ludzie z północy; kolejne omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
Septentrionowie (z łac. septentrio, septentrionis: wielka niedźwiedzica, północ) — ludzie z północy; omowne określenie Rosjan, o wojnie z którymi Sienkiewicz nie mógł w 1884 r. pisać wprost ze względu na cenzurę carską. [przypis edytorski]
septet (muz.) — utwór na 7 głosów lub instrumentów solowych. [przypis edytorski]
septimowy akord (muz.) — dziś: septymowy akord, w którym występuje dźwięk oddalony o siedem stopni skali muzycznej od dźwięku poprzedzającego. [przypis edytorski]
Septuaginta — najstarszy przekład Biblii Hebrajskiej na grekę, powstały III–II w. p.n.e. na użytek Żydów żyjących w Egipcie. [przypis edytorski]
Septymiusz Sewer, właśc. Lucius Septimius Severus (145–211) — prawnik, cesarz rzymski od 193; po śmierci zamordowanego przez pretorianów następcy Kommodusa, Pertynaksa, wybrany przez żołnierzy cesarzem, w wyniku wojny domowej pokonał konkurentów do tronu: Didiusza Juliana, Pescenniusza Nigra i Klodiusza Albina; wg Historia Augusta wydał rozporządzenie zakazujące przyjmowania wiary chrześcijańskiej i żydowskiej. [przypis edytorski]
Sepulchri immemor struis domos (łac.) — budujesz domy na zapomnianym grobie. [przypis edytorski]
seraf a. serafin — anioł postawiony wysoko w hierarchii chórów anielskich. [przypis edytorski]
seraf a. serafin — anioł z najwyższego chóru anielskiego. [przypis edytorski]
seraf — a. serafin; biblijna istota wspomniana w Starym Testamencie, w Księdze Izajasza. Serafiny zostały zaadoptowane przez tradycję chrześc., zajmując najwyższe miejsce wśród dziewięciu chórów anielskich; przedstawiano je jako posiadające trzy pary skrzydeł, którymi były osłonięte i łączono z ogniem (koniecznie niewydzielającym dymu), ponieważ hebr. sârap oznacza: płonąć. [przypis edytorski]
seraf a. serafin — biblijna istota wspomniana w Starym Testamencie, w Księdze Izajasza; serafiny zostały zaadoptowane przez tradycję chrześc., zajmując najwyższe miejsce wśród dziewięciu chórów anielskich; przedstawiano je jako posiadające trzy pary skrzydeł, którymi były osłonięte, łączone były z ogniem, ponieważ hebr. sârap oznacza: płonąć. [przypis edytorski]
seraf a. serafin — tu: anioł; w Biblii istota stojąca najwyżej w hierarchii bytów, najbliższa Bogu, w wizji proroka Izajasza serafiny posiadają trzy pary skrzydeł, unoszą się nad tronem Boga i śpiewają hymn ku Jego chwale (Iz 6,1–6). [przypis edytorski]
seraf, częściej serafin — istota biblijna o trzech parach skrzydeł, najwyższa w hierarchii aniołów. [przypis edytorski]
seraficznie — anielsko (od nazwy jednego z chórów anielskich). [przypis edytorski]
seraficzny — anielski. [przypis edytorski]
seraficzny — tu: franciszkański. Nazwy zakon seraficzny a. seraficki używano w odniesieniu do wszystkich trzech gałęzi zakonu franciszkanów, związana z legendą mówiącą, że kiedy św. Franciszek otrzymał dar stygmatów na górze La Verna (łac. Alvernia) w Toskanii, ukazał mu się Jezus pod postacią Serafina, czyli anioła o sześciu skrzydłach. W miejscu tego objawienia założono pustelnię franciszkańską. [przypis edytorski]
seraficzny — właściwy serafinom, tj. aniołom. [przypis edytorski]
Serafim — anioł pozostający w bezpośredniej bliskości Boga, przedstawiany jako istota powstała z bezdymnego ognia. [przypis edytorski]
serafin — anioł z najwyższego chóru anielskiego. [przypis edytorski]
serafin — w chrześcijaństwie anioł z najwyższego chóru niebieskiego. [przypis edytorski]
„Serait-ce ce nom qui défiguré serait arrivé jusqu'en Russie, comme celui de Suarasici? Cette hypothèse n'a jamais eté émise jusq'ici. Je me permets de la risquer” — Być może ta zniekształcona nazwa, dotarła na Ruś tak, jak Suarasici? Hipoteza ta nie została zaproponowana aż do teraz. Pozwolę ją sobie zaryzykować. [przypis edytorski]
seraj — kobieca część domu muzułmańskiego, harem. [przypis edytorski]
seraj — kobieca część tradycyjnego domu muzułmańskiego. [przypis edytorski]
serajowy (z pers.) — pałacowy. [przypis edytorski]
seraj — pałac władcy muzułmańskiego, mieszczący harem, czyli mieszkanie żon i nałożnic władcy. [przypis edytorski]
seraj — pałac władcy muzułmańskiego, mieszczący harem, czyli mieszkanie żon i nałożnic władcy. [przypis edytorski]
seraj — pałac władcy w krajach muzułmańskich. [przypis edytorski]
seraj — pałac władcy w krajach muzułmańskich; seraj w Istambule był siedzibą sułtanów tureckich. [przypis edytorski]
seraj — rezydencja sułtana. [przypis edytorski]
seraj — tu: harem. [przypis edytorski]
seraj — tu: kobieca część domu muzułmańskiego, harem. [przypis edytorski]
serang (z hind.) — tubylczy bosman albo kapitan statku dowodzący załogą krajowców. [przypis edytorski]
Serapejon (gr.) a. Serapeum (łac.) — świątynia Serapisa, grecko-egipskiego bóstwa, powstałego w IV w. p.n.e. przez połączenie cech Ozyrysa, Apisa i Zeusa. Serapejon w Aleksandrii był największą i najwspanialszą świątynią hellenistyczną w mieście; zawierał wielki zbiór ksiąg, część Biblioteki Aleksandryjskiej. W 391 r. biskup Teofil, korzystając z dekretów Teodozjusza I, prowadził tłumy chrześcijan przeciwko świątyniom pogańskim, dążąc do ich zlikwidowania i przejęcia. Mimo oporu pogan Serapejon został zdobyty i zniszczony. [przypis edytorski]
serape — prostokątny kawałek wielobarwnej tkaniny wełnianej, z frędzlami na końcach, noszony w Meksyku jako rodzaj peleryny, szczególnie przez mężczyzn. [przypis edytorski]
