Przypisy

ścierw — dziś r.n.: ścierwo. [przypis edytorski]

ścierwnik — rodzaj ptaka padlinożernego zamieszkującego Azję i Afrykę; w innym tłumaczeniu: sęp. [przypis edytorski]

ścierwo — trup zwierzęcy. [przypis edytorski]

ścierw (pogardl.) — zwłoki. [przypis edytorski]

ścierz — ściernisko. [przypis edytorski]

ścieszek — dziś popr.: ścieżek. [przypis edytorski]

ścieszka (starop. forma ort.) — dziś popr.: ścieżka. [przypis edytorski]

ścieszki (starop. forma) — ścieżki. [przypis edytorski]

ścieżaj — na oścież; na całą szerokość. [przypis edytorski]

ścieża — zgrubienie od: ścieżka. [przypis edytorski]

ścieżki — dziś popr. forma N. lm: ścieżkami. [przypis edytorski]

ścież — ścieżka, ścieżyna; droga. [przypis edytorski]

ścieżyna — ścieżka, droga. [przypis edytorski]

ściezków (gw.) — dziś popr. forma D. lm: ścieżek. [przypis edytorski]

ścigły (daw.) — szybki. [przypis edytorski]

ściśle dwadzieścia jeden milionów sześćset tysięcy razy więcej obwodu niż (…) Ziemia — jedyny możliwy do uzyskania podobny wynik rachunków to 216 000 000 mil obwodu. [przypis edytorski]

ściśli — ściślej; tu: trudniej. [przypis edytorski]

ściśniony (daw.) — dziś popr. forma: ściśnięty. [przypis edytorski]

ściśniony (daw.) — dziś popr.: ściśnięty. [przypis edytorski]

ściśniony (daw.) — dziś: ściśnięty. [przypis edytorski]

ściśniony (daw. forma) — dziś: ściśnięty. [przypis edytorski]

ściśniony — dziś popr.: ściśnięty. [przypis edytorski]

ściśniony — dziś: ściśnięty a. zaciśnięty. [przypis edytorski]

ściśniony — dziś: ściśnięty. [przypis edytorski]

ścisła cyfra — popr.: dokładna liczba. [przypis edytorski]

ścisło — dziś popr.: ścisnęło. [przypis edytorski]

ścisłość mowy lakońska — Lakończycy, czyli Spartanie, słynęli z niezwykle rzeczowego, pozbawionego ozdobników sposobu wysławiania się; por. styl lakoniczny. [przypis edytorski]

ścisłość — tu: drobiazgowość, szczegółowość. [przypis edytorski]

ścisłymi związki (daw.) — dziś popr. forma N. lm: ścisłymi związkami. [przypis edytorski]

ścisnąła (starop. forma) — dziś 3.os. lp r.ż cz.przesz.: ścisnęła. [przypis edytorski]

Ścisnęlim rękę, której zburzyć było danem Ilium — tj. rękę Diomedesa. [przypis edytorski]

ściszka — dziś popr.: ścieżka. [przypis edytorski]

σκάνδαλον (gr.) — skandal, afera, awantura. [przypis edytorski]

śkapa (gw.) — szkapa; koń. [przypis edytorski]

śkikać (gw.) — skakać. [przypis edytorski]

śkło (starop. forma) — szkło; tu: szklanka. [przypis edytorski]

śklniący — błyszczący. [przypis edytorski]

śklnić — dziś popr.: lśnić. [przypis edytorski]

śklnić się — dziś: lśnić się. [przypis edytorski]

śklnić się — dziś por.: lśnić się. [przypis edytorski]

Śląsk — kraina historyczna w Europie Środkowej, położona na terenie Polski, Czech i Niemiec. [przypis edytorski]

Śląsk Opolski a. Opolskie, a. Opolszczyzna — region administracyjny, którego głównym miastem jest Opole, historyczna stolica Górnego Śląska. [przypis edytorski]

ślabizok — sylabizowanie. [przypis edytorski]

ślachcic — dziś popr.: szlachcic. [przypis edytorski]

ślachta — dziś: szlachta; pozostawiono oryg. pisownię. [przypis edytorski]

ślad rozmyślań z rozdziału XI s. 219 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment rozdziału XI zaczynający się od słów: „Oto Strumieński wahał się, czy i o ile ma podnieść swoje własne zasługi w dziełach Angeliki, jak wysoko ma oceniać swój wpływ, żeby się nie narazić na zarzut samochwalstwa (…)”. [przypis edytorski]

ślady bladej starości — siwizna. [przypis edytorski]

ślady strasznego pożaru sprzed lat pięciu — w 1607 roku pożar, zaprószony przez kuchnie polowe rozbite na rynku przez szlachtę, zniszczył wiele kamienic Starej Warszawy, groziło także zajęcie ogniem zamku (wówczas w trakcie rozbudowy). [przypis edytorski]

śla (gw.), szla a. szleja — prosta uprząż z rzemiennych lub parcianych pasów. [przypis edytorski]

ślakować (gw.) — śledzić. [przypis edytorski]

ślam — kradzież podczas snu. [przypis edytorski]

ślaz — malwa; gatunek rośliny o kielichowatych kwiatach, posiadającej wiele odmian. [przypis edytorski]

ślaz — malwa. [przypis edytorski]

ślęczeć — robić coś długo i mozolnie. [przypis edytorski]

ślęskiego — dziś popr. forma C.lp: śląskiego. [przypis edytorski]

ślebodny (gwar.) — swobodny, wolny. [przypis edytorski]

śledź (gw.) — śledczy. [przypis edytorski]

śledziennik (daw.) — człowiek ciągle niezadowolony ze wszystkiego, wmawiający sobie choroby. [przypis edytorski]

śledziennik (daw.) — człowiek wiecznie niezadowolony a. hipochondryk. [przypis edytorski]

śledziennik (daw.) — człowiek wiecznie niezadowolony ze wszystkiego, wmawiający sobie różne choroby. [przypis edytorski]

śledziennik (daw.) — hipochondryk, człowiek chorobliwie obawiający się o swoje zdrowie, nieustannie przekonany, że cierpi na jakąś poważną chorobę lub choroby. [przypis edytorski]

śledził za poruszeniami — dziś popr.: śledził poruszenia. [przypis edytorski]

śledztwy — dziś popr. forma N.lm: śledztwami. [przypis edytorski]

ślemię — belka poprzeczna. [przypis edytorski]

ślepą — w wyd. z 1790 r.: najgłupszą. [przypis edytorski]

ślepa babka — dziś raczej: ciuciubabka, zabawa, w której jedna osoba z zawiązanymi oczami ma za zadanie złapać lub dotknąć jednego z pozostałych graczy, aby ten przejął jej rolę. [przypis edytorski]

ślepa latarka — latarka z ruchomą przesłoną, ukierunkowującą światło. [przypis edytorski]

ślepa mapa — mapa konturowa, specjalnie przygotowana do ćwiczeń i sprawdzianów, zawiera tylko kontury lądów i wód, a zadaniem ucznia jest wskazać dokładne położenie miast, szczytów górskich itp. lub też rozpoznać poszczególne państwa po kształcie ich granic. [przypis edytorski]

ślepa świnia żołądź znalazła — w pol. przysłowiu: ślepa kura ziarno. [przypis edytorski]

ślep (daw.) — ślepie, oko. [przypis edytorski]

ślepem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: ślepym. [przypis edytorski]

ślepia — oczy. [przypis edytorski]

ślepić — dziś raczej: oślepiać. [przypis edytorski]

ślepić (gw.) — oślepiać. [przypis edytorski]

ślepić — tu: oślepiać. [przypis edytorski]

ślepiec z Meonii — Homer. [przypis edytorski]

Ślepi władcy — Les rois aveugles, powieść francuskiego pisarza Josephe'a Kessela o schyłku Rosji carskiej, wyd. 1925. [przypis edytorski]

ślepki — oczy. [przypis edytorski]

ślepy Grek — tu: Homer. [przypis edytorski]

ślepy konsyliarz — Prażmowski. [przypis edytorski]

ślepy Kupido ócz nie ma — Kupidyna, rzymskiego boga miłości, często przedstawiano z opaską na oczach. [przypis edytorski]

ślepy na obie — całkowicie ślepy, z obojgiem oczu niewidzących. [przypis edytorski]

ślepy synalek Wenery — Kupidyn, Amor; bożek miłości. [przypis edytorski]

śliczne oko, dnia oko pięknego — cytat o słońcu z sielanki Żeńcy Szymona Szymonowica (1551–1629). [przypis edytorski]

ślimaczyć się — wlec się; wolno postępować. [przypis edytorski]

ślipięta — od: ślepia; oczy. [przypis edytorski]

ślipie (gw.) — oczy. [przypis edytorski]

ślipie — oczy. [przypis edytorski]

ślipie — oko; zazwyczaj rzeczownik ten występuje w lm: ślipia. [przypis edytorski]

ślipki ci sie mruzom (gw.) — ślipki (oczki) ci się mrużą. [przypis edytorski]

ślipki — oczy. [przypis edytorski]

Śliska — prawdopodobnie chodzi o warszawską ulicę, która znalazła się w obrębie getta. Mieścił się przy niej m.in. Dom Sierot prowadzonych przez Janusza Korczaka i Szpital im. Bersonów i Baumanów. [przypis edytorski]

śliski powóz — sanie. [przypis edytorski]

Śliwiak, Tadeusz (1928–1994) — krakowski poeta i aktor. [przypis edytorski]

Śliwiński, Ludwik (1857–1923) — aktor, dyrektor teatru, reżyser. [przypis edytorski]

ślizać się (starop. forma) — ślizgać się; tu 3.os.lm: ślizają, dziś: ślizgają. [przypis edytorski]

śliz — gatunek ryby słodkowodnej. [przypis edytorski]

ślizgie (gw.) — dziś popr.: śliskie. [przypis edytorski]

śliznąc — ślizgając; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

śliz — ryba z rodziny przylgowatych, w Polsce żyjąca głównie w rzekach górskich. [przypis edytorski]