Przypisy

Mus [to jest] wielki pan! — przysłowiowe. [przypis edytorski]

mustrowanie — tu: musztrowanie, przeprowadzanie musztry. [przypis edytorski]

mustyk (zool.) — drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków; meszka. [przypis edytorski]

mustyk (zool.) — drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]

mustyk (zool.) — meszka, drobny owad, którego samice żywią się krwią ssaków. [przypis edytorski]

muszą — zmuszają. [przypis edytorski]

muszczą — dziś: muskają. [przypis edytorski]

muszcze — dziś popr. forma 3 os. lp: muska. [przypis edytorski]

muszcze — dziś popr.: muska; od muskać: lekko dotykać, dotykać w przelocie. [przypis edytorski]

muszdeid — dziś popr.: mudżtahid, muzułmański uczony prawnik i teolog, w szyickim odłamie islamu: najwyższego stopnia w hierarchii. [przypis edytorski]

muszęć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]

muszę cierpieć, abym śpiewał — nawiązanie do legendy o łabędziu, który ma śpiewać tylko raz w życiu, tuż przed śmiercią. [przypis edytorski]

muszęci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]

muszka — sztuczny pieprzyk; malutki, zwykle okrągły plasterek z czarnego materiału (jedwabiu, tafty, aksamitu lub skóry), który wedle mody rokokowej w XVIII w. przyklejano na twarzy, szyi lub dekolcie dla ozdoby i kontrastu z jasną cerą, jak również dla maskowania niedoskonałości. [przypis edytorski]

muszkat a. muszkatel — rodzaj słodkiego wina. [przypis edytorski]

muszkat — a. muszkatel: słodkie, aromatyczne wino deserowe. [przypis edytorski]

muszkatela (daw.) — dziś: muszkatel, słodkie wino deserowe o intensywnym aromacie i smaku. [przypis edytorski]

muszkat (inaczej: gałka muszkatowa) — przyprawa korzenna. [przypis edytorski]

muszkatowy — dziś: muszkatołowy. [przypis edytorski]

muszkiet — ciężka strzelba lontowa, gładkolufowa, ładowana odprzodowo. [przypis edytorski]

muszkieterowie — dawna formacja piechoty uzbrojona w muszkiety, długą broń palną ładowaną od wylotu lufy. [przypis edytorski]

muszkieterowie — tu: bohaterowie popularnych powieści historyczno-przygodowych Aleksandra Dumasa: Trzej muszkieterowie, Dwadzieścia lat później, Wicehrabia de Bragelonne. [przypis edytorski]

muszkieter — żołnierz oddziałów specjalnych francuskiej gwardii królewskiej w XVII- i XVIII-wiecznej Francji; formacja ta była uzbrojona m.in. w muszkiety, długą broń palną ładowaną od wylotu lufy, stąd nazwa. [przypis edytorski]

muszkiet (z fr.) — ciężka strzelba lontowa, gładkolufowa, ładowana odprzodowo. [przypis edytorski]

muszki — ozdoby w postaci czarnych kropeczek (sztucznych „pieprzyków”) naklejane na twarzy; element mody w XVIII w. [przypis edytorski]

muszkuły — dziś: muskuły. [przypis edytorski]

muszkuły — dziś popr.: muskuły, tj. mięśnie. [przypis edytorski]

muszkulisty — dziś popr.: muskularny. [przypis edytorski]

muszla — tu: słuchawka; mikrofon. [przypis edytorski]

muszlin (daw.) — muślin, lekka, przezroczysta tkanina o luźnym splocie. [przypis edytorski]

muszlin — właśc. muślin, lekka półprzezroczysta tkanina. [przypis edytorski]

musztrujący — tu: surowo krytykujący a. sprawdzający. [przypis edytorski]

musztuk właśc. munsztuk (daw.) — ustnik. [przypis edytorski]

Muszyna — miasto w Małopolsce, w powiecie nowosądeckim; także: grupa poetycka funkcjonująca w Krakowie w latach 1957–1961, założona przez Jerzego Harasymowicza. [przypis edytorski]

mutacja — tu: przemiana. [przypis edytorski]

mutatio controversiae (łac.) — zmiana przedmiotu sporu. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; po dokonaniu niezbędnych zmian; z uwzględnieniem istniejących różnic. Zwrot zwracający uwagę na występowanie analogii pomiędzy jedną a drugą sytuacją, o ile uwzględni się różnice wynikające z odmiennych warunków. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; po dokonaniu niezbędnych zmian; z uwzględnieniem istniejących różnic; stosując odpowiednio (termin w naukach ekonomicznych, historycznych, prawniczych i in.). [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — zmieniając to, co powinno być zmienione; uwzględniając istniejące różnice. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — zmieniwszy to, co powinno być zmienione; z uwzględnieniem istniejących różnic. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — zmieniwszy to, co wymagało zmiany; pomijając nieścisłości. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem drobnych różnic. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem istniejących różnic. [przypis edytorski]

mutatis mutandis (łac.) — z uwzględnieniem różnic; stosując odpowiednio; dana sytuacja jest podobna do innej, jeśli uwzględni się różnice, które wynikają z odmiennych warunków. [przypis edytorski]

Mut — bogini-pramatka, żona Amona z triady tebańskiej. Przedstawiana pod postacią sępa, później jako kobieta w nakryciu głowy ze skrzydłami sępa. [przypis edytorski]

muterka (zdr.), własc. mutra — nakrętka na śrubę. [przypis edytorski]

mutra — nakrętka na śrubę. [przypis edytorski]

Mutspitze a. Monte Muta — szczyt alpejski na północ od Merano. [przypis edytorski]

mutterka (z niem. Mutter) — matka. [przypis edytorski]

Mutter (niem) — matka. [przypis edytorski]

Mutter! Revision! (niem.) — Matko! Rewizja! [przypis edytorski]

mu — tu: daw. forma grzecznościowa, dziś: panu. [przypis edytorski]

mu — tu: panu. Barbara miesza formy, zwracając się do Mordercy: mówi do niego czasem ty, a czasem pan lub on, zapewne ze względu na nową dla niej sytuację narzeczeństwa. [przypis edytorski]

Mutuskowie — mieszkańcy sabińskiego miasta Trebula Mutusca w prowincji Rieti w Lacjum; dziś: Monteleone Sabino. [przypis edytorski]

Mutze ab (niem.) — zdjąć czapki. [przypis edytorski]

Mutze auf (niem.) — włożyć czapki. [przypis edytorski]

mu wyrównam — tu: dorównam mu. [przypis edytorski]

Muy bien (hiszp.) — Bardzo dobrze. [przypis edytorski]

muy lindo e maravilloso (hiszp.) — bardzo piękne i cudowne. [przypis edytorski]

muy valiente (hiszp.) — bardzo odważny. [przypis edytorski]

mużycki (z ros.) — chłopski. [przypis edytorski]

mużyk (ros.) — chłop. [przypis edytorski]

mużyk (ros.) — chłop w dawnej Rosji. [przypis edytorski]

mużyk (ros. мужик) — chłop. [przypis edytorski]

mużyk (z ros.) — chłop. [przypis edytorski]

Muza — chodzi tu zapewne o Muzę poezji miłosnej Erato. [przypis edytorski]

Muza Dag — nawiązanie do powieści Czterdzieści dni Musa Dah (1933) austriackiego pisarza Franza Werfla, traktującej o tragicznej i bohaterskiej walce Ormian mordowanych przez Turków w czasie pierwszej wojny światowej, chroniących się i walczących na tytułowej górze. [przypis edytorski]

Muzaffer-Eddin, właśc. Mozaffar ad-Din Szah Kadżar (1853–1907) — władca Persji (od 1896) z dynastii Kadżarów. [przypis edytorski]

Muzajos (mit. gr.) — legendarny śpiewak i wieszcz grecki z Attyki, któremu przypisywano wyrocznie i mistyczne pieśni religijne; uważany za syna lub ucznia Orfeusza; jego syn: Eumolpos, uważany za syna Muzajosa (wg innej tradycji był synem Posejdona i Chione), muzyk i śpiewak, miał zapoczątkować misteria eleuzyńskie w Attyce i być pierwszym kapłanem Demeter i Dionizosa. [przypis edytorski]

Muzajos (mit. gr.) — legendarny śpiewak i wieszcz grecki z Attyki, któremu przypisywano wyrocznie i mistyczne pieśni religijne; uważany za syna lub ucznia Orfeusza. [przypis edytorski]

Muza (mit. gr.) — bogini opiekunka pewnej sztuki pięknej lub nauki; tradycyjnie wymienia się dziewięć tzw. muz olimpijskich, córek Zeusa i Mnemosyne, z których każda opiekowała się konkretną dziedziną twórczości. [przypis edytorski]

Muza (mit. gr.) — bogini opiekunka pewnej sztuki pięknej lub nauki; tradycyjnie wymienia się dziewięć tzw. muz, z których każda opiekowała się konkretną dziedziną twórczości. [przypis edytorski]

Muza-opiekunka światowej muzyki — Polihymnia, opiekunka poezji chóralnej i hymnów. [przypis edytorski]

muza poetycka (mit. gr.) — znane są cztery muzy, związane z poezją: Kalliope (poezja epicka), Erato (poezja miłosna), Euterpe (poezja liryczna) i Polihymnia (poezja chóralna). [przypis edytorski]

Muza — w mit. gr. bogini opiekunka sztuk pięknych i nauk. [przypis edytorski]

Muzeum Polskie w Rapperswilu — dawne polskie muzeum historyczne w szwajcarskim miasteczku Rapperswil, założone w 1870 jako Muzeum Narodowe Polskie, w celu zabezpieczenia polskich zabytków historycznych i propagowania spraw polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zbiory muzeum przewieziono w 1927 do kraju. [przypis edytorski]

Muzeum (z łac.), Musejon (gr.) — starożytne miejsce kultu Muz, bogiń nauki i sztuki. [przypis edytorski]

Muzeum (z łac.), Musejon (gr.) — w staroż. miejsce kultu Muz, bogiń nauki i sztuki, lub ogólna nazwa instytutu naukowego. Najsławniejszym i najważniejszym był Musejon w Aleksandrii, założony przez Ptolemeusza I ok. 280 p.n.e., dzięki któremu stolica Egiptu stała się głównym ośrodkiem gr. myśli naukowej. W dziedzinach ścisłych i humanistycznych pracowało tam kilkudziesięciu badaczy z różnych krajów śródziemnomorskich, mających do dyspozycji wielkie zbiory Biblioteki Aleksandryjskiej, obserwatorium astronomiczne, ogród botaniczny i zoologiczny. Wyposażenie i utrzymanie placówki, w tym również pensje uczonych, finansowali władcy, najpierw Ptolemeusze, następnie cesarze rzymscy. [przypis edytorski]

Muzeum (z łac.), Musejon (gr.) — w staroż. miejsce kultu Muz, bogiń nauki i sztuki, lub ogólna nazwa instytutu naukowego. Najsławniejszym i najważniejszym był Musejon w Aleksandrii, założony przez Ptolemeusza I ok. 280 p.n.e., dzięki któremu stolica Egiptu stała się głównym ośrodkiem gr. myśli naukowej. [przypis edytorski]

Muzeusz — śpiewak attycki, uchodził (obok Orfeusza) za autora wielu utworów religijnych. [przypis edytorski]

muzułmańskie oddziały SS — prawdopodobnie chodzi o 13. Dywizję Górską SS „Handschar”, złożoną z muzułmańskich Bośniaków i Chorwatów. [przypis edytorski]

muzułmana — dziś popr. forma: muzułmanina. [przypis edytorski]

muzułman — dziś popr. forma: muzułmanin. [przypis edytorski]

muzułman — dziś popr.: muzułmanin. [przypis edytorski]

muzułman — w gwarze obozowej: osoba skrajnie wycieńczona fizycznie i psychicznie głodem i chorobami, pozbawiona podstawowych odruchów życiowych. [przypis edytorski]

muzułman — w gwarze obozowej: osoba skrajnie wycieńczona fizycznie oraz psychicznie głodem i chorobami, pozbawiona podstawowych odruchów życiowych. [przypis edytorski]

muzułman — w gwarze obozowej zagłodzony więzień wyczerpany pracą, w stanie całkowitego wyniszczenia fizycznego i psychicznego. [przypis edytorski]

muzułman (z niem. Muselmann) — w gwarze obozowej: osoba skrajnie wycieńczona fizycznie i psychicznie głodem i chorobami, pozbawiona podstawowych odruchów życiowych. [przypis edytorski]

muzycki — tu: przeznaczony dla muzyków. [przypis edytorski]

Muzyka brzmiała w domu Przybyszewskich ciągle. Dagny grała Szumana — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Dagny Przybyszewska. [przypis edytorski]

muzyka sfer niebieskich — tzw. harmonia sfer, przepełniająca kosmos, niesłyszalna dla ludzi muzyka; wg dawnej koncepcji pitagorejczyków, popularnej aż do XVII w., orbity (sfery) ciał niebieskich pozostają ze sobą w takich samych prostych stosunkach liczbowych jak dźwięki muzyki, zatem wszechświat rozbrzmiewa nieustającą harmonią, której ludzie nie słyszą, gdyż żyją wśród niej od urodzenia. [przypis edytorski]

muzyka ucięta — w oryg. broken music, muzyka urywana, grana na instrumentach strunowych szarpanych, bez smyczka, jak harfy lub lutnie, a zatem bez możliwości wydobywania długich nut o pełnej długości. [przypis edytorski]

muzykowie — dziś popr.: muzycy. [przypis edytorski]

muzykus (żart.) — muzyk. [przypis edytorski]

Muzy (mit. gr.) — boginie opiekunki sztuk pięknych i nauki; Muza nieba: Urania, gr. dosł.: Niebiańska, opiekunka astronomii. Urania jest również jednym z przydomków Afrodyty. [przypis edytorski]

Muzy (mit. gr.) — boginie opiekunki sztuk pięknych i nauki. [przypis edytorski]

Muzy (mit. gr.) — boginie opiekunki sztuk pięknych i nauki; tradycyjnie wymienia się dziewięć tzw. muz olimpijskich, córek Zeusa i Mnemosyne, z których każda opiekowała się konkretną dziedziną twórczości. [przypis edytorski]

Muzy (mit. gr.) — boginie sztuki i nauki. [przypis edytorski]

Muzy (mit. gr.) — patronki (i uosobienia) poszczególnych sztuk. [przypis edytorski]

muzy (mit. gr.) — w mitologii greckiej boginie sztuki i nauki. [przypis edytorski]