Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 464 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6124 przypisów.
ostatnie (starop.) — po raz ostatni. [przypis redakcyjny]
ostatnie uniewinniają go i są wyklęte z Kościoła, i zbawiają mimo to Kościół — Jasną jest analogia z Port-Royalem, którą podsuwa tu Pascal. [przypis tłumacza]
ostatnie wiersze Perdykana zamykające akt drugi — „Często cierpiałem, myliłem się niekiedy, ale kochałem. To ja żyłem, a nie jakaś sztuczna istota, wylęgła z mojej pychy i nudy” (por. Od tłumacza [w:] Spowiedź dziecięcia wieku.). [przypis tłumacza]
ostatnie wody — ceremonia majim acharonim, czyli obmycie palców po posiłku przed zwróceniem się do Boga z podziękowaniem. [przypis edytorski]
ostatnie wojny — o sukcesję hiszpańską. [przypis autorski]
ostatnie wrażenie — dziś popr.: ostatnim wrażeniem. [przypis edytorski]
ostatnie wyznanie intraty — nakazane przez Sejm 6 kwietnia 1789 r. zeznania zaprzysiężone dochodu dóbr szlacheckich, zebrane od lipca do listopada 1789 r. przez wyznaczonych z ramienia Sejmu Komisarzy Dziesiątego Grosza. [przypis redakcyjny]
Ostatni król, co nosił kołpak Witoldowy — Zygmunt August był podniesiony starożytnym obyczajem na stolicę Wielkiego Księstwa Litewskiego, przypasał miecz i koronował się kołpakiem. Lubił bardzo myślistwo. [przypis autorski]
ostatni król — Stanisław August Poniatowski (1732–1798), ostatni król Polski w latach 1764–1795. [przypis edytorski]
ostatni Mohikanie — ostatni przedstawiciele ginącego narodu (od tytułu książki Jamesa Feminore'a Coopera Ostatni Mohikanin). [przypis edytorski]
ostatnim wśród proroków i dla nas (Polaków) najważniejszym — Dzieje jaźni u Słowackiego w „Pamiętniku literackim imienia Mickiewicza”. [przypis autorski]
Ostatnim złudzeniem Nietzschego było, że życie da się oprzeć na takim świadomym tworzeniu omamień (…) i że wypływać stąd będzie nawet odrębne, nigdy dotąd nieznane poczucie mocy — S. Brzozowski, Współczesne kierunki literatury polskiej wobec życia, „Głos” 190, nr 19. [przypis autorski]
Ostatni, pominięty tu ustęp przedmowy odnosi się do nader obszernych przypisków książki, w których autor zajmuje się literaturą naukową i filozoficzną dotyczącą najrozmaitszych zagadnień w tekście poruszonych. W przypiskach tych autor powołuje się na mnóstwo dzieł, popierając kolejno twierdzenia i poglądy, które w samym dziele rozwija, szczegółowymi i dokładnymi cytatami. Ta bibliograficzna część książki, dowód zdumiewającej erudycji i wszechstronnego w piśmiennictwie wszystkich języków oczytania, bardzo jeszcze podówczas młodego, bo zaledwie dwudziestokilkuletniego autora, obejmuje w oryginale dziesięć przeszło drobnym pismem petitowym bitych arkuszy o treści bardzo ciekawej, pouczającej i dla fachowców zwłaszcza przy ocenie dzieła niezbędnej. Tłumacz był zmuszony ze względów wydawniczych tę część książki, jako do pewnego stopnia obciążający ją balast „ścisłej naukowości”, nie bez żalu opuścić, pocieszając się tym, że przez tę amputację nabierze ona tym więcej charakteru wydawnictwa na szerszą poczytność obliczonego. [przypis tłumacza]
Ostatni potomek inkasów meksykańskich — słowo „inka” (hiszp. inca, lm incas) pochodzi z języka keczua, w którym oznacza: władca, pan. Keczua był języku urzędowym dawnego indiańskiego imperium Inków w Ameryce Południowej, podbitego w XVI w. przez Hiszpanów pod dowództwem Francisco Pizarro. [przypis edytorski]
Ostatni potomek rodu, który całe życie poświęca na sporządzanie drzewa genealogicznego — por. Zoli Doktor Pascal. [przypis tłumacza]
ostatni świecznik majestatu — Na Fryderyku II, który był synem Henryka VI, z powyższego małżeństwa, a trzecim z panujących Hohensztaufów szwabskich, zakończył się ich ród. [przypis redakcyjny]
ostatni — τελευταῖός (N), τελευταῖόν (D). [przypis tłumacza]
Ostatni triumf odniosły Ateny nad Spartą… — w wojnie peloponeskiej (431–404 p.n.e.), wielkim konflikcie pomiędzy największymi ówczesnymi potęgami greckimi: Związkiem Morskim pod przewodnictwem Aten a Związkiem Peloponeskim pod przewodnictwem Sparty, zakończonym klęską i kapitulacją Aten. [przypis edytorski]
Ostatni zbiór — Das ding an sich, und andere novellen. [przypis edytorski]
ostatni zjawia się Benedykt, by zaznaczyć, że o człowieka dyskutującego chodzi i że wielorakie jest jego znaczenie — S. Brzozowski, Wstęp do filozofii, Kraków 1906, s. 99. [przypis autorski]
Ostatni z Mohikanów — przygodowo-historyczna powieść Jamesa Fenimore'a Coopera z 1826. Fabuła książki dotyczy wojny francusko-brytyjskiej z II poł. XVIII w., toczonej na terenie brytyjskich kolonii w Ameryce Północnej. [przypis edytorski]
ostawać (gw.) — zostawiać. [przypis edytorski]
ostaw (gw.) — zostaw. [przypis autorski]
ostawić (daw., gw.) — zostawić. [przypis edytorski]
ostawić (daw.) — zostawić. [przypis edytorski]
ostawić — dziś: zostawić. [przypis edytorski]
ostawić (gw.) — zostawić. [przypis edytorski]
ostawiony (daw.) — zostawiony. [przypis edytorski]
ostępem — obstąpiwszy, okrążywszy. [przypis redakcyjny]
ostęp (starop.) — odstąp, oddal się. [przypis edytorski]
ostęp — trudno dostępne miejsce puszczy, gęstwina leśna. [przypis edytorski]
ostęp — trudno dostępne miejsce w lesie. [przypis edytorski]
ostęp — trudno dostępne miejsce w puszczy, inaczej matecznik. [przypis edytorski]
Ostenda — miasto w płn.-zach. Belgii, nad M. Północnym; od XIX w., kiedy zaczęli spędzać w nim wakacje królowie belgijscy, stało się modnym kurortem. [przypis edytorski]
Ostenda — port i znane kąpielisko w Belgii, nad Morzem Północnym. [przypis edytorski]
Ostenda — port i znane kąpielisko w Belgii, nad Morzem Północnym. [przypis redakcyjny]
Ostende patrem patris (łac.) — pokaż ojca ojca. [przypis edytorski]
Osten-Saaken, Fabian Gottlieb von (1752–1837) — rosyjski książę, feldmarszałek; podczas kampanii sprzymierzonych w l. 1814–1815 współpracował z Blücherem; 19 marca 1814 został wyznaczony gubernatorem wojskowym Paryża. [przypis edytorski]
ostentacyjnie — w taki sposób, żeby zwracać na siebie uwagę. [przypis edytorski]
ostentare (łac.) — chwalić się czymś, stawiać na widoku. [przypis edytorski]
osteologia — część anatomii obejmująca naukę o kościach. [przypis edytorski]
osteologia — część anatomii obejmująca naukę o kościach. [przypis redakcyjny]
osteologia — dział anatomii, który zajmuje się kośćcem. [przypis edytorski]
osteologiczny — dotyczący układu kostnego, związany z osteologią, nauką o budowie układu kostnego. [przypis edytorski]
osteomielit (med.) — osteomyelitis, choroba zapalna kości wywołana przez gronkowca. [przypis edytorski]
osteria — karczma, oberża, zajazd, gospoda, gościniec. [przypis edytorski]
osteria — włoska restauracja serwująca wino i proste jedzenie. [przypis edytorski]
Osthilfe — „Pomoc dla Wschodu”, program finansowego wsparcia rządu Niemiec dla Prus Wschodnich podczas Wielkiego Kryzysu (od 1929 roku). [przypis edytorski]
Ostia — antyczne miasto portowe przy ujściu rz. Tyber do M. Tyrreńskiego, stanowiące port morski dla odległego o ok. 25 km Rzymu. [przypis edytorski]
Ostiacy — dawna nazwa Chantów, ludu ugrofińskiego zamieszkującego zachodnią Syberię. [przypis edytorski]
Ostiacy — koczujący szczep na północy Syberii, dzielą się na Kamiennych, Jasackich, Czarnych itd. [przypis redakcyjny]
Ostiak a. Chant — członek narodu zamieszkującego zach. Syberię. [przypis edytorski]
ostiarius — odźwierny. [przypis redakcyjny]
Ost-India (ros.) — Indie Wschodnie, dawna nazwa terenów Indii i in. krajów Azji płd. i płd.-wsch., później ograniczona do Archipelagu Malajskiego (kolonialne Holenderskie Indie Wschodnie); używana dla odróżnienia od Indii Zachodnich, czyli Karaibów. [przypis edytorski]
ostium (łac.) — wejście. [przypis edytorski]
Ostjude (niem.) — Żyd ze wschodniej Europy. [przypis edytorski]
Ostmarchia (niem.) — Marchia Wschodnia. [przypis edytorski]
Ost (niem.) — wschód. [przypis edytorski]
ostoja — schronienie, tu: zatoka. [przypis edytorski]
O Stopo Czasu — z Eurypidesa Aleksandros. [przypis tłumacza]
Ostoriusz (…) nie mogąc się posłużyć własnym ramieniem, nie raczył użyć dłoni swego sługi inaczej, jak tylko po to, aby trzymał (…) sztylet (…) — Tacyt, Roczniki, XVI, 15. [przypis edytorski]
Ostra Brama — zabytkowa brama obronna w Wilnie z obrazem Matki Boskiej. [przypis redakcyjny]
o straceniu dwóch synów Kleopatry — ojcem młodszego, Antyllusa, był Antoniusz, starszego, Cezariona, Juliusz Cezar. Pochodzenie i imię nie wyszło Cezarionowi na dobre, bo gdy zwycięzca zastanawiał się, jak z nim postąpić, filozof Ariusz rozstrzygnął los nieszczęśliwego młodzieńca zmienionym nieco cytatem z Homera: Οὐκ ἀγαθὸν πολυκαισαρίη (tak u Plut. 82; Iliada II [204]: πολυκοιρανίη) [„Niedobry jest rząd wielu”, tłum. Franciszek Ksawery Dmochowski; red. WL]. [przypis tłumacza]
ostracyzm — w starożytnych Atenach kara polegająca na wygnaniu z miasta po publicznym głosowaniu; tu przen. odrzucenie. [przypis edytorski]
ostracyzm (z gr. ostrakon: skorupa) — w staroż. Grecji tajne głosowanie, podczas którego wolni obywatele wyskrobywali na glinianych szczątkach naczyń (stąd nazwa) imiona osób zagrażających ich zdaniem demokracji; osoby te skazywano na wygnanie z polis. [przypis edytorski]
Ostrakine — Ὀστρακίνη, dziś Straki. [przypis tłumacza]
Ostranica, właśc. Jakiw Ostrianyn (zm. 1641) — hetman kozaków, przywódca powstania przeciw Polakom w 1638. [przypis edytorski]
ostraszyć się (starop.) — ze strachem się oswoić. [przypis redakcyjny]
ostraszywszy się (starop.) — ochłonąwszy ze strachu. [przypis redakcyjny]
o straży zarannej — to znaczy o godzinie 3 rano albo między 3 a 6 rano. Straże pierwsze od 6 do 9 wieczorem, drugie 9–12, trzecie 12–3, czwarte 3–6 rano. [przypis tłumacza]
ostręga (daw. a. reg.) — jeżyna. [przypis redakcyjny]
ostrężyny — jeżyny. [przypis edytorski]
ostre koło — rodzaj mechanizmu napędzającego rower: prosty układ, w którym pedały kręcą się w tym samym tempie, co tylne koło (nie ma wolnobiegu, który pozwala zatrzymać pedały podczas jazdy). Najstarszy i najprostszy rodzaj napędu, dziś używany w kolarstwie torowym i przez ceniących prostotę kurierów rowerowych. [przypis edytorski]
ostremi groty, kamieńmi, oszczepy — dziś popr. forma N. lm: ostrymi grotami, kamieniami, oszczepami. [przypis edytorski]
ostremi zęby i pazury — dziś popr. forma N. lm: ostrymi zębami i pazurami. [przypis edytorski]
Ostrianum — jeden z cmentarzy w Rzymie. [przypis edytorski]
Ostródz — obecnie: Ostróda. [przypis edytorski]
ostróg (ros. острог) — warownia. [przypis edytorski]
ostróg — zwykła nazwa podobnych więzień w Rosji. [przypis tłumacza]
ostrów a. ostrowa — wyspa. [przypis edytorski]
ostrów (daw.) — wyspa. [przypis edytorski]
ostrów (daw.) — wyspa; szczególnie porosła roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]
ostrów — ostroga, forteca? (niejasne; znaczenie dosłowne: wyspa). [przypis redakcyjny]
ostrów — pokryta roślinnością wyspa na rzece. [przypis edytorski]
ostrów — porosła roślinnością wyspa na rzece a. jeziorze. [przypis edytorski]
Ostrów Wielkopolski — miasto powiatowe w woj. wielkopolskim; w okresie zaborów siedziba powiatu w płd. części zaboru pruskiego, ok. 10–15 km od granicy z ówczesnym Królestwem Polskim, należącym do państwa rosyjskiego. [przypis edytorski]
ostrów — wyspa, kępa; burzany — rodzaj wielkich ostów kwitnących na czerwono. [przypis redakcyjny]
ostrów — wyspa, kępa roślinności na wodzie. [przypis redakcyjny]
ostrów — wyspa na rzece. [przypis edytorski]
ostrów — wyspa. [przypis edytorski]
ostrów — wyspa rzeczna. [przypis redakcyjny]
ostrów — zarośnięta wyspa rzeczna. [przypis edytorski]
ostróżka — roślina ogrodowa. [przypis edytorski]
ostróżni — dziś popr.: ostrożni. [przypis edytorski]
ostróżniéj — dziś popr. pisownia: ostrożniej. [przypis edytorski]
ostróżny — dziś: ostrożny. [przypis edytorski]
ostróżny — dziś popr. pisownia: ostrożny. [przypis edytorski]
ostrogi dostaniesz — sens: zostaniesz pasowany na rycerza. [przypis edytorski]
ostrogi — tu przen. znak przynależności do stanu rycerskiego. [przypis edytorski]
ostrogocki — przym. od rzecz. Ostrogoci, nazwy barbarzyńskiego plemienia germańskiego, którego władcy po upadku zach. części Imperium Rzymskiego władali Italią od V do VI wieku. [przypis edytorski]
