Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 475 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie

Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 8257 przypisów.

zgonić — tu: dogonić, wyśledzić. [przypis edytorski]

Zgon pośród gadów Sabella, Nazyda — Lukan w swojej Farsalii wspomina dwóch żołnierzy Katońskich w pochodzie przez piaski libijskie ukąszonych od wężów, Sabella i Nazyda. Pierwszy po ukąszeniu węża na proch się rozsypał, drugi tak obrzękł, że aż pancerz na nim pękł. [przypis redakcyjny]

zgon (starop.) — tu: wyrzucenie; wychodził na ostatnim zgonie: jako ostatni wylosowany. [przypis redakcyjny]

Zgonu mego spodziewać — właściwie: „aby już rychło można było o mnie zwątpić”, ὥστ' ἂν ἀπελπισθῆναι ταχέως, ut de me vita desperari debeat [pominięto tłumaczenie na rosyjski]. [przypis tłumacza]

zgorszenie — tu: oburzenie, zgroza. [przypis edytorski]

Zgorszenie w dom by wniosło — „Uniknięcie zgorszenia”, to był istotnie płaszczyk, pod którym kazuistyka dozwalała na bardzo szeroką tolerancję. [przypis tłumacza]

zgorszony — taki, który zgorszył się czymś, tzn. poczuł, że naruszono zasady przyzwoitości, moralności. [przypis edytorski]

zgoryczony — dziś: rozgoryczony. [przypis edytorski]

zgorżknieć (daw.) — dziś popr.: zgorzknieć. [przypis edytorski]

zgorzeć (daw.) — spalić się. [przypis edytorski]

zgorze (daw.) — zgorzeje, tj. spłonie, spali się. [przypis edytorski]

Zgorzelski, Czesław (1908–1996) — filolog, wydawca dzieł Mickiewicza. [przypis edytorski]

z gością (starop.) — dziś popr. forma N.lp: z gościem. [przypis edytorski]

zgotować — przygotować. [przypis edytorski]

zgotowić (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]

zgotowione (gw.) — przygotowane. [przypis edytorski]

zgotowiony — przygotowany. [przypis edytorski]

Zgrałeś się przy zielonym stoliku — tj. w karty lub w ruletkę. [przypis edytorski]

zgręz a. zgręza — fus, męt; resztka. [przypis edytorski]

zgromadny (starop.) — zgromadzony. [przypis redakcyjny]

zgromadzać — dziś raczej: gromadzić. [przypis edytorski]

Zgromadzenie Konstytucyjne — właśc. Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne, nazwa przyjęta przez Stany Generalne we Francji w 1789 w związku z podjęciem prac ustawodawczych nad ustrojem państwa. [przypis edytorski]

Zgromadzenie Ludowe — gr. ekklesia, zgromadzenie obejmujące wszystkich obywateli miasta-państwa ateńskiego, najważniejsza instytucja demokratyczna w Atenach w V i IV wieku p.n.e., będąca najwyższą władzą w państwie, decydującą o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niektórych sądowych. [przypis edytorski]

zgromadzenie ludu — wedle Starożytności XVII, VI, 3: „rozkazał znaczniejszym Żydom zebrać się do Jerycha” (przekład Lippomana). [przypis tłumacza]

Zgromadzenie Narodowe — (fr. Assemblée nationale) powstało w 1789 ze Stanów Generalnych, następnie przekształciło się w Konstytuantę, której zadaniem było opracowanie nowej konstytucji ustrojowej. Obecnie stanowi izbę niższą Parlamentu Francji. [przypis edytorski]

Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne — nazwa przyjęta przez Stany Generalne we Francji w 1789 w związku z podjęciem prac ustawodawczych nad ustrojem państwa; także: Konstytuanta. [przypis edytorski]

Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych — jeden z głównych organów decyzyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych składający się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. [przypis edytorski]

Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych — jeden z głównych organów decyzyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych, składający się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. [przypis edytorski]

Zgromadzenie prawodawcze — tu: Zgromadzenie Narodowe działające podczas rewolucji francuskiej (Konstytuanta). [przypis edytorski]

Zgromadzenie w Bordeaux — Zgromadzenie Narodowe, obradujące w Bordeaux w 1871 r., na którym doszło do zmiany rządu i ratyfikacji pokoju z Prusami, kończącego wojnę francusko-pruską. W Zgromadzeniu dominowali zwolennicy monarchii. [przypis edytorski]

zgroźny (neol.) — wywołujący zgrozę. [przypis edytorski]

zgroza zabiła jej mowę — zgroza odjęła jej mowę. [przypis edytorski]

zgruchnąć się (gw.) — zbiec się, nagle się zgromadzić. [przypis edytorski]

zgruntować — dokładnie coś zbadać. [przypis edytorski]

z gruntu — w rękopisie: z grontu (dla rymu). [przypis redakcyjny]

Zgrupowanie „Krybar” — zgrupowanie AK walczące w powstaniu od 5 sierpnia na Powiślu i w Śródmieściu. Dowódcą był kpt. Cyprian Odorkiewicz ps. „Krybar” — pseudonim pochodził z połączenia pierwszych liter imion jego córek, Krystyny i Barbary. 3 września Zgrupowanie „Krybar” połączono z oddziałami ewakuowanymi ze Starego Miasta i przemianowano na Grupę „Powiśle”. [przypis edytorski]

Zgrupowanie „Radosław” — utworzona w 1944 roku formacja Armii Krajowej. W jej skład wchodzili głównie żołnierze Kedywu. Była to najlepiej wyszkolona i uzbrojona jednostka polska walcząca w powstaniu. Wsławiła się bohaterską obroną Woli w dniach 6–11 sierpnia, następnie walczyła na Starym Mieście i w Śródmieściu. [przypis edytorski]

Zgrupowanie „Żyrafa” — Zgrupowanie „Żyrafa” powstało 1 sierpnia 1944 r., toczyło walki na Żoliborzu i brało udział w natarciach na Dworzec Główny. [przypis edytorski]

zgryźć się — bardzo się zmartwić. [przypis edytorski]

zgryziony (daw.) — zmartwiony (por. zgryzota). [przypis edytorski]

zgryziony — tu: markotny, ponury. [przypis edytorski]

zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]

zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]

zgryzota — zmartwienie, smutek. [przypis edytorski]

zgrzebi (starop.) — konopne włókno a. lniane pakuły. [przypis edytorski]

zgrzebło — grzebień lub szczotka służąca do czyszczenia sierści zwierząt. [przypis edytorski]

zgrzebło — szczotka przeznaczona do oczyszczania sierści zwierząt. [przypis edytorski]

zgrzebny — prosty, mało atrakcyjny, nieciekawy, bez ozdób. [przypis edytorski]

zgrzebny — prosty, nieozdobny bądź utkany z grubego płótna. [przypis edytorski]

zgrzebny — utkany a. uszyty z grubej przędzy lnianej lub konopnej; prosty, szorstki. [przypis edytorski]

zgrzebny — utkany z grubego, szorstkiego płótna. [przypis edytorski]

zgrzebny — utkany z grubej przędzy konopnej albo lnianej; prosty, skromny. [przypis edytorski]

zgrzebny — utkany z lnu lub konopi. [przypis edytorski]

zgrzebny — wykonany z grubego płótna. [przypis edytorski]

zgrzebny — wykonany z szorstkiego, grubo tkanego płótna. [przypis edytorski]

Zgrzeszyłem tylko… Dawno już na nim umarły — ta strofa przypomina słowa Gustawa z Upiora i z IV cz. Dziadów. [przypis redakcyjny]

zgrzybiały — niedołężny, stary. [przypis edytorski]

zgrzypienie — dziś: skrzypienie. [przypis edytorski]

zgrzypnąć (daw.) — skrzypnąć. [przypis edytorski]

zgrzytnienie (daw. forma) — dziś: zgrzytnięcie. [przypis edytorski]

zgubią (starop.) — tu: utracą. [przypis edytorski]

zgubić się w opinii — nieodwołalnie stracić dobrą opinię. [przypis edytorski]

zgubieniśmy — skrócone od: zgubieni [jeste]śmy. [przypis edytorski]

zgubione loki — w druku od tego miejsca tekst jest wyrównany do prawej. [przypis edytorski]

zgubne spowodował następstwa — πρὸς ὅσον κακῶν ηὐξήθη (N), ἀνηυξήθη (D). [przypis tłumacza]

zgwałcić (daw.) — zadać gwałt, postąpić wbrew prawu i powinności, zbeszcześcić coś, uczynić krzywdę wbrew prawu. [przypis redakcyjny]

zgwałcić (starop.) — dokonać czegoś przemocą, nagle, z naruszeniem przyjętych praw i zasad; być zgwałconym: być potraktowanym bezwzględnie, z naruszeniem przyjętych norm. [przypis edytorski]

zgwałcić (tu daw.) — zmusić przemocą lub groźbą. [przypis edytorski]

zgwałcony (starop.) — przymusem, na siłę, wbrew swej naturze potraktowany; tu: stłamszony, pozbawiony śmiałości i samodzielności. [przypis edytorski]

zgwarzać się (gw.) — porozumiewały się ze sobą. [przypis edytorski]

z gwiazd nieśmiertelnych w uwitej koronie — przestawienie zamiast: w koronie uwitej z gwiazd nieśmiertelnych. [przypis redakcyjny]

z gwiazdy — dziś popr. forma N. lm: z gwiazdami. [przypis edytorski]

z gwiazd zrobiła mi się w oczach kasza — cytat ze zmienioną kolejnością słów, z poematu Słowackiego Beniowski, pieśń I. [przypis edytorski]

zhańbion (daw.) — forma skrócona; dziś tylko: zhańbiony. [przypis edytorski]

zhardzieć — stać się hardym, wbić się w pychę, gardzić innymi. [przypis edytorski]

z hasłem „nowej sztuki”, wysuniętym w programowym artykule Przybyszewskiego — S. Przybyszewski, O „nową” sztukę, „Życie” 1899, nr 6. [przypis autorski]

z hawtąd (gw.) — stąd. [przypis autorski]

z hełmem na głowie, ozdobionym perską tiarą (…) kiedy całe chrześcijaństwo zażywało pokoju i ciszy, oni jedni prowadzili okrutną i krwawą wojnę — Aluzja do Juliusza II. [przypis tłumacza]

Z. Herbert, Wiersze wybrane, Warszawa 1972, s. 22–23. [przypis autorski]

z hetmany (daw.) — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis edytorski]

zhodować — tu: wychować. [przypis edytorski]

z Homera. On przecież kocha (…) Autolykosa, i powiada, że (…) tak umiał kraść i przysięgać — zob. Odyseja XIX 395. [przypis edytorski]

zhukać — oszołomić, onieśmielić. [przypis redakcyjny]

zhukany (daw.) — rozhukany (silny i gwałtowny). [przypis edytorski]

zhukany — onieśmielony, przerażony; zahukany. [przypis redakcyjny]

zhukany — oszołomiony, wystraszony. [przypis redakcyjny]

zhukany — zestrachany. [przypis redakcyjny]