Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161199 przypisów.
Ich nabożność jest ludzka — Nieznacznie i nieco sofistycznie Molier przeszedł na inny teren; pomieszał te dwa pojęcia, tak bardzo różne: obłudę religijną i religijność szczerą, ale zbyt surową, „nieludzką”, w którą uderza tu mimochodem. Są to rzeczy bardzo różne, ale dla Moliera jednakowo antypatyczne i jednako groźne bodaj jako dla autora dramatycznego. Wszak oba te obozy szły ręka w rękę, gdy szło o uśmiercenie jego komedii. [przypis tłumacza]
ichneumon a. mangusta — małe zwierzę drapieżne żyjące w Afryce i Azji Mniejszej. [przypis edytorski]
Ich (niem.) — ja. [przypis edytorski]
ich (niem.) — ja. [przypis edytorski]
ich obliczania — naliczania zarobków. [przypis edytorski]
i chociaż życie nasze nic nie warte: evviva l'arte! — K. Tetmajer, Poezje, S. II, s. 46. [przypis autorski]
ich — Olintyjczyków. [przypis tłumacza]
ich państwo w całej Helladzie najsławniejsze (…) nad przodownikami mają przodownictwo — Sparta weszła w przymierze zaczepno-odporne z sąsiadami na Peloponezie, tak że od połowy VI w. przed Chr. rozporządza siłą zbrojną całego Peloponezu, obszaru wynoszącego 20 000 km². Była to pierwsza potęga w Grecji, rozdartej na szereg drobnych państewek wstrząsanych wojnami i przesileniami politycznymi. Silna i sprężysta organizacja państwowa, konsekwentna i świadoma swego celu polityka imponowały nawet narodom niegreckim. Cała Grecja uznawała jej przodownictwo (hegemonię); pół wieku tylko morska potęga Aten (w chwili rozkwitu więcej niż 200 miast i wysp, obszar 30 000 km²) rywalizowała z Lacedemonem. W 404 r. przed Chr. padła moc Aten w gruzy pod ciosami Spartan i sprzymierzeńców, a hegemonia lacedemońska miała teraz potężniejsze i dalej sięgające ramię niż dawniej. Krótkotrwałe, potężne greckie państwo na Sycylii, zorganizowane i utrzymywane żelazną ręką syrakuzańskiego tyrana Dionizjosa I liczyło się do przyjaciół Sparty. Ksenofont był jej potęgi świadkiem i wielbicielem. Zapomniał nawet, że w czasie kiedy te słowa pisze, prysnął już urok Sparty, grobem jej potęgi stała się bitwa pod Leuktrami (w Beocji, w 371 r.) i pod Mantineją (na Peloponezie we wschodniej Arkadii, w 362 r.). [przypis tłumacza]
ich przewodniki (…) w bieli ubrane osoby — Patriarchowie. [przypis redakcyjny]
Ich schnitt es gern (…) bleiben — pieśń Niecierpliwość (niem. Ungeduld) z cyklu pieśni (pierwsze wyd. 1824) skomponowanego przez Franza Schuberta do poezji Wilhelma Müllera. [przypis edytorski]
Ich sehe des Dorfes Weiden, Des Wiesenbaches Rand, Wo ich die ersten Freuden Den ersten Schmerz empfand (niem.) — Widzę wiejskie pastwiska, obrzeża Weisenbach, gdzie doznałem pierwszych radości i pierwszego bólu; tłum. WL. [przypis edytorski]
Ich sei, gewährt mir die Bitte, In eurem Bunde die dritte (niem.) — niech wejdę, spełnijcie mą prośbę, do waszego związku na trzecią; cytat z ballady Fryderyka Schillera Poręka (Die Bürgschaft), ze zmienionym rodzajem gram. zaimka na żeński. [przypis edytorski]
ichtiofag — rybożerca. [przypis tłumacza]
ichtiologia — nauka zajmująca się badaniem ryb. [przypis edytorski]
ichtiomancja — wróżenie z ryb. [przypis tłumacza]
ichtiozaur (gr.: rybojaszczur) — wymarły, mezozoiczny gad morski, z kształtu przypominający rybę o długim pysku. [przypis edytorski]
ichtiozaury (z gr. ichthys: ryba, sauros: jaszczur; paleont.) — rząd drapieżnych gadów morskich, żyjących w erze mezozoicznej, wymarłych ok. 90 mln lat temu. [przypis edytorski]
ich — tj. płócien. [przypis redakcyjny]
ich trinke (niem.) — piję. [przypis edytorski]
ich — tu: Szwedów. [przypis redakcyjny]
ich ucieczki tak nagłej — pozorowany odwrót konnych łuczników był często stosowanym elementem partyjskiej sztuki wojennej; w starożytności istniało nawet powiedzenie „partyjska strzała”. [przypis edytorski]
Ich verweise hier ganz besonders auf das Schriftchen von Ola Hansson über Friedrich Nietzsche, meiner Meinung nach bei weitem das Beste und Feinste, was über Nietzsche geschrieben wurde. [przypis autorski]
Ich wäge die Gedanken in der Schale meines Zornes! Und die Werke mit dem Gewicht meines Grimms (niem.) — Ja ważę myśli na szali mojego gniewu, a czyny ciężarami mojej wściekłości w przekładzie Michała Budzyńskiego (wyd. 1900 r.); cytat z dramatu Zbójcy Friedricha Schillera (1759–1805). [przypis edytorski]
Ich war nie Nazi, Ich war immer Deutsch-National (niem.) — nigdy nie byłam nazistką, zawsze byłam Niemiecko-Narodowa [popierałam Niemiecką Narodową Partię Ludową]. [przypis edytorski]
I chwyciłaś mnie w Twe ramiona (…) czas sam siebie w ogon gryzie, bo się rozpostrzeć nie może — S. Przybyszewski, Requiem aeternam, s. 57. [przypis autorski]
I ciągle widzę ich twarze — wiersz ten jest listem pisanym do Adama Chmiela [żyjącego w latach 1865–1934 historyka i archiwisty, przyjaciela Stanisława Wyspiańskiego — red. WL.] z Bad-Hall (zdrojowisko w Austrii Górnej). [przypis redakcyjny]
I cicho jak modlitwa w łono Boga płynie — podobne porównania w Narzeczonej z Abydos: „Soft, as the memory of buried love, Pure, as the prayer which childhood wafts above” (I. 7). [przypis redakcyjny]
Ici des sabres! (fr.) — Tutaj, szable! (jeden z okrzyków we francuskim Zgromadzeniu Narodowym na widok Bonapartego, który wszedł na salę obrad z grenadierami, żeby dokonać zamachu stanu; według legendy podczas tych wydarzeń członek rady Pięciuset Barthélemy Arena, rodak Napoleona, rzekomo rzucił się na Napoleona ze sztyletem). [przypis edytorski]
i cierpię tak, jak Bóg jest szczęśliwy, sam w sobie, sam dla siebie — Interpretatorzy Nie-Boskiej komedii wcześnie zwrócili uwagę na pokrewieństwo tej sceny z dwoma dramatami należącymi do romantycznych dramatów filozoficznych czy (jak je nazwała G. Sand) metafizycznych: z Faustem Goethego i Manfredem Byrona. Kleiner w przypisie przypomina nazwiska badaczy, którzy poświęcili temu zagadnieniu osobne uwagi (W. M. Kozłowski, J. Kleiner, T. Sternal). Wypowiadał się na ten temat również S. Treugutt. Określiwszy bohatera Nie-Boskiej… jako bohatera faustycznego, wskazał, że „w hrabim Henryku rysy boleśnie doświadczonego »męża wieku« sprzęgnięte zostały z faustowskimi cechami poszukiwacza i sceptyka oraz z koncepcją tytana-Prometeusza” (Dwugłos w sprawie zakończenia Nie-Boskiej. Oprac. A. Witkowska. Sprawozdanie z Prac Naukowych Wydz. Nauk Społ. PAN, 1961, z. 4. Kleiner zaś w przypisie do wyd. BN kładzie nacisk na zbieżność treści monologu Męża z monologami tytułowych bohaterów dramatów Goethego i Byrona. Faust mówi: „Przestudiowałem wszystkie fakultety / Ach, filozofię, medycynę, prawo / I w teologię też, niestety, / Do dna samegom wgryzł się pracą krwawą — / I jak ten głupiec u mądrości wrót / Stoję — i tyle wiem, com wiedział wprzód / (…) Obca mi zwątpień i skrupułów męka / (…) Lecz za to radość wszelką mi wydarto” (Faust, cz. I, w. 355–361 i 370–372, przeł. F. Konopka, Warszawa 1962, s. 71). Manfred zaś: „Wiedza jest męką; bo im więcej wiemy, / Bardziej czujemy tę nieszczęsną prawdę, / że drzewo życia nie jest drzewem wiedzy. / Jam filozofią zbadał, jam przeniknął / Źródła mądrości i cudów tej ziemi. / (…) Nic mię nie trwoży, czuję w sobie tylko / Przeklęty ciężar nieznania bojaźni; / Nic mię nie nęci, żądza ni nadzieja, / Ni zwodny urok czego bądź na świecie” (Manfred. Przeł. J. Paszkowski, akt I, w. 12–16, 27–30). Kleiner widzi też podobieństwo tej sceny Nie-Boskiej komedii do scenerii w akcie II w dramacie Byrona (dolina w Alpach). Trzeba jednak sprostować informację, jakoby w scenie tej Manfredowi ukazywał się orzeł. Orzeł przelatuje w scenie 2 aktu I, kiedy Manfred stoi na skałach Jungfrau i patrzy w przepaść (por. przypis w Części I do słów Męża „rozkosz otchłani mnie porywa”). [przypis redakcyjny]
Ici on se tutoye (fr.) — Tu mówi się sobie na ty. [przypis edytorski]
i cnotliwa, nie ma wątpliwości, nikt temu zaprzeczyć się nie odważy — w późn. wyd. tłumaczenie skorygowano: i cnotliwa, nie mogę temu zaprzeczyć. [przypis edytorski]
i co dzień uciążliwsze ogłaszają postanowienia ku uszczerbkowi i ograniczeniu biedaków — wg Plutarcha plebejuszom, masowo tracącym dobytek i wtrącanym do więzienia z powodu długów, przed wyprawą przeciwko Sabinom najzamożniejsi wierzyciele obiecali, że będą ich traktować łagodniej. W senacie przegłosowano, że gwarantem przyrzeczenia zostanie konsul Waleriusz. Jednak po wygranej wojnie sabińskiej senat udawał, że nic nie wie o takiej umowie, a wierzyciele wrócili do wcześniejszych praktyk. [przypis edytorski]
I co zapowiedział w słowach, czynami tego dopełnił — po zajęciu Kijowa przez wojska polskie, księżniczka Przedsława, o której rękę bezskutecznie starał się w 1017 roku owdowiały Bolesław Chrobry, została przez niego zgwałcona, a w rok później uprowadzona do Polski jako nałożnica władcy Polski. Był to rodzaj zemsty, ponieważ Jarosław Mądry zbiegł przed nadciągającymi na Kijów siłami Bolesława do Nowogrodu, zabierając ze sobą żonę Świętopełka, czyli córkę Bolesława i miał też nie zgodzić się na wymianę kobiet-jeńców (w zajętym grodzie pozostała macocha Jarosława, jego żona oraz dziewięć sióstr). [przypis edytorski]
I crossed Mississippi (ang.) — przeszedłem Missisipi. [przypis edytorski]
I cz. 113, A 10, ad 2 — Odsyłacz ten odnosi się do Sumy św. Tomasza z Akwinu. [przypis tłumacza]
I czemu kocham (…) błyskawicznie się odsłania — cytat z Zur Psychologie des Individuums, t. II: Ola Hansson (tłumaczenie Przyb.). [przypis edytorski]
I czuje sercem, że tu na tej ziemi (…) Jako się patrzą lodowe księżyce — W. Orkan, Z tej smutnej ziemi, Lwów 1902, s. 107. [przypis autorski]
I czy ssaki zostały stworzone z fałszywym śladem sposobu odżywiania się w łonie matki? — tj. z pępkiem, będącym pozostałością po pępowinie, łączącej naczynia krwionośne rozwijającego się embrionu z ciałem matki, co umożliwia pobieranie substancji odżywczych. Być może autor czyni zakamuflowaną aluzję do problemu pępka biblijnego Adama: w 1857, dwa lata przed dziełem Darwina, znany kreacjonistyczny przyrodnik Philip Gosse opublikował książkę Omphalos: An Attempt to Untie the Geological Knot (Pępek. Próba rozplątania węzła geologicznego), w której przekonywał, że świat został stworzony od razu w obecnej postaci, razem ze śladami rzekomej przeszłości, w tym także biblijny pierwszy człowiek, choć nie potrzebował pępka, został z nim stworzony, tak by wydawało się, że urodził się z matki. Dzieło Gosse'a miało niewielu nabywców i nie zyskało prawie żadnych zwolenników. [przypis edytorski]
I czyż (…) myliłem — w oryginalnej wersji językowej: and have I not stood up once, like an evoked ghost, to answer for his eternal constancy? Was I so very wrong after all?; tłum. red. W.L. [przypis edytorski]
idąc do górnych sklepieni — unosząc się w górę. [przypis edytorski]
idące po sobie — tu: goniące za nim (ogary, tj. psy myśliwskie). [przypis edytorski]
Idących z tyłu dwóch starców widziałem — św. Łukasz i św. Paweł. Św. Paweł w liście swoim do Kolosan w rozdz. 4 mówi: „Pozdrawia was Łukasz lekarz i Paweł autor listów z mieczem”. [przypis redakcyjny]
idący — dziś popr.: idąc. [przypis edytorski]
idący na końcu nie przez lenistwo — Lenistwo na kręgu, jakim szedł poeta, miejsca mieć nie mogło, albowiem poeta na niższym kręgu z tego grzechu już się oczyścił. [przypis redakcyjny]
Idąc z Wercelli smugiem do Markabo — Kraj lombardzki od Wercelli w Piemoncie aż do ujścia rzeki Po, nad którą stał niegdyś zamek Makrabo. [przypis redakcyjny]
idą precz (daw.) — odchodzą. [przypis edytorski]
Idą przebrani niby za Moskali — pod koniec XVI w. egzotyczna Rosja była modna w Londynie. Car Iwan Groźny szukał sojusznika wojskowego i politycznego, proponując królowej Elżbiecie wzięcie za żonę jej krewnej, zgodził się też udzielić Anglikom praw wyłączności na handel ze swoim państwem. Wymieniano wizyty ambasadorów, prężnie działała Kompania Moskiewska, angielska spółka objęta patronatem królewskim. Przebranie za Moskali stanowi echo widowiska wystawionego w 1594 podczas festiwalu zimowego w Gray's Inn w Londynie, gdzie pojawili się aktorzy przebrani za posłów moskiewskich (podczas tego samego festiwalu trupa Szekspira odegrała Komedię omyłek). [przypis edytorski]
idą w się — przyjdzie do bitwy. [przypis redakcyjny]
Ida — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. [przypis edytorski]
Ida — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. Przed grotą z małym Zeusem kureci, kapłani Rei, wykonywali taniec, uderzając bronią o tarcze, by zagłuszyć płacz dziecka. [przypis edytorski]
Ida — góra na Krecie. [przypis redakcyjny]
Ida — góra na Krecie, wg. mitologii miejsce, w którym wychowywał się Zeus. [przypis edytorski]
Ida — góra we Frygii (w Małej Azji). [przypis redakcyjny]
Ida — góra w pobliżu Troi, na której znajdują się źródła rzeki Skamander. [przypis edytorski]
Ida — góra w Troadzie (dziś Anatolia). [przypis edytorski]
Ida — góra w Troadzie, w płn.zach. Turcji. [przypis edytorski]
Idaj — herold Priama. [przypis edytorski]
Idajos — woźnica Priama. [przypis edytorski]
idajskie chóry — chóry z gór Idy w Troadzie, tj. tu: orszak bogini Cybele. [przypis edytorski]
idajski — przydomek Jowisza pochodzący od góry Idy na Krecie, gdzie miał się wychować. [przypis edytorski]
idajski — przymiotnik od Idy, pasma górskiego w pobliżu Troi. [przypis edytorski]
idalijska — przydomek Wenery, od góry na Cyprze, Idalium. [przypis edytorski]
Idalska Wenus — przydomek bogini miłości, Wenus (Afrodyty): Idalia (tu przymiotnikowe: Idalska) pochodził od gór Idalion na Cyprze, gdzie znajdowała się sławna świątynia Afrodyty. [przypis edytorski]
idalski chram — świątynia w Idalium na Cyprze poświęcona Afrodycie, bogini miłości, którą stąd obdarzano przydomkiem Idalia. [przypis edytorski]
I dalszą miłość prowadzą listownie. W listach dopiero… (a wszystkie umieszczę w przypiskach) — autor wyśmiewa tu sentymentalne powieści epistolarne. [przypis edytorski]
Ida (mit. gr.) — góra na Krecie, gdzie wychowywał się Zeus ukryty przez swoją matkę Reę przed Kronosem, który pożerał swoje dzieci w obawie przed przepowiednią, że jedno z nich pozbawi go władzy. [przypis edytorski]
Ida — nazwa dwóch gór związanych z kultem Bogini-Matki; pierwsza, położona we Frygii, poświęcona była bogini Kybele, zwanej Matką Bogów; druga, stanowiąca najwyższy szczyt na Krecie, poświęcona była bogini Rei, w mit. gr. na jej zboczu wychował się Zeus, ukryty przez matkę przed obawiającym się utraty swej władzy Kronosem. [przypis edytorski]
idant — kad. [przypis edytorski]
idant — tarsi. [przypis edytorski]
Ida — pasmo górskie na Krecie, miejsce urodzenia Zeusa. [przypis edytorski]
Ida — pasmo górskie w Myzji. [przypis edytorski]
Ida — pasmo górskie w pobliżu Troi. [przypis edytorski]
Ida — tu: nimfa na górze Ida w Troadzie. [przypis edytorski]
Id cinerem (…) sepultos (łac.) — „Wierzysz, iż trupy dbają o swój cień i popiół?” (Vergilius, Aeneida, IV, 34; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Idęć ja, biedna Maryja (…) Byt w tej kurzawie tonie — J. Kasprowicz, Dzieła, IX, s. 179, 180. Rzadkie powieściowe zużytkowanie tego modernistycznego dążenia w bezkres znajdujemy w wędrówce Salki poprzez tknięty głodem i zarazą kraj w Pomorze. Opis tej wędrówki mimo momentów naturalistycznej grozy jest zupełnie pozbawiony realizmu, proporcji, jakich by się domagała powieść, jest jakby przeniesieniem Marii Egipcjanki w Gorce. Jedno wykroczenie przeciwko realizmowi, najmocniej świadczące o modernistycznym pochodzeniu tej pielgrzymki, szczególnie warto podkreślić. Oto Salka wędruje w podgórskich, wyschniętych i jałowych okolicach, „aże wreszcie, przemierzywszy słabymi kroki wszerz cały kraj nędzy, stanęła nad wielką wodą-rzeką… Nadziei wykłuty wzrok posłała na brzeg drugi — i wzrok ten zgasł od razu na wieki. Za rzeką-wodą wielką — noc wisiała. Szedł od tej nocy wiew zimny z zaciągami zgniłymi zarazy, jak od zepsutych ciał”. W przemierzanych przez Salkę, a Orkanowi dobrze znanych okolicach nigdzie taka rzeka nie płynie i płynąć nie może, ale znaleźć się ona musiała w Pomorze, bo nie obejdzie się bez niej modernistyczno-nastrojowy krajobraz. [przypis autorski]
idée fixe (fr.) — jakaś myśl nieustannie kogoś zaprzątająca, często sprzeczna z rozsądkiem. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.) — jakaś myśl nieustannie kogoś zaprzątająca, często sprzeczna z rozsądkiem. [przypis tłumacza]
idée fixe (fr.) — natrętna myśl; idea stale zaprzątająca umysł. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.) — natrętna myśl, pomysł, stale powracający, najczęściej nierealny. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.) — natrętna myśl. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.) — natrętnie powracająca myśl. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]
idèe fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl; obsesja. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.) — powracająca, natrętna myśl. [przypis edytorski]
idée fixe (fr.: stała myśl) — obsesja. [przypis edytorski]
idée fixe — natrętna myśl, której nie można się pozbyć. [przypis edytorski]
idées fixes (fr.) — urojenia. [przypis redakcyjny]
Idę ja spełniać w pracy i pocie… — [Chomiakow, Pracownik], przekład dosłowny. [przypis autorski]
Idę na Polskę (pot.) — popr.: idę w Polskę. [przypis edytorski]
idę pożyczyć książek — dziś popr.: idę pożyczyć książki. [przypis edytorski]
idę się pocić — aluzja do dawnego sposobu leczenia chorób wenerycznych: kuracji w wannie do pocenia się, żeby organizm wydalił „jad weneryczny”. [przypis edytorski]
Idę tedy (…) wedle prawideł sztuki — Montaigne później odmienił zamiar, czego powody podaje sam przy końcu rozdziału. [przypis tłumacza]
ideą bezlitosną, która wiecznie dręczy człowieka, każe mu gardzić wszystkim, co zna… — Oeuvres, t. I, s. 69. [przypis autorski]
idea dorównana treści formalnej — Zob. objaśnienie tego wyrazu wyżej. [przypis redakcyjny]
idea ks. de Saint-Pierre, a rozwinął on ją dobrze w swojej „Polysynodii” — ksiądz de Saint-Pierre (1658–1743), moralista i pisarz polityczny. Jego rozprawy: Polysynodię i Projekt wieczystego pokoju Russo przygotował do druku, dołączając własne obszerne uwagi nad nimi; zarzucał mu m.in., że swoje poglądy oparł na fałszywej przesłance, jakoby ludzie kierowali się rozumem, a nie namiętnościami. Saint Pierre projektuje w Polysynodii powierzenie poszczególnych gałęzi administracji osobnym radom. Członkowie tych rad pochodziliby z wyboru, a każdy z nich po kolei obejmowałby na czas pewien przewodnictwo rady. Poszczególne te rady wiązałaby ze sobą rada ogólna, która jednoczyłaby wszystkie części rządu i w ostatniej instancji dyskutowała i załatwiała wszystkie sprawy. W uwagach swych nad Polysynodią Russo pisze: „Nie mógłbym uważać Polysynodii za pożyteczną ani możliwą w żadnej prawdziwej monarchii, ale uważałbym ją za taką jedynie przy pewnego rodzaju rządzie mieszanym, w którym naczelnik byłby tylko przewodniczącym rady, miałby jedynie władzę wykonawczą i sam przez się nic by nie mógł. A i tak jeszcze trudno by mi było uwierzyć, żeby taki zarząd mógł trwać długo bez nadużyć; bo interesy związków cząstkowych nie mniej odchylają się od interesów państwa i nie mniej są niebezpieczne dla republiki niż interesy jednostek”. [przypis redakcyjny]
Ideale, niebieski wiecie etc. — Teophile Gautier, Panna de Maupin, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński. [przypis edytorski]
idealista — u Prusa: człowiek dążący do najwyższych ideałów, a nie zważający na rzeczy drobne, codzienne. [przypis redakcyjny]
idealiter (niem.) — w sposób idealny. [przypis edytorski]
idealizm — tu: wzniosłość, szlachetność, wzniesienie się ponad codzienną rzeczywistość. [przypis redakcyjny]
idealną nieledwie jedność wewnętrzną i nie dodać prawie ani jednego zbytecznego wyrazu — wyjątek stanowią może scena 5 aktu III i scena 3 aktu IV, ale w dyskusję co do autentyczności jednej, a związku z całością drugiej trudno się tu wdawać. [przypis tłumacza]
