Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3895 przypisów.
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, współtwórca luteranizmu, jednego z nurtów protestantyzmu, doktor teologii. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, współtwórca luteranizmu, jednego z nurtów protestantyzmu, doktor teologii. Pierwszy tłumacz Biblii na język niemiecki, autor dzieł Mały katechizm, Duży katechizm, Wyznanie o wieczerzy Pańskiej. Początek działalności reformacyjnej Lutra związany jest z ogłoszeniem 95 tez krytykujących sprzedawanie odpustów na rzecz budowy Bazyliki św. Piotra zainicjowane przez papieża Leona X. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki teolog i reformator religijny, inicjator reformacji, współtwórca luteranizmu. [przypis edytorski]
Luter, Marcin (1483–1546) — niemiecki teolog i reformator religijny, współtwórca luteranizmu. [przypis edytorski]
Luter, Marcin, właśc. Martin Luther (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez Kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]
Luter, Marcin, właśc. Martin Luther (1483–1546) — niem. reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez Kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — doktor teologii, ideolog i inicjator reformacji (jego pierwsze wystąpienie było skierowane przeciw odpustom); przełożył Biblię na niem., jest autorem wielu tekstów (m.in. katechizmu) i pieśni religijnych kościoła ewangelickiego. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny i teolog. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki reformator religijny, teolog i inicjator reformacji. [przypis edytorski]
Luter, Martin (1483–1546) — niemiecki teolog, inicjator reformacji, tłumacz Biblii. [przypis edytorski]
luter (pot.) — chrześcijanin wyznania ewangelicko-augsburskiego, założonego przez Marcina Lutra. [przypis edytorski]
luter — pot. wyznawca luteranizmu, heretyk. [przypis edytorski]
Luther, Martin (1483–1546) — niem. teolog, mnich augustiański, reformator religijny; jako autor 95 tez potępiających praktykę sprzedaży odpustów przez kościół rzymski i odrzucających możliwość kupienia łaski Bożej, a także autor licznych polemik i katechez, stał się współtwórcą luteranizmu, a także skupił wokół siebie zróżnicowaną opozycję wobec kościoła katolickiego. Naukę Lutra streszczają hasła: sola fide (tylko wiara), sola gratia (tylko łaska), solus Christus (tylko Chrystus), solum Verbum (tylko Słowo), sola Scriptura (tylko Pismo); z jego inicjatywy powstał pierwszy przekład Biblii na język narodowy (niemiecki). Kościoły anglikańskie uznają Lutra za świętego (czczonego 18 lutego). [przypis edytorski]
lutnią — dziś popr. forma B. lp: lutnię. [przypis edytorski]
lutnia — dawny instrument strunowy. [przypis edytorski]
lutnia — instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia (muz.) — dawny instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia (muz.) — instrument strunowy szarpany. [przypis edytorski]
lutnia — tu: symbol poezji, sztuki poetyckiej. [przypis edytorski]
„Lutnia” — warszawskie towarzystwo śpiewacze, założone w 1887 r. przez Piotra Maszyńskiego. [przypis edytorski]
lutnię — w oryginale niem. Leyer [dziś: Leier]: lirę; lutnia: niem. Laute występuje wcześniej w tekście. [przypis edytorski]
lutniej — dziś popr. forma D. lp: lutni; lutnia: daw. instrument strunowy, popularny zwłaszcza w XV-XVII w. [przypis edytorski]
luto (daw.) — srodze. [przypis edytorski]
luto (daw.) — srogo. [przypis edytorski]
lutość (daw., gw.) — surowość. [przypis edytorski]
lutość (daw., gw.) — tu: litość. [przypis edytorski]
lutość (starop.) — litość. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1954) — polski filozof, filolog i publicysta, działacz społeczny i narodowy; wykładowca na licznych uniwersytetach zagranicznych i polskich; usiłował stworzyć polski narodowy system filozoficzny łączący platoński idealizm z mesjanizmem polskiego romantyzmu. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1954) — polski filozof, profesor, działacz społeczny, założyciel Eleuterii — towarzystwa do walki z alkoholizmem. [przypis edytorski]
Lutosławski, Wincenty (1863–1955) — idealistyczny filozof-mistyk, tzw. neomesjanista; pisał w wielu językach, o przybyszewszczyźnie — w Bańkach mydlanych (wyd. książkowe Kraków 1899, prwdr. w „Czasie” krakowskim, cykl artykułów w 1898 r.), rozczarowany bliższym poznaniem Przybyszewskiego, którego wraz z żoną Dagny gościł w Hiszpanii w r. 1898. [przypis edytorski]
luto — surowo, srodze, okrutnie; od przym. luty: srogi. [przypis edytorski]
lutować (daw.) — litować. [przypis edytorski]
luty (daw.) — groźny, srogi. [przypis edytorski]
luty (daw., gw.) — srogi, nieubłagany. [przypis edytorski]
luty (daw., gw.) — srogi. [przypis edytorski]
luty (daw., gw.) — surowy, ostry. [przypis edytorski]
luty (daw.) — okrutny, dziki. [przypis edytorski]
luty (daw.) — okrutny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi, okrutny. [przypis edytorski]
luty (daw.) — srogi. [przypis edytorski]
luty (daw.) — surowy. [przypis edytorski]
luty (daw.) — surowy, srogi. [przypis edytorski]
luty — okrutny, srogi. [przypis edytorski]
Lutze, Viktor (1890–1943) — szef sztabu SA po zamordowaniu przez hitlerowców Ernsta Röhma. [przypis edytorski]
Luwr — dawny pałac królewski w Paryżu, obecnie jedno z największych muzeów sztuki na świecie; w ostatnich dniach Komuny Paryskiej rewolucjoniści planowali zniszczenie muzeum, zbiory udało się uratować, jednak doszczętnie spalono pałac Tuileries. [przypis edytorski]
Luxembourg-Garten — Jardin du Luxembourg, Park in Paris. [przypis edytorski]
Luxemburg — tu: Ogród Luksemburski w Paryżu, park miejski przy pałacu księcia de Luxemburg. [przypis edytorski]
lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
lux (łac.) — światło; tu przen.: sława. [przypis edytorski]
lux perpetua (łac.) — nieustające światło. [przypis edytorski]
Luyten, Willem Jacob (1899–1994) — holendersko-amerykański astronom, odkrywca i badacz gwiazd, pracował w obserwatoriach: Licka i Harvard College Observatory; wykładowca University of Minnesota, za swą pracę naukową odznaczony medalami (Medal Jamesa Craiga Watsona 1964, Bruce Medal 1968), jego imieniem nazwana została asteroida (1964) i gwiazda (gwiazda Luytena należy do najbliższych sąsiadów Słońca). [przypis edytorski]
luźne rozpinał wniki i poszerzał oka — odpuszczał, przymykał oko, patrzył przez palce itp. [przypis edytorski]
luźny burlesk — określenie konstrukcji rytmicznej niemieckiego oryginału. [przypis edytorski]
Luzacja — Łużyce. [przypis edytorski]
luzak — sługa obozowy. [przypis edytorski]
luzować się — tu: zmieniać się (szczególnie: na warcie). [przypis edytorski]
luzować — tu: zastępować na służbie. [przypis edytorski]
luzować — tu: zastępować. [przypis edytorski]
L. Weill w niedużej swej pracy… — L. Weill, Über die kinetische Korrelation der beiden Generationszellen (O korelacji kinetycznej między dwiema komórkami reprodukcyjnymi) w „Archiv für Entwicklungsmechanik der Organismen”, 11, 222–224 (1901). [przypis edytorski]
lwem na bawołu — archaiczna forma porównania, dziś powiedziano by: jak lew na bawoła. [przypis edytorski]
Lwiątko — chodzi o sztukę Lejonets unge, którą pod pseudonimem Harald Gote opublikowała Helga Frideborg Maria Stéenhoff (1865–1945), szwedzka pisarka i działaczka na rzecz praw kobiet. [przypis edytorski]
lwica hirkańska — kiedy Eneasz, bohater Eneidy Wergiliusza, porzuca swoją kochankę, królową Dydonę, ta porównuje jego okrucieństwo do obyczajów hirkańskich tygrysic. Zwrotu tego użył także Ariosto, a w polskiej literaturze J.A. Morsztyn; Hirkania — kraj położony na Wyżynie Irańskiej. [przypis edytorski]
Lwi Gród — Lwów. [przypis edytorski]
lwi łupież — skóra złupiona z lwa. [przypis edytorski]
lwów — dziś popr. forma B. lm: lwy. [przypis edytorski]
Lwów — miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
Lwów — miasto w zach. części Ukrainy, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego i rejonu lwowskiego. [przypis edytorski]
lwów swoich (daw. forma) — dziś: lwy swoje. [przypis edytorski]
lwy i lilije — terminy alchemiczne; czerwony lew miał oznaczać tlenek rtęci, a lilia kwas solny. [przypis edytorski]
Lyaeus (mit. gr.) — przydomek Dionizosa, boga wina. [przypis edytorski]
Lyautey, Louis Hubert (1854–1934) — francuski wojskowy i administrator kolonialny, marszałek Francji; czołowy realizator francuskiej polityki kolonialnej na przełomie XIX i XX w. [przypis edytorski]
Lyceum Theatre — teatr na West Endzie, tuż przy ulicy Strand w centrum Londynu. [przypis edytorski]
Lydias — rzeka w płn. Grecji. [przypis edytorski]
lydinės — Lydos. [przypis edytorski]
lygsvarę — pusiausvyrą. [przypis edytorski]
Lykabettos — strome wzgórze w północnej części Aten, w starożytności poza terenem miejskim. [przypis edytorski]
Lykaon, Kallisto, Io, Dafne, Syrinks (mit. gr.) — postacie z mitów greckich zamienione w zwierzęta i rośliny. [przypis edytorski]
Lykaon — w innym przekładzie: Likon. [przypis edytorski]
Lykejon — miejski gimnazjon (zespół budowli do ćwiczeń fizycznych, wraz z łaźnią), położony na wschodnich obrzeżach Aten, w gaju przy świątyni Apollina Likejosa (stąd nazwa), zbudowany w V w. p.n.e. przez Peryklesa; przy tym gimnazjonie uczeń Platona, Arystoteles, założył później szkołę filozoficzno-naukową. [przypis edytorski]
lynch (ang.)— lincz, samosąd, wymierzenie kary przez osobę nieuprawnioną; nazwa utworzona od nazwiska Charlesa Lyncha (1736–1796), amerykańskiego plantatora, który wraz z grupą popleczników sprawował pozaprawne sądy, wymierzając kary osobom, które uznawał za winne. [przypis edytorski]
lynch (ang.) — samosąd. [przypis edytorski]
lynch — lincz, samosąd, wymierzenie kary przez osobę nieuprawnioną; nazwa utworzona od nazwiska (tj. eponim) Charlesa Lyncha, (1736–1796), amer. sędziego ze stanu Wirginia. [przypis edytorski]
lyngam — popr.: lingam a. linga, obiekt kultu hinduskiego boga Śiwy, symbolizujący jego moc twórczą: pionowy kamienny słup z obłym wierzchołkiem, na podstawce odprowadzającej wodę z rytuałów obmywania; przez Europejczyków uznawany za symbol falliczny, organu rozrodczego Śiwy. [przypis edytorski]
lynx (ang.) — ryś. [przypis edytorski]
Lysippos, pol. Lizyp (IV w. p.n.e.) — jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy greckich okresu klasycznego, nadworny portrecista Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
lytlauža — trikampis tilto įrengimas, saugantis tiltą nuo einančių lyčių, laužiantis jas. [przypis edytorski]
lża a. lza (daw.) — trzeba, wolno, można. [przypis edytorski]
lża (daw.) — wolno. [przypis edytorski]
lżyć (daw.) — obrażać, przeklinać. [przypis edytorski]
lżyć — obrzucać obelgami. [przypis edytorski]
lżyciel — ten, który lży; rzuca obelgi. [przypis edytorski]
lza (daw.) — można, wolno. [przypis edytorski]
lza (daw.) — wolno, można. [przypis edytorski]
