Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 475 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
Ananke (mit. gr.) — bogini konieczności, nieuchronności. [przypis edytorski]
Ananke (mit. gr.) — bogini konieczności, nieuniknionego losu; matka Mojr; przen.: przeznaczenie. [przypis edytorski]
Ananke (mit. gr.) — bogini przeznaczenia i nieuchronnego losu. [przypis edytorski]
Anan — syn Anana, o którym mowa w II, XX, 3. [przypis tłumacza]
anapest — w metryce iloczasowej stopa metryczna składająca się z trzech sylab: dwóch krótkich i jednej długiej. [przypis edytorski]
anapest — w metryce iloczasowej stopa metryczna składająca się z trzech sylab: dwóch krótkich i jednej długiej. [przypis edytorski]
A naprzód pytam ciebie, gdzie mułowy wrzątek…. — od tego wiersza zaczyna się właściwy list, natomiast pierwszych 18 wierszy spełnia rolę wstępu. Pytanie, gdzie się zaczyna bieg Nilu, zaprzątało do drugiej połowy XIX w. umysły wielu podróżników. Dopiero wyprawy naukowe w drugiej połowie stulecia zdołały wykryć źródła Nilu. [przypis redakcyjny]
Anaradżapura, Kandy i Colombo — miasta na wyspie Cejlon: Anuradhapura w płn. części, ok. 250 km na płn. wsch. od Kolombo; Kandy pośrodku wyspy, z ważną świątynią buddyjską, hist. stolica królestwa Kandy; Kolombo na płd.-zach. wybrzeżu, największe miasto kraju, do 1982 stolica państwa. [przypis edytorski]
Anastazego strzegą proch papieża — Papież Anastazy pod wpływem diakona tessalonickiego Fotyna zajął stanowisko pojednawcze w sporze chrystologicznym, który wtedy wybuchł między wschodem i zachodem. Fanatycy potępiali go za to i w jego nagłym zgonie upatrywali Sąd Boży. Dante, potępiając go także, poszedł za powagą dzieł w tym duchu napisanych. [przypis redakcyjny]
A nasze veto krzyczy jeszcze i w rozejmie — Veto założone przeciwko jakiejś uchwale forsowanej przez stronnictwo wojewody trwa w mocy mimo chwilowego zawieszenia broni między nim a partią, do której należał miecznik. [przypis redakcyjny]
anatema (gr. ανάθημα) — klątwa, wykluczenie ze społeczności. [przypis edytorski]
anatema — klątwa kościelna, oficjalne potępienie. [przypis edytorski]
anatema — oficjalne potępienie, klątwa, wykluczenie ze społeczności. [przypis edytorski]
anatema — potępienie czegoś lub kogoś, klątwa. [przypis edytorski]
anatema (rel., gr. anáthēma: odłożone (jako ofiara dla bogów a. oddzielone jako złe) — klątwa, wykluczenie; słowo używane podczas synodów w pierwszych wiekach historii chrześcijaństwa do publicznego, uroczystego potępienia i wykluczenia ze wspólnoty wiernych jakiejś osoby a. grupy osób. [przypis edytorski]
anatema — uroczysta klątwa kościelna. [przypis edytorski]
anathema — anatema, klątwa kościelna. [przypis edytorski]
anathema — klątwa kościelna. [przypis edytorski]
anathema (łac.) — anatema, ekskomunika, uroczysta klątwa kościelna. [przypis edytorski]
Anatole France (1844–1924) — fr. pisarz, publicysta, redaktor, noblista, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
A natura (…) auctori — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 99. [przypis tłumacza]
a natura crudeles (łac.) — z natury okrutni. [przypis redakcyjny]
a natura locorum (łac.) — w naturze miejsc, tj. w niedostępnych miejscach. [przypis redakcyjny]
an — auf. [przypis edytorski]
anawa — spolszczone fr. en avant: naprzód. [przypis edytorski]
A na wojnie świszczą kule… Najgęściej, o najgęściej, giną te chłopy — początkowy i nieco zmieniony końcowy wers strofy wiersza Marii Konopnickiej A jak poszedł król na wojnę: „A na wojnie świszczą kule,/ Lud się wali jako snopy,/ A najdzielniej biją króle,/ A najgęściej giną chłopy”. [przypis edytorski]
A na źwierzynie nie brakło i miodzie — dwa główne artykuły uczty u Litwinów dawnych. [przypis autorski]
An Bein — del von Ei — sen — Piosenka w gwarze złodziejskiej prasko-niemieckiej nie nadaje się do przekładu. Podajemy ją w oryginale (przyp. tłum.) Piosenka opowiada o grożeniu nożem, zabieraniu pieniędzy i przepuszczaniu ich; Red.WL. [przypis redakcyjny]
ančiakis — antakis. [przypis edytorski]
ancêtre (fr.) — przodek. [przypis edytorski]
Ancelet — temu to panu Ancelet ofiarowałem komedyjkę mego pióra, pt. Jeńcy wojenni, napisaną po klęskach Francuzów w Bawarii i w Czechach, której nigdy nie odważyłem się pokazać ani przyznać się do niej, a to dla tej osobliwej przyczyny, iż nigdy król ani Francja, ani Francuzi nie spotkali się z gorętszą i szczerszą pochwałą niż w tej sztuce i że ja, republikanin i opozycjonista, nie śmiałem się pokazać chwalcą narodu, którego wszystkie zasady były przeciwne moim. Bardziej zgnębiony nieszczęściami Francji niż sami Francuzi, lękałem się, aby nie uznano za pochlebstwo i tchórzliwość tych oznak szczerego przywiązania, którego epokę i przyczyny podałem w pierwszej części Wyznań, a którego wstydziłem się okazywać. [przypis autorski]
Ancelot, Jacques-François (1794–1854) — dramaturg francuski. [przypis edytorski]
Anche sotto acqua… (wł.) — Również pod wodą… [przypis edytorski]
Anch'io sono pittore! (wł.) — „Jestem jeszcze malarzem!”. Słowa przysłowiowe, przypisywane Corregiowi… [przypis redakcyjny]
Anchizes — król Dardanos, syn Kapysa i Temiste. Został uwiedziony przez Afrodytę, która zstąpiła na ziemię pod postacią kobiety. Owocem tego spotkania był ich syn, Eneasz. Za przechwalanie się miłością Afrodyty został rażony przez Zeusa piorunem, przez co stracił wzrok lub okulał. Miał śmiertelną żonę Eriopis, z którą również miał dzieci. [przypis edytorski]
Anchizes (mit. gr.) — ojciec Eneasza. [przypis edytorski]
Anchizes — ojciec Eneasza, według legendy wyniesiony przez niego na plecach z płonącej Troi. [przypis edytorski]
Anchizie (…) dwakroć wyrwan z Pergamu zaguby — za życia Anchizesa Troja była dwukrotnie zburzona: raz przez Herkulesa, drugi raz przez Greków, w wyniku wojny trojańskiej. [przypis edytorski]
Anchiz — przydomek Eneasza (syn Anchizesa). [przypis edytorski]
Anchizyades — syn Anchizesa, Eneasz. [przypis redakcyjny]
ancien régime (fr.) — dawny system rządów; określenie systemu polityczno-społecznego Francji funkcjonującego przed rewolucją 1789, wprowadzone podczas tej rewolucji. [przypis edytorski]
ancien régime (fr.) — dawny ustrój. [przypis edytorski]
ancien régime (fr.) — określenie systemu władzy we Francji przed rewolucją 1789 roku. [przypis edytorski]
ancien régime (fr.) — przen. dawny sposób rządzenia, dawny porządek. [przypis redakcyjny]
ancien régime (fr.) — stare rządy, określenie monarchii francuskiej. [przypis edytorski]
ancien régime (fr.) — stare rządy; określenie systemu polityczno-społecznego Francji funkcjonującego przed rewolucją 1789. [przypis edytorski]
ancien régime (fr.: stare rządy) — określenie systemu polityczno-społecznego Francji funkcjonującego przed rewolucją 1789 r. [przypis edytorski]
ancien régime (fr.: „stare rządy”) — określenie systemu polityczno-społecznego Francji funkcjonującego przed rewolucją 1789 r. [przypis edytorski]
Anciferow, Nikołaj Pawłowicz (1889–1958) — rosyjski historyk, filolog, badacz Petersburga. [przypis edytorski]
Ancikrikštas — Antikristas; krikščionybėje Jėzaus Kristaus priešininkas, kuris pasirodys prieš pasaulio pabaigą, apsimesdamas Kristumi. [przypis edytorski]
ancilla dramaturgica (łac.) — niewolnica (służąca) dramaturgiczna. [przypis edytorski]
Ancjum — staroż. miasto nadmorskie w Italii, ok. 50 km na płd. od Rzymu, daw. stolica ludu Wolsków; ob. Anzio. [przypis edytorski]
Ancroia — bohaterka poematu rycerskiego, słynnego w czasach Aretina, królowa Ancroia, siostra króla Mombrina, zabita w walce przez Rolanda. [przypis tłumacza]
Ancylus, pol.: przytulik (biol.) — rodzaj niewielkiego słodkowodnego ślimaka o nieskręconej, czapeczkowatej muszli. [przypis edytorski]
Anczyc, Władysław Ludwik (1823–1883) — poeta, dramatopisarz, wydawca, tłumacz, działacz ludowy, posługujący się pseudonimami Kazimierz Góralczyk, W.A. Lassota. [przypis edytorski]
Anczyc, Władysław Ludwik (1823–1883) — poeta, wydawca, tłumacz. [przypis edytorski]
Anczyc, Władysław Ludwik (1823–1883) — polski poeta, dramatopisarz, wydawca, tłumacz i działacz ludowy. [przypis edytorski]
andai — anądien. [przypis edytorski]
andaluski — dziś raczej: andaluzyjski. [przypis edytorski]
Andaluzja — hist. kraina obejmująca płd. część Płw. Iberyjskiego, słynęła z doskonałych rumaków i byków; nazwa Andaluzja pochodzi od arab. Al-Andalus oznaczającego ogół terytoriów muzułmańskich na Płw. Iberyjskim. [przypis edytorski]
Andaluzja — kraina w płd. Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
andante (muz., wł.: idąc) — tempo wykonania utworu muzycznego: z prędkością spokojnego kroku. [przypis edytorski]
andante (muz., wł.) — tempo umiarkowane; także tytuł utrzymanego w takim tempie utworu lub części obszerniejszego utworu, np. sonaty, symfonii. [przypis edytorski]
andante (muz., wł.) — tempo wykonywania utworu w muzyce: umiarkowane. [przypis edytorski]
andante (muz., wł.) — umiarkowanie wolne tempo utworu; także: utwór lub część w takim tempie. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
andante (wł.) — dosł.: zwykły, prosty, średniej jakości; w muz.: tempo umiarkowane. [przypis edytorski]
andante (wł., muz.) — melodia w tempie umiarkowanym. [przypis edytorski]
andante (wł.) — tempo muzyczne w rytmie spokojnego kroku. [przypis edytorski]
andante — (wł. termin muz.) spokojnie. [przypis edytorski]
andarokas (lenk.) — sijonas. [przypis edytorski]
andatissimo (wł.) — spokojnie. [przypis redakcyjny]
Andato a scuola? (wł.) — Czy chodziłeś do szkoły? [przypis edytorski]
andenkien (z niem. Andenken) — pamiątka. [przypis edytorski]
Andere Vögel, andere Lieder! Bo do przybytku ojczystej literatury poczyna pukać nowa generacja (…) przesiąknięta estetyką aż do szpiku kości — K. R. Żywicki [L. Krzywicki], „Najmłodsi”, „Prawda” 1894, nr 16, s. 187 (fragment pominięty w [tomie] W otchłani, Warszawa 1909). Pisząc Modernizm polski wypowiedzi tej nie dostrzegłem i nie zacytowałem. Na tle r. 1894 było to jedno z pierwszych lub bodaj pierwsze syntetyczne i obiektywne ujęcie fizjonomii nowego pokolenia. [przypis autorski]
andere Vögel, andere Lieder (niem.) — inne ptaki, inne pieśni. [przypis edytorski]
an der Kunkel hat — im Schilde führt. [przypis edytorski]
Andersen, Hans Christian (1805–1875) — duński poeta i pisarz, autor słynnych baśni. [przypis edytorski]
Andersen, Hans Chrystian (1805–1875) — duński pisarz, autor znanych baśni. [przypis edytorski]
Anderson, Marian (1897–1993) — amerykańska śpiewaczka (kontralt), wsławiona nagraniami oraz licznymi koncertami i recitalami w USA i Europie; znana też z plenerowego koncertu pod pomnikiem Lincolna w Waszyngtonie w kwietniu 1939, zorganizowanego w geście protestu przeciw motywowanej rasizmem odmowie udostępnienia jej sali. [przypis edytorski]
Anderson, Robert (1841–1918) — nadkomisarz policji londyńskiej (1888–1901), napisał wspomnienia pt. Sidelights on the Home Rule Movement (1906), na które powołuje się Conrad. [przypis edytorski]
Andersson, Karl Johan (Charles John) (1827–1867) — szwed. odkrywca, myśliwy, handlarz i przyrodnik-amator, autor wielu książek o swoich podróżach. [przypis edytorski]
Anders, Władysław (1892–1970) — generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944–1945. [przypis edytorski]
An Deutschlands Gast (niem.) — do gościa Niemiec. [przypis edytorski]
and he saw the dangerous soul of the man (ang.) — i zobaczył groźną duszę tego człowieka. [przypis edytorski]
Andrassy zażądał sześćdziesięciu milionów guldenów –– po zawarciu pokoju w San Stefano, w marcu 1878 r., zebrały się w Wiedniu delegacje sejmu austriackiego i parlamentu węgierskiego, od których ówczesny minister spraw zagranicznych, hr. Juliusz Andrassy (1823–1890), zażądał nadzwyczajnych kredytów w wysokości 60 milionów guldenów [przypis redakcyjny]
André, Barbacyn — Profesor prawa w Bolonii; tożsamo Barbacyn (w VI w.) [przypis tłumacza]
André Chenier — wielki poeta, stracony młodo podczas Rewolucji; idąc na gilotynę, uderzył się w czoło i wyrzekł słowa: „A przecież było tu coś” (Przyp. tłum.). [przypis tłumacza]
Andrée, Salomon August (1854–1897) — szwedzki badacz terenów podbiegunowych i zapalony aeronauta. Zginął wraz z dwoma towarzyszami podczas nieudanej wyprawy balonem na biegun północny. [przypis edytorski]
André, Louis Joseph Nicolas (1838–1915) — fr. generał, minister wojny (1900–1904); oskarżony o segregowanie oficerów w listach awansowych na podstawie potajemne zbieranych informacji o ich poglądach religijnych i politycznych (tzw. afera fiszek). [przypis edytorski]
André, soyez convenable (fr.) — Andrzeju, bądźże przyzwoity. [przypis edytorski]
Andreas noch in Baenden frei! (niem.) — Andrzej nawet w więzach wolny. [przypis edytorski]
Andreas-Salomé, Lou (ur. 1861–1937) — pisarka niemiecka, urodzona w Rosji, w Petersburgu jako Luiza Gustawowna Salomé, wyszła za mąż za filologa niem. (Friedricha Andreasa); od r. 1882 żyła w bliskich stosunkach z Friedrichem Nietzschem, napisała m.in. studium Friedrich Nietzsche in seinen Werken („Fryderyk Nietzsche w swych dziełach”, 1894). [przypis edytorski]
Andrej, konczaj (ros.) — Andrej, wykończ. [przypis edytorski]
Andria, Eunuch — Komedie Terencjusza. [przypis tłumacza]
Andrias Scheuchzeri — wymarły gatunek gigantycznej salamandry z miocenu, pierwotnie opisany jako skamieniałość dawnego człowieka z czasów potopu; czasem utożsamiany ze współczesnym gatunkiem wielkiej salamandry. [przypis tłumacza]
Andriolli, Michał Elwiro (1836–1893) — ilustrator (m. in. Pana Tadeusza), grafik i malarz. [przypis edytorski]
Andriolli, Michał Elwiro (1836–1893) — rysownik, ilustrator; uczestnik powstania styczniowego. [przypis edytorski]
androceum (z gr. ἀνήρ, ἀνδρός, aner, andros: mężczyzna; męski) — tu: pomieszczenie przeznaczone dla mężczyzn; palarnia, gabinet, w którym pan domu podejmował męskich gości. [przypis edytorski]
androgin — obojnak, istota dwupłciowa. [przypis edytorski]
androgyna (z gr. androgynés; od: andrós: mężczyzna i gyné: kobieta) — osoba łącząca cechy męskie i kobiece, hermafrodyta; tu: przedstawienie sprawy małżeństwa z punktu widzenia zarówno mężczyzny, jak i kobiety. [przypis edytorski]
