Footnotes

Wallenrod — tytułowy bohater powieści poetyckiej Adama Mickiewicza (1798–1855) Konrad Wallenrod. [przypis edytorski]

Wallensteinowska — sonata fortepianowa nr 21 C-dur opus 53 Beethovena, znana jako sonata Waldsteinowska (1804), zaczynająca się od serii szybko powtarzających się akordów, granych pianissimo. Dedykowana księciu von Waldstein (niektórzy członkowie tego rodu nosili nazwisko Wallenstein). [przypis edytorski]

Wallenstein — potoczna nazwa trylogii dramatycznej Friedricha Schillera z 1799 r.: Obóz Wallensteina (Wallensteins Lager), Piccolomini i Śmierć Wallensteina (Wallensteins Tod). [przypis edytorski]

Walmiki — mędrzec i święty indyjski, któremu przypisywane jest autorstwo sanskryckiego eposu Ramajany, powstałego między II w. p.n.e a II w. n.e. [przypis edytorski]

Walmiki — staroż. ryszi (mędrzec) i święty indyjski; wg tradycji autor Ramajany oraz wynalazca śloki, najważniejszego metrum poezji sanskryckiej; nie wiadomo nic o jego życiu: podobno był rozbójnikiem, który zakończywszy swój proceder, w ramach pokuty tak długo siedział w bezruchu, aż mrówki pokryły jego ciało. [przypis edytorski]

walnieś się spisał (daw.) — doskonale się spisałeś. [przypis edytorski]

walny (daw.) — decydujący, rozstrzygający. [przypis edytorski]

walny (daw.) — dzielny, chwacki. [przypis edytorski]

walny (daw.) — główny, zasadniczy, rozstrzygający. [przypis edytorski]

walny (daw.) — mający decydujące znaczenie. [przypis edytorski]

walny (daw.) — zasadniczy, decydujący. [przypis edytorski]

walny — decydujący, ostateczny. [przypis edytorski]

walny — główny, zasadniczy. [przypis edytorski]

walny — mający decydujące znaczenie. [przypis edytorski]

walny — poważny, zasadniczy, decydujący. [przypis edytorski]

walny — tu: decydujący. [przypis edytorski]

walny — tu: obfity. [przypis edytorski]

walny — tu: solidny, doskonały; fajny. [przypis edytorski]

walny — tu: wielki. [przypis edytorski]

walny — ważny, decydujący. [przypis edytorski]

walny — zasadniczy, decydujący. [przypis edytorski]

walonki — wysokie, ciepłe obuwie wytwarzane z wojłoku (filcowanej owczej wełny), z gumowymi lub skórzanymi podeszwami albo używane jak skarpety, pod obuwie skórzane lub kalosze; noszone podczas mrozów do chodzenia po suchym śniegu. [przypis edytorski]

walonki (z ros. валенки) — wysokie, ciepłe obuwie wytwarzane z wojłoku (filcowanej owczej wełny), z gumowymi lub skórzanymi podeszwami albo używane jak skarpety, pod obuwie skórzane lub kalosze; noszone podczas mrozów do chodzenia po suchym śniegu. [przypis edytorski]

Walorozę — odmiana właściwa dziś dla nazwisk; imiona zakończone na -o odmieniamy dziś: brata swego Waloroza. Podobnie rzecz się ma z imionami Bulbo, Seriozo i Mrukiozo. [przypis edytorski]

walory (daw.) — tu: papiery wartościowe emitowane przez banki. [przypis edytorski]

Walplatzes — Schlachtfeldes. [przypis edytorski]

Walpurgis — noc Walpurgii; obchodzone nocą z 30 kwietnia na 1 maja święto zmarłych (a także noc złych duchów) u daw. Germanów, patronowała mu surowa bogini nocy i śmierci Hel; później: noc sabatu czarownic na górze Brocken (szczególnie w literaturze romantycznej); nazwa pochodzi od imienia św. Walburgi, która wraz ze św. Bonifacemu brała udział w nawracaniu Germanów na chrześcijaństwo w VIII w. [przypis edytorski]

Walter Raleigh (ok. 1554–1618) — ang. odkrywca, który poszukiwał El Dorado na terenie dzisiejszej Gujany i Wenezueli. [przypis edytorski]

Walter Scott (1771–1832) — szkocki autor powieści historycznych (m.in. Ivanhoe, Rob Roy) i poeta, bardzo popularny w swojej epoce. [przypis edytorski]

Walter Scott (1771–1832) — szkocki pisarz, który ukształtował model powieściowy; związek Lilli Wenedy z Panią jeziora polega na występowaniu w obu utworach motywu zemsty, u Słowackiego realizacją jest Roza Weneda, u Schotta Klimalea, która zrodzi syna-mściciela. [przypis edytorski]

Walter-Skot — Walter Scott (1771–1832) ogromnie popularny w XIX w. powieściopisarz, twórca stylu powieści historycznej, w której fakty wymieszane były z legendami, ludowymi wierzeniami i wątkami fabularnymi; jego nazwisko pojawia się tu w zdeformowanej, wygodnie spolszczonej formie. Nie wiadomo o jaką przepowiednię Waltera Scotta chodziło tu tłumaczowi. [przypis edytorski]

wama (gw.) — wam. [przypis edytorski]

Wam czewo? (ros.) — czego pan sobie życzy? [przypis edytorski]

wam gwoli (daw.) — dla was, ze względu na was. [przypis edytorski]

wańczos — drewno przygotowane do wyrobu mebli. [przypis edytorski]

wańczos — z grubsza obrobiona, częściowo okorowana belka. [przypis edytorski]

Wańkowicz, Melchior (1892–1974) — pisarz, dziennikarz i reportażysta, przed II wojną światową inicjator stworzenia wydawnictwa „Rój”, autor m. in. bitwy o Monte Cassino. [przypis edytorski]

Wańkowicz, Melchior (1892–1974) — pisarz, dziennikarz, reportażysta i publicysta polski; w międzywojniu znany jako autor tomów reportaży i wspomnień W kościołach Meksyku, Szczenięce lata, Opierzona rewolucja; do przewrotu majowego w 1926 r. pracował w administracji państwowej (jako kierownik Wydziału Prasowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, potem naczelnik Wydziału Prasowego i Widowiskowego tamże), potem został współzałożycielem i współwłaścicielem Towarzystwa Wydawniczego „Rój”, które opublikowało m.in. powieść Kariera Nikodema Dyzmy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. [przypis edytorski]

wanczosy a. wańczosy — obrobione drewno dębowe, służące do wyrobu mebli i beczek. [przypis edytorski]

Wanda Felicja Lurie (1911–1989) — pracownik służby zdrowia i nauczycielka, żona przemysłowca Bolesława Lurie, mieszkanka Woli, w czasie powstania cudem ocalała z egzekucji. [przypis edytorski]

wandal — niszczyciel, szkodnik, barbarzyńca; nazwa pochodzi od jednego z germańskich plemion, które w 455 r. n.e. zdobyło i splądrowało Rzym. [przypis edytorski]

Wanderbewegung als erotische Erscheinung, właśc. Die Wandervogelbewegung als erotisches Phänomen (niem.) — Fenomeny erotyczne w „Ruchu Wędrownych Ptaków”; praca Hansa Blühera z 1912 r. [przypis edytorski]

Wandurski, Witold (1891–1934) — poeta, dramaturg, komunista, od 1929 na emigracji w ZSRR. [przypis edytorski]

w Anglii przed kilku laty naczelnikiem była dziewczyna osiemnastoletnia — królowa Wiktoria, która jako 18-latka objęła tron Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, stając się jednocześnie zwierzchnikiem Kościoła anglikańskiego. [przypis edytorski]

w animuszu — pobudzony, energicznie. [przypis edytorski]

wanta (gw. podhalańska) — głaz, skała. [przypis edytorski]

wanta — lina bocznie usztywniająca maszt, w płaszczyźnie pionowej prostopadłej do osi statku; wanty występują symetrycznie na obu burtach. [przypis edytorski]

wanta — lina (zwykle spleciona z drutu) stabilizująca maszt w pionie. [przypis edytorski]

wanta — podtrzymujące maszt olinowanie stałe na żaglowcu. [przypis edytorski]

wanty — liny stabilizujące maszt po bokach. [przypis edytorski]

wapory (daw.) — atak histerii. [przypis edytorski]

wapory (daw.) — ataki histerii, spazmy. [przypis edytorski]

wapory (daw., przestarz.) — wyziewy, opary. [przypis edytorski]

waporyzator (z łac.) — rozpylacz do perfum. [przypis edytorski]

Wapping — osiedle we wsch. części Londynu, dawniej dzielnica portowa. [przypis edytorski]

wara — broń się, nie waż się. [przypis edytorski]

wara (daw.) — precz. [przypis edytorski]

wara (daw.) — strzeż się. [przypis edytorski]

wara (…) do (…) — wyrażenie oznaczające zakaz zbliżania się, wtrącania w czyjeś sprawy. [przypis edytorski]

warcaba a. warcab (daw.) — pionek używany w grze w warcaby. [przypis edytorski]

warcab — dziś D.lm: warcabów. [przypis edytorski]

warcab — dziś popr. forma D. lm: warcabów. [przypis edytorski]

warchlak — młode dzika. [przypis edytorski]

warchlak — młody dzik. [przypis edytorski]

warchoł (daw.) — tu: raban, hałas. [przypis edytorski]

warchoł — osoba samowolna, skłonna do protestowania i nie stosująca się do powszechnie obowiązujących wymogów. [przypis edytorski]

warchoł — siejący zamieszanie hulaka a. przestępca. [przypis edytorski]

war — coś wrzącego, kipiącego. [przypis edytorski]

war (daw., gw.) — wrzątek. [przypis edytorski]

war (daw.) — wrzący płyn, tu: wrażenie gorąca odczuwane z powodu silnych emocji. [przypis edytorski]

war (daw.) — wrzątek; por. warzyć: gotować. [przypis edytorski]

war (daw.) — wrzątek. [przypis edytorski]

war (daw.) — wrzątek, wrzący płyn. [przypis edytorski]

wardżeczki — zdrobnienie od „wargi”, niekiedy śpiewa się: usteczki. [przypis edytorski]

wareckie — piwo z Warki nad Pilicą. [przypis edytorski]

Warens, Françoise-Louise de a. Louise Éléonore de la Tour du Pil (1699–1762) — wydana za mąż w wieku 14 lat, w 1726 porzuciła męża, przeszła na katolicyzm i została agentką Wiktora Amadeusza II, otrzymując roczną pensję za opiekę nad protestantami pragnącymi przejść na katolicyzm. [przypis edytorski]

w areście — dziś popr.: w areszcie. [przypis edytorski]

Warfołomiej (ros.) — Bartłomiej. [przypis edytorski]

warf, popr. wharf (ang.) — nabrzeże. [przypis edytorski]

warf (z ang. wharf) — nabrzeże. [przypis edytorski]

wargaty — z wielkimi, obwisłymi wargami. [przypis edytorski]

wargi — dziś popr. forma N. lm: wargami. [przypis edytorski]

wargi — dziś popr. N. lm.: wargami. [przypis edytorski]

wargi — dziś popr. N. lm: wargami. [przypis edytorski]

war — gorąco. [przypis edytorski]

wargowe a. jasnotowate (biol.) — rodzina roślin zielnych licząca ponad 3500 gatunków, występujących na całym świecie; wiele z nich zawiera olejki eteryczne i znalazły zastosowanie w medycynie, kosmetyce oraz jako przyprawy. [przypis edytorski]

Wariagowie a. Waregowie — Wikingowie działający na Rusi w VII–IX w. [przypis edytorski]

WARIANT — druga, dłuższa wersja przedostatniej sceny, uznawana za starszą, pierwotną. [przypis edytorski]

Warius — łac. Lucius Varius Rufus (ok. 74–14 p.n.e.), poeta rzymski, autor tragedii Thyestes i poematu epickiego De morte (łac.: o śmierci). Przyjaciel Wergiliusza, po jego śmierci zajął się przygotowaniem do druku Eneidy (wraz z innym poetą o nazwisku Plotius Tucca). [przypis edytorski]

wark — skrót od: warkot a. warczenie. [przypis edytorski]

Warna — bitwa pod Warną (1444), w której zginął król Władysław Warneńczyk. [przypis edytorski]

Warna — miasto i port nad Morzem Czarnym na terenie Bułgarii. [przypis edytorski]

Warneńczyk, Władysław Warneńczyk (1424–1444) — syn Jagiełły, król Polski w latach 1434–1444, król Węgier od 1440 r. [przypis edytorski]

warować coś (daw.) — zapewniać, zabezpieczać. [przypis edytorski]

warować czego (daw.) — strzec się czego. [przypis edytorski]

warować (daw.) — gwarantować. [przypis edytorski]

warować (daw.) — uważać, strzec, wystrzegać się. [przypis edytorski]

warować się — chronić się przed czymś, strzec się czegoś. [przypis edytorski]

warować się (daw.) — pilnować się, wystrzegać się. [przypis edytorski]

warować się (daw.) — strzec się, chronić się, pilnować się. [przypis edytorski]