Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4479 przypisów.
toć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: to przecież. [przypis edytorski]
toć nie było wiadomo (daw.) — to ci nie było wiadome. [przypis edytorski]
toć przecie — dziś: to przecież. [przypis edytorski]
toć (przest.) — wszakże, przecież. [przypis edytorski]
toćże — toć (daw., gw.): przecież, połączone z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
toćże — toć (daw.): przecież, połączone z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
tochmy (…) wygrali (daw.) — to wygraliśmy [przypis edytorski]
Tochtamysz (zm. 1406) — chan tatarskiej Złotej Ordy w latach 1380–1395, pokonany przez Timura zbiegł na Litwę, skąd bezskutecznie starał się odzyskać władzę. [przypis edytorski]
tociechmy byli weseli (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: to ci byliśmy weseli; znaczenie: ależ mieliśmy zabawę. [przypis edytorski]
to ciekawsza (…) ważniejsza (daw.) — w domyśle: rzecz, sprawa; dziś raczej: to ciekawsze (…) ważniejsze. [przypis edytorski]
tociem już stary — inaczej: toć jestem już stary; przecież już jestem stary. [przypis edytorski]
tociem — toć jestem; przecież jestem. [przypis edytorski]
to, co mu syn zrobił — syn Kronosa, Zeus, obalił i uwięził ojca; zob. Hezjod, Teogonia 453 i nast. [przypis edytorski]
to coś, co trzyma Kopernik na pomniku — sfera armilarna, sferyczne astrolabium: dawny przyrząd astronomiczny złożony z wielu pierścieni, służący do wyznaczania współrzędnych obiektów na niebie; postać Mikołaja Kopernika na pomniku w Warszawie, znajdującym się u zbiegu ulic Nowy Świat i Krakowskie Przedmieście, trzyma w lewej dłoni sferę armilarną, zaś w prawej cyrkiel. [przypis edytorski]
Tocqueville, Charles Alexis de (1805–1859) — francuski myśliciel polityczny, historyk i dyplomata, jeden z klasyków współczesnego liberalizmu; autor m.in. dzieła O demokracji w Ameryce (t1. 1835, t2. 1840), zawierającego analizę ustroju społecznego i politycznego Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
Tocqueville, właśc. Alexis Henri Charles Clérelde de Tocqueville (1805–1859) — fr. myśliciel polityczny, socjolog, polityk; autor dzieła O demokracji w Ameryce, uchodzącego za wnikliwą analizę społeczeństwa demokratycznego. [przypis edytorski]
toczek (z fr. toque) — niewielki kapelusz bez ronda. [przypis edytorski]
Toczka, toczka, zapiataja, Minus rozica kriwaja — Ruczka, ruczka i krużok Nożka, nożka i pupok. — ros. wierszyk opisujący rysowanie schematycznej postaci ludzkiej. [przypis edytorski]
toczno (ros.) — dokładnie. [przypis edytorski]
toczno (z ros.) — dokładnie, ściśle. [przypis edytorski]
toczyć okresy (daw.) — wygłaszać zdania. [przypis edytorski]
toczyć — tu: niszczyć. [przypis edytorski]
toczyć — tu: podążać, jechać. [przypis edytorski]
toczyć — tu: zżerać od środka. [przypis edytorski]
toczyć — tu: zżerać, szerzyć rozkład. [przypis edytorski]
Toczyski, Józef (1828–1864) — buchalter w administracji dróg bitych, księgowy w Towarzystwie Rolniczym; w 1846 r. aresztowany za działalność spiskową, w 1848 r. zesłany na siedem lat więzienia na Syberię; wziął udział w powstaniu styczniowym, pełnił funkcje: referenta kontroli Wydziału Skarbowego w rządzie Karola Majewskiego, następnie kontrolera Kasy Głównej przy Wydziale Skarbu, a od grudnia 1863 r. dyrektora Wydziału Skarbu w rządzie Romualda Traugutta; po aresztowaniu był więziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej; został stracony przez powieszenie 5 sierpnia 1864 na stokach Cytadeli Warszawskiej wraz z Romualdem Trauguttem, Romanem Żulińskim, Rafałem Krajewskim i Janem Jeziorańskim. [przypis edytorski]
Tod — die Dichterin Erinna soll aus Liebe zu Sappho gestorben sein. [przypis edytorski]
toddy — tu: grog; napój przyrządzany z ginu, wody, cukru, cytryny i przypraw: cynamonu, goździków i gałki muszkatołowej, podawany na zimno lub na gorąco. [przypis edytorski]
Todestrieb (niem.) — popęd śmierci; termin z psychoanalizy Freuda oznaczający chęć śmierci, oczekiwanie śmierci jako motywację działań człowieka. [przypis edytorski]
Tod oder Turandot (niem.) — śmierć albo Turandot; nawiązanie do imienia tytułowej bohaterki sztuki Carla Gozziego Turandot opowiadająca o okrutnej księżniczce chińskiej, która swoim kandydatom na męża zadawała niczym Sfinks trudne zagadki, a tych, którzy nie odgadli czekała śmierć; na podstawie dramatu powstała opera wł. kompozytora Giacoma Pucciniego (1858–1924), dokończona (przez Franco Alfano) i wystawiona dopiero po jego śmierci, w 1926 r. [przypis edytorski]
Todt, Fritz (1891–1942) — niemiecki inżynier i hitlerowski działacz państwowy w okresie III Rzeszy. [przypis edytorski]
to dziecko winno — dziś popr. forma: (…) winne. [przypis edytorski]
to dzieło — chodzi zapewne o nieukończony poemat Kościelisko. [przypis edytorski]
to dziwna (daw.) — to dziwne. [przypis edytorski]
tölple — tölpelhaft dazwischentrete. [przypis edytorski]
Toebbens, Walter Caspar (1909–1954) — współwłaściciel przedsiębiorstwa Toebbens und Schultz, produkującego na terenie warszawskiego getta tekstylia i elementy umundurowania dla Niemców, potocznie określanego jako „szop Toebbensa”. Po wojnie dwukrotnie uciekł z internowania i nadal pracował w branży tekstylnej. [przypis edytorski]
Toebbens, Walter (zm. 1954) — członek NSDAP, największy pracodawca w getcie warszawskim, producent tekstyliów i elementów umundurowania; po likwidacji getta produkcję przeniesiono do obozu w Poniatowej. Po wojnie miał być sądzony w Polsce, lecz w drodze na proces wyskoczył z pociągu. Następnie prowadził przedsiębiorstwo tekstylne pod przybranym nazwiskiem. [przypis edytorski]
To Fernando Poo (ang.) — Na Fernando Poo. [przypis edytorski]
toga — długa męska szata noszona przez Rzymian. Tu w znaczeniu: długa szata. [przypis edytorski]
toga — tu tzw. trabea, tj. biała toga w purpurowe pasy, przypominające belki (łac. trabes). [przypis edytorski]
toga — wierzchnie okrycie obywateli rzymskich. [przypis edytorski]
Toggenburg — region w Szwajcarii obejmujący malowniczą dolinę u podnóża gór (dziś kanton). [przypis edytorski]
Toho nas w szkoli uczyły (…) Szist' rokiw uczyłsia (ukr.) — Tego nas w szkole uczyli. Sześć lat się uczyłem. [przypis edytorski]
toi et moi (fr.) — ty i ja. [przypis edytorski]
toilette intime (fr.) — toaleta intymna. [przypis edytorski]
toilettes (fr.) — tu: toalety, stroje. [przypis edytorski]
to i na stare przytrudniejszym — to i dla starych jest za trudne. [przypis edytorski]
to jedne — dziś popr.: to jedno. [przypis edytorski]
To jedno tylko nie pamiętał — dziś poprawnie: Tego jednego tylko nie pamiętał. [przypis edytorski]
to jest jedna kość z kości moich — Rdz 2, 23. [przypis edytorski]
to jest możnowładcy i szlachta — dodane w wyd. z 1816 r. [przypis edytorski]
To jest ostatecznie siłą wszystkich młodzieńców, którzy odeszli. — w rękopisie jest to dopisek na marginesie. [przypis edytorski]
to jest pewna — dziś: to jest pewne. [przypis edytorski]
To jest ten okręt, jak powiadają Ateńczycy, w którym swojego czasu Tezeusz… — mimo że od czasów mitycznego Tezeusza minęły setki lat, Ateńczycy uważali, że wyprawiają z pielgrzymką na Delos ten sam drewniany okręt, na którym płynął heros. Plutarch opisuje, że od czasu do czasu, kiedy stare deski gniły, Ateńczycy po kolei zastępowali je nowymi, tak że statek stał się tradycyjnym przykładem dla filozofów rozpatrujących problem tożsamości: jedni utrzymywali, że statek pozostał ten sam, zaś inni, że nie był tym samym statkiem (Plutarch, Żywoty równoległe. Tezeusz 23, 1). [przypis edytorski]
To jest wielka choroba — wielką chorobą nazywano epilepsję. [przypis edytorski]
Tojre (jid.) — Tora. [przypis edytorski]
toj — ten. [przypis edytorski]
to już było — chodzi o chłopomanię charakterystyczną dla okresu romantyzmu, a następnie Młodej Polski, połączoną z hasłami demokratycznymi i narodowymi; fiaska kolejnych powstań osłabiły zapały w tym kierunku. [przypis edytorski]
to już daremna (daw.) — w domyśle: rzecz, sprawa; dziś raczej: to daremne. [przypis edytorski]
To już jest strefa kanału, a więc USA — po nieudanej próbie francuskiej spółki akcyjnej przekopania w Panamie kanału żeglownego łączącego Atlantyk z Pacyfikiem (1881–1889), zakończonej bankructwem firmy i wielkim skandalem, w 1903 od nowo powstałego państwa Panamy Amerykanie uzyskali wieczystą dzierżawę terenów Przesmyku Panamskiego i w latach 1904–1914 zbudowali w poprzek przesmyku Kanał Panamski; Kanał oraz otaczająca go Strefa Kanału Panamskiego znajdowały się pod jurysdykcją amerykańską; w 1977 zawarto traktat, wg którego po okresie wspólnego, amerykańsko-panamskiego zarządu w 1999 przekazano teren Panamie. [przypis edytorski]
tokaj — białe, deserowe wino węgierskie. [przypis edytorski]
tokaj — słodkie białe wino wegierskie. [przypis edytorski]
tokarnia (daw.) — warsztat, w którym obrabia się przedmioty na tokarce. [przypis edytorski]
tokarz — rzemieślnik obsługujący tokarkę i zajmujący się obróbką metalu (np. dorabianiem kluczy). [przypis edytorski]
tok (daw.) — klepisko, podłoga z ubitej gliny. [przypis edytorski]
tok (gw.) — klepisko, podłoga z ubitej gliny. [przypis edytorski]
Tokiu oru labai maigu miegoti — miegas labai ima. [przypis edytorski]
tok — podłoga z ubitej gliny; klepisko. [przypis edytorski]
tok — podstawka do kopii przy siodle. [przypis edytorski]
tok — rzemień, którym przymocowywano kopię do siodła. [przypis edytorski]
tok — tu: posadzka. [przypis edytorski]
tołkanica — regionalna potrawa z zapieczonych tłuczonych ziemniaków. [przypis edytorski]
tołkować (gw.) — tłumaczyć. [przypis edytorski]
tołkuczka — rodzaj bazaru. [przypis edytorski]
tołstoizm — ruch społeczno-religijny powstały pod wpływem poglądów filozoficzno-religijnych Lwa Tołstoja (1828–1910), rosyjskiego prozaika, dramaturga i myśliciela, który głosił doktrynę „niesprzeciwiania się złu przemocą”, potrzebę odnowienia moralnego i powrotu do natury. [przypis edytorski]
Tołstoj i Dostojewski — klasycy literatury rosyjskiej, przedstawiciele realizmu: Lew Tołstoj (1828–1910) oraz Fiodor Dostojewski (1821–1881). [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — pisarz rosyjski. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — prozaik i dramaturg ros., a także myśliciel, krytyk literacki i publicysta; przedstawiciel realizmu, łączył wnikliwą obserwację z własnymi poglądami na rzeczywistość; najważniejsze dzieła: Wojna i pokój, Anna Karenina, Sonata Kreutzerowska, Żywy trup. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski pisarz, myśliciel i moralista. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski prozaik, dramaturg, myśliciel, krytyk literacki, publicysta. Jego dzieła wywarły duży wpływ na literaturę światową i rozwój myśli moralnej na początku XX wieku. Jeden z najwybitniejszych realistów, łączył wnikliwą obserwację z prezentacją własnych poglądów. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski prozaik, dramaturg, myśliciel, krytyk literacki, publicysta. Jego dzieła wywarły duży wpływ na literaturę światową i rozwój myśli moralnej na początku XX wieku. Jeden z najwybitniejszych realistów, łączył wnikliwą obserwację z własnymi poglądami na rzeczywistość. Dzieła: Wojna i pokój, Anna Karenina, Sonata Kreutzerowska, Żywy trup. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski prozaik, dramaturg, myśliciel, krytyk literacki, publicysta. Jego dzieła wywarły duży wpływ na literaturę światową i rozwój myśli moralnej na początku XX wieku. Jeden z najwybitniejszych realistów, łączył wnikliwą obserwację z własnymi poglądami na rzeczywistość. Dzieła: Wojna i pokój, Anna Karenina. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski prozaik i dramaturg, myśliciel, krytyk literacki i publicysta; przedstawiciel realizmu, łączył wnikliwą obserwację z własnymi poglądami na rzeczywistość, głosił doktrynę „niesprzeciwiania się złu przemocą”, potrzebę odnowienia moralnego i powrotu do natury; autor m.in. dzieł: Wojna i pokój, Anna Karenina, Sonata Kreutzerowska, Żywy trup; jego utwory wywarły duży wpływ na literaturę światową i rozwój myśli moralnej jego epoki. [przypis edytorski]
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski prozaik i dramaturg, myśliciel, krytyk literacki i publicysta; przedstawiciel realizmu, łączył wnikliwą obserwację z własnymi poglądami na rzeczywistość, głosił doktrynę „niesprzeciwiania się złu przemocą”, potrzebę odnowienia moralnego i powrotu do natury; autor m.in. powieści: Wojna i pokój, Anna Karenina; jego utwory wywarły duży wpływ na literaturę światową i rozwój myśli moralnej jego epoki. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Tołstoj, Lew (1828–1910) — rosyjski prozaik i dramaturg, myśliciel, krytyk literacki i publicysta; przedstawiciel realizmu, łączył wnikliwą obserwację z własnymi poglądami na rzeczywistość, głosił doktrynę „niesprzeciwiania się złu przemocą”, potrzebę odnowienia moralnego i powrotu do natury. [przypis edytorski]
Tołstoj — tu: Fiodor Pietrowicz Tołstoj (1783–1873), ros. medalier, rzeźbiarz i malarz klasycystyczny. [przypis edytorski]
tołub (daw.) — futro, kożuch. [przypis edytorski]
tołub (daw.) — futro. [przypis edytorski]
tołub (daw.) — korzuch, futro. [przypis edytorski]
tołub (daw.) — rodzaj futra. [przypis edytorski]
tołub — rodzaj futra. [przypis edytorski]
tołumbas — rodzaj bębna. [przypis edytorski]
Tołwińska, Stefania (zm. 1909) — właścicielka i dyrektor nowoczesnej pensji dla dziewcząt w Warszawie, istniejącej od lat 80. XIX w. [przypis edytorski]
Toland, John (1670–1722) — irlandzki filozof, teolog, wolnomyśliciel, panteista, zwolennik wolności słowa i obrońca ofiar prześladowań religijnych; autor m.in. dzieła Christianity Not Mysterious. [przypis edytorski]
Tola — w oryg. ang.: Dora (Theodora) Keith. [przypis edytorski]
tolderia (hiszp.) — obozowisko indiańskie. [przypis edytorski]
toldo (z port.) — wieś indiańska. [przypis edytorski]
Toledo — miasto w Hiszpanii, stolica prowincji o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
Toledo — miasto w środkowej Hiszpanii, nad rzeką Tag. [przypis edytorski]
Toledo — miasto w środkowej Hiszpanii, nad rz. Tag, stolica prowincji o tej samej nazwie; do 1561 stolica Królestwa Kastylii; jeden z największych zespołów zabytkowych Hiszpanii (m.in. gotycka Katedra Najświętszej Marii Panny, budowana w latach 1227–1493). [przypis edytorski]
