Przypisy

Rodrigo Díaz de Vivar, znany jako Cyd (ok. 1043–1099) — hiszpański bohater narodowy, rycerz kastylijski, bohater wielu ballad, wzór cnót rycerskich; w 1094 zdobył z rąk muzułmańskich Walencję, którą władał aż do śmierci. [przypis edytorski]

rody (gw.) — tu: rodzenie. [przypis edytorski]

Rodyjczycy — mieszkańcy wyspy Rodos słynęli w starożytności jako świetni procarze. [przypis edytorski]

rodzaj boga, żeby tak powiedzieć, bo ci ludzie w przeróżnych postaciach grody przebiegają — por. Odyseja XVII 485–487. [przypis edytorski]

rodzaj (daw.) — tu: urodzenie. [przypis edytorski]

rodzaje ludzi z Hezjoda, które i u was będą: złoty, srebrny, brązowy i żelazny — Hezjod Pracach i dniach (w. 109–201) podzielił dzieje ludzkie na epoki, nazwane od metali, w których żyły różne rodzaje ludzi. [przypis edytorski]

rodzajem przekładu z Chambersa — angielskiej encyklopedii Ephraima Chambersa pt. Cyclopaedia: or, An Universal Dictionary of Arts and Sciences wydanej w Londynie w 1728. [przypis edytorski]

rodzaj ludzki, którego trwanie (…) nie wynosi więcej niż 100 razy życie 60-letniego człowieka — tj. ok. 6000 lat, zgodnie z chronologią wynikającą z Biblii i wyliczeń przeprowadzonych na jej podstawie w 1654 przez arcybiskupa irlandzkiego Jamesa Usshera, który ustalił, że początek świata nastąpił w 4004 r. p.n.e. Dialog Schopenhauera powstał przed opublikowaniem dzieła Darwina o ewolucji (1859) oraz pracy Kelvina (1862) z obliczeniami czasu stygnięcia globu ziemskiego dającymi wynik ok. 100 mln lat. [przypis edytorski]

rodzajny (daw.) — tu: niem. cultivirten (dziś popr. kultivierten), tj. uprawiany. [przypis edytorski]

rodzajny (daw.) — uprawny, urodzajny. [przypis edytorski]

rodzajny (daw.) — urodzajny a. uprawiany. [przypis edytorski]

rodzajny (starop.) — urodzajny, żyzny. [przypis edytorski]

rodzaj — tu: gatunek, rodzaj ludzki. [przypis edytorski]

rodzeństwo Olgierdowe — tu: dzieci Olgierda. [przypis edytorski]

rodzeństwo — tu: rodzeni krewni; zwłaszcza dzieci. [przypis edytorski]

Rodzianko, Michaił Władimirowicz (1859–1924) — rosyjski polityk i parlamentarzysta; prawicowy liberał, zwolennik monarchii konstytucyjnej; przewodniczący Dumy 1911–1917; jeden z przywódców rewolucji lutowej 1917, od 22 marca 1911 do 6 października 1917 przewodniczący Komitetu Tymczasowego Dumy, główny negocjator abdykacji Mikołaja II; po przewrocie bolszewickim wyjechał nad Don, w 1920 wyemigrował do Serbii. [przypis edytorski]

rodzica — rodzicielka, matka. [przypis edytorski]

rodzica — rodzicielka. [przypis edytorski]

rodzic (daw.) — ojciec. [przypis edytorski]

rodzic (daw.) — tu: ojciec. [przypis edytorski]

rodzice odnalazły — dziś popr.: rodzice odnaleźli (lm m-os.). [przypis edytorski]

rodziciel Cyrce — Helios, bóg słońca. [przypis edytorski]

rodzicóm — dziś popr. forma C. lm: rodzicom. [przypis edytorski]

rodzic — tu: ojciec Eneasza, Anchizes. [przypis edytorski]

rodzic — tu: rodak. [przypis edytorski]

rodzicy — rodzica, ojca (forma użyta dla rymu). [przypis edytorski]

Rodziewiczówna, Maria (1864–1944) — autorka powieści m.in. Straszny dziadunio, Dewajtis, Lato leśnych ludzi, których tematyka obracała się głównie wokół życia poleskiego ziemiaństwa. [przypis edytorski]

Rodziewiczówna, Maria (1864–1944) — pisarka pisząca zwłaszcza o życiu poleskiego ziemiaństwa, prowadziła aktywną działalność społeczną. Twórczość: Straszny dziadunio, Dewajtis, Lato leśnych ludzi. [przypis edytorski]

Rodziewiczówna, Maria (1864–1944) — pisarka pisząca zwłaszcza o życiu poleskiego ziemiaństwa, prowadziła aktywną działalność społeczną. Dzieła: Straszny dziadunio, Dewajtis, Lato leśnych ludzi. [przypis edytorski]

rodzimy — właściwy, naturalny, wrodzony. [przypis edytorski]

Rodzina Bastablów znana była z ubóstwa, ale też i z uczciwości — o wcześniejszych przygodach rodziny Bastablów opowiada książka Poszukiwacze skarbu. [przypis edytorski]

Rodzina Benoiton — komedia francuskiego dramatopisarza Victoriena Sardou (1831–1908) z 1865. [przypis edytorski]

rodzina Bentivogliów za powrotem swoim do Bolonii — w 1508 r. [przypis edytorski]

Rodzina Bernheimów — tytuł oryginału: Rechts und links. W wydaniu źródłowym znajduje się informacja: „z upoważnienia autora przełożył dr I. Berman”. W niniejszym wydaniu dokonano dużych zmian redakcyjnych w tłumaczeniu, opisanych szczegółowo w nocie redaktorskiej. [przypis edytorski]

Rodzina Połanieckich — powieść obyczajowa autorstwa Henryka Sienkiewicza przedstawiająca losy małżeństwa kupca Stanisława Połanieckiego z zubożałą szlachcianką Marynią. [przypis edytorski]

rodzinna strzecha (przen.) — dom. [przypis edytorski]

Rodzinne łąki znam po aromacie, Wodę rodzinną po smaku odgadnę (…) I wiatr tameczny rozpoznam płucami — Władysław Syrokomla, Kęs chleba XIV; w oryginale konsekwentnie: „tameczne”, nie „rodzinne”. [przypis edytorski]

rodziny mirtowatych, która liczy czterdzieści sześć rodzajów i tysiąc trzysta gatunków — obecnie do mirtowatych zalicza się ok. 140 rodzajów skupiających ok. 4000-5000 gatunków. [przypis edytorski]

rodzi tą siłą — dziś: rodzi tę siłę. [przypis edytorski]

rodzona — siostra. [przypis edytorski]

rodzona — w domyśle: siostra. [przypis edytorski]

rodzonego — brata. [przypis edytorski]

rodzonego — w domyśle: ojca. [przypis edytorski]

rodzony — brat. [przypis edytorski]

rodzony — tu: rdzenny; jak rodzony Tatar — jak człowiek urodzony i wychowany w kulturze tatarskiej. [przypis edytorski]

Roe Head School — szkoła w Mirfield, w Anglii. [przypis edytorski]

Roettiers, Joseph (1635–1703) — francuski medalier, złotnik i grawer; grawer generalny, jeden z artystów wykonujących serię medali dla króla Ludwika XIV. [przypis edytorski]

Rogacz z urojenia — komedia Moliera z 1660 roku. [przypis edytorski]

rogal (pogard.) — rogacz, zdradzony mąż. [przypis edytorski]

rogal (pogard.) — rogacz, zdradzony małżonek. [przypis edytorski]

rogal (pot.) — rogacz, oszukany mąż. [przypis edytorski]

rogatka — dawny posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd; przen. granica miasta. [przypis edytorski]

rogatka — daw. posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd. [przypis edytorski]

rogatka (daw.) — posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd. [przypis edytorski]

rogatka — granica miasta. [przypis edytorski]

rogatka — posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd. [przypis edytorski]

rogatka wolska — zespół dwóch nieistniejących dziś budynków w Warszawie, znajdujących się na początku ul. Wolskiej, zbudowanych na pocz. XIX w. przy drodze wyjazdowej z Warszawy do wsi Wola; rogatka: daw. posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd. [przypis edytorski]

rogatkę zapłacić — dawniej za wjazd do miasta pobierane były opłaty. [przypis edytorski]

rogatki — tu: granice. [przypis edytorski]

Rogeriusz (łac. Rogerius, ang. Roger) — dziś raczej: Roger. [przypis edytorski]

Roger-Miclos, Marie-Aimée (1860–1951) — francuska pianistka. [przypis edytorski]

rogówka (daw.) — wkładana pod suknię i usztywniająca ją spódnica rozpięta szeroko na trzech obręczach zrobionych z rogowej substancji pochodzącej z podniebienia wieloryba. [przypis edytorski]

rogówka (daw.) — wkładana pod suknię i usztywniająca ją spódnica rozpięta szeroko na trzech obręczach zrobionych z rogowej substancji pochodzącej z podniebienia wieloryba. [przypis edytorski]

rogóżki — niewielka mata upleciona z sitowia lub łyka; także: bawełniana tkanina o luźnym splocie używana na serwetki. [przypis edytorski]

rogowymi pochwy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: rogowymi pochwami (tu: pokrywami skrzydeł). [przypis edytorski]

Rogoźnik — wieś Rogoźnik w pobliżu Ludźmierza. [przypis edytorski]

rogoża (bot.) — pałka, roślina rosnąca na brzegach jezior, rzek i bagien. [przypis edytorski]

rogoża (daw.) — mata upleciona z łyka lub z sitowia. [przypis edytorski]

rogoża (daw.) — mata upleciona z sitowia bądź łyka. [przypis edytorski]

rogoża (daw.) — mata upleciona z sitowia lub z łyka. [przypis edytorski]

rogoża (daw.) — pleciona mata z sitowia. [przypis edytorski]

rogoża — mata upleciona z sitowia. [przypis edytorski]

rogoża — mata z sitowia. [przypis edytorski]

rogoża — pleciona mata z sitowia. [przypis edytorski]

rogoża — plecionka z sitowia lub z innych łodyg. [przypis edytorski]

rogoża — rodzaj maty plecionej z łyka. [przypis edytorski]

rogoża — trzcina; tu: plecionka. [przypis edytorski]

rogoża — tu: pałki tataraku. [przypis edytorski]

rogoże — mata upleciona z łyka lub z sitowia. [przypis edytorski]

Rohacze (słow. Roháče) — dwa wybitne, skaliste szczyty w grani głównej Tatr Zachodnich, położone ponad dolinami: Smutną, Żarską i Jamnicką: Rohacz Płaczliwy (2126 m. n.p.m.) oraz Rohacz Ostry (2086 m n.p.m.). [przypis edytorski]

Rohan, Colonna, Windischgraetz — przykłady wielkich rodów z Francji, Włoch i Austrii. [przypis edytorski]

rohatyna a. rogacina — rodzaj włóczni z hakiem przy grocie, zapobiegającym zbyt głębokiej penetracji i pozwalającym na szybkie ponowienie ciosu lub pochwycenie przebitego łupu. [przypis edytorski]

rohatyna (daw.) — rodzaj włóczni z hakiem. [przypis edytorski]

rohatyna — odmiana włóczni. [przypis edytorski]

rohatyna — rodzaj włóczni. [przypis edytorski]

rohatyna — rodzaj włóczni zaopatrzonej dodatkowo w hak. [przypis edytorski]

rohatyna (starop.) — inaczej: rogacina; rodzaj włóczni służącej głównie do pchnięć, mierzącej ok. 3 m długości i zaopatrzonej w hak przy grocie, zapobiegający ugrzęźnięciu broni po zadaniu ciosu. [przypis edytorski]

rohatyna — włócznia z hakiem przy grocie, używana gł. w XVI i XVII w. [przypis edytorski]

rohatyna (z czes.) — rodzaj włóczni. [przypis edytorski]

rohatyna (z ukr.) — włócznia zakończona hakiem. [przypis edytorski]

rohatyna (z ukr.) — włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć. [przypis edytorski]

rohatyna (z ukr.) — włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć. [przypis edytorski]

Rohault, Jacques (1618–1672) — francuski filozof, fizyk i matematyk. [przypis edytorski]

Rohault, Jacques (1618–1672) — francuski filozof, fizyk i matematyk; w książce Traité de physique (1671) spopularyzował mechanistyczną fizykę kartezjańską opartą na eksperymencie. [przypis edytorski]

Rohityn — w oryginale: Rokityn. Postać pojawiła się w pierwszej części dylogii, Powrocie i występowała wówczas pod nazwiskiem Rohityn, stąd ujednolicenie do tej formy w drugiej części. [przypis edytorski]

rohoża (daw.) — rogoża; mata pleciona z sitowia, łyka lub innych łodyg. [przypis edytorski]

rohula — ostróżka. [przypis edytorski]

roić (daw., gw.) — marzyć. [przypis edytorski]

roić — marzyć o czymś nierealnym. [przypis edytorski]

roić — marzyć. [przypis edytorski]