Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4027 przypisów.
jaszczurnik — tu: gniazdo jaszczurek. [przypis edytorski]
Jaszczurówka — obecnie obszar we wschodniej części Zakopanego. [przypis edytorski]
jaszczur — skóra cielęca, kozia lub owcza, używana do wyrobu galanterii kaletniczej; tu: skórzana pochwa szabli. [przypis edytorski]
jaszczur — skóra końska lub ośla, wyprawiona chropowato, podobna do skóry jaszczurczej; oprawiano w nią pochwy i rękojeści szabel. [przypis edytorski]
jaszczur — skóra wyprawna z zachowaniem łuskowatej, a przynajmniej chropawej powierzchni. Tu mowa niewątpliwie o rękojeściach szabel oprawnych w „jaszczur”, a wysadzanych drogimi kamieniami. [przypis redakcyjny]
jaszczur — wyprawiona skóra, tu: pochwa. [przypis edytorski]
jaszcz — wóz do transportu amunicji. [przypis edytorski]
jaszczyk a. jaszcz — wóz przystosowany do transportu amunicji artyleryjskiej. [przypis edytorski]
jaszczyk — dwukołowy wóz ze skrzynią do przewożenia. [przypis redakcyjny]
jaszczyk — naczynie drewniane okrągłe, niskie. [przypis redakcyjny]
jaszczyk — skrzynia na naboje. [przypis edytorski]
jaszczyk — tu: skrzynka. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz do przewożenia amunicji artyleryjskiej. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz transportowy z okutą skrzynią, tu: węglarka. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz transportowy z okutą żelazem skrzynią. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz z okutą skrzynią. [przypis edytorski]
jaszczyk — wóz z okutą skrzynią, służący dawniej do przewożenia amunicji artyleryjskiej. [przypis edytorski]
jaszczyk (z ros.) — skrzynia na amunicję. [przypis edytorski]
jatagan — broń biała, jej długość wynosi około 70 cm; charakteryzuje się rękojeścią i podwójną krzywizną ostrza. [przypis edytorski]
jatagan — broń biała, krótsza od szabli, używana od XVI w. przez Turków, Arabów i Persów. [przypis edytorski]
jatagan — broń sieczna o zakrzywionym ostrzu, używana od XVI w. przez Turków, Arabów i Persów. [przypis edytorski]
jatagan — broń sieczna średniej długości, bez jelca, o podwójnie zakrzywionym ostrzu. [przypis edytorski]
jatagan — rodzaj broni białej o dwukrotnie wygiętym ostrzu. [przypis edytorski]
jatagan — wschodnia broń sieczna pośrednia między nożem a szablą [przypis redakcyjny]
jatagan (z tur.) — broń sieczna o wygiętej głowni. [przypis edytorski]
jatagan (z tur.) — broń sieczna średniej długości, o zakrzywionym ostrzu i charakterystycznej rękojeści, używana przez Turków, Arabów i Persów. [przypis edytorski]
ja taki zostanę — ja i tak zostanę. [przypis edytorski]
ja tego ani wygłoszę, ani podpiszę — ja tego ani nie wygłoszę, ani nie podpiszę. [przypis edytorski]
Ja też (…) do nich — zdanie skrócone: skoczę do nich, pędzę do nich; podobnie często u Sienkiewicza: „W nich!”. [przypis redakcyjny]
ja tiebia wiżu! (ros.) — widzę cię! [przypis redakcyjny]
jat', je (ros.) — litery alfabetu rosyjskiego. [przypis edytorski]
jatka (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
jatka (daw.) — rzeźnia. [przypis edytorski]
jatka — rzeźnia. [przypis edytorski]
jatka — rzeźnia; zakład rzeźnicki. [przypis edytorski]
jatka (tu forma D. lm: jatek) — tu: stragan. [przypis redakcyjny]
jatki — rzeźnia. [przypis edytorski]
ja tobie gród ten zachowałem — Tyrezjasz zachował Teby, gdy podczas najazdu Siedmiu na miasto poradził Kreonowi, aby tenże własnego syna (zapewne Megarcusa) poświęcił, a tą śmiercią okupił wybawienie. [przypis redakcyjny]
Ja toho Lacha znaju, on buw u Krymu (ukr.) — Znam tego Polaka, on był na Krymie. [przypis edytorski]
Ja toho skazaty ne umiju (rus.) — ja tego powiedzieć nie umiem. [przypis edytorski]
jat' (ros. Jać, Ѣ, ѣ) — litera starej cyrylicy, zlała się całkowicie z e. Jej obecność w ortografii XX w. wynikała z wpływu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, który był językiem liturgicznym. [przypis edytorski]
Jat' (ros. Jać, Ѣ, ѣ) — litera starej cyrylicy, zlała się całkowicie z e. Jej obecność w ortografii XX w. wynikała z wpływu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, który był językiem liturgicznym. [przypis edytorski]
J'attends votre férule critique (fr.) — oczekuję surowej krytyki z Pańskiej strony. [przypis edytorski]
Ja, Tutmozis, dowódca gwardii […] nie będą miały prawa do majątku pierworodnego syna naszego… — autentyczne. [przypis autorski]
Ja uboga, nie znam wroga — w innej wersji: „Ach, dla Boga! Nigdym wroga/ Nie widziała, nie”. [przypis edytorski]
Jaurès, Jean (1859–1914) — francuski przywódca socjalistyczny; udzielał się jako obrońca Dreyfusa; w 1904 założył socjalistyczną gazetę „L'Humanité”; zamordowany przez francuskiego nacjonalistę. [przypis edytorski]
ja u was zasiadać powinna — dziś: ja (…) powinnam. [przypis edytorski]
j'avais (fr.) — miałam (tu: czasownik pomocniczy konstrukcji czasu przeszłego). [przypis edytorski]
j'a vais la fortune… mon fils avait le malheur de la perdre (z fr.) — ja miałam szczęście, mój syn miał nieszczęście je utracić. [przypis edytorski]
Ja, vi elsker denne landet… (norw.) — „My kochamy ten nasz kraj…”; początek hymnu norweskiego, słowa autorstwa pisarza, dramaturga i noblisty Bjørnstjerne Bjørnsona (1832–1910). [przypis edytorski]
Ja walczę o wolność (…) których tu na ziemi kocham — cytat pochodzi z Albo–albo. [przypis edytorski]
Jawa — należąca do Indonezji wyspa w Azji Południowo-Wschodniej; na jej obszarze znajduje się stolica kraju, Dżakarta. [przypis edytorski]
jawantura — dziś popr.: awantura. [przypis edytorski]
Jawa — wyspa w płd.-wsch. Azji. [przypis edytorski]
jaw (daw.) — jawa, rzeczywistość. [przypis edytorski]
jaw — dziś popr. w r.ż: jawa. [przypis edytorski]
jawem — dziś popr. w r. ż.: jawą. [przypis edytorski]
jawem — dziś r.ż.: jawą. [przypis edytorski]
Jawi mi się — następuje przedstawienie wizji. [przypis redakcyjny]
Ja! wirklich! ein Mohr! (niem.) — Tak, rzeczywiście, Murzyn! [przypis edytorski]
jawnego mordu, jakiego się na jego rodakach [Melijczykach] dopuścili Ateńczycy — podczas wojny peloponeskiej, w roku 416 p.n.e., Ateńczycy zażądali od mieszkańców wyspy Melos, którzy mimo pokrewieństwa ze Spartanami pozostawali neutralni w konflikcie, żeby się poddali, zapłacili daninę i przystąpili do Ateńskiego Związku Morskiego, w przeciwnym razie wyspa zostanie zniszczona. Melijczycy odmówili, Ateńczycy podbili Melos, zamordowali wszystkich mężczyzn, a kobiety i dzieci sprzedali w niewolę. [przypis edytorski]
jawnie strzelano na zebraniach publicznych — znakomity Parker w podobnym wypadku zawołał: „Poczekaj, daj mi najprzód powiedzieć co chcę,” i wymienił następnie ulicę, przez którą miał wracać do domu. Drugi mówca, do którego strzelano i chybiono, rzekł „nawet trafić nie umieją,” poczem spokojnie mówił dalej. [przypis autorski]
jawnie — tu: jasno. [przypis edytorski]
jawno — dziś w tym miejscu wystąpiłby przymiotnik: jawne. [przypis edytorski]
jawnokwiatowe a. jawnopłciowe (Phanerogamae) — dziś: rośliny nasienne (Spermatophyta), rozmnażające się przede wszystkim za pomocą nasion, które powstają w wyniku procesu płciowego. [przypis edytorski]
Jawnut, dziś raczej Jawnuta, litew. Jaunutis (ok. 1305–1366) — jeden z ośmiu synów Giedymina, brat Olgierda i Kiejstuta. Miał zostać następcą ojca i przejąć Wilno, ale bracia pokonali go, a władcą Litwy został Olgierd. Jawnuta przyjął prawosławie, licząc na pomoc władców ruskich w odzyskaniu władzy, ale ostatecznie wrócił na Litwę i osiadł w majątku, wyznaczonym mu przez braci. W momencie śmierci Olgierda nie żył już od 11 lat. [przypis edytorski]
Jawnut, dziś raczej Jawnuta, litew. Jaunutis (ok. 1305–1366) — jeden z ośmiu synów Giedymina, brat Olgierda i Kiejstuta. Miał zostać następcą ojca i przejąć Wilno, ale bracia pokonali go, a władcą Litwy został Olgierd. Jawnuta przyjął prawosławie, licząc na pomoc władców ruskich w odzyskaniu władzy, ale ostatecznie wrócił na Litwę i osiadł w majątku, wyznaczonym mu przez braci. [przypis edytorski]
jawny (jaw.) — wydatny. [przypis redakcyjny]
jawnym wzgorszeniem zaraża i truje — jako przeciwstawienie obłudnego świętoszka pokazuje tu Krasicki młodego franta, pozbawionego wszelkich norm etycznych, szermującego nadto hasłami antyreligijnymi. [przypis redakcyjny]
jawór — dziś popr.: jawor. [przypis edytorski]
jawohl, das fügt sich gut (niem.) — tak jest, to się dobrze składa. [przypis edytorski]
Jawohl, herzbewegend Festtag. Hier fühle ich mich heimisch (niem.) — Tak jest, wzruszające święto. Tu czuję się swojsko. [przypis edytorski]
jawohl, herzbewegend Festtag (niem.) — tak jest, wzruszające święto. [przypis edytorski]
jawohl, je eher, je lieber (niem.) — tak jest, im większe, tym lepiej. [przypis edytorski]
Jawohl, mein Schatz, es kam mir in den Sinn (niem.) — Tak jest, mój skarbie, przyszło mi do głowy… [przypis edytorski]
Jawohl! (niem.) — tak jest! [przypis edytorski]
jawohl (niem.) — tak jest. [przypis edytorski]
jawor, co w piosence „tam na polu stoi” — zapewne chodzi o: „Tam na górze jawor stoi, jawor zielonieńki”, pierwsze słowa pieśni Kozak, z muzyką Stanisława Moniuszki i tekstem Jana Czeczota. [przypis edytorski]
jawor — drzewo podobne do klonu, o szerokich liściach, wcinanych głęboko. [przypis autorski]
jawor — rzadko obecnie spotykany gatunek klonu. [przypis edytorski]
Jaworski — drukarz i wydawca zbiorowych dzieł Żmichowskiej (1861), do którego pisarka miała różne żale. [przypis redakcyjny]
Jaworski, Roman (1883–1944) — prozaik i dramaturg, którego utwory cechowały się ekspresjonizmem i groteską. [przypis edytorski]
Jaworzno — podobóz KL Auschwitz-Birkenau. [przypis edytorski]
Jaworzyna Kamienicka — drugi pod względem wysokości po Turbaczu szczyt Gorców. [przypis edytorski]
Ja w tym, że te dwa wesela (…) będą — Ja tego dopilnuję, żeby te dwa wesela się odbyły. [przypis edytorski]
jawu — dziś: jawy. [przypis edytorski]
Ja wunderschönen Monat Mai, Als alle Knospen sprangen (niem.) — jakże piękny jest miesiąc maj, gdy strzelają wszystkie pączki. [przypis edytorski]
Ja wydam Tobie krwawszą bitwę (…) tylko dymi niekiedy przez słowa — cytaty z Wielkiej improwizacji z Dziadów cz. III Mickiewicza. [przypis edytorski]
Jaxa-Marcinkowski, Kajetan (1788–1832) — poeta uważany za grafomana. [przypis edytorski]
Jaxiada — żartobliwy poemat Gaszyńskiego o Jaksie Marcinkowskim, marnym wierszoklecie warszawskim. [przypis redakcyjny]
jaź — ryba z rodziny karpiowatych. [przypis edytorski]
jaźwiec — borsuk. [przypis edytorski]
jaźwiec — borsuk. [przypis redakcyjny]
jaźwiec (łac. Meles meles) — borsuk europejski, gatunek ssaka drapieżnego z rodziny łasicowatych. [przypis edytorski]
jażbym (…) miał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w trybie przypuszczającym oraz partykułą -że, skróconą do -ż- w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy ja miałbym, czy ja bym miał. [przypis edytorski]
jażbym miał (…) wiązać — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika oraz partykułą wzmacniającą -że-, skróconą do -ż-; inaczej: jaż miałbym wiązać; czy miałbym wiązać. [przypis edytorski]
jaż bym mógł — (daw.) — konstrukcja z partykułą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy ja mógłbym, czyż ja mógłbym. [przypis edytorski]
jaż bym się zemścił — czyż ja bym się zemścił. [przypis edytorski]
Jaż bym (…) zakrwawił — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie pytania retorycznego: czy ja bym zakrwawił; czyż ja bym zakrwawił. [przypis edytorski]
jaże (gwar.) — aż. [przypis edytorski]
