Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
wielki Ludwik — Ludwik XIV (1638–1715), król Francji, panujący w okresie szczytowego rozwoju francuskiej monarchii absolutnej. [przypis redakcyjny]
wielki lwie — lew, jak wiadomo, herb Wenecji, oznacza też Wenecję samą. [przypis redakcyjny]
Wielkim ludziom, wdzięczna ojczyzna (fr. Aux grands hommes, la Patrie reconnaissante) — inskrypcja na frontonie paryskiego Panteonu, mauzoleum wybitnych Francuzów. [przypis edytorski]
Wielki Mogoł — tu: wielki diament o burzliwej historii, ważący 280 karatów, odkryty ok. 1650 roku w regionie Golconda w płd. Indiach; był własnością dynastii Wielkich Mogołów (stąd nazwa), później stał się łupem wojennym, następnie zaginął. [przypis edytorski]
Wielki Mogoł — tytuł muzułmańskich władców pochodzenia turecko-mongolskiego, rządzących potężnym imperium w Indiach od XVI do XIX w. [przypis edytorski]
wielki monarcha — tu: Aleksander I Pawłowicz z dynastii Romanowów, cesarz Rosji 1801–1825, król Polski od 1815 r. (w ramach Królestwa Polskiego). [przypis edytorski]
Wielki Mufti Jerozolimy — najwyższy sunnicki muzułmański duchowny sprawujący opiekę nad islamskimi miejscami świętymi Jerozolimy. [przypis edytorski]
wielkim zaś w epoce dzisiejszej jest duch czysty, oswobodzony, ciałem władnący — Współudział Adama Mickiewicza w sprawie Andrzeja Towiańskiego. Listy i przemówienia, Paryż 1877, t. 1, s. 125. [przypis edytorski]
wielki naród, pierwszy w świecie — jako dowód tego wystarcza mi zawiść. Obacz „Edinburgh Review” z 1821 r.; obacz dzienniki literackie włoskie i niemieckie oraz „scimiotigre” Alfieriego [Vittorio Alfieri, który początkowo był entuzjastą rewolucji francuskiej (oda Paryż bez Bastylii), później zwrócił się przeciwko Francji, co znalazło wyraz m.in. w jego pamiętnikach, gdzie nazywa Francuzów scimiotigre: małpo-tygrysami; przyp. red.]. [przypis autorski]
wielki nasz bohater… — chodzi o Aleksandra Wielkiego, który w świątyni Amona usłyszał wróżbę o swojej przyszłej sławie i władzy. [przypis edytorski]
Wielki Pan umarł — Plutarch, De defectu oraculorum, XVII. [przypis tłumacza]
Wielki Piątek — piątek przed niedzielą wielkanocną, w chrześcijaństwie upamiętniający śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu. [przypis edytorski]
wielki, pieszy — dawne nazwy uroczystego polskiego tańca, wzmiankowanego od 2. poł. XVI i pocz. XVII w., obecnego poloneza. [przypis edytorski]
wielki poeto — wykrzyknik odnosi się tu do Klopstocka. [przypis redakcyjny]
wielki popyt na chrabąszcze — pasztet z chrabąszczów uchodził jako środek pobudzający. [przypis tłumacza]
Wielki post 1879 rozpoczął się 26 lutego. [przypis redakcyjny]
Wielki Proletariat — także: Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat a. Międzynarodowa Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat; pierwsza polska partia robotnicza opierająca się na założeniach marksizmu i anarchizmu, zw. z ideologią ros. Narodnej Woli; założona w Warszawie 1882 r. przez Ludwika Waryńskiego (1856–1889); jako metody działania zakładano zarówno strajki i manifestacje, jak terror mający na celu likwidację prowokatorów i carskich agentów; partia Waryńskiego stawiała sobie za cel aktywną walkę klasową, internacjonalną; uważając państwo jako takie za narzędzie klasowej opresji, „proletariatczycy” sprzeciwiali się dążeniom niepodległościowym; głosili hasła równości społecznej, likwidacji własności prywatnej i wprowadzenia bezpłatnej oświata; organami partii było pismo „Proletariat” oraz wyd. na emigracji w Genewie „Walka Klas” i „Przedświt”; partia działała do 1886 r. [przypis edytorski]
wielki świat (…) jaki był na dworze francuskim — Czytaj Listy pani Du Deffand, panny de Lespinasse, Pamiętniki Bezenvala, Lauzuna, pani d'Épinay, Dictionnaire des étiquettes pani de Genlis, Pamiętniki Dangeau, Horacego Walpole. [przypis autorski]
wielki świat (…) nie istnieje już od r. 1780 — Chyba może jeszcze na dworze petersburskim. [przypis autorski]
Wielki Sędzia — rzekomy przyszły dyktator; według oskarżeń wysuwanych przeciw grupie działaczy politycznych, których nazwano hebertystami (od nazwiska publicysty Jacquesa Bené Héberta), zamierzało ono wprowadzić we Francji dyktaturę. Pierwszym Wielkim Sędzią wg tych oskarżeń miał zostać mer Paryża, Jean-Nicolas Pache (1746–1823). [przypis edytorski]
wielki Septym — Septymiusz Severus, którego żona Julia, siostra Moesy, matki Mammei i Scemidy. Po Septymiuszu nastąpił syn jego Karakalla, po nim Makryn, prefekt straży pretoriańskiej, a dopiero potem Heliogabal. [przypis autorski]
wielki serwis barwę zmienił — W szesnastym i na początku siedemnastego wieku, w epoce kwitnienia sztuk, uczty nawet były przez artystów urządzane, pełne symbolów i sztuk teatralnych. Na sławnej uczcie, danej w Rzymie dla Leona X, znajdował się serwis przedstawiający z kolei cztery pory roku, który służył zapewne za wzór Radziwiłłowskiemu. Zwyczaje stołowe zmieniły się w Europie około połowy wieku ośmnastego; w Polszcze najdłużej przetrwały. [przypis autorski]
Wielki Synhedrion a. Wielki Sanhedryn — żydowska rada starszych. [przypis edytorski]
wielki szatny — w zakonie krzyżackim urzędnik zajmujący się składami odzieży, a także pancerzami i zbrojownią. [przypis edytorski]
wielki szatny — w zakonie krzyżackim zajmował się szatami, a także pancerzami i uzbrojeniem. [przypis edytorski]
wielki szpitalnik — u krzyżaków zwierzchnik nad szpitalami zakonnymi, a zarazem komtur elbląski. [przypis edytorski]
wielki szpitalnik — urzędnik opiekujący się szpitalami w zakonie krzyżackim, jednocześnie komtur elbląski. [przypis edytorski]
wielki szpitalnik — urzędnik zarządzający krzyżackimi szpitalami, a jednocześnie komtur elbląski. [przypis edytorski]
Wielki Testament — obszerny poemat dygresyjny przeplatany balladami, napisany przez francuskiego poetę François Villona, ukończony w 1462. [przypis edytorski]
Wielki Testament — utwór Franciszka Villona, wyróżniający się na tle literatury średniowiecznej swoim osobistym charakterem. [przypis edytorski]
Wielki Tydzień — tydzień poprzedzający Wielkanoc. [przypis edytorski]
Wielki Tydzień — w tradycji chrześcijańskiej okres przed Wielkanocą, trwający od Niedzieli Palmowej do Wielkiej Niedzieli. W tym samym okresie w tradycji judaistycznej obchodzone jest jedno z głównych świąt, Pesach (Święto Wolności). Pesach upamiętnia wyjście Żydów z egipskiej niewoli, trwa 7 lub 8 dni. Powstanie w getcie warszawskim rozpoczęło się 19 kwietnia 1943, co przypadało na poniedziałek Wielkiego Tygodnia i okres Pesach. Bezpośrednią przyczyną zrywu była kolejna fala deportacji z getta. Największa miała miejsce od lipca do września 1942, druga w styczniu 1943, kiedy miała miejsce pierwsza akcja zbrojnego oporu. Wiosną 1943 mieszkanki i mieszkańcy getta byli już zorganizowani w ramach Żydowskiej Organizacji Bojowej, mieli też zgromadzoną broń. Za symboliczny koniec tego powstania uznaje się 16 maja 1943, kiedy Niemcy wysadzili Wielką Synagogę. Teren getta został przez nich doszczętnie zniszczony, jeszcze w trakcie powstania naziści umyślnie podpalali domy, by zmusić ukrywających się tam ludzi do wyjścia lub wyskoczenia z okien, a następnie zamordować ich na miejscu lub w obozach zagłady. Tematyce powstania w warszawskim getcie i reakcjom na nie Jerzy Andrzejewski poświęcił opowiadanie Wielki Tydzień (pisane na gorąco pod wrażeniem wydarzeń 1943 r., wyd. 1945 r. ekranizacja w reż. Andrzeja Wajdy 1995 r.). [przypis edytorski]
wielki wezyr — naczelny dowódca armii tureckiej. [przypis edytorski]
Wielki Wezyr niemiecki — książę Eugeniusz Sabaudzki (1663–1736), z pochodzenia Francuz, dowódca wojsk austriackich. [przypis tłumacza]
wielki wikariusz — tu: generalny wikariusz, duchowny wyznaczony przez biskupa diecezjalnego do pomocy w zarządzaniu całą diecezją jako jego pełnomocnik. [przypis edytorski]
wielki Wódz [Francji], który już nie żyje, a którego wspaniałą chatę oglądałem — Ludwik XIV (1638–1715), król Francji od 1643; rezydował w pałacu w Wersalu, zbudowanym na jego polecenie. [przypis edytorski]
Wielki Wóz — najjaśniejsze gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy (jednej z największych konstelacji gwiezdnych) tworzą łatwy do odnalezienia na niebie kształt Wielkiego Wozu. [przypis redakcyjny]
wielki zbiorowy portret rodziny królewskiej — Rodzina Karola IV (hiszp. La familia de Carlos IV), zbiorowy portret olejny namalowany przez Goyę w latach 1800–1801. [przypis edytorski]
wielkoduszny Temidy (…) synu (mit. gr.) — w istocie Prometeusz był synem tytana Japeta i okeanidy Klimene a. okeanidy Azji (bratem Atlasa i Epimeteusza, męża Pandory), tytanida Temida była siostrą ojca Prometeusza, a więc jego ciotką; Hefajstos, określając go jako „wielkodusznego”, docenia wartość umysłu i ducha Prometeusza. [przypis edytorski]
wielkomyślność — wspaniałomyślność. [przypis edytorski]
wielkoruski (hist.) — dotyczący Wielkiej Rusi, czyli Wielkorusi a. Wielkorosji, co pierwotnie odnosiło się do północno-wschodnich ziem ruskich, następnie do ziem Carstwa Rosyjskiego i Imperium Rosyjskiego. [przypis edytorski]
wielkorządca natury — Słońce. [przypis redakcyjny]
wielkorządca — urzędnik zarządzający dochodami z miast i dóbr na poziomie prowincji, regionu etc. [przypis edytorski]
Wielkość człowieka w samejże jego chciwości (…) — „Cóż by to było za miłosierdzie zbudować cały dom dla drugiego, umeblować, wysłać i oddać mu klucze do ręki? chciwość uczyni to rada… Trzeba było tedy sztuki, aby umiarkować chciwość, a sztuka polega na porządku społecznym, który powściąga ją siłą i kieruje ku rzeczom użytecznym dla społeczności” (Traktat o miłosierdziu i miłości własnej.). [przypis tłumacza]
wielkość* — wielka ilość. [przypis redakcyjny]
wielkoście (daw. forma) — dziś M.lm: wielkości. [przypis edytorski]
wielkości ekstensywne — ażeby czytelnik nie mozolił się na próżno, winien pamiętać, że kategoria „ilości” zawiera w sobie zarówno pojęcia liczbowe jak i przestrzenne, a więc i „wielkości”. Kant na jedno i drugie używa najczęściej wyrazu Grösse, jako ogólniejszego. Trzeba też uważać, że raz się mówi o szczegółach określonych (quanta), drugi raz o pojęciu ogólnym (quantitas). W liczbowym rozumieniu nazwałem quantum, idąc za Trentowskim, „ilostką” (na podobieństwo wyrazów: jednostka, całostka); ale w znaczeniu przestrzennym nie mogłem się zdecydować na „wielkostkę”, ani na „lik” użyty przez Józefa Kremera, bo wyraz ten już prawie tylko w zwrocie: „bez liku” jest zrozumiały; i musiałem uciec się do wyrażeń złożonych, gdzie przeciwstawienie quantum i quantitas było nieodzowne. Wyrazów intensywny i ekstensywny nie spolszczyłem na wzór Trentowskiego: rozpięty i napięty. [przypis redakcyjny]
wielkości jakiejś ilostki [quantum], która nie jest nam dana w obrębie pewnych granic każdego oglądu, nie możemy pomyśleć innym sposobem, jak tylko za pomocą syntezy części — nieokreśloną ilość wówczas możemy oglądać jako całość, gdy jest zamknięte w granicach, i nie potrzebujemy konstruować jej całkowitości przez mierzenie, tj. kolejną syntezę jej części. Bo granice określają już zupełność, odcinając wszystko, co by było czymś więcej. [przypis autorski]
wielkoxiążęcy — dziś popr. pisownia: wielkoksiążęcy. [przypis edytorski]
wielmi (daw.) — bardzo. [przypis edytorski]
wielmi (starop.) — wielce; bardzo. [przypis edytorski]
wielmi (starop.) — wielce. [przypis edytorski]
wielmożnić — tytułować „jaśnie wielmożnym”. [przypis redakcyjny]
wielmożny (daw.) — przemożny, potężny. [przypis edytorski]
Wielmożny Panie, powinszowanie Nowego Roku —- utwór ten miał napisać Słowacki w dniu Nowego Roku 1837 podczas kwarantanny w El-Arish w żartobliwej formie życzeń dla towarzysza podróży Zenona Brzozowskiego. W rękopisach poety brak jednak tego wiersza. Po raz pierwszy wydrukował go Leopold Meyet w 1893 r. na łamach warszawskiego „Tygodnika Ilustrowanego” w formie takiej, w jakiej mu podyktował go z pamięci Karol Brzozowski, syn Zenona. Stąd też tekst nie jest może zupełnie wierny. [przypis redakcyjny]
wielogłowę (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: wielogłową. [przypis edytorski]
Wieloimienny, coś z Kadmosa domu (…) — piąta pieśń chóru, obejmująca wersy 1115–1154 tekstu oryginalnego, stanowiąc hymn do Bachusa, opiekuna miasta Teby. [przypis edytorski]
Wieloimienny — Wieloimiennym nazywa się tu Bakchusa, bo w rozmaitych miejscach czcią się cieszył pod rozmaitymi przydomkami. [przypis redakcyjny]
wielokropek — dziś popr. forma D. lm: wielokropków. [przypis edytorski]
wielokrotnie zwraca uwagę na zagadnienie tandety: intelektualnej, artystycznej, filozoficznej — L. Krzywicki, W otchłani, Warszawa 1909, s. 45, 64. [przypis autorski]
wielolity — różnorodny. [przypis edytorski]
wielom — dziś: wielu. [przypis redakcyjny]
wielomowny — dziś: wymowny, wielosłowny; gadatliwy. [przypis edytorski]
wielom — wielu ludziom. [przypis edytorski]
wielonoga, sturęka — sens: mszcząca się na wiele sposobów. [przypis edytorski]
Wielopolska, Marianna (1646–1733) — siostra królowej Marii Kazimiery Sobieskiej. [przypis edytorski]
Wielopolski, Aleksander (1803–1877) — polityk, naczelnik Rządu Cywilnego Królestwa Polskiego. [przypis edytorski]
Wielopolski, Aleksander (1803–1877) — polski polityk konserwatywny, ziemianin, zwolennik ugody i współpracy z Rosją; naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego; inicjator nadzwyczajnego poboru do wojska (tzw. branki) w styczniu 1863 r., w celu pozbycia się z kraju radykalnej młodzieży, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania styczniowego. [przypis edytorski]
Wielopolski, Aleksander, margrabia Gonzaga-Myszkowski (1803–1877) — polski polityk konserwatywny, ziemianin, zwolennik ugody i współpracy z Rosją; podczas powstania listopadowego związany z A. Czartoryskim; w 1861 mianowany dyrektorem Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego; pokłócony z tymczasowym wojskowym namiestnikiem Królestwa Polskiego, złożył dymisję i wyjechał do Petersburga, gdzie zyskał przychylność dworu i wrócił w czerwcu 1862 jako naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego; inicjator nadzwyczajnego poboru do wojska (tzw. branki) w styczniu 1863, w celu pozbycia się z kraju radykalnej młodzieży, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania styczniowego. [przypis edytorski]
wielopotrzebno — dziś ten neologizm wystąpiłby w formie „wielopotrzebne”. [przypis edytorski]
wieloryb przylądkowy, Eubalaena capensis (daw. biol.) — wieloryb biskajski południowy (Eubalaena australis), gatunek wieloryba występujący na półkuli południowej, pomiędzy 30° a 50° szer. geogr. płd., osiągający do 18 m długości; dawna nazwa gatunku pochodzi od Przylądka Dobrej Nadziei w Afryce Płd., gdyż zwierzęta te w okresie godowym przypływają na wody wokół przylądka i można je dogodnie obserwować z lądu. [przypis edytorski]
wielość rzeczywistości — koncepcja Leona Chwistka (1884–1944), matematyka, malarza, teoretyka sztuki i filozofa. Chwistek wyszczególniał rzeczywistość rzeczy (czyli rzeczywistość popularną, zgodną z potocznym odbiorem), fizykalną (zgodną z opisem naukowym), rzeczywistość wrażeń (psychologiczną) i wyobrażeń (rzeczywistość wizjonerów); porządkował według tego podziału typy malarstwa (prymitywizm, realizm, impresjonizm, futuryzm czyli tzw. nowa sztuka), a także typy ludzi w związku z ich rozmaitymi zawodami. [przypis edytorski]
„wielość rzeczywistości” — termin stworzony przez Leona Chwistka (1884–1944), filozofa, matematyka, malarza, teoretyka sztuki, autora dzieła Wielość rzeczywistości (1921). [przypis edytorski]
Wielość rzeczywistości — Wielość rzeczywistości w sztuce, dzieło Chwistka z 1924 roku lub, ogólniej, jego koncepcja wielości rzeczywistości. [przypis edytorski]
wielostrona — wielostrunna. [przypis redakcyjny]
wieloważny — wiele ważący, wartościowy. [przypis redakcyjny]
wieloznacząco — dziś popr.: wieloznacznie. [przypis edytorski]
Wielu by tu pewnie chciało… — częste u Plauta (celowe) wypadnięcie z roli aktora. Chodzi o pewne uprzedzenie widzów, że tym razem nie będzie szerokiego opowiadania o wszystkich komicznych cechach żołnierza samochwała. [przypis tłumacza]
wieluć — wielu z partykułą -ć. [przypis edytorski]
wielu (…) doradza wcale przeciwnie — Arab Awicenna i jego szkoła, w przeciwstawieniu do Galena, który zalecał główny posiłek w dniu spożywać wieczorem. [przypis tłumacza]
wielu kapłanów […] weszli […] i zwodzą — dziś popr.: wielu kapłanów weszło… i zwodzi. [przypis edytorski]
Wielu kolonistów (…) opuściło swoje grunta i powróciło do baraków w Chrystal, skąd odesłano ich do Rio Janeiro — rozproszyli się oni po całej Brazylii, wyginęli z nędzy lub powrócili do Europy. [przypis autorski]
wielu (…) kończyło życie wysoko i rychło, wzorem Phyllis, królowej Traków, Bonozusa, króla Rzymian — Phyllis powiesiła się wskutek nieszczęśliwej miłości. Bonozus, cesarz rzymski, słynny z opilstwa; gdy się powiesił, mówiono, że nie człowiek wisi, ale beczka z winem. [przypis tłumacza]
Wieluń — w oryg. łac. castrum Velun; Wieluń nad Notecią. [przypis edytorski]
Wielu przecie (…) skazuje się na upośledzenie pod względem pokarmów, napojów… — brak więc wyżej wymienionych przyjemności nie stanowi dowodu upośledzenia tyrana w porównaniu ze zwykłymi obywatelami. [przypis tłumacza]
wielu też wynajmowało sobie fletnistów, aby ich pieniom żałobnym grą na instrumencie wtórzyli — „A gdy przyszedł Jezus w dom książecia i ujrzał piszczki i lud zgiełk czyniący” (Mt 9, 23); piszczek = αὐλητής (w greckim oryg.) = fletnista. Zgodność w obu opisach obrazu obyczajowego jest uderzająca. [przypis tłumacza]
wielu — tu: ilu tylko (tj. wszystkich). [przypis edytorski]
Wielu twierdzi, iż w owej wielkiej i ostatecznej bitwie morskiej, jaką Antoniusz przegrał przeciw Augustowi (…) — Pliniusz, Historia naturalna, XXXII, 1. [przypis tłumacza]
Wielu was było — aluzja do upadku powstania listopadowego, w którym więcej Polaków brało udział niż Spartan w bitwie pod Termopilami. [przypis redakcyjny]
wielu wrogów tych sykofantów — tym wrogom pomagał w sądzie przeciw sykofantom. [przypis tłumacza]
Wielu z nich gromadzą — dziś popr.: wielu z nich gromadzi. [przypis edytorski]
Wielu z rycerzy… — we flocie służą najubożsi (thetes); rycerze (szlachta majątkowa, [hippeis]) są właściwie obowiązani tylko do służby w konnicy. [przypis tłumacza]
wiem bo ja — bo ja wiem. [przypis edytorski]
wiem ci ja — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
wiem ci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci. [przypis edytorski]
Wiem dobrze, że nie my wynaleźliśmy symbol (…) świadomie wygnać wszystko, co przypadkowe, a więc okoliczności środowiska, epoki, poszczególnych faktów — J. Huret Enquête sur l'évolution littéraire, Paris 1891, s. 93. [przypis autorski]
Wiem dzielność… zwierciadła — Znam siłę jego magiczną. [przypis redakcyjny]
Wiem (…) gotowy. — Całe to rozumowanie jest nienagannie logiczne, jak przystało na mężczyznę, a zwłaszcza na Alcesta, u którego skłonność do bezwzględnej i nieco sztywnej konsekwencji jest jednym z głównych rysów charakteru. Zobaczymy, co się stanie z całą tą logiką w rączkach Celimeny. Celimenie ani w głowie przyjąć bitwę na terenie zakreślonym tu przez Alcesta, męskim terenie logiki; wyda ją, sprowadziwszy wprzód Alcesta na swój teren, teren uczucia, i tam ją wygra. Dlatego całe to rozumowanie spłynie po niej bez najmniejszego śladu. [przypis tłumacza]
Wiem, krzyż będzie mym grobem… — Śmierć na krzyżu była częstą karą u niewolników rzymskich w epoce plautowskiej. Dla rzymskich widzów leży pewien (okrutny co prawda) dowcip w tym powoływaniu się niewolnika na swój „grób rodzinny”… na krzyżu i wymienianiu swych „przodków” (maiores mei), jakby w jakimś dostojnym rodzie rzymskim. [przypis tłumacza]
Wiem o tym, synu, wiem o tym; ale też Efraim inaczej rozrośnie się niż Manasse — Rdz 48, 14 i n. [przypis tłumacza]
