Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 473 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
solucja (daw., z fr.) — rozwiązanie. [przypis edytorski]
solum (…) superbius — Plinius, Naturalis historia, II, 7. [przypis tłumacza]
soluta sessio ad cras (łac.) — odroczono posiedzenie do jutra. [przypis redakcyjny]
soluta sessione (łac.) — po zamknięciu posiedzenia. [przypis redakcyjny]
solutionem continuitatis (łac.) — forma Acc. sing. (B.lp): rozwiązanie trwałe (ciągłe); w chirurgii określenie stosowane na określenie rozcięcia tkanek. [przypis edytorski]
Solve (…) ducat — Horatius, Epistulae, I, 1, 8. [przypis tłumacza]
solvitur (łac.) — rozwiązana, zakończona (sesja sądu do oznaczonego czasu). [przypis edytorski]
Solweg a. Solvejga — bohaterka ludowej opowieści norweskiej Peer Gynt, znanej dzięki dramatowi Henrika Ibsena z muzyką Edvarda Griega. Kobieta, która całe życie czekała na swojego niewiernego ukochanego, Peer Gynta, i dopiero u schyłku życia przekonała go do wierności wyższym ideałom. [przypis edytorski]
solwować — rozpuścić, tj. odroczyć. [przypis redakcyjny]
solwowaniem — zawieszeniem, odroczeniem posiedzenia. [przypis redakcyjny]
solwowano tedy kołowanie (…) — przerwano więc obrady koła. [przypis redakcyjny]
somatyzm — cielesność. [przypis redakcyjny]
soma (z gr.) — ciało, fizyczność; por. somatyczny. [przypis edytorski]
sombrero — słomkowy, cienisty kapelusz meksykański. [przypis autorski]
Somebody in trouble (ang.) — ktoś ma kłopoty. [przypis edytorski]
some hundred (ang.) — około stu; mniej więcej sto. [przypis edytorski]
Somerville, Mary (1780–1872) — szkocka uczona i pisarka naukowa, zajmująca się głównie fizyką i astronomią. [przypis edytorski]
Sommer, Robert (1864–1937) — niemiecki psychiatra, założyciel Deutsche Gesellschaft für Psychologie. [przypis edytorski]
Sommia (…) Thessala (łac.) — „Śniarstwo, czary magików, cuda, prorokinie,/ Upiory, nocne duchy i wiedźmy tesalskie” (Horatius, Epistulae, II, 2, 208; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
somnabulka (z łac.) — lunatyczka. [przypis redakcyjny]
somnambula — somnambuliczka, lunatyczka; wariatka. [przypis edytorski]
somnambuliczny — lunatyczny, właściwy lunatykom, osobom poruszającym się i wykonującym czynności w głębokim uśpieniu, co przypisywano działaniu światła księżyca. [przypis edytorski]
somnambulik — lunatyk. [przypis edytorski]
somnambulik — naukowe określenie lunatyka. [przypis edytorski]
somnambulista (daw.) — obecnie somnambulik; lunatyk. [przypis edytorski]
somnambulizm (daw.) — lunatyzm. [przypis edytorski]
somnambulizm — pot. lunatyzm, zaburzenie polegające na nieświadomym wykonywaniu różnych czynności w fazie głębokiego snu. [przypis edytorski]
somnambulizm — przypadłość chorobowa: poruszanie się i wykonywanie czynności w głębokim uśpieniu, stan ten nie pozostawia po przebudzeniu śladów w świadomości. [przypis redakcyjny]
somnambulizm (z fr.) — najgłębsze stadium hipnozy, w którym uśpiony jest bezwzględnie posłuszny rozkazom hipnotyzera. [przypis redakcyjny]
somnambul — właśc. somnambulik, naukowe określenie lunatyka. [przypis edytorski]
Somnia (…) optantis — Cicero, Academica, II, 38. [przypis tłumacza]
somnia vigilantium (łac.) — sny głodnego; por. Iz 29:8. [przypis edytorski]
Somnium Scipionis (łac.) — Sen Scypiona, fragment szóstej księgi De Re Publica Cycerona, przedstawiający wizję zaświatów. [przypis edytorski]
Somnum suum (łac.) — Ps 75, 5: „Swój sen”. [przypis tłumacza]
somsiad — dziś popr.: sąsiad. [przypis edytorski]
somsiad (gw.) — sąsiad. [przypis edytorski]
somsiedzi — dziś popr.: sąsiedzi. [przypis edytorski]
somsiedzki — dziś popr.: sąsiedzki. [przypis edytorski]
somsiedzkum — dziś popr.: po sąsiedzku. [przypis edytorski]
somsiedztwo — dziś popr.: sąsiedztwo. [przypis edytorski]
sonambuliczny — charakterystyczny dla lunatyka. [przypis edytorski]
Sonapur — wieś w Indiach. [przypis edytorski]
Sonata B-mol — Fryderyka Chopina, op. 35 nr 2, jej trzecia część to znany Marsz żałobny. [przypis edytorski]
Sonata h-moll, op. 58 — sonata na fortepian, skomponowana przez Fryderyka Chopina w 1844 r. [przypis edytorski]
sonata (muz.) — trzy- lub czteroczęściowy utwór instrumentalny. [przypis edytorski]
sonat anagrammatice (łac.) — brzmi przez przestawienie liter (Michael). [przypis redakcyjny]
sonata — rodzaj utworu muzycznego. [przypis edytorski]
sonata — utwór muzyczny o swoistych zasadach kompozycyjnych, złożony z kilku (3–4) kontrastujących z sobą części. Do najsłynniejszych należą właśnie sonaty Ludwika Beethovena (1770–1820). [przypis redakcyjny]
sonatina — krótki, dwu- lub trzyczęściowy utwór muzyczny. [przypis edytorski]
Sonderaktion (niem.) — akcja specjalna. [przypis edytorski]
Sonderbehandlung (niem.) — akcja specjalna. [przypis edytorski]
sonderkomando — grupa więźniów pracująca przy wynoszeniu zwłok z komór gazowych. [przypis edytorski]
Sonderkommando — w gwarze obozowej: specjalne grupy robocze więźniów pracujące w komorach gazowych przy wynoszeniu zwłok, w krematorium przy wyrywaniu złotych zębów i paleniu ciał. [przypis edytorski]
sonder — właśc. Sonderkommando; oddział specjalny, złożony wyłącznie z Żydów, pracujący w krematorium. [przypis edytorski]
Son ellos o nuestros? (hiszp.) — To tamci czy nasi? [przypis edytorski]
SONET II — wszystkie sonety w tłum. Edwarda Leszczyńskiego (1880–1921); w oryginale pierwsze dwa są autorstwa poety Lessailly, trzeci napisał Teofil Gautier. [przypis edytorski]
SONET NA FEBRĘ KSIĘŻNEJ URANII — tłumaczenie sonetu, jak również pomysł do gry słów (odmiennie spożytkowany) w końcowych wierszach epigramu, zaczerpnięte są z przekładu Sawantek pióra Lucjana Rydla. [przypis tłumacza]
sonet poświęcony Demokrytowi, dłuższy poemat o Giordano Bruno, wreszcie rozsiane w wielu innych wierszach wyznania monistyczne — por. J. Kasprowicz, Demokryt, Giordano Bruno, Dzieła, I, s. 85, 175–184, inne dowody tamże, s. 57, 60, 66. Młodzi na tym etapie prześcigali się w wierności wobec pozytywizmu. I tak młody Feldman był bardzo niezadowolony z utworu o Giordano Bruno, uważając, że wiersz jest za mało naukowy: „czy mamy pasmo idei, które by umiał wyzyskać poeta-filozof… nic z tego wszystkiego. Kasprowicz rzucił nam tylko splot rozumowań ciemnych i chaotycznych, w których nie ma Brunona ni jego systemu”. (W. Feldman, Poezje Jana Kasprowicza, „Ognisko” 1889, nr 18). [przypis autorski]
sonetuosna — dabar: sonetuose. [przypis edytorski]
sonet w stylu złotym — w oryginale wł.: cantafavola scritta d'oro. Cantafavola to nudna lub nieprawdopodobna opowieść, bełkot, także tradycyjna ludowa opowieść rytmiczna o dość żartobliwym charakterze; scritta d'oro: napisana złotem, na złoto. Zatem całość można tłumaczyć jako pozłacany bełkot. [przypis edytorski]
Sonety Szekspira, wedle świadectwa Meresa — jego Palladis Tamia stanowi nieocenione źródło dla krytyków, gdyż wylicza 12 utworów dramatycznych Szekspira i mówi także o jego poematach i „cukrowo słodkich sonetach w prywatnym obiegu między przyjaciółmi”. [przypis tłumacza]
sonety — wyrafinowana forma poetycka: utwór złożony z 14 wersów ułożonych w dwie strofy czterowersowe (tetrastychy) oraz dwie strofy po trzy wersy (tercyny); pierwsza część (tetrastychy, niekiedy połączone ze sobą) zwykle wiązana jest rymem okalającym abba abba, treściowo zaś wprowadza temat utworu, druga część stanowi refleksję, podsumowanie, wniosek odnoszący się do przedstawionego wcześniej tematu. [przypis edytorski]
sonet z Mizantropa — słynna scena lektury sonetu Oronta z Mizantropa Moliera [akt II, scena 2, w której poproszony o zdanie Alcest z bezwzględną szczerością krytykuje wiersz; red. WL]. [przypis tłumacza]
Songs of Experience — zbiór wierszy Blake'a z 1794 roku. [przypis edytorski]
so (niem.) — tak; ach tak. [przypis edytorski]
Son io (wł.) — to ja. [przypis edytorski]
Sonna — rzeka Saona, dopływ Rodanu. [przypis redakcyjny]
Sonnenburg — jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych, jakie powstały w Trzeciej Rzeszy. [przypis edytorski]
Sonne! (niem.) — Słońce! [przypis edytorski]
Sonntagskind — Schwestern von Prag — „Das Neusonntagskind” und „Zwei Schwestern von Prag” waren in Wien beliebte Singspiele von Wenzel Müller. [przypis edytorski]
sont d'une fragilité déconcertante (fr.) — są kruchością zbijającą z tropu. [przypis edytorski]
sont fixés pour chaque espèce… (fr.) — są stałe dla każdego gatunku, dopóki rozrasta się on w pośród tych samych warunków zewnętrznych; skoro warunki zewnętrzne się zmienią, cechy zmieniają się również. Słowem, spostrzeżenia nad dzikimi zwierzętami wykazują już ograniczoną zmienność gatunków. Doświadczenia zaś nad oswojonymi dzikimi zwierzętami oraz nad zdziczałymi zwierzętami domowymi wykazują to jeszcze wyraźniej. Doświadczenia te wykazują prócz tego, iż różnice powstałe mogą dojść do wartości różnic rodzajowych. [przypis tłumacza]
sopanti — skaudanti. [przypis edytorski]
sopa — skauda. [przypis edytorski]
sopėti — skaudėti. [przypis edytorski]
Sophie de Ségur, z domu Sofija Fiodorowna Rostopczina (1799–1874) — córka rosyjskiego arystokraty, który wyemigrował do Paryża z powodu niełaski, w jaką popadł, ratując Moskwę przed Napoleonem w 1812 r. Została pisarką już jako babcia, spisując bajki, które opowiadała swoim wnukom. Książki księżnej de Ségur ukazywały mniej wyidealizowany obraz świata, niż większość ówczesnych publikacji dla dzieci, co zyskało jej przydomek Balzaka literatury dziecięcej. [przypis edytorski]
sophisma figurae dictionis — sofizmat ten nazywa się po grecku σχήμα λέξεως. Trentowski nazwał go „przeklecią” i dał taki łatwy do spamiętania przykład: „Kant nie był Arystotelesem; Arystoteles był filozofem; Kant przeto nie był filozofem”. Tu przymiot (filozof) zmieszano z rzeczą (osobą Arystotelesa) i popełniono „zdradnik” (Myślini II, 385). Jest to również odmiana mylnika, zwanego quaternio terminorum […]. [przypis redakcyjny]
sophisma figurae dictionis — sofizmat ten nazywa się po grecku σχήμα λέξεως; Trentowski nazwał go „przeklecią” i dał taki łatwy do spamiętania przykład: „Kant nie był Arystotolesem; Arystoteles był filozofem; Kant przeto nie był filozofem”. Tu przymiot (filozof) zmieszano z rzeczą (osobą Arystotelesa) i popełniono „zdradnik” (Myślini II, 385). Jest to również odmiana mylnika, zwanego quaternio terminorum […]. [przypis redakcyjny]
sophos! — po grecku: brawo! [przypis autorski]
Sophroniskos — ojciec Sokratesa, ateński kamieniarz lub rzeźbiarz, zm. prawdopodobnie przed 424 r. p.n.e. [przypis edytorski]
sopka (z ros.) — wzgórze wulkaniczne. [przypis edytorski]
soplów — dziś popr.: sopli. [przypis edytorski]
sopor — sok. [przypis edytorski]
sopot (daw.) — zdrój, miejsce, z którego wytryskuje woda; tu mylnie w znaczeniu: grzęzawisko, bagno. [przypis edytorski]
sopuliai — skausmai. [przypis edytorski]
sopuling — čia: kenčianti. [przypis edytorski]
sopulys — skaudėjimas, skausmas. [przypis edytorski]
sopulys — skausmas. [przypis edytorski]
Sorakte — góra o wysokości 691 m n.p.m. znajdująca się ok. 45 km na północ od Rzymu. [przypis edytorski]
Sorakte — góra we Włoszech, 45 km na północ od Rzymu, jedyne większe wzniesienie w dolinie Tybru, obecnie nazywana Monte Sorrate. [przypis edytorski]
Sorakte — góra w pobliżu Tybru. [przypis edytorski]
Sorakte — szczyt górski znany z poezji Horacego. [przypis edytorski]
Sorakt — góra Sorakte w Kampanii, na lewym brzegu Tybru, niedaleko Rzymu, daw. miejsce kultu staroitalskiego boga Vejovisa, utożsamianego z Apollinem (a. Plutonem). [przypis edytorski]
Soranus z Efezu — Aleksandryjski lekarz za Trajana. [przypis tłumacza]
sorbet — deser z soku owocowego, przypominający lody. [przypis edytorski]
sorbeteros —- roznosiciele słodyczy. [przypis autorski]
Sorbona — Skazanie Arnaulda przez Sorbonę. [przypis tłumacza]
Sorbona — uniwersytet paryski, założony w 1253 r. przez Roberta de Sorbon; znajduje się w dzielnicy łacińskiej. [przypis redakcyjny]
Sorbona — założona w 1256 przez Roberta de Sorbon, najpoważniejsze kolegium paryskiego uniwersytetu. Teologiczny wydział Sorbony stawiał nieraz czoło samemu papieżowi. [przypis tłumacza]
sorbonika — dysputa, w której kandydat na bakałarza teologii musiał w Sorbonie przez dwanaście godzin z rzędu odpierać zarzuty oponentów. [przypis tłumacza]
