Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159860 przypisów.
Romulus nie miałby (…) kłopotu z Sabinkami — wg rzymskiej legendy w nowo założonej przez Romulusa i jego towarzyszy osadzie Rzym brakowało kobiet. Szukając żon, Rzymianie zwrócili się z prośbą do sąsiedniego plemienia Sabinów, jednak spotkali się z odmową. Zorganizowali więc święto ku czci Neptuna, na które zaproszono mieszkańców okolic. Podczas święta na umówiony sygnał porwano panny sabińskie, które wkrótce wydano za mąż za Rzymian. Stało się to przyczyną wojny, przerwanej na prośbę porwanych kobiet. [przypis edytorski]
romus — dabar: ramus, tylus. [przypis edytorski]
romus — ramus. [przypis edytorski]
Romussa (z litew.) — Skromna. [przypis autorski]
Ronacher — wiedeński teatr, na przełomie XIX i XX w. funkcjonujący jako teatr rozmaitości połączony z restauracją, prezentujący siedzącej przy stolikach publiczności rewie, operetki, tańce, piosenki. [przypis edytorski]
Roncesvalles — przełęcz w zachodnich Pirenejach, w roku 778 miejsce bitwy z Baskami, w której wraz ze swoimi żołnierzami zginął hrabia Roland, dowódca tylnej straży wojsk Karola Wielkiego. [przypis redakcyjny]
roncewalska (…) przegrana — rozsławiona przez średniowieczną epikę rycerską (m.in. Pieśń o Rolandzie) bitwa w wąwozie Roncevaux (także: Roncevalles, Ronsewal) stoczona 15 sierpnia 778 przez tylną straż osłaniającą odwrót z Hiszpanii wojsk frankijskich pod wodzą Karola Wielkiego; w legendzie przeciwnikami Franków byli Saracenowie (tj. Arabowie, „niewierni”), w istocie był to odwet górali baskijskich za zburzenie ich stolicy Pampeluny. [przypis edytorski]
Roncus — Ronco, rzeczka w płn. Włoszech, dopływ Padu. [przypis redakcyjny]
Roncylion — Roncillon w płd. Francji w departamencie Vaucluse. [przypis redakcyjny]
rondeau — rondo; forma w muzyce (również w poezji i tańcu), której konstrukcja opiera się na wielokrotnych powtórzeniach tematu. [przypis edytorski]
Rondel — Barbakan. [przypis edytorski]
Rondel (daw., pot.) — barbakan krakowski, okrągła gotycka budowla obronna z XV w.; część dawnych fortyfikacji miejskich. [przypis edytorski]
Rondel (daw., pot.) — barbakan krakowski. [przypis edytorski]
rond (fr.) — kółko. [przypis edytorski]
rondo a. rondeau (fr.) — forma w muzyce (również w poezji i tańcu), której konstrukcja opiera się na wielokrotnych powtórzeniach tematu. [przypis edytorski]
Rondo — miasto w Andaluzji, w Hiszpanii. [przypis edytorski]
rondo — rodzaj strofy powtarzającej określone wersy. [przypis edytorski]
Rond-Point de Champs-Elysées — duże rondo na paryskiej alei Champs-Elysées (Pól Elizejskich). [przypis edytorski]
rond-point (fr.) — rondo a. półkole; tu: okrągłość. [przypis edytorski]
Ronge, Maximilian (1874–1953) — pułkownik armii austro-węgierskiej i ostatni szef biura ewidencyjnego. [przypis edytorski]
Roniąc na wierzby łezki trzy — tj. na zielone gałązki używane w świąteczną niedzielę Trójcy (49 dzień po Wielkanocy). [przypis edytorski]
ronić (daw.) — strącać. [przypis edytorski]
ronić — tu: tracić, gubić. [przypis edytorski]
Ronquerolles — [por. Balzac:] Ferragus, Księżna de Langeais, etc. [przypis tłumacza]
Ronsard, Pierre de (1524–1585) — sławny poeta francuskiego renesansu, główny autor należący do grupy zwanej Plejadą. [przypis edytorski]
Rontaler, Edward Aleksander (1846–1917) — właściciel i dyrektor nowoczesnej szkoły ogólnokształcąco-handlowej powstałej w 1896 r. w Warszawie, wśród jej pedagogów było wielu wybitnych uczonych. [przypis edytorski]
ront (daw.) — obchód terenu. [przypis edytorski]
ront (daw.) — patrol. [przypis edytorski]
ront (daw.) — patrol straży (tu: miejskiej). [przypis edytorski]
ront (daw.) — patrol wojskowy, kontrolujący warty oraz porządek i bezpieczeństwo na danym terenie. [przypis edytorski]
rontów — straży. [przypis redakcyjny]
ront — obchód terenu przez straże, w celu sprawdzenia porządku i bezpieczeństwa. [przypis edytorski]
ront (z fr.) — straż, warta. [przypis redakcyjny]
ront (z niem.) — patrol wojskowy. [przypis edytorski]
ronytas (lenk.) — sužeistas. [przypis edytorski]
Roosbecke — im Nov. 1382 siegt der Herzog von Burgund Philippe le Hardi bei Rosebecque über die Flamen. [przypis edytorski]
ropa a. rapa (z fr. rapé) — tytoń tarty, tabaka francuska. [przypis redakcyjny]
ropiącą — dziś popr.: ropiejącą; w oryg. niem. jauchige, od jauche: gnojówka. [przypis edytorski]
ropiący — dziś popr.: ropiejący; tu: forma krótsza przymiotnika użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
ropiący się — dziś: ropiejący. [przypis edytorski]
Ropp, Grzegorz — sztabskapitan artylerii, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej odznaczony orderem Virtuti Militari; jeden z organizatorów insurekcji warszawskiej. [przypis edytorski]
Rops, Félicien (1833–1898) — belgijski grafik, przedstawiciel symbolizmu, często tworzący prace o tematyce erotycznej. [przypis edytorski]
Rops, Félicien (1833–1898) — belgijski grafik, znany gł. ze swoich litografii i akwafort o tematyce erotycznej i satanistycznej. [przypis edytorski]
Rops, Félicien (1833–1898) — belgijski malarz i grafik, znany z ukazywania brzydoty i potworności życia; jego prace łączą elementy naturalizmu i symbolizmu. [przypis edytorski]
Rops, Felicien (1833–1898) — belgijski malarz, grafik, karykaturzysta, współpracował z magazynem „Uylenspigel”; wiele jego rysunków miało charakter erotyczny. [przypis edytorski]
Rops, Felicjan (1833–1898) — znany malarz i sztycharz belgijski. [przypis redakcyjny]
Ropuch powrócił do domu! — przekład Zofii Baumanowej. [przypis redakcyjny]
Rorate Coeli (łac.) — pierwszy wers śpiewu na wejście rozpoczynającego mszę roratnią: Rorate coeli desuper, tj. Spuśćcie rosę, niebiosa. [przypis edytorski]
rorate coeli, właśc. rorate cæli desuper (łac.) — spuście rosę niebiosa (fragm. Księgi Izajasza 45:8). [przypis edytorski]
roraty — pierwsza msza o wschodzie słońca w okresie adwentu, tj. okresu poprzedzającego Święta Bożego Narodzenia w kościele katolickim. [przypis edytorski]
roraty — pierwsza msza poranna w kościele katolickim, odprawiana o wschodzie słońca; nazwa utworzona od pierwszych słów łac. modlitwy rorate caeli desuper: rosę niebiosa ześlijcie. [przypis edytorski]
roraty — wczesna poranna msza odprawiana w okresie Adwentu. [przypis edytorski]
rość (daw.) — rosnąć. [przypis edytorski]
rość — dziś: rosnąć. [przypis edytorski]
rość (tu forma 3 os. lp: roście) — rosnąć. [przypis redakcyjny]
rościągnionem (starop. forma) — rozciągniętym. [przypis edytorski]
rościągniony (starop. forma) — dziś popr.: rozciągnięty. [przypis edytorski]
rościągniony (starop. forma) — rozciągnięty. [przypis edytorski]
rościęła (starop. forma ort.) — dziś popr.: rozcięła. [przypis edytorski]
rościęty (starop. forma) — rozcięty. [przypis edytorski]
roście (daw.) — rośnie. [przypis edytorski]
roście (daw.) — rośnie. [przypis redakcyjny]
roście — dziś popr. forma 3.os.lp: rośnie. [przypis edytorski]
roście — dziś popr.: rośnie. [przypis edytorski]
roście — dziś popr.: rośnie. [przypis redakcyjny]
roście (gw., daw.) — rośnie. [przypis autorski]
roście (starop. forma) — 3.os.lp cz. teraźn.; dziś popr.: rośnie. [przypis edytorski]
roście (starop. forma 3 os. lp) — rośnie. [przypis edytorski]
roście (starop. forma) — dziś popr. 3. os. lp: rośnie. [przypis edytorski]
rościł — w rękopisie dla rymu: rościół. [przypis redakcyjny]
roślejszy — wyższy, większy; stopień wyższy przymiotnika od: rosły (wysoki, postawny). [przypis edytorski]
roślin krwiożerczych wężowate drgawki (…) kwiat mango w uściskach anakondy — T. Miciński, W mroku gwiazd, s. 111, 12. [przypis autorski]
roślinne — w oryginale: vegetativ. [przypis tłumacza]
rośliny pobudliwe — w oryginale jest: sensitive Pflanzen. [przypis tłumacza]
rośniecie tyrani — wyrastacie na tyranów. [przypis redakcyjny]
rośnienie — dziś: rośnięcie; wzrost. [przypis edytorski]
rośnie tam w wielkiej ilości kamień — najcenniejszy marmur dobywano z kamieniołomów na górze Pentelikon, mniej cenny, szaro-niebieski, na górze Hymettos. [przypis tłumacza]
rośny (daw.) — pokryty rosą. [przypis edytorski]
rośny — rosisty, wilgotny od rosy. [przypis edytorski]
rośny — zwilżony rosą. [przypis edytorski]
Roś — rzeka w środkowej części Ukrainy, prawy dopływ Diepru. [przypis edytorski]
Roś — rzeka w środkowej części Ukrainy, prawy dopływ Dniepru. [przypis edytorski]
Roś — tu: rzeka w środkowej części Ukrainy, prawy dopływ Dniepru, przepływa przez Białą Cerkiew i Korsuń. [przypis edytorski]
Rosa Bailly (1890–1976) — fr. poetka, propagująca kulturę polską we Francji. [przypis edytorski]
Rosa (biol.) — róża, rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych, obejmujący ok. 200 gatunków. [przypis edytorski]
Rosa Bonheur, właśc. Marie-Rosalie Bonheu (1822–1899) — fr. malarka i rzeźbiarka, przedstawicielka naturalizmu, zyskała sławę głównie dzięki obrazom ze zwierzętami (Orka w Nivernais, Koński jarmark); najsławniejsza malarka XIX w. [przypis edytorski]
Rosae crucis frater (łac.) — brat różokrzyżowiec; jednocześnie początek tytułu dzieła z 1619: Rosae Crucis Frater Thrasonico-Mendax, das ist: Verlogner Rhumbsichtiger Rosencreutzbrüd, którego autor ukrywał się pod pseudonimem „S. Mundus Christophorus”. [przypis edytorski]
rosajszywe — rektor jesziwy. [przypis edytorski]
rosarium (łac.) — ogród różany. [przypis edytorski]
Rosa, Salvator (1615–1673) — malarz włoski, autor scen rodzajowych z pustelnikami i włóczęgami na tle dzikich, romantycznych krajobrazów; uważany za prekursora romantyzmu. [przypis edytorski]
Rosas, Juan Manuel de (1793–1877) — argentyński generał i polityk, gubernator prowincji Buenos Aires, dyktator; korzystając z wojny domowej w Urugwaju usiłował zagarnąć tereny tego państwa; w 1852 obalony przez swojego generała, zbiegł do Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
rosa (z port. roça) — obszar po spalonym lesie, przygotowany pod zasiew (za: Słownik portugalsko-polski kolonisty polskiego w Brazylii, Kurtyba 1925). [przypis edytorski]
Roscelinus a. Rucelinus — ur. w Compiègne, żył i nauczał jako kanonik w różnych miejscowościach Francji w ostatniej ćwierci wieku XI. Czas jakiś bawił w Anglii i w Rzymie. Dzieł prawdopodobnie nie pisał, ograniczając się do nauczania ustnego; poglądy jego znamy z pism autorów, którzy je przytaczają. Przechował się jednak list Roscelina do Abelarda, traktujący o kwestii Trójcy. [przypis autorski]
Roscjusz, właśc. Quintus Roscius (ok. 125–62 p.n.e.) — jeden z najwybitniejszych aktorów w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]
roscyjskie księstwo — książę Ross. [przypis redakcyjny]
roscząć (starop.) — także: rozcząć, rozczynać; [dziś:] rozpocząć. [przypis redakcyjny]
Rosellini, Ippolito (1800–1843) — włoski orientalista, przyjaciel i uczeń Jeana François Champolliona, twórca włoskiej egiptologii. [przypis edytorski]
Rosenbaum — przywrócono oryginalną pisownię; w wydaniu źródłowym niekonsekwentnie, w tym rozdziale: Rosenblum i Rozenblum, w ostatnim: Rosenbaum. [przypis edytorski]
Rosenberg, Alfred (1893–1946) — zbrodniarz nazistowski, twórca teorii rasistowskich narodowego socjalizmu, minister III Rzeszy do spraw okupowanych terytoriów wschodnich. [przypis edytorski]
Rosenwerth de Różycki, Włodzimierz Józef (1837–1914) — w 1890 r. wyznaczony na kustosza muzeum polskiego w Rapperswilu; pełnił na zamku również obowiązki palacza, woźnego i konserwatora; inne formy nazwiska: Rosenwerth herbu Różyczka, Różyczka de Rosenwerth. [przypis edytorski]
