Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159856 przypisów.
poziomo (przen.) — przyziemnie, pospolicie. [przypis edytorski]
poziomość (daw.) — przyziemność, pospolitość. [przypis edytorski]
poziomość (tu daw.) — przyziemność, małostkowość, bezideowość, brak wyższych aspiracji. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — niski. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — niski, przyziemny, pospolity. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — przyziemny, pospolity. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — przyziemny. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — tu: błahy. [przypis edytorski]
poziomy — pospolity. [przypis edytorski]
poziomy — tu: niski. [przypis edytorski]
poziomy — tu: niski, zwyczajny. [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemny, prostacki. [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemny. [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemny (w przeciwieństwie do wzniosłego). [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemy. [przypis edytorski]
Poziraa (gw) — spoglądała. Uproszczenie wymowy cząstki -ała. [przypis edytorski]
poziro (gw.) — patrzy. [przypis edytorski]
poziwo (gw.) — poziewa. [przypis edytorski]
Po złagodzonej białości spostrzegłem, że już na szóstą gwiazdę nieba wbiegłem — Planeta Mars zwykle kiedy wschodzi, świeci blaskiem czerwonym, a planeta Jowisz blaskiem białym. [przypis redakcyjny]
pozłótka — dziś raczej: pozłotka; cienka warstwa złota, którą powleczono inny materiał. [przypis edytorski]
pozłocić świętego Michała — walczący ze smokiem archanioł Michał często występował na szyldach niemieckich aptek. [przypis edytorski]
pozłocił ciebie swojej alchemii mocą — nieco jaśniejsze niż w oryginale. Tam mamy dwa wyrażenia (tinct i great medicine), oznaczające słynny kamień filozoficzny, przemieniający wszystko w złoto, który alchemicy usiłowali wynaleźć. [przypis tłumacza]
pozłocina (neol. od czas. pozłocić) — coś złocistego, złocisty blask. [przypis edytorski]
pozłotek — papier złocony. [przypis autorski]
po zmuszeniu go stawić się — dziś: po zmuszeniu go do stawienia się. [przypis edytorski]
pozna brata po włosach — Orestes, który przybył z Pyladesem potajemnie do dworca ojcowskiego, aby się pomścić za śmierć ojca Agamemnona na wiarołomnej matce i Aigistosie, zostawia na grobowcu ojca kosmyk swych pięknych kędziorów, będąc przekonany, że siostra Elektra, zobaczywszy te włosy, domyśli się, że przybył brat i mściciel. Jak więc Elektra poznała brata po włosach, tak i widzowie, którzy poznali się na wartości pierwszej komedii Arystofanesa (Biesiadników) darząc ją oklaskami — również i teraz Chmury jego po tych samych zaletach poznają i obdarzą oklaskami, widząc w nich rodzonego brata owej pierwszej komedii. [przypis tłumacza]
poznać (daw.) — dziś: dowiedzieć się. [przypis edytorski]
poznają, jakimi to żołnierzami w obronie swych ognisk są ci ludzie pokoju, którzy nie umieją napadać na ogniska drugich i którzy zapomnieli wartości pieniądza — trzy następujące ustępy, aż do: „…żeby miała zdrajcę na czele rządu”, zostały opuszczone w pierwszym wydaniu na żądanie Wielhorskiego. Pojawiły się w druku dopiero w wydaniu z 1801 r. Wydawca zaznacza, że wziął je z rękopisu, należącego do Mirabeau. [przypis redakcyjny]
Poznaję ślady dawnego płomienia — Wiersz zastosowany tu dosłownie z Eneidy Wirgiliusza księgi IV: Agnosco veteris vestigia flammae. [przypis redakcyjny]
poznaje kogoś wskutek jakiegoś wrażenia otrzymanego przez przypomnienie, jak w „Cypryjczykach” Dikajogenesa — Dikajogenes i jego tragedia Cypryjczycy nieznana. Według domysłu Welckera przybywa Teukros z Cypryjczykami na wyspę Salaminę. Na widok popiersia Ajasa płaczem wybuchnął i stąd poznał go bratanek Eurysakes. [przypis tłumacza]
Poznajemy jabłko wszystkimi naszymi zmysłami (…) — wywód zaczerpnięty z: Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie I, 14. [przypis tłumacza]
poznajeszli — czy nie poznajesz. [przypis edytorski]
poznajeszże — daw. forma z partykułą -że; inaczej: czy poznajesz. [przypis edytorski]
poznaj siebie — tu: zdaj sobie sprawę ze swego położenia i możliwości. [przypis edytorski]
Poznałem był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana zwykłym czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]
Poznałem całą grozę wątpień, co żrą serce… — Oeuvres, t. I, s. 44. [przypis autorski]
Poznałem go czternastoletnim chłopcem — poznałem go jako czternastoletniego chłopca. [przypis edytorski]
poznałem go — forma grzecznościowa: poznałem pana. [przypis edytorski]
poznałem, że to, coście wtenczas wykonywali, to była wolność słowa; przynajmniej ani chwili nie milczeliście — Ksenofont pozwala tu sobie na drwiny ze swych demokratycznych współobywateli (Ateńczyków), którzy się szczycili panującą u nich wolnością słowa. [przypis tłumacza]
Poznańczyk — aluzja do Karola Libelta, autora krytycznego artykułu o dramacie Słowackiego Mazepa. [przypis edytorski]
Poznań — miasto na prawach powiatu w zach. Polsce, stolica województwa wielkopolskiego. [przypis edytorski]
Poznań ostoją myśli polskiej — zbiór rozważań Stanisława Przybyszewskiego, wyd. Poznań 1917 r. [przypis edytorski]
poznański — biskup Wojciech Tulibowski herbu Nałęcz (1654–1665). [przypis redakcyjny]
poznanie nasze zaczyna się wraz z doświadczeniem — „doświadczenie” (Erfahrung) jest to według Kanta „poznanie” (Erkenntniss) przedmiotów (Gegenstände), ukazujących się nam w przestrzeni i czasie; mogą to być poznania poszczególne lub też ich zbiór cały. Poznania takie wyróżnić trzeba od prostych wrażeń zmysłowych, które wcale nie są jeszcze poznaniami i nie tworzą doświadczenia; to bowiem wówczas dopiero powstać może, gdy do wrażeń dołączymy pojęcia powszechności i konieczności, zaczerpnięte z umysłu naszego. Tego atoli zasadniczego twierdzenia, że samo doświadczenie nigdy by nam nie dało pojęcia powszechności i konieczności, Kant nigdzie nie dowodzi, uważając je z góry za pewnik. [przypis redakcyjny]
poznanie symboliczne, jak je dziś jeszcze zwą filozofowie niemieccy — W wyd. 1751, 1753, 1774 (Amsterdam) i 1775 (Berlin) czytamy: „nasi filozofowie niemieccy”. [przypis tłumacza]
poznasz, wartość ślubu jak wysoka (…) — Kto przed Bogiem ślubuje, nie może już używać wolnej woli, tylko musi przeciw woli zadość czynić ślubowi. Stąd ta wysoka wartość ślubów, przez które największy z bożych darów, wolną wolę, na ofiarę poświęcamy. [przypis redakcyjny]
poznawają — dziś popr.: poznają. [przypis edytorski]
poznawa (starop. forma) — poznaje; rozpoznaje. [przypis edytorski]
poznego — późnego. [przypis redakcyjny]
Pozno puklerza przebici macają — gdy już pierś jest przebita, za późno chwytać za puklerz. [przypis redakcyjny]
pozór (daw.) — tu: pretekst. [przypis edytorski]
pozór (daw.) — tu: wygląd. [przypis edytorski]
pozór (daw.) — wygląd; postawa ciała. [przypis edytorski]
pozór (daw.) — wygląd. [przypis edytorski]
pozór (daw.) — wygląd. [przypis redakcyjny]
pozór (daw.) — wygląd; straszny pozorem: straszny z wyglądu. [przypis edytorski]
pozór — daw. wygląd, współ. łudzące wrażenie, zob. na pozór, pod pozorem, z pozoru. [przypis redakcyjny]
pozór (daw.) — wygląd zewnętrzny. [przypis edytorski]
pozór (daw.) — zewnętrzna świetność. [przypis edytorski]
pozór (tu daw.) — wygląd. [przypis edytorski]
pozór — tu: uwaga, baczenie. [przypis edytorski]
pozór — tu: wygląd. [przypis edytorski]
pozór — tu: wygląd. [przypis redakcyjny]
pozór — zewnętrzny wygląd, często nieodpowiadający stanowi faktycznemu. [przypis edytorski]
pozór złudny jakiejś skłonności — Czyżby tu również chodziło o „pozór” skłonności króla do panny de la Valliere? Być może; to pewna, że cały ten ustęp, zarówno jak i następna tyrada Doryny musiały być po myśli młodemu królowi. Zestawmy je z nauką, jaką daje poważny Arbates w pierwszej scenie Księżniczki Elidy, granej równocześnie ze Świętoszkiem. Molier jakby z góry stara się zsolidaryzować króla z tą niebezpieczną komedią i nastroić go przychylnie. Dziś rysy te wydają się nam nieco błahe. [przypis tłumacza]
pozorną — tłumacz zaproponował zamiennie określenie: ułudną. [przypis edytorski]
pozorne (daw.) — pokaźne, świetne. [przypis redakcyjny]
pozorne — okazałe, słuszne. [przypis redakcyjny]
pozorniejszy — tu: wyglądający zewnętrznie zachęcająco, sprawiający robiące wrażenie pozory. [przypis redakcyjny]
pozorny (daw.) — efektowny. [przypis edytorski]
pozorny — tu: okazały, widowiskowy. [przypis redakcyjny]
pozorny — wspaniały, świetny. [przypis redakcyjny]
pozorzysty — okazały. [przypis autorski]
pozostać się — dziś: pozostać, zostać. [przypis edytorski]
pozostający (…) pod wpływem dusznej atmosfery rodzinnej — zob. Życiorys Schopenhauera. [przypis redakcyjny]
pozostają więc tylko umowy jako podstawa wszelkiej legalnej władzy między ludźmi — eliminując różne możliwości uzasadnienia prawności związków społecznych, dochodzi Russo nareszcie do koncepcji umowy, jako jedynie odpowiedniej podstawy tej prawności. Należy jeszcze rozpatrzyć, jak może brzmieć ta umowa. Naprzód rozprawia się Russo z tezą, że umowa ta może polegać na całkowitym i wieczystym poddaniu się narodu nieograniczonej władzy panującego. [przypis tłumacza]
pozostaje mi powiedzieć… — w rzeczywistości po krótkim wywodzie o prawności dekretu i jego ogłoszenia poświęci Demostenes znacznie więcej niż drugie tyle przemówienia przeglądowi swojej działalności politycznej. [przypis tłumacza]
Pozostała część literatury przedmiotu znajduje się w bibliografii. [przypis autorski]
pozostała letnią — dziś popr. forma: (…) letnia. [przypis edytorski]
pozostała tylko grupa pewnych intelektualistów katolickich — oddając tekst wywiadu do przejrzenia dr. Maranonowi, poprosiłem go o dodatkowe wytłumaczenie mi, dlaczego, jego zdaniem, grupa tych intelektualistów katolickich, właśnie ona jedna, mogła się przyłączyć do czerwonych. Dr Maranon dopisał mi w odpowiedzi zdanie, które zacytuję tu tylko po francusku, gdyż mówi on może więcej o goryczy tego człowieka, niż wyjaśnia tamtą kwestię: „L'adhesion des intellectuels catholiques au Front Populaire (aprés la révolution) n'a pas d'explication normale. Je connais quelque chose au sujet des malades, mais pas des monstres” [fr.: Przylgnięcie katolickich intelektualistów do Frontu Ludowego (po rewolucji) nie ma normalnego wytłumaczenia. Wiem coś na temat chorych, ale nie potworów; red. WL]. [przypis autorski]
pozostał ciemnym i milczącym — dziś: pozostał ciemny i milczący. [przypis edytorski]
pozostał niedościgłym — dziś raczej: pozostał niedościgły. [przypis edytorski]
pozostało pustym — dziś: pozostało puste. [przypis edytorski]
pozostańmyż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; znaczenie: pozostańmy koniecznie, pozostańmy przecież itp. [przypis edytorski]
Pozostań niewinna (…) przyklaśniesz — fragm. tekstu dramatu Makbet Shakespeare'a w tłum. Krystyny Berwińskiej (wyd. Warszawa 1959). [przypis edytorski]
pozostanie nam jeszcze możność próbowania, czy w poznaniu praktycznym nie znajduje się danych, by określić owo transcendentne pojęcie Bezwarunkowości (…) dostać się poza granicę wszelkiego możliwego doświadczenia — jest to zapowiedź zużytkowania idei Boga, wolności i nieśmiertelności w Krytyce praktycznego rozumu, korzystającej z owego swobodnego pola, jakie rozum teoretyczny zostawia poznaniu nadzmysłowemu, z samych czystych pojęć. [przypis redakcyjny]
pozostawa (przestarz.) — pozostaje. [przypis redakcyjny]
pozostawcie mnie co mojego — pozostawcie mnie to, co do mnie należy. [przypis edytorski]
pozostawił po sobie także dzieła ascetyczno-religijne — Umanità di Christo, Parafrasi sopra i sette salmi della penitenza di David, Alla somma bontà di Giulio III pontefice: Vita di Maria Vergine, Vita di s. Catarina Vergine, Vita di Tommaso a Aquino. Bezwartościowe prace hagiograficzne Aretina, pisane napuszonym, barokowym stylem, powstały w celu przypodobania się kurii i zdobycia kardynalskiej godności. [przypis tłumacza]
…Pozostawiwszy (…) Stenelaosa jako harmostę Bizancjum i Kalchedonu — Ateńczycy mają więc odcięty dowóz żywności z wybrzeży Morza Czarnego, nie mówiąc o stracie ceł od okrętów przepływających Bosfor. Zniszczona Attyka nie ma żadnych plonów. [przypis tłumacza]
pozową — dziś forma 3.os.lm: pozwą, przyzwą. [przypis edytorski]
pozować na Alcesta, postępując jak Filint — Alcest i Filint to postacie z Mizantropa Moliera. [przypis edytorski]
pozować na Katona — starać się zachować honor, pozostać niezłomnym, na wzór Katona Starszego (234–149 p.n.e.), rzymskiego wojskowego i polityka, nieprzejednanego orędownika wojny z Kartaginą i ograniczania wpływów greckich, nieufnego wobec nie-Rzymian, piewcy cnót obywatelskich i republiki. [przypis edytorski]
pozowie (starop.) — pozwie do sądu. [przypis edytorski]
pozrzeć — zjeść. [przypis redakcyjny]
Po zrzuceniu jarzma Genui — od XIII w. Korsyka należała do Republiki Genui. Od 1729 na wyspie rozpoczęły się walki o niepodległość, w listopadzie 1755 proklamowana została Republika Korsykańska, uchwalono pierwszą na świecie konstytucję (1755), napisaną w języku włoskim. W traktacie wersalskim zawartym 15 maja 1768 Genua w zamian za darowanie długów zrzekła się pretensji do wyspy na rzecz Francji, która w tym samym roku wysłała na nią swoje oddziały. Walki trwały do 1769 i skończyły się zwycięstwem Francuzów, w 1770 Korsyka stała się prowincją Francji. [przypis edytorski]
po zucheleczku — po kawałeczku. [przypis edytorski]
pozwalał robić liktorom to, czego by nie śmieli robić trybunowie… — porównaj księgę IV, rozdz. IV, ustęp o comitia curiata. [przypis tłumacza]
pozwala (…) ochrzcić swego syna (…) — patrz zwrotka pieśni XXIII: „Uzyskała Krymhilda (…) radowano”. [przypis edytorski]
Pozwala znaleźć szczęście nawet bez majątku — pierwszy tom Nowej Heloizy i wszystkie tomy, gdyby Saint-Preux miał bodaj cień tego charakteru; ale to był prawdziwy poeta, ślamazarny gaduła, rezolutny dopiero wtedy, kiedy wyciął perorę, zresztą figura nader płaska. Tacy ludzie mają tę olbrzymią przewagę, że nie drażnią dumy kobiecej i nigdy nie budzą w kochance zdumienia. Proszę zważyć to słowo; w nim tkwi może cała tajemnica powodzenia pospolitych mężczyzn u niepospolitych kobiet. Ale miłość jest namiętnością jedynie o tyle, o ile każe zapomnieć o miłości własnej. Nie czują tedy zgoła miłości owe kobiety, które jak L[enora] żądają od niej zadowoleń dumy. Ani wiedząc o tym, znajdują się na tym samym poziomie co człowiek prozaiczny, przedmiot ich wzgardy, który w miłości szuka miłości i próżności. One chcą miłości i dumy, ale miłość odchodzi z rumieńcem na czole; jest to najpyszniejszy z despotów: albo jest wszystkim, albo niczym. [przypis autorski]
