Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159631 przypisów.
pozałóż (gw.) — pozakładaj. [przypis edytorski]
pozamieście — dziś: przedmieście. [przypis edytorski]
Poza moim osobistym „kulturalnym” i „ucywilizowanym ja” (…) ubożuchnych moich wrażeń — S. Przybyszewski, Moi współcześni, I, s. 27. [przypis autorski]
poza okresem czasu — dziś błąd logiczny; popr.: poza czasem. [przypis edytorski]
pozapustny — następujący po zapustach (tj. po karnawale); w kościele katolickim dniem kończącym zapusty i rozpoczynającym okres postu jest Środa Popielcowa, kiedy to podczas specjalnej uroczystości wierni posypują sobie głowę popiołem na znak pokuty. [przypis edytorski]
pozapustny — pokarnawałowy; zapusty: okres zabaw, uczt i spotkań towarzyskich po świętach Bożego Narodzenia i Nowym Roku, kończący się wraz z początkiem Wielkiego Postu, obejmującego 40 dni przed Wielkanocą. [przypis edytorski]
Poza swoimi zasadniczymi punktami wyjścia, tj. poza szukaniem nastroju i wrażenia moderniści (…) są tylko jednym pokoleniem, które w poszczególnych indywidualnościach (…) wypowiada dziwne znamiona czasu — M. Posner-Garfein, Kilka słów o modernizmie, z. IV, s. 229. Bardziej tradycyjnych poetów młodego pokolenia wyłączano niekiedy z kręgu modernizmu. Zygmunt Różycki pisał w przedmowie do antologii Najmłodsza Polska w pieśni (Warszawa 1903, s. 6): „W wyborze moim nie rządziłem się względami żadnej partii i chociaż z pojęciem »młoda sztuka« łączy się u nas przeważnie pojęcie »modernizm« — w antologii niniejszej obok modernistów znaleźli miejsce i poeci stojący poza wszelką szkołą (…). Zarówno jak mogę się zachwycać poezjami Rydla, Dębickiego, Rygiera, dalekimi od modernizmu, tak samo mogę podziwiać poezję Micińskiego, Staffa i innych”. [przypis autorski]
poza szrankami — dzisiejsza galeria [miejsce obrad trybunału było otoczone barierką, za którą stała publiczność; red. WL]. [przypis tłumacza]
Poza tą pierwotną umową głos większości zobowiązuje zawsze wszystkich pozostałych; jest to następstwem samej umowy — każdy przez pierwotną umowę zobowiązuje się do słuchania woli powszechnej. Ponieważ zaś nie ma żadnego lepszego probierza prawdziwego brzmienia tej woli niż uchwała większości, więc umowa społeczna zawiera w sobie implicite [łac.: przez dorozumienie, wywnioskowanie z kontekstu; red. WL] poddanie się uchwale większości. [przypis tłumacza]
poza tem — dziś popr.: poza tym. [przypis edytorski]
poza tym najlepszy chłopak w świecie! (fr.: au demeurant le meilleur fils du monde) — cytat z wiersza List do króla o kradzieży (1538), francuskiego poety Clémenta Marota (ok. 1496–1544), który pisze o swym słudze, który go okradł: „Miałem kiedyś pachołka z Gaskonii: / łakomiec, pijak i wierutny kłamca, / oszust, złodziej, przeklętnik, bluźnierca […] poza tym najlepszy chłopak w świecie”. [przypis edytorski]
pozawczora (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]
pozawczoraj (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]
pozawczorajszy (daw.) — przedwczorajszy. [przypis edytorski]
pozawierany (daw.) — pozamykany. [przypis edytorski]
poza władzą — co bądź o tym mówi ten i ów minister hipokryta, władza jest największą z rozkoszy. Zdaje mi się, że jedna miłość może ją przeważyć, ale miłość jest szczęśliwą chorobą, której nie można wydreptać jak posady ministra. [przypis autorski]
pozawrzeć — pozamykać. [przypis edytorski]
pozbadnąć (daw., reg.) — opanować kogoś, uczynić kogoś uległym. [przypis edytorski]
pozbaść (daw.) — uczynić kogoś uległym. [przypis edytorski]
Pozbawił szlachtę jej urzędów — Chcąc powściągnąć szlachtę, wziął za pokojowca niejakiego Benarda, który do reszty przywiódł ją do rozpaczy. [przypis redakcyjny]
pozbawiony przez najwyższą przez siebie uznawaną władzę prawa stwierdzenia swej niewinności — cała historia znajduje się w Aktach Komitetu Ogółu Emigracji Polskiej w Londynie, tyczących się korespondencji 1836 r. w Bibliotece Polskiej w Paryżu. [przypis redakcyjny]
po zburzeniu Partynia — Oblężenie Parthenay przez Karola VIII (1486). [przypis tłumacza]
pozbyć — dziś popr.: pozbyć się. [przypis edytorski]
pozbyta — popr.: pozbawiona. [przypis redakcyjny]
pozdno (daw.) — dziś: późno. [przypis edytorski]
pozdny (starop.) — późny. [przypis edytorski]
Pozdrawiałem śmierć myślą (…) jak niegdyś kochankę — Z. Krasiński, Pisma, Kraków 1912, VIII (cz. 2), s. 118 (Marzenie człowieka przeżytego). [przypis autorski]
pozdrów jego tytułem Makbeta — tj. pozdrów Makbeta, tytułując go tanem Kawdoru (którym zostaje mianowany przez niniejsze stwierdzenie przez króla Dunkana). [przypis edytorski]
pozdrowienia […] Śledczemu — stary Le Vasseur, którego żona trzymała dość krótko, nazywał ją „sędzią śledczym”. Grimm dawał niekiedy żartem miano to córce, dla skrócenia zaś opuszczał pierwszy wyraz. [przypis tłumacza]
pozdrowion (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; dziś: pozdrowiony. [przypis edytorski]
pozdychali (starop.) — poumierali. [przypis redakcyjny]
po zeszciu (starop. forma) — po zejściu; po zajściu (słońca), po zachodzie (słońca). [przypis edytorski]
po zewnątrz — dziś: na zewnątrz. [przypis edytorski]
pozew (z 9 marca 1615 r.) Andrzeja i Henryka Firlejów (…) — [por.] Rel. castri crac. t. 546, p. 341. [przypis redakcyjny]
pozgonny (neol. od wyrażenia przyimkowego po zgonie) — pośmiertny, znajdujący się w zaświatach. [przypis edytorski]
pozierać (daw., gw.) — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]
pozierać (daw., gw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]
pozierać (daw., gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — patrzeć, spozierać. [przypis redakcyjny]
pozierać (daw.) — patrzyć. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — rzucać okiem, patrzeć od czasu do czasu. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]
pozierać (daw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
pozierać — dziś: spoglądać, spozierać. [przypis edytorski]
pozierać — dziś: spozierać, patrzeć. [przypis edytorski]
pozierać (gw.) — patrzyć. [przypis edytorski]
pozierać (gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
pozierać — spoglądać. [przypis edytorski]
poziewać — ziewać. [przypis edytorski]
poziome ostatki — ścielące się po ziemi pędy. [przypis redakcyjny]
poziomo (przen.) — przyziemnie, pospolicie. [przypis edytorski]
poziomość (daw.) — przyziemność, pospolitość. [przypis edytorski]
poziomość (tu daw.) — przyziemność, małostkowość, bezideowość, brak wyższych aspiracji. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — niski. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — niski, przyziemny, pospolity. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — przyziemny, pospolity. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — przyziemny. [przypis edytorski]
poziomy (daw.) — tu: błahy. [przypis edytorski]
poziomy — pospolity. [przypis edytorski]
poziomy — tu: niski. [przypis edytorski]
poziomy — tu: niski, zwyczajny. [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemny, prostacki. [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemny. [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemny (w przeciwieństwie do wzniosłego). [przypis edytorski]
poziomy — tu: przyziemy. [przypis edytorski]
Poziraa (gw) — spoglądała. Uproszczenie wymowy cząstki -ała. [przypis edytorski]
poziro (gw.) — patrzy. [przypis edytorski]
poziwo (gw.) — poziewa. [przypis edytorski]
Po złagodzonej białości spostrzegłem, że już na szóstą gwiazdę nieba wbiegłem — Planeta Mars zwykle kiedy wschodzi, świeci blaskiem czerwonym, a planeta Jowisz blaskiem białym. [przypis redakcyjny]
pozłótka — dziś raczej: pozłotka; cienka warstwa złota, którą powleczono inny materiał. [przypis edytorski]
pozłocić świętego Michała — walczący ze smokiem archanioł Michał często występował na szyldach niemieckich aptek. [przypis edytorski]
pozłocił ciebie swojej alchemii mocą — nieco jaśniejsze niż w oryginale. Tam mamy dwa wyrażenia (tinct i great medicine), oznaczające słynny kamień filozoficzny, przemieniający wszystko w złoto, który alchemicy usiłowali wynaleźć. [przypis tłumacza]
pozłocina (neol. od czas. pozłocić) — coś złocistego, złocisty blask. [przypis edytorski]
pozłotek — papier złocony. [przypis autorski]
po zmuszeniu go stawić się — dziś: po zmuszeniu go do stawienia się. [przypis edytorski]
pozna brata po włosach — Orestes, który przybył z Pyladesem potajemnie do dworca ojcowskiego, aby się pomścić za śmierć ojca Agamemnona na wiarołomnej matce i Aigistosie, zostawia na grobowcu ojca kosmyk swych pięknych kędziorów, będąc przekonany, że siostra Elektra, zobaczywszy te włosy, domyśli się, że przybył brat i mściciel. Jak więc Elektra poznała brata po włosach, tak i widzowie, którzy poznali się na wartości pierwszej komedii Arystofanesa (Biesiadników) darząc ją oklaskami — również i teraz Chmury jego po tych samych zaletach poznają i obdarzą oklaskami, widząc w nich rodzonego brata owej pierwszej komedii. [przypis tłumacza]
poznać (daw.) — dziś: dowiedzieć się. [przypis edytorski]
poznają, jakimi to żołnierzami w obronie swych ognisk są ci ludzie pokoju, którzy nie umieją napadać na ogniska drugich i którzy zapomnieli wartości pieniądza — trzy następujące ustępy, aż do: „…żeby miała zdrajcę na czele rządu”, zostały opuszczone w pierwszym wydaniu na żądanie Wielhorskiego. Pojawiły się w druku dopiero w wydaniu z 1801 r. Wydawca zaznacza, że wziął je z rękopisu, należącego do Mirabeau. [przypis redakcyjny]
Poznaję ślady dawnego płomienia — Wiersz zastosowany tu dosłownie z Eneidy Wirgiliusza księgi IV: Agnosco veteris vestigia flammae. [przypis redakcyjny]
poznaje kogoś wskutek jakiegoś wrażenia otrzymanego przez przypomnienie, jak w „Cypryjczykach” Dikajogenesa — Dikajogenes i jego tragedia Cypryjczycy nieznana. Według domysłu Welckera przybywa Teukros z Cypryjczykami na wyspę Salaminę. Na widok popiersia Ajasa płaczem wybuchnął i stąd poznał go bratanek Eurysakes. [przypis tłumacza]
Poznajemy jabłko wszystkimi naszymi zmysłami (…) — wywód zaczerpnięty z: Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie I, 14. [przypis tłumacza]
poznajeszli — czy nie poznajesz. [przypis edytorski]
poznajeszże — daw. forma z partykułą -że; inaczej: czy poznajesz. [przypis edytorski]
poznaj siebie — tu: zdaj sobie sprawę ze swego położenia i możliwości. [przypis edytorski]
Poznałem był — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana zwykłym czasem przeszłym lub niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]
Poznałem całą grozę wątpień, co żrą serce… — Oeuvres, t. I, s. 44. [przypis autorski]
Poznałem go czternastoletnim chłopcem — poznałem go jako czternastoletniego chłopca. [przypis edytorski]
poznałem go — forma grzecznościowa: poznałem pana. [przypis edytorski]
poznałem, że to, coście wtenczas wykonywali, to była wolność słowa; przynajmniej ani chwili nie milczeliście — Ksenofont pozwala tu sobie na drwiny ze swych demokratycznych współobywateli (Ateńczyków), którzy się szczycili panującą u nich wolnością słowa. [przypis tłumacza]
Poznańczyk — aluzja do Karola Libelta, autora krytycznego artykułu o dramacie Słowackiego Mazepa. [przypis edytorski]
Poznań — miasto na prawach powiatu w zach. Polsce, stolica województwa wielkopolskiego. [przypis edytorski]
Poznań ostoją myśli polskiej — zbiór rozważań Stanisława Przybyszewskiego, wyd. Poznań 1917 r. [przypis edytorski]
poznański — biskup Wojciech Tulibowski herbu Nałęcz (1654–1665). [przypis redakcyjny]
poznanie nasze zaczyna się wraz z doświadczeniem — „doświadczenie” (Erfahrung) jest to według Kanta „poznanie” (Erkenntniss) przedmiotów (Gegenstände), ukazujących się nam w przestrzeni i czasie; mogą to być poznania poszczególne lub też ich zbiór cały. Poznania takie wyróżnić trzeba od prostych wrażeń zmysłowych, które wcale nie są jeszcze poznaniami i nie tworzą doświadczenia; to bowiem wówczas dopiero powstać może, gdy do wrażeń dołączymy pojęcia powszechności i konieczności, zaczerpnięte z umysłu naszego. Tego atoli zasadniczego twierdzenia, że samo doświadczenie nigdy by nam nie dało pojęcia powszechności i konieczności, Kant nigdzie nie dowodzi, uważając je z góry za pewnik. [przypis redakcyjny]
poznanie symboliczne, jak je dziś jeszcze zwą filozofowie niemieccy — W wyd. 1751, 1753, 1774 (Amsterdam) i 1775 (Berlin) czytamy: „nasi filozofowie niemieccy”. [przypis tłumacza]
poznasz, wartość ślubu jak wysoka (…) — Kto przed Bogiem ślubuje, nie może już używać wolnej woli, tylko musi przeciw woli zadość czynić ślubowi. Stąd ta wysoka wartość ślubów, przez które największy z bożych darów, wolną wolę, na ofiarę poświęcamy. [przypis redakcyjny]
poznawają — dziś popr.: poznają. [przypis edytorski]
poznawa (starop. forma) — poznaje; rozpoznaje. [przypis edytorski]
poznego — późnego. [przypis redakcyjny]
Pozno puklerza przebici macają — gdy już pierś jest przebita, za późno chwytać za puklerz. [przypis redakcyjny]
