Przypisy

wieszczy — natchniony. [przypis edytorski]

wieszczy — proroczy. [przypis edytorski]

wieszczy — tu: proroczy. [przypis edytorski]

wiesz (daw.) — tu: znasz. [przypis edytorski]

Wiesz, dlaczego dzwon głośny? Bo wewnątrz jest próżny. — aforyzm zawarty w tym wierszu stał się obiegowym zwrotem przysłowiowym. [przypis edytorski]

wieszka — mała wiecha. [przypis edytorski]

wieszli (daw.) — czy wiesz. [przypis edytorski]

wieszli(daw.) — konstrukcja z partykułą -li w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy wiesz. [przypis edytorski]

wieszli — daw. konstrukcja z partykułą pytajną -li; znaczenie: czy wiesz. [przypis edytorski]

wieszli — konstrukcja z partykułą -li o funkcji pytajnej; znaczenie: czy wiesz. [przypis edytorski]

wieszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy znasz. [przypis edytorski]

wieszli — konstrukcja z partykułą pytającą -li; czy wiesz. [przypis edytorski]

wieszli — konstrukcja z partykułą pytajną -li; inaczej: czy wiesz. [przypis edytorski]

wiesz-li, skąd on przybywa i dokąd idzie? — por. J 3,8: Wiatr wieje tam, gdzie chce, i szum jego słyszysz, lecz nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd podąża. Tak jest z każdym, który narodził się z Ducha. [przypis edytorski]

wiesz teraz, dlaczegoś przed trzema lat tysiącami czciła Apisa (…) — w tym miejscu na marginesie poniższego wywodu znajduje się adnotacja: „Tłumaczenie Apisa”. [przypis edytorski]

wieszże — daw. konstrukcja z partykułą -że; inaczej: czy wiesz. [przypis edytorski]

wieszże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy wiesz. [przypis edytorski]

wietek (reg.) — księżyc tuż przed nowiem bądź tuż po nowiu. [przypis edytorski]

wietkowcy — XVIII-wieczna wspólnota prawosławnych staroobrzędowców zamieszkująca lasy w regionie m. Starodub (w ob. obwodzie briańskim, graniczącym z Białorusią i Ukrainą). [przypis edytorski]

wietnica — miejsce, w którym zbierano się na wiec. [przypis edytorski]

wietrznica (daw.) — kobieta lekkomyślna i niestała. [przypis edytorski]

wietrznica (daw.) — kobieta niestała, lekkoduszna. [przypis edytorski]

wietrznica (daw.) — kobieta zmienna w uczuciach. [przypis edytorski]

wietrznik (daw.) — człowiek lekkomyślny i niestały. [przypis edytorski]

wietrznik (daw.) — mężczyzna niestały w uczuciach. [przypis edytorski]

wietrznik (daw.) — osoba niestała. [przypis edytorski]

wietrznik (daw.) — osoba niestała w uczuciach. [przypis edytorski]

wietrznik (daw.) — osoba zmienna w uczuciach. [przypis edytorski]

wietrzny (daw.) — o osobie: płochy, lekkomyślny, niestały. [przypis edytorski]

wietrzny — tu: zmienny, przelotny, niestały. [przypis edytorski]

wietrzyć — tu: domyślać się, przeczuwać, wywęszyć. [przypis edytorski]

wietrzyć — tu: wyczuwać węchem. [przypis edytorski]

wietrzyć — węszyć. [przypis edytorski]

wieviel (niem.) — ile. [przypis edytorski]

wiewa (gw.) — wiemy. [przypis edytorski]

wiewający — powiewający. [przypis edytorski]

wiewa — powiewa. [przypis edytorski]

Wie? Was? Gott im Himmel! (niem.) — Jak? Co? Boże na niebie! [przypis edytorski]

Wie weit, Jude? Oho, das ist fast unglaublich. Du, Schwein (niem.) — Jak daleko, Żydzie? Oho, to niemal nie do wiary. Ty świnio. [przypis edytorski]

wie wolą Bożą (starop. forma) — zna wolę Bożą. [przypis edytorski]

wiew — podmuch, powiew. [przypis edytorski]

wieżą — dziś popr. forma B. lp: wieżę. [przypis edytorski]

wieża Babel — tu: synonim zamętu, bezładu, chaosu. [przypis edytorski]

wieża Babel — tu: zamęt, bezład, chaos. [przypis edytorski]

wieża Babel — w Biblii potężna budowla, wznoszona przez zjednoczoną ludzkość jako znak, dzięki któremu ludzie się nie rozproszą. Bóg sprzeciwił się tym zamiarom, pomieszał budowniczym języki i podzielił przez to ludzi na różne narody. [przypis edytorski]

wieża Babel — według biblijnej opowieści (por. Rdz 11) wieża ta miała w zamierzeniu swych budowniczych sięgać szczytem nieba i stała się symbolem przeciwstawienia się ludzi Bogu. Aby udaremnić ludzkie plany, Bóg pomieszał języki budowniczych, którzy nie mogąc się ze sobą porozumieć, nie mogli także dokończyć budowy. [przypis edytorski]

wieża Babel — wieża z biblijnej opowieści (Rdz 11,1–9); podczas wznoszenia wieży Babel Bóg pomieszał budowniczym języki, dzieląc w ten sposób ludzi na różne narody, a zarazem udaremniając im zjednoczenie się i zbuntowanie przeciw jego potędze. [przypis edytorski]

wieża (daw.) — więzienie. [przypis edytorski]

wieża Farosu — latarnia morska na przybrzeżnej wysepce Faros, w pobliżu Aleksandrii, jeden z siedmiu staroż. cudów świata. Zbudowana za panowania pierwszych Ptolemeuszy (ok. 280–247 p.n.e.), mierzyła ok. 120 m wysokości; na szczycie po zmroku rozpalano ogień, którego światło wzmacniały metalowe zwierciadła. [przypis edytorski]

Wieża Floriańska, zawiana trochę, chwiała się na nogach, jak to uwiecznił Szczygieł w swoim fresku. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem:Kabaret szalony do wiersza E. Leszczyńskiego malował K. Sichulski (Z wnętrza cukierni Michalika). [przypis edytorski]

Wieża Mariacka — wyższa z dwu wież gotyckiej bazyliki Mariackiej w Krakowie, znajdującej się na placu Mariackim, przy płn.-wsch. narożniku Rynku Głównego; zwana Hejnalicą, gdyż jest z niej grany hejnał mariacki. [przypis edytorski]

wieża oblężnicza — rodzaj ruchomej machiny oblężniczej, używanej do szturmowania murów obronnych. [przypis edytorski]

wieża ona (starop. forma) — ta wieża, owa wieża; tu: wieża Babel. [przypis edytorski]

wieża — tu: więzienie. [przypis edytorski]

wieża — tu: więzienie; tu: zajednywać wieżę: wyjednywać sobie zamianę wyroku więzienia na inną karę (np. pieniężną). [przypis edytorski]

wieże a iglice (daw.) — konstrukcja z „a” w funkcji spójnika łącznego; dziś: wieże i iglice. [przypis edytorski]

wieże (daw.) — dziś forma D.lp r.ż.: wieży; tu: więzienie. [przypis edytorski]

wieże (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: wieży. [przypis edytorski]

wieże (starop. forma) — dziś: D.lp r.ż: wieży. [przypis edytorski]

wieże (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: wieży. [przypis edytorski]

wieże (starop. forma) — dziś popr. D.lp r.ż.: (z) wieży. [przypis edytorski]

wieże (starop. forma) — wieży. [przypis edytorski]

wież (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; inaczej: wie też, wie tylko. [przypis edytorski]

Wież to pani? — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); inaczej: czy wie to pani? [przypis edytorski]

wież — wie z partykułą pytajną -ż. [przypis edytorski]

wieży odsiadywali — właśc. wieżę odsiadywali; tj. odsiadywali karę więzienia. [przypis edytorski]

wiezę (gw.) — dziś popr.: wiozę. [przypis edytorski]

wiezie wielkość, wielkie rzeczy — Adam Mickiewicz, List do jenerała Skrzyneckiego, Paryż, 23 marca 1842. [przypis edytorski]

Wigand von Marburg (ok. 1365–1409) — średniowieczny kronikarz niem. opisujący walki Krzyżaków z Prusami i Litwinami. Jego wierszowana kronika, została przełożona na łacinę w XV w. z inicjatywy Jana Długosza. [przypis edytorski]

wig — członek stronnictwa politycznego wigów, opozycyjnego wobec absolutystycznych rządów Stuartów w Anglii; stronnictwo to istniało w ang. parlamencie od lat 80 XVII w., a w XIX w. przekształciło się w Partię Liberalną. [przypis edytorski]

wig — członek stronnictwa politycznego wigów opozycyjnego wobec absolutystycznych rządów Stuartów w Anglii; stronnictwo to istniało w ang. parlamencie od lat 80 XVII w., a w XIX w. przekształciło się w Partię Liberalną. [przypis edytorski]

Wight — wyspa należąca do archipelagu Wysp Brytyjskich, od wybrzeża brytyjskiego oddziela ją cieśnina Solent; jej główne miasta to Newport, Ryde i Cowes. [przypis edytorski]

wigilanci (z ang. vigilant: czujny) — strażnicy obywatelscy. [przypis edytorski]

wigilia (daw.) — dzień poprzedzający; w wigilię: w przeddzień. [przypis edytorski]

wigilia — dzień poprzedzający jakieś wydarzenie; w wigilię: w przeddzień. [przypis edytorski]

wigilia — dzień poprzedzający np. jakieś święto. [przypis edytorski]

wigilia — dzień poprzedzający (szczególnie jakieś święto). [przypis edytorski]

Wigilia Maja — chodzi o Beltane/Beltaine, celtyckie święto początku lata, przypadające na noc pomiędzy ostatnim dniem kwietnia a pierwszym maja. [przypis edytorski]

wigilia nowego (…) roku — noc sylwestrowa. [przypis edytorski]

wigilia — przeddzień, tj. dzień poprzedzający ważne wydarzenie. [przypis edytorski]

wigilia — tu: czuwanie (w ostatniej wigilii narrator mówi, że historię spisywał nocą). [przypis edytorski]

wigilia — tu: czuwanie (z ang.: vigil). [przypis edytorski]

wigilia (z łac.) — czuwanie. [przypis edytorski]

Wigilie (niem. Vigilien) — utwór napisany przez Przybyszewskiego po niemiecku w r. 1894, a później przetłumaczony przez samego autora na język polski. Dzieło podzielone było na IX części. Tutaj publikujemy fragmenty II części. [przypis edytorski]

wigil — policjant, strażnik miejski w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]

wigoń a. wikunia (łac. Vicugna vicugna) — gatunek południowoamerykańskiego, roślinożernego ssaka parzystokopytnego, najmniejszy przedstawiciel rodziny wielbłądowatych, protoplasta alpaki, spokrewniony z lamą; żyje w Andach, w małych stadach rodzinnych; wizerunek wikunii znajduje się w herbie Peru. [przypis edytorski]

wigoniowy — wykonany z wigonii, tj. przędzy z sierści wigonia, najmniejszego z wielbłądowatych. [przypis edytorski]

wigor — siła żywotna. [przypis edytorski]

Wigowie — angielska partia polityczna, zwolennicy monarchii konstytucyjnej a przeciwnicy absolutyzmu, funkcjonujący od XVII do XIX wieku. [przypis edytorski]

wigowski — odnoszący się do wigów, brytyjskiego liberalnego stronnictwa, a następnie partii politycznej. [przypis edytorski]

„Wigry” — Batalion „Wigry” powstał w 1943 roku. Skupiał przede wszystkim środowisko byłych instruktorów ZHP, którzy opuścili organizację w maju 1939 r. na znak protestu wobec polityki władz Związku. W 1944 r. jego dowódcą był por./kpt. Eugeniusz Konopacki ps. „Trzaska”. Batalion „Wigry” walczył w powstaniu na Woli, Starym Mieście i w Śródmieściu do samej kapitulacji. [przypis edytorski]

wigwam — namiot indiański. [przypis edytorski]

wigwam — namiot Indian. [przypis edytorski]

wi (gw.) — wie. [przypis edytorski]

W. II (1859–1941) — Wilhelm II, ostatni król Prus i cesarz niemiecki. [przypis edytorski]

Wiieny — właśc. Vienne. [przypis edytorski]

wijatyk (z łac. viaticum: zaopatrzenie na drogę) — wiatyk; komunia święta przyjmowana przez śmiertelnie chorą osobę; ostatni sakrament. [przypis edytorski]

wikariat — godność wikariusza, który zastępuje proboszcza. [przypis edytorski]

wikariusz generalny — duchowny wyznaczony przez biskupa do pomocy w zarządzaniu diecezją jako jego pełnomocnik. [przypis edytorski]

wikariusz — pomocnik proboszcza (księdza przełożonego) w parafii katolickiej, tj. jednostce terytorialnej przyporządkowanej konkretnemu kościołowi. [przypis edytorski]