Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 451 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8293 przypisów.
źdrzejemy (starop.) — dojrzewamy. [przypis edytorski]
źdźbło — tu: okruch, odrobina. [przypis edytorski]
źdźblić się (neol. od rzecz. źdźbło) — pojawiać się w drobnych fragmentach, w smużkach, źdźbłach. [przypis edytorski]
ździebko a. zdziebko — trochę, nieco. [przypis edytorski]
ździebko (gw.) — trochę. [przypis edytorski]
ździebko (pot.) — trochę. [przypis edytorski]
ździebła — częstsza jest forma „źdźbła”. [przypis edytorski]
ździebło — dziś częściej: źdźbło; ani ździebło mniej: ani trochę mniej, tak samo. [przypis edytorski]
źgać — dźgać; kłuć. [przypis edytorski]
Źle jest człowiekowi być samemu — słowa z biblijnej Księgi Rodzaju (Rdz 2, 18), którymi Bóg po stworzeniu mężczyzny w rajskim ogrodzie Eden tłumaczy stworzenie kobiety. [przypis edytorski]
Źle jest człowiekowi-mężczyźnie być na świecie samemu — słowa z biblijnej Księgi Rodzaju (Rdz 2, 18), którymi Bóg po stworzeniu mężczyzny w rajskim ogrodzie Eden tłumaczy stworzenie kobiety. [przypis edytorski]
źlejszy — dziś popr.: gorszy. [przypis edytorski]
źle mu być tak samemu, trzeba mu jakiego podpomożenia — Rdz 2, 18. [przypis edytorski]
Źle, o, źle się bawicie, wam to zabawa, nam idzie o życie — nawiązanie do bajki Józefa Ignacego Krasickiego Dzieci i żaby, w której chłopców rzucających w żaby kamieniami dla zabawy jedna z nich powstrzymuje słowami „Chłopcy, przestańcie, bo się źle bawicie! Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie”. [przypis edytorski]
Źle rzecz stoi — Rozsądny Kleant zdaje sobie doskonale sprawę z powagi sytuacji. Istotnie, dopiero ta sprawa ze szkatułką (dość dorywczo co prawda wytoczona) oświetla właściwie tło sprawy. Darowizna całego majątku, gdyby nawet była dopuszczalna, zawsze była możliwa do cofnięcia z przyczyny „jawnej niewdzięczności”; ale skoro się w to wmieszała polityka, i to w kwestii, na którą rząd ówczesny szczególnie był drażliwy, łatwo można było przypuścić, iż „wiernego sługę tronu”, Tartufa, zostawią w posiadaniu mienia ofiary, nie wglądając zbyt ściśle, jak do niego doszedł. Toć już w zwykłej drodze denuncjant otrzymywał nieraz w nagrodę skonfiskowany majątek. Zauważę tutaj, iż byli komentatorzy, którzy stawiali teorię, że w ogóle Tartufe należy do tajnej policji stanu i że polował na Orgona na upatrzonego tj. zbliżył się już do niego z zamiarem wydobycia zeń depozytu Argasa, którego istnienie przewąchał. [przypis tłumacza]
źleś zrozumiał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: źle zrozumiałeś. [przypis edytorski]
źle się uiścił z (…) obowiązku — dziś popr.: źle się wywiązał z obowiązku. [przypis edytorski]
źle (starop.) — niesłusznie. [przypis redakcyjny]
źle (starop.) — [tu:] niesłusznie. [przypis redakcyjny]
źle — tu: ledwie. [przypis redakcyjny]
źle uprzedzony do kogo — z góry źle nastawiony do kogo. [przypis edytorski]
źle żywy (starop.) — ledwie żywy. [przypis redakcyjny]
źlić się (daw.) — złościć się, gniewać. [przypis edytorski]
ζωή αιώνιος (gr.) — życie wieczne. [przypis edytorski]
ζῷον πολιτικόν (gr.) — zwierzę polityczne; określenie człowieka podane przez Arystotelesa, wskazujące, że ludzie z natury realizują się dzięki uczestnictwu w życiu wspólnoty ludzkiej. [przypis edytorski]
źrą — dziś popr.: żrą. [przypis edytorski]
źrał a. źrały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źrałe — dojrzałe. [przypis edytorski]
źrałość (daw.) — dojrzałość, dorosłość. [przypis edytorski]
źrałość — dojrzałość. [przypis edytorski]
źrałość — dziś popr.: dojrzałość. [przypis edytorski]
źrały a. źrzały (starop.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źrały (daw.) — dojrzały, dorosły. [przypis edytorski]
źrały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źrały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źrały (daw.) — dojrzały. [przypis redakcyjny]
źrały (daw., gw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źrały — dziś popr.: dojrzały. [przypis edytorski]
źrały (starop.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źreb — dawna miara powierzchni ziemi. [przypis edytorski]
źrebiec (tu daw.) — rumak, ogier. [przypis edytorski]
źrebna — tu: ciężarna klacz. [przypis edytorski]
źreć (daw.) — dojrzewać. [przypis edytorski]
źrejomo — w sposób widoczny. [przypis redakcyjny]
źrenice spuszcza, słuchając o błędzie swej siostry — Porównanie dziwnie piękne! Zaiste, religia temu nie winna, że duchowieństwo jest zepsute, lecz ona tu w niebie jak niewinność na ziemi rumieni się nad błędem drugich. [przypis redakcyjny]
źrenice — tu w znaczeniu: tęczówki. [przypis edytorski]
źrennica — dziś popr.: źrenica. [przypis edytorski]
źrennica — dziś: źrenica. [przypis edytorski]
źrennice (daw. forma) — dziś: źrenicy. [przypis edytorski]
źrennicy — dziś: źrenicy. [przypis edytorski]
źretelny (daw.) — widoczny. [przypis redakcyjny]
źróbek (gw.) — źrebak, konik. [przypis edytorski]
źróbek (gw.) — źrebak. [przypis edytorski]
źróbek — źrebak. [przypis edytorski]
źrób (gw.) — żłób. [przypis edytorski]
źróbka (gw.) — młodziutka klacz. [przypis edytorski]
źródła Czarnego Dunajca — jedno nazwano później Źródłem Goszczyńskiego. [przypis edytorski]
źródła jego potęgi tu oto w tym miejscu, nie w nim samym — pomniejszaniem Filipa dodaje Demostenes otuchy rodakom: w namowach przedstawia czynność doradzaną jako łatwą, przeszkody stawały się drobnostkowe, rzecz niby sama prosi się i wystarczy tylko sięgnąć, tylko chcieć. [przypis tłumacza]
Źródła rusińskie, np. Samoił Weliczko [Samoił Wełyczko (1670–ok.1728) — ukr. kronikarz, autor Kroniki zdarzeń w Południowo-wschodniej Rosji w XVII w., napisanej m.in. na podstawie pamiętników polskich, przedstawiających walki z Kozakami w 1638; Red. W.L.], podają liczbę wojsk koronnych na 22 000. Cyfra to oczywiście fałszywa. [przypis autorski]
Źródłem ich była jedynie chęć wyrwania mnie z mej samotni — to znaczy, wyrwania z niej starej, która była im potrzebna do zorganizowania spisku. Zdumiewającym jest, iż przez cały czas tej długiej burzy głupia moja łatwowierność nie pozwoliła mi zrozumieć, że to nie mnie, ale ją życzyli sobie mieć w Paryżu. [przypis autorski]
źródło Aganippy — chłodny zdrój na Helikonie w Grecji, darzył pijących zeń natchnieniem poetyckim. [przypis redakcyjny]
źródło Apona — cudowne źródło niedaleko Padwy. [przypis tłumacza]
źródło, które było przedtem powodem bezdzietności i głodu, stało się łonem, z którego płynęło błogosławieństwo potomstwa i dostatku — scena ta jest przedstawiona w 2 Krl 2, 18–22; nie ma jednak mowy o modlitwie i czarodziejskich rękoczynach, tylko o „wpuszczaniu w nie soli”. [przypis tłumacza]
źródło (starop.) — oboczna forma pisowni występująca u Reja: źrzódło. [przypis edytorski]
źródło to mętne w wielki prąd nie urośnie (…) grunt miazmatyczny, z którego się sączy — J. Weyssenhoff, Nowy fenomen literacki, Maurycy Maeterlinck i dekadentyzm symboliczny, „Biblioteka Warszawska” 1891, t. II, s. 124. [przypis autorski]
źródliska Heliosowe (mit. gr.) — ciepłe jezioro w Etiopii (tj. na płd. od Egiptu), w którym wypoczywać miały nocą konie z rydwanu boga Słońca, Heliosa. [przypis edytorski]
źrzały (daw.) — dojrzały, dorosły. [przypis edytorski]
źrzały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
źrzały — dojrzały. [przypis edytorski]
źrzeńca (daw. forma) — źrenica. [przypis redakcyjny]
źrzeńca (daw.) — źrenica. [przypis redakcyjny]
źrzeńca — źrenica. [przypis redakcyjny]
źrzenica (daw.) — dziś: źrenica. [przypis edytorski]
źrzenica (daw.) — źrenica. [przypis redakcyjny]
źrzenica — dziś popr.: źrenica. [przypis edytorski]
źrzenica (starop.) — źrenica. [przypis edytorski]
źrzenice (daw.) — źrenice. [przypis edytorski]
źrzenice (starop.) — dziś popr. D.lp r.ż.: (ze) źrenicy; tu: z oczu. [przypis edytorski]
źrzenice (starop. forma D. lp rodz. ż.) — źrenicy. [przypis redakcyjny]
źrzenice (starop. forma) — dziś M.lm: źrenice. [przypis edytorski]
źrze (starop. forma) — żre; pożera. [przypis edytorski]
źrzóbek — źrebak (obecnie gwarowe: źróbek). [przypis redakcyjny]
źrzódło (daw. a. gw.) — źródło. [przypis edytorski]
źrzódło — dziś: źródło. [przypis edytorski]
źrzódło (starop.) — dziś: źródło. [przypis edytorski]
źrzódło (starop. forma) — źródło. [przypis edytorski]
źrzodło — dziś popr.: źródło. [przypis edytorski]
źwierciadło (daw.) — dziś: zwierciadło. [przypis edytorski]
źwierciadło (daw.) — zwierciadło, lustro. [przypis edytorski]
źwierciadło — dziś popr. pisownia: zwierciadło. [przypis edytorski]
źwierciadło — dziś: zwierciadło. [przypis edytorski]
Źwierciadło — książka Mikołaja Reja, wydana w 1567–1568, której główną część stanowi Żywot człowieka poczciwego, opisujący wzorcowe życie człowieka, zwłaszcza ziemianina, a także czynności przypadające na wsi na każdą porę roku. [przypis edytorski]
źwierciedle (starop. forma) — dziś N.lp: (w) zwierciadle. [przypis edytorski]
źwierząt — dziś popr. pisownia: zwierzę. [przypis edytorski]
źwierz — dziś popr. forma: zwierz, zwierzę. [przypis edytorski]
źwierz — dziś popr. pisownia: zwierz. [przypis edytorski]
źwierz — dziś popr. pisownia: zwierz, zwierzę. [przypis edytorski]
źwierzę — dziś popr. pisownia: zwierzę. [przypis edytorski]
źwierzę — dziś popr.: zwierzę (w zapisie uwzględniono regionalną wymowę). [przypis edytorski]
źwierzę — prawdopodobnie powinno być w lm: źwierze (tj. jak zwierzęta). [przypis edytorski]