Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5388 przypisów.
różdżka oliwy — gałązka oliwna. [przypis edytorski]
różdżka — tu: gałązka; białe ptaszę wzleci wysoko i poda różdżkę drużynie — nawiązanie do motywu biblijnej Arki Noego. Noe wypuścił z Arki gołębicę, która wróciła z gałązką w dziobie, co było znakiem, że wody potopu opadają. [przypis edytorski]
różdżka — zdrobniale: rózga. [przypis edytorski]
różdżkę tę oliwną — gałązkę oliwną nieśli błagalnicy. [przypis edytorski]
różdżki ułomić — ułamać gałązkę. [przypis edytorski]
różej, liliej (starop. formy) — dziś D.lm r.ż.: róż, lilii. [przypis edytorski]
różej — róży (C. l.p.). [przypis redakcyjny]
Różewicz, Tadeusz (1921–2014) — poeta, dramaturg, w historii poezji polskiej zapisał się ascetycznymi wierszami zdającymi sprawę z doświadczenia II wojny światowej i Holokaustu, przedstawiciel teatru absurdu, często odwołujący się do rzeczywistości przedstawianej w prasie i do malarstwa awangardowego. [przypis edytorski]
Różewicz, Tadeusz (1921–2014) — poeta, dramaturg, w historii poezji polskiej zapisał się ascetycznymi wierszami zdającymi sprawę z doświadczenia II wojny światowej i Holokaustu, przedstawiciel teatru absurdu, często odwołujący się do rzeczywistości przedstawianej w prasie i do malarstwa awangardowego. [przypis edytorski]
różnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: różnymi. [przypis edytorski]
różnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: różnymi. [przypis edytorski]
różne rodzaje, czyli formy rządów — Russo odróżnia najściślej formę państwa od formy rządu. Za prawną uznaje tylko jedną formę państwa: państwo kierujące się prawami uchwalonymi bezpośrednio przez naród. Formy rządów natomiast ujmuje w trzy główne typy, które są dlań równouprawnione, a których wartość mierzy celowością ich w stosunku do zadań rządu i warunków danego społeczeństwa. [przypis tłumacza]
różnić (daw.) — tu: poróżnić, pokłócić. [przypis edytorski]
Różnica (…) jest ilościowa, a nie zasadnicza, jakościowa — Istotnie natomiast, i to w wysokim stopniu, różni się pod względem psychologicznym moment genialny od niegenialnego, także i u jednego i tego samego człowieka. [przypis autorski]
Różnica między obiadem a wieczerzą — Łk 14, 12. [przypis tłumacza]
Różnica pomiędzy jałowością pierwszego krzyżowania a bezpłodnością mieszańców międzygatunkowych — w oryginale autor używa tego samego terminu sterility na określenie dwu różnych cech: niemożności spłodzenia wspólnego potomstwa przez osobniki dwu różnych gatunków (sterility of first crosses, niepłodność, bezowocność krzyżowania) oraz trwałej niemożności spłodzenia jakiegokolwiek potomstwa, czyli bezpłodności, występującej u mieszańców międzygatunkowych (sterility of hybrids). [przypis edytorski]
Różnica pomiędzy zmysłem geometrycznym a zmysłem życiowym — W oryg. esprit de geométrie, esprit de finesse. Chodzi tu o przeciwstawienie przymiotów wielkiego uczonego, pracującego teoretycznie, a np. umysłu sędziego śledczego, dyplomaty, wodza, światowca, wreszcie ludzi operujących na żywym materiale. [przypis tłumacza]
różnicę między namiętnością a miłostką, pomiędzy duszą tkliwą a duszą prozaiczną — powiedzenie Leonory. [przypis autorski]
różnice między wydaniami — Wydanie Aleksandra Brücknera (1925) opiera się już zasadniczo na tekście niniejszego (tj. pierwszej jego edycji z 1922 r.). [przypis redakcyjny]
różnice poszczególnych wydań — Strowski, Montaigne, Paris 1906. [przypis tłumacza]
różniczka (mat.) — tradycyjna nazwa nieskończenie małej zmiany danej zmiennej; pojęcie w rachunku różniczkowym i całkowym. [przypis edytorski]
różniczkować (daw.) — różnicować. [przypis edytorski]
różniczkować — dziś lepiej: zróżnicował. [przypis edytorski]
różniczkowanie — dziś poza znaczeniem matematycznym: różnicowanie. [przypis edytorski]
różnie (daw.) — w różne strony. [przypis redakcyjny]
Różnie los sadza ludzkie syny — Hiob 7, 6. [przypis tłumacza]
różnie (starop.) — [tu:] w różne strony. [przypis redakcyjny]
różnie — [tu:] po różnych miejscach. [przypis redakcyjny]
różno — dziś popr.: różnie. [przypis edytorski]
różnofarbny — różnobarwny, różnokolorowy. [przypis edytorski]
różnofarbny — wielobarwny, kolorowy. [przypis edytorski]
różnofarby (daw.) — różnobarwny. [przypis edytorski]
różnokształtymi — różnokształtnymi. [przypis edytorski]
różność — starop. forma: rozność. [przypis edytorski]
różnoście (daw., gw.) — różności. [przypis edytorski]
różnoście (gw.) — różności. [przypis edytorski]
Różnych porządków — w różnych stylach. [przypis redakcyjny]
różny (daw.) — różnobarwny. [przypis redakcyjny]
różny jest od obyczaju młodego Scypiona, który (…) — Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, III, In Romanis, 2. [przypis tłumacza]
różny (starop.) — tu: inny, odmienny. [przypis edytorski]
różokrzyżowcy — członkowie ruchu powstałego w XVII w., rzekomo czerpiącego z ezoterycznych prawd zamierzchłej przeszłości, łączącego elementy hermetyzmu, kabały, alchemii i mistycyzmu; do nauk różokrzyżowców odwoływali się przedstawiciele wolnomularstwa spekulatywnego. [przypis edytorski]
różokrzyżowcy — ruch duchowy i kulturowy powstały w Europie na pocz. XVII wieku, po opublikowaniu kilku tekstów, które ogłaszały istnienie tajnego bractwa, wtajemniczonego w wiedzę ezoteryczną; różokrzyżowcy działali we Francji, Niemczech i Anglii, nawiązywali do kabały, alchemii i chrześcijańskiego mistycyzmu; mieli znaczący wpływ na wolnomularstwo. [przypis edytorski]
Różom najbielszym jej żałobę nosić — biel jest kolorem żałoby w kulturze starożytnego Rzymu, w kulturach Dalekiego Wchodu i in. [przypis edytorski]
różować się — barwić sobie różem policzki. [przypis edytorski]
różowa dama — kolor różowy był oznaką zwolenników monarchizmu. [przypis edytorski]
różowawiąc — dziś popr. różowiąc; tu: forma wydłużona ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
różyca (archit.) — ornament archit. w kształcie stylizowanej, koncentrycznie rozwiniętej róży; rozeta. [przypis edytorski]
różyca — ornament archit. w kształcie stylizowanej, koncentrycznie rozwiniętej róży; rozeta. [przypis edytorski]
różyca — rozeta, okrągłe okno wypełnione witrażem lub ażurowym ornamentem. [przypis edytorski]
Różyc, Teofil — trzecioplanowy bohater powieści Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej; kosmopolita, większość życia spędził za granicą, nie zna ani historii ani problemów nurtujących polskie społeczeństwo, scharakteryzowany jako znudzony, zwyrodniały, zbankrutowany, pozbawiony sił fizycznych i psychicznych z powodu hulaszczego trybu życia; narkoman, cierpi z powodu pustki duchowej i jałowości; przez pewien czas stara się o względy głównej bohaterki, Justyny Orzelskiej, mając nadzieję, że zostanie jego kochanką z uwagi na swe położenie społeczno-majątkowe. [przypis edytorski]
różystka — osoba wyrabiające sztuczne kwiaty (róże). [przypis redakcyjny]
rózga (starop.) — gałąź, gałązka. [przypis edytorski]
rózga (starop.) — tu: gałązka. [przypis edytorski]
rózgi liktorskie — noszone przed urzędnikami w staroż. Rzymie stanowiły symbol władzy. [przypis edytorski]
rózgi liktorskie (rzym.) — wiązka witek, jakie przed wysokimi urzędnikami obnaszali liktorzy, wykonawcy kar; symbol władzy karnej. [przypis edytorski]
rózgi liktorskie — w starożytnym Rzymie najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych jako asysta towarzyszyli funkcjonariusze zwani liktorami, nosząc przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg, między którymi zatknięty był topór. [przypis edytorski]
rózgi — tu: rózgi liktorskie, symbol władzy. [przypis edytorski]
roast beef (ang.) — pieczeń wołowa. [przypis edytorski]
robach — sukniach galowych. [przypis redakcyjny]
robactwem — θηρίου, feris, Getier (C.), [pominięto tłum. na rosyjski]. Pape zaznacza, że: „auch Eingeweidewürmer”. Wobec tego moje nieścisłe wyrażenie „robactwo” ma większą rację bytu, tym bardziej, że Biblia (Wj 8 i 9) wylicza wśród owych dziesięciu plag: żaby, mszyce [zob. Wj 8, 12–15: w większości tłumaczeń: komary, wszy lub „robactwo”, gdyż pokrywały bydło, zwierzęta; mszyce żerują na roślinach; red. WL], muchy, szarańczę. Użyte przez tłumaczów wyrażenia stosują się raczej do drapieżców. [przypis tłumacza]
robaczek — tu: maleństwo, małe dziecko. [przypis edytorski]
robaczki — chodzi o bakterie. [przypis edytorski]
robaczki — tu: małe dzieci. [przypis edytorski]
robaczliwy — dziś popr.: robaczywy. [przypis edytorski]
robak (daw.) — tu: biedactwo. [przypis edytorski]
robaków — tu autor ma na myśli wszelkiego rodzaju bezkręgowce. [przypis edytorski]
Robak pożarł połowę jego zbioru… — opis autentyczny. [przypis autorski]
robak (przestarz.) — maleństwo, małe dziecko. [przypis edytorski]
robak się w bujnym zalągł kwiecie — w tłumaczeniu fragment ten stanowi nieco zmodyfikowany cytat z refrenu pieśni masek z powieści poetyckiej Antoniego Malczewskiego Maria: „Ach, na tym świecie Śmierć wszystko zmiecie / Robak się lęgnie i w bujnym kwiecie”. [przypis edytorski]
robak — tu: małe dziecko. [przypis edytorski]
Robak zbyt często toczy dzieci wiosny, / Nim jeszcze pączki zdążyły otworzyć — pogłos tych wersów słychać w powieści poetyckiej Maria (wyd. 1825) Antoniego Malczewskiego, jednego z najważniejszych poetów szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu; w pieśni zbrodniczych masek w tym utworze powtarza się refren: „Bo na tym świecie Śmierć wszystko zmiecie, / Robak się lęgnie i w bujnym kwiecie”. [przypis edytorski]
robdeszan — szlafrok; luźny, długi płaszcz wełniany noszony po domu; popularny w XVIII. [przypis edytorski]
robdeszan (z fr.) — szlafrok. [przypis edytorski]
robdyszan, popr.: robdeszan (daw., z fr.) — szlafrok. [przypis edytorski]
Robeck — Utopił się w r. 1739. [przypis tłumacza]
robe de chambre (fr.) — szlafrok; podomka. [przypis edytorski]
rober — faza gry w grach karcianych, która kończy się podsumowaniem punktów; także: wygranie dwóch partii przez jedną z par, co kończy rozgrywkę. [przypis edytorski]
rober — faza gry w winta, wista i brydża, która kończy się podsumowaniem punktów. [przypis edytorski]
rober — kompletna rozgrywka w towarzyskim brydżu. [przypis edytorski]
Robert Bruce (1274–1329) — król Szkocji; wg legendy do wytrwałości w walce z Anglikami natchnął go widok pracowitego pająka. [przypis edytorski]
Robert Damiens — niedoszły morderca Ludwika XV, pomawiany o porozumienie z jezuitami. [przypis tłumacza]
Robert de Baudricourt (zm. 1454) — dowódca wojskowy w Vaucouleurs, do którego trzykrotnie zwracała się Joanna d'Arc z prośbą o eskortę. [przypis edytorski]
Robert de Flers (1872–1927) — fr. komediopisarz, librecista i dziennikarz. [przypis edytorski]
Robert Diabeł (1831) — popularna opera Meyerbeera. [przypis redakcyjny]
„Robert Diabeł” (…) „Matabron” — Tytuły romansów rycerskich. [przypis tłumacza]
Robert Diabeł — pięcioaktowa opera Giacomo Meyerbeera wystawiona w 1831 r. w Paryżu; Izabela to rola księżniczki sycylijskiej, akcja utworu o charakterze romantycznym rozgrywa się na Sycylii w czasach średniowiecza. [przypis edytorski]
Robert Guiscard — brat Ryszarda, księcia Normandii, który zdobył Apulię i Kalabrię, umarł r. 1085. [przypis redakcyjny]
Robert, Louis de (1871–1937) — fr. pisarz i krytyk. [przypis edytorski]
Robert Orleański, książę Chartres (1840–1910) — francuski arystokrata, syn Ferdynanda Filipa Orleańskiego, młodszy brat Filipa, księcia Paryża pretendenta do tronu Francji. [przypis edytorski]
Robert — Robert Diabeł, opera Mayerbeera. [przypis redakcyjny]
Roberts, Frederick (1832–1914) — wielokrotnie nagradzany brytyjski wojskowy, od 1895 r. marszałek polny. [przypis edytorski]
Robert Southey (1774–1843) — „poeta uwieńczony”, autor eposów z życia Wschodu. [przypis redakcyjny]
Robert Stewart, wicehrabia Castlereagh (1769–1822) — brytyjski polityk,który uczestniczył w kongresie wiedeńskim. [przypis edytorski]
Robert Walbrynk — Robert Valbrinque, słynny żeglarz i podróżnik, który w r. 1540 odkrył Kanadę. [przypis tłumacza]
Robert Wood (1717–1775) — archeolog szkocki. Jego dzieło O oryginalności geniuszu Homera (1769) wywarło znaczny wpływ na upodobania poetów z epoki burzy i naporu. [przypis redakcyjny]
Roberval, Gilles de (1602–1675) — matematyk fr., profesor na Collège de France, zajmował się gł. geometrią. [przypis edytorski]
rober (z ang. rubber) — w grze w karty (brydżu, wincie, wiście) zamknięta faza gry, złożona z określonej liczby partii i zakończona podliczeniem punktów. [przypis edytorski]
rober (z ang. rubber) — w grze w karty (brydżu, wincie, wiście) zamknięta faza gry, złożona z określonej (nieparzystej) liczby partii i zakończona podliczeniem punktów. [przypis redakcyjny]
Robespierre, Maximilien (1758–1794) — jedna z naczelnych postaci rewolucji fr. 1789 r.; adwokat (przed rewolucją zasłynął jako bezinteresowny obrońca biedoty w rodzinnym Arras), mówca, członek Stanów Generalnych i Konstytuanty, przywódca klubu jakobinów; słynął z niezwykłej uczciwości (dzięki czemu zyskał przydomek Nieprzekupnego) oraz ze skrajnego ograniczania własnych potrzeb (do końca żył w wynajętym pokoju, nie korzystał z żadnych przywilejów władzy), członek Konwentu Narodowego oraz Komitetu Ocalenia Publicznego; podobnie jak Saint-Just wygłosił płomienną mowę oskarżycielską w procesie króla; walnie przyczynił się do wprowadzenia radykalnych reform społecznych (zniesienie pozostałości poddaństwa feudalnego, regulacja cen i płac, opodatkowanie osób zamożnych, uwłaszczenie chłopów na dobrach kościelnych, wprowadzenie ślubów i pogrzebów cywilnych oraz kalendarza rewolucyjnego, znalezienie środków na utrzymanie armii i wyprowadzenie kraju z kryzysu); prowadząc walkę z opozycyjnymi frakcjami, uciekał się bez wahania do terroru, a ponieważ w jego rękach właściwie spoczywała władza w rewolucyjnej Francji od czerwca 1793 (ostateczne pokonanie umiarkowanych żyrondystów) do lipca 1794, jego nazwisko utożsamiane jest z okrucieństwem rewolucji; w wyniku przewrotu 9 thermidora (27 VII 1794) został obalony, aresztowany i zgilotynowany następnego dnia. [przypis edytorski]
Robespierre, Maximilien (1758–1794) — jedna z naczelnych postaci Rewolucji Francuskiej 1789 r.; adwokat (przed rewolucją zasłynął jako bezinteresowny obrońca biedoty w rodzinnym Arras), mówca, członek Stanów Generalnych i Konstytuanty, przywódca klubu jakobinów; słynął z niezwykłej uczciwości (dzięki czemu zyskał przydomek Nieprzekupnego) oraz ze skrajnego ograniczania własnych potrzeb (do końca żył w wynajętym pokoju, nie korzystał z żadnych przywilejów władzy), członek Konwentu Narodowego oraz Komitetu Ocalenia Publicznego; podobnie jak Saint-Just wygłosił płomienną mowę oskarżycielską w procesie króla; walnie przyczynił się do wprowadzenia radykalnych reform społecznych (zniesienie pozostałości poddaństwa feudalnego, regulacja cen i płac, opodatkowanie osób zamożnych, uwłaszczenie chłopów na dobrach kościelnych, wprowadzenie ślubów i pogrzebów cywilnych oraz kalendarza rewolucyjnego, znalezienie środków na utrzymanie armii i wyprowadzenie kraju z kryzysu); prowadząc walkę z opozycyjnymi frakcjami, uciekał się bez wahania do terroru, a ponieważ w jego rękach właściwie spoczywała władza w rewolucyjnej Francji od czerwca 1793 (ostateczne pokonanie umiarkowanych żyrondystów) do lipca 1794, jego nazwisko utożsamiane jest z okrucieństwem rewolucji; w wyniku przewrotu 9 thermidora (27 VII 1794) został obalony, aresztowany i zgilotynowany następnego dnia. [przypis edytorski]
