Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160198 przypisów.
odpowiedź — pojedynek (wyzwanie na pojedynek). [przypis redakcyjny]
odpowiedź — tu: odpowiedzialność. [przypis edytorski]
odpowiedział Appuhn, w 1907 r., że nie widać w tym piśmie pedagoga, lecz filozofa, zastanawiającego się głęboko nad naturą prawdy i metodą swych dociekań po przeczytaniu Descartesa i Bacona — Ch. Appuhn, Oeuvres de Spinoza, t. I, 1917, s. 209 i n. [przypis tłumacza]
odpowiedział Filipides królowi Lizymachowi (…) — por. Plutarch, O wścibstwie, 9. [przypis tłumacza]
odpowiedział Teramenesowi, że oni [eforowie] są upoważnieni do rozstrzygania o wojnie i pokoju — by wiedzieli, że naczelny wódz i kierownik wojny żadnych obietnic nie czynił, ani ze swej strony nie ma żadnych zastrzeżeń i żądań natury wojskowej czy politycznej. [przypis tłumacza]
odpowiedział udzielnemu Narodowi w oczy, że już Sejm nic stanowić nie może, bo on tego nie podpisze — w wydaniu z 1816 r.: odpowiedział w głos: Sejm nic stanowić nie może, bo ja tak chcę i tego nie podpiszę. Tego byłem naocznym świadkiem. To ostatnie stwierdzenie nieścisłe; może to być dopisek źle umieszczony w składzie druku; wydaje się odnosić do karciarstwa Ponińskiego. [przypis redakcyjny]
Odpowiedział więc Cyrusowi, że już sam dbać o to będzie, aby sprawa wzięła pomyślny obrót — niesubordynacja ta sprowadziła nieobliczalne skutki, których wina jednak spada i na nierozważną zapalczywość dwudziestoletniego królewicza. Gdyby nie wziął osobistego udziału w walce, sprawy innym poszłyby torem. [przypis tłumacza]
odpowiedzialność za dalsze wypadki spada na Kumanusa… — por. Starożytności XX, VI, 2, gdzie Żydzi oskarżają Kumanusa, że został przez Samarytan przekupiony. [przypis tłumacza]
odpowiedziano mi, że ją dopiero za parę tygodni zobaczę — według ówczesych pojęć pannie nie wypadało odwiedzać młodej matki. [przypis edytorski]
odpowiedzi Archezilausa (…) — parafraza, por. Diogenes Laertios, Arkesilaos, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IV, 43. [przypis edytorski]
odpowiedzieć imieniem — tu: odpowiedzieć w imieniu. [przypis edytorski]
odpowiedzieli spartańskim: „Przyjdźcie i spróbujcie!” — król spartański Leonidas, kiedy przed bitwą pod Termopilami władca Persji Kserkses I wezwał Spartan, by złożyli (oddali) broń, miał odpowiedzieć: „Przyjdź i weź” (Plutarch, Powiedzenia królów i wodzów. Powiedzenia spartańskie). [przypis edytorski]
odpowiedzże — daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; inaczej: odpowiedz koniecznie, odpowiedz wreszcie. [przypis edytorski]
od powzięcia rozumu jego zaznałem marszałkiem wielkim koronnym — odkąd zacząłem rozumieć [świat otaczający], jego poznałem jako marszałka wielkiego koronnego. [przypis edytorski]
Od poznania samego siebie (od duszy) postępować ku poznaniu świata, a za jego pośrednictwem, ku pra-jestestwu: jest to tak naturalny pochód naprzód, że podobnym się wydaje do logicznego pochodu rozumu od przesłanek ku wynikowi — metafizyka ma trzy tylko idee za cel właściwy swego badania: Boga, wolność i nieśmiertelność, tak że pojęcie drugie, złączone z pierwszym, ma prowadzić do trzeciego, jako wynik konieczny. Wszystko, czym się zresztą umiejętność ta zajmuje, służy jej tylko za środek dobrania się do tych idei i ich realności. Nie potrzebuje ich dla zbadanie przyrody, lecz raczej do wyjścia poza przyrodę. Wniknięcie w nie uczyniłoby teologię, moralność, a przez połączenie obu, religię, więc najwyższe cele istnienia naszego, zależnymi tylko od spekulatywnej władzy rozumowej i od niczego już więcej innego. W systematycznemu przedstawieniu owych idei przytoczony porządek, jako syntetyczny, byłby najstosowniejszy; lecz w opracowaniu, które koniecznie musi je poprzedzać, stosowniejszym będzie do celu analityczny, odwracający owo uporządkowanie, ażeby wielki nasz plan wypełnić, tak iż od tego, co nam do reki daje bezpośrednio doświadczenie, tj. od nauki o duszy, przechodzimy do nauki o świecie, a stąd aż do poznania Boga. [Ta uwaga ukazała się dopiero w drugim wydaniu; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
odpoznawać (daw.) — rozpoznawać w czymś coś, co znało się dawniej. [przypis edytorski]
odprawa (daw.) — załatwienie, rozstrzygnięcie. [przypis edytorski]
odprawa, jaką dał Mickiewicz swoim krytykom warszawskim — we wstępie petersburskiego wydania Poezyj (1829), t. I, s. V–XXXII, pt.: O krytykach i recenzentach warszawskich. [przypis edytorski]
odprawić — tu: odpędzić. [przypis redakcyjny]
odprawić (…) wiek swój (starop.) — zakończyć swoje życie. [przypis redakcyjny]
odprawiła Janów — lm imienia męża użyta na określenie pary małżeńskiej; znaczenie: odprawiła Jana i jego żonę. [przypis edytorski]
odprawować (daw.) — dziś: odprawiać. [przypis edytorski]
odprawować (daw.) — odprawiać. [przypis edytorski]
odprawować się (daw.) — odbywać się. [przypis edytorski]
odprawować (starop.) — odprawiać. [przypis edytorski]
odprawował (starop. forma) — odprawiał. [przypis edytorski]
odprawowały się (daw. forma) — dziś: odprawiały się; odbywały się. [przypis edytorski]
odprawowali (starop. forma) — odprawiali; tu: sprawowali (straż). [przypis edytorski]
odprawowali (starop.) — odprawiali. [przypis edytorski]
odprawowć — dziś: odprawiać. [przypis edytorski]
odprawujący — dziś: sprawujący. [przypis edytorski]
odprószanie — tu: odkurzanie; por.: oprószyć. [przypis edytorski]
odprowadzić — właśc. odprawić. [przypis edytorski]
odprowadziła swego „Jachniczka” aż do Tarnowa — wkradła się tu omyłka: nie do Tarnowa oczywiście odprowadziła Maria Kazimiera Sobieskiego, ale do Tarnowskich Gór. [przypis autorski]
Od przemiany rządu, powiada Tacyt, nie pozostało śladu nawet cnót dawnych… — Tacyt, Lib. I, 4 [mowa o księdze (łac. liber) pierwszej Roczników (Annales) tego autora]. [przypis autorski]
od — przez. [przypis edytorski]
od przodowników w chórach… — Przewodnicy chórów jednych i drugich improwizowali. Dodanie jednego aktora przewodnikowi w chórze dytyrambicznym, z czego dialog powstał, przypisują Tespisowi (ok. 550 p.n.e.) na podstawie wiadomości czerpanych z dzieła Arystotelesa O poetach. Dzieło to, napisane w trzech księgach, nie dochowało się do czasów naszych, kilka tylko pozostało z niego urywków. [przypis tłumacza]
od przybytku koniom lżej — kontaminacja dwóch przysłów: „Od przybytku głowa nie boli” i „Baba z wozu, koniom lżej”. [przypis edytorski]
od przyciesi — od podwalin. [przypis edytorski]
odprzysiąc — przysiąc odstąpienie od czegoś. [przypis edytorski]
odpuścić (starop.) — przebaczyć. [przypis redakcyjny]
odpust — tu: lokalna uroczystość kościelna połączona z urządzanym z tej okazji kiermaszem, festynem itp. [przypis edytorski]
odpust — w religii katolickiej darowanie bądź zmniejszenie kary za grzechy, które zostały już odpuszczone. [przypis edytorski]
odpychający optymizm — fr. „optimisme répugnant”, por. Renouvier, Histoire et Solution des problèmes métaphysiques, 1901, s. 463. [przypis autorski]
odpytać — tu: odzyskać. [przypis edytorski]
Od r. 1881 jednakże wysyła każde plemię krajowców jednego reprezentanta z tytułem delegata plemienia i z prawem głosu we wszystkich kwestiach tyczących się krajowców wyłącznie — Patrz: Acts passed by the Legislature of the Republic of Liberia during the session 1880–1881. Printed by Authority. Monrowia. T. W. Howard Printer 1881. [przypis autorski]
odra — choroba zakaźna atakująca przede wszystkim dzieci; do jej objawów należy wysypka. [przypis edytorski]
odrachować (daw.) — dziś: odliczyć. [przypis edytorski]
od radosnej witany kochanki — dziś: witany przez radosną kochankę. [przypis edytorski]
Odra — rzeka w Europie Środkowej, płynąca przez Czechy, Polskę i Niemcy. [przypis edytorski]
Odra — rzeka w środkowej Europie, płynąca przez Czechy, Polskę i Niemcy. [przypis edytorski]
odraźliwy — odrażający. [przypis edytorski]
odrażać (daw.) — zrażać, zniechęcać. [przypis edytorski]
odrażać — zniechęcać. [przypis edytorski]
odraz — dziś: odraza; tu: niekorzystne wrażenie. [przypis redakcyjny]
od razum się zerwał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: od razu się zerwałem. [przypis edytorski]
od razu poznać — tu: od razu widać; od razu można poznać. [przypis edytorski]
odrębności promieniowania torowego (…) Owens wykazał (…) — [por.] Owens, „Philosophical Magazine”, październik 1899. [przypis autorski]
O dreimal hoch beglücktes Haus, wo das ist kleine Gabe! (niem.) — Po trzykroć błogosławiony dom, w którym jest mały dar; nieco zmieniony fragment z ballady Goethego Der Sänger. [przypis edytorski]
od Rewolucji do Restauracji — okres historii Francji od obalenia monarchii w wyniku Rewolucji Francuskiej (1789–1799), przez rządy Napoleona, aż do jego abdykacji (1814) i przywrócenia władzy dynastii Burbonów. [przypis edytorski]
odróbka — tu: odrobinka. [przypis edytorski]
odród — odrodzenie. [przypis edytorski]
odróżnić wolność przyrodzoną, mającą granice jedynie w siłach własnych jednostki, od wolności społecznej, ograniczonej przez wolę powszechną… — wolność naturalna polega na faktycznej możności robienia wszystkiego, co człowiek chce, ograniczonej jedynie przez siły własne jednostki. — Wolność społeczna ograniczona jest przez wolę powszechną (prawa), na czym jednak polega? Russo tutaj tego nie mówi. Wydaje się rzeczą słuszną uznać za definicję społecznej właśnie wolności określenie podane w rozdziale VI: słuchać samego siebie, robić to tylko, co się samemu chce. [przypis tłumacza]
od robaków (daw.) — przez robaki. [przypis edytorski]
od rodu — tu: od urodzenia, tj. przez całe życie. [przypis edytorski]
od rodzicam go dostał (daw.) — dostałem go od ojca. [przypis edytorski]
odrodzon — skrócona forma r.m.; odrodzony. [przypis edytorski]
od Romanistów (daw.) — tu w znaczeniu: przez Romanistów. [przypis edytorski]
od rozumu błądzi — traci rozum, popada w obłąkanie. [przypis edytorski]
o drugich kurach — kiedy po raz drugi zapieją koguty. [przypis edytorski]
o drugim Baconie, z Werulamu — Francis Bacon (1561–1626), angielski filozof epoki odrodzenia i baroku, prawnik i polityk. Zwolennik empiryzmu. Nosił tytuł m.in. barona Verulam. [przypis edytorski]
O drugim liście jest mowa w dopisku do listu z 19 kwietnia 1772 r. Jak tu minister do Wertera, tak w rzeczywistości pisał list prywatny książę Brunszwicki do Wilhelma Jeruzalema, jednego ze znajomych Goethego z Garbenheim, którego losy posłużyły pisarzowi za materiał przy tworzeniu powieści. [przypis redakcyjny]
O drukarza nie mówię (starop.) — o drukarzu nie mówię. [przypis redakcyjny]
odrutowane naczynie — dawniej rozbite naczynia ceramiczne, np. gliniane garnki, drutowano, tj. mocno ściągano pękniętą skorupę drucianą siatką; praktyka ta i zawód druciarzy stopniowo zanikały po I wojnie światowej wskutek fabrycznej produkcji tanich naczyń glinianych i kamionkowych, których nie opłacało się drutować. [przypis edytorski]
odruzgi (daw.) — odpryski. [przypis edytorski]
odruzg — odłam. [przypis edytorski]
odrwić (daw.) — oszukać. [przypis edytorski]
odrwić — tu daw.: oszukać. [przypis edytorski]
odryna (reg.) — budynek, w którym przechowuje się siano. [przypis edytorski]
od rządu — w wyd. z 1816 r.: od takiego nieurządu. [przypis redakcyjny]
odrzec się czegoś — wyrzec się czegoś. [przypis edytorski]
odrzecze (daw., gw.) — odpowie. [przypis edytorski]
odrzecze — dziś: odrzeknie. [przypis edytorski]
odrzecze — dziś popr. forma: odrzeknie. [przypis edytorski]
Odrzućcie precz od siebie wasze nieprawości — Ez 18, 31. [przypis tłumacza]
Odrzućmyż raz tę głupią dla życia pogardę (…) Pod którą niewolników tkwi uległość płaska — L. Staff, Pisma, Warszawa 1931, I, s. 5 (Sny o potędze). [przypis autorski]
odrzucać zysk — dziś w tym znaczeniu: przynosić zysk. [przypis edytorski]
odrzuca rękę donii Diany — „Co rok są liczne przykłady kobiet porzuconych tak szpetnie, toteż wybaczam uczciwym kobietom ich nieufność”; Mirabeau, Listy do Zofii. Opinia jest bezsilna w krajach despotycznych, wartość ma tam jedynie łaska paszy. [przypis autorski]
odrzuca — w oryginale: perhorrescirt. [przypis tłumacza]
odrzuciłaś sposób (…) prosty, łatwy i pewny — Danceny nie wie, co to za sposób; powtarza jedynie wyrażenie Valmonta. [przypis tłumacza]
odrzucił — tu: odpowiedział. [przypis edytorski]
Odrzucony od poselstwa w województwie poznańskiem — w województwie rodzinnym Ponińskiego, gdzie znano go dobrze, posłem nie obrany, mimo że kandydował: marzec 1773 r. [przypis redakcyjny]
odrzwia — konstrukcyjne ujęcie otworu drzwiowego, złożone z węgarów i nadproża. [przypis edytorski]
odrzwia — tu: duże i ciężkie drzwi. [przypis edytorski]
Odrzykoń — w oryginale imię oznaczało mniej więcej „ten, kto oszczędza na koniach”, co jest dokładną odwrotnością postępowania bohatera. [przypis edytorski]
od Świętego Jana — tj. od dnia św. Jana; najbardziej popularny dzień św. Jana przypada 24 czerwca. [przypis edytorski]
odświeżyła i odmłodziła; takoż powiada Eschylos, iż przygodziło się to karmicielkom dobrego Bachusa i ich mężom także — Zaginiona tragedia Eschylosa. [przypis tłumacza]
od św. Jana do św. Michała — określenia czasu bazujące na ważnych świętach kościelnych: dzień św. Jana przypada w Kościele katolickim 24 czerwca, zaś św. Michała przypada 29 września. [przypis edytorski]
od św. Michała po Boże Narodzenie — od 29 września do 25 grudnia 1112 r. [przypis edytorski]
od św. Michała — tj. od dnia 29 września, kiedy obchodzone jest w kościele katolickim upamiętnienie św. Michała Archanioła. [przypis edytorski]
