Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10146 przypisów.
wtomiast — zamiast tego. [przypis edytorski]
w to patrzaj — patrz na to. [przypis redakcyjny]
w totka — tu: w zakładach na wyścigach konnych. [przypis edytorski]
w towarzystwie dwóch małych Kardynangów — Aluzja do „nepotów” papieskich, którzy zostawali kardynałami czasem w wieku piętnastu lub szesnastu lat. [przypis tłumacza]
wtrącalski (daw. pot.) — ktoś, kto się wtrąca w nieswoje sprawy. [przypis edytorski]
w trackie kraje — Tracja, kraina nad brzegami Mórz Egejskiego i Czarnego, położona na wschód od Macedonii. [przypis edytorski]
W traktacie w Bretigny Edward trzeci (…) ku Anglii — Froissart, I, 213. [przypis tłumacza]
w traurie (z ros.) — w żałobie [przypis autorski]
wtrawia — wprawia, ćwiczy; termin z języka myśliwskiego. [przypis redakcyjny]
W tretich (ros.) — po trzecie. [przypis edytorski]
wtretowany — wtłoczony. [przypis redakcyjny]
w Troi (…) posąg Pallady — W Troi miał znajdować się posąg Pallas Ateny, bogini mądrości, pokoju, ale i wojny sprawiedliwej, opiekunki miast. Posąg ten, zwany Palladium wg legendy chronił miasto przed klęską. [przypis edytorski]
w troje — tu: na trzy części. [przypis edytorski]
w tropy (daw.) — z bliska. [przypis edytorski]
w trunie — w trumnie. [przypis edytorski]
w trupiech uleży (daw.) — od w trupiech uledz (daw. ortografia, dziś: ulec): paść trupem, umrzeć. [przypis edytorski]
w Tryce — Trikka miasto w górnej Tesalii. [przypis tłumacza]
w try miga — błyskawicznie. [przypis edytorski]
w trymiga (pot.) — błyskawicznie. [przypis edytorski]
w try miga — w mgnieniu oka. [przypis edytorski]
w trząski (daw.) — truchtem. [przypis redakcyjny]
w trzaski — w drzazgi; całkowicie. [przypis edytorski]
w trzecim miesiącu oblężenia — τρίτῳ γὰρ μηνὶ τῆς πολιορκίας, ponieważ w Starożytnościach XIV, IV, 3 jest tylko περὶ τρίτον μῆνα bez πολιορκίας, a w Starożytnościach XIV, XVI, 4, w opisie zdobycia Jerozolimy przez Heroda jest powiedziane: ὥσπερ… ἐπί Πομπείου… αὐτῇ ἡμέρᾳ , przeto istnieje przypuszczenie, że mowa tu o trzecim miesiącu nie oblężenia, lecz roku, więc licząc od kwietnia (Nizan) trzeci Sywan (czerwiec) p. Graetz, G. d. J. 162, uwaga. [przypis tłumacza]
W trzydzieści siedem lat po zbrodni bezecnego Papiriusa podobna zbrodnia sprawiła, że lud schronił się na mons Janiculus i że prawo stworzone dla ochrony dłużników nabrało nowej siły — zbrodnia Plautiusa, który chciał nadużyć wstydu Weturiusa (Waleriusz Maksimus, księga VI, art. IX). Nie należy utożsamiać tych dwóch wydarzeń; odbyły się w różnym czasie z udziałem innych osób. [przypis autorski]
w trzy kopie — w sile trzech pocztów rycerskich. [przypis edytorski]
w Turcykach zbliża się do Filipik — naprawdę wpływ szedł raczej przez Filipiki Cycerona, jak np. w Turcykach Krzysztofa Warszewickiego; inicjatywa do naśladowania tego rodzaju inwektywy i zagrzewki wojennej przyszła z zagranicy, w okresie powstawania obfitej, zwłaszcza w Niemczech, Türkenlitteratur. [przypis tłumacza]
w Turczech — dziś popr.: w Turcji. [przypis edytorski]
w Turczech — dziś: w Turcji. [przypis edytorski]
w Turczech — dziś: w Turcji. [przypis redakcyjny]
w Turczech (starop. forma) — w Turcji. [przypis edytorski]
W turnieiu króla Reneusa… — René, książę Prowansji i król Sycylii. [przypis tłumacza]
w turniroch (starop.) — w turniejach. [przypis redakcyjny]
w turniru (starop.) — w czasie turniejów, igrzysk. [przypis redakcyjny]
W twardej kamiennej wieży (…) gmach otworzony — Danae została zamknięta w wieży przez swego ojca Akrisjosa („Akryzego”), pragnącego uchronić jej cnotę; Jowisz dostał się jednak do niej w postaci złotego deszczu, w wyniku czego została matką Perseusza. [przypis redakcyjny]
w twardej nocy — w niedostępnej ciemności, tajemnicy (znaczenie wyrażenia nie do końca jasne). [przypis redakcyjny]
w twarzach ludzkich przywykł czytać OMO — Według zdania niektórych fizjonomistów można czytać w rysach naszej twarzy, słowo omo, tak rozłożone, że dwa o jest to dwoje oczu, a litera M formuje się z wydatnych zarysów powiek, nosa i policzków tym wyraźniej, im więcej twarz jest chuda. Omo, od słowa łacińskiego homo, człowiek. Porównanie zaś powyższe pierścieni, z których wyjęto kamienie, do wpadłych oczu dziwnie jest trafne i prawdziwe. [przypis redakcyjny]
wtwarzyć się (neol.) — wsunąć twarz, zajrzeć. [przypis edytorski]
w twej głowie — tu: w twej osobie (jako osobie wodza). [przypis edytorski]
w Twoim Duchu — w oprac. P. Hertza: w Twego ducha chrzczony. [przypis edytorski]
w twojej intencji — tu: z myślą o tobie. [przypis edytorski]
w twoje rano — na początku twojego istnienia. [przypis edytorski]
w twoje ręce, Henryczku! — zwrot do adresata dedykacji, Henryka Sienkiewicza. [przypis edytorski]
w tych maleńkich szałasach widzi się wszystko — powinna by powstać w Filadelfii akademia poświęcona jedynie zbieraniu materiałów do studiów nad człowiekiem w stanie dzikim i nie czekać, aż te ciekawe plemiona wyginą. Wiem, że podobne akademie istnieją; ale zapewne z przepisami godnymi naszych akademii europejskich. (Memoriał i rozprawa o zodiaku z Dendery w Akademii Nauk w Paryżu, w r. 1821.) Widzę, że akademia w Massachusetts, o ile mi się zdaje, poleca roztropnie duchownej osobie (o. Jarvis) napisanie rozprawy o religii u dzikich. Ksiądz ten skwapliwie pognębił pewnego bezbożnego Francuza nazwiskiem Volney. Wedle księdza, dzicy mają najdokładniejsze i najszlachetniejsze pojęcia o Bogu etc. Gdyby mieszkał w Anglii, podobny raport zapewniłby godnemu akademikowi preferment w wysokości trzystu lub czterystu ludwików oraz poparcie wszystkich lordów w okolicy. Ale w Ameryce! Poza tym śmieszność tej akademii przypomina mi, że wolni Amerykanie przywiązują największą wagę do pięknych herbów na drzwiczkach powozu; martwi ich jedynie, że wskutek niedostatecznego wykształcenia lakierników zdarzają się często omyłki w herbach. [przypis autorski]
W tych pierwszych kręgach (…) same Serafy i Cheruby krążą — Pierwsza z trzech hierarchii aniołów, z których każda składa się z trzech chórów. [przypis redakcyjny]
w tych płaszczykach, tj. upozorowaniach, tkwi zwykle więcej racji, niż się na pozór wydaje — [Komentarz autora z Uwag.] Dlatego baczność! Stronniczość nie wyklucza słuszności. Gniew np. jest złym doradcą, ale bystrym analitykiem, podsuwa takie argumenty, jakich by się kiedy indziej nie wyszukało. Tak samo i przyjaźń mocą swej tolerancji dokazuje cudów sprawiedliwości. W afekcie rozważając zalety i wady jakiejś osoby, widzimy je obficiej, ilościowo jest więc nasza obserwacja silniejsza, trudniej nam tylko oznaczyć miarę i wzajemny stosunek poszczególnych cech badanej osoby. Ale czyż kiedykolwiek ten stosunek jest nam zupełnie jasny? Czyż wobec najbliższych naszych, wobec samego siebie nawet, nie jesteśmy w stanie ciągłej fluktuacji zapatrywań? Zresztą por. [fragment rozdz. XVII Komedia triumfalna, zaczynający się od słów „Strumieński czasem w interesie swego egoizmu wychodził przecież z obrębu nazw i myślał nie gotowymi ułożeniami, ale fotograficznie, faktami, czyli używając starego wyrażenia: intuitywnie te fakty odczuwał”; red WL]. Ciągle się mówi, że dzieła sztuki należy oceniać sine ira et studio [sine ira et studio (łac.): bez niechęci i sympatii; tj. bezstronnie; red. WL], że powinno się krytykować tylko dzieło, a nie osobę autora. Bynajmniej! Wszakże nie rozchodzi się o dzieło, ale o stan psychiczny, z którego ono wynikło, o zapatrywania autora, o to, co w nim jest najdroższe i najlepsze, bo nie ma rzeczy bardziej osobistej niż poezja! Wykazując, że czyjeś dzieło jest głupie, unicestwiam intelektualną istotę autora: to nie ulega wątpliwości. [przypis autorski]
w tych smętarzach śpią goście tylko — Napis był na jednym z wejść do katakumb: „Caemeterium est domus, in qua hospites dormire solunt”. Smętarz jest domem, w którym spać zwykli goście. [przypis autorski]
W tych wypadkach można w demokracji znieść równość między obywatelami — Solon wykluczył od urzędów obywateli z czwartej klasy. [przypis autorski]
W tył, a nie naprzód posunąłem kroku — Troska nigdy nas o krok jeden rzeczywiście nie posunie naprzód, tylko oświecona rozwaga. Bez niej każdy niepokój wstecz nas cofa. Dlatego to w następnych, tę pieśń kończących wierszach Wirgiliusz (czyli jego symbol rozumu) ze stanowiska powagi swojej daje naukę moralną. [przypis redakcyjny]
w tyla narodu (gw.) — tak licznie. [przypis edytorski]
w tyle — tu: w odwodzie. [przypis edytorski]
W tym belwederze często sobie przebywam… — Juliusz Słowacki, List do matki, Florencja, 24 listopada 1837. [przypis edytorski]
W tym, co wspólne jest matce i kochającej kobiecie… — Przejrzeli to najwięksi poeci. Przypomnijmy sobie utożsamienie Aazy z Solwejgą przy końcu Ibsenowskiego Peer Gynta, tudzież połączenie Hercelajdy z Kundrą przy uwodzeniu Parsifala Wagnera. [przypis autorski]
W tym czasie (…) Deczyński został mianowany podporucznikiem — z Archiwum Sztabu Głów. Księga kontroli, nr 10, 42, w Bibliotece Polskiej w Paryżu. [przypis redakcyjny]
w tym czasie, kiedy Matejko skończył malować bitwę grunwaldzką — Matejko zakończył pracę nad nią wcześniej (wiadomość o gotowym obrazie przynosi »Kurier Warszawski« już w sierpniu 1878). W październiku natomiast odbyły się w Krakowie wielkie uroczystości ku czci Matejki. [przypis redakcyjny]
W tym czasie w różnych okolicach kraju wszczęły się rozruchy, a niejeden wyciągał rękę po berło… — por. Starożytności XVII, X, 4–8. [przypis tłumacza]
w tym dniu ukończyłem dwudziesty trzeci rok życia — Przybyszewski urodził się w 1868 r., z czego wynika, że myli się tu o rok: kończył wówczas lat 24. [przypis edytorski]
W tymechmy poznali miłość szczyrą bożą, iż on za nas położył żywot swój — 1 J 3,16. [przypis edytorski]
w tym języku (…) wznosiliśmy głos do Boga — Książki do nabożeństwa dawnych Polaków zwykle bywały po łacinie, rękopismowe na pergaminie z ozdobnymi złoceniami i malowidły, później modlili się na mszałach, brewiarzach i świeccy, nastały officia i tym podobne dzieła. [przypis redakcyjny]
w tym Księstwie Krakowskim — najwyraźniej autor pod nazwą ówczesnego niewielkiego Księstwa Krakowskiego rozumie całą historyczną Małopolskę (obejmującą w czasach I Rzeczpospolitej województwa krakowskie, sandomierskie i lubelskie); powstałe w 1848 Wielkie Księstwo Krakowskie obejmowało terytorium byłego Wolnego Miasta Krakowa po jego włączeniu w skład zaboru austriackiego; natomiast leżący nad Wisłą Sandomierz znalazł się w zaborze rosyjskim i tuż przed powstaniem styczniowym należał do guberni radomskiej, zaś władze powstańcze 28 marca 1863 ogłosiły podział na osiem województw w granicach z 1816, tj. z odrębnymi województwami krakowskim i sandomierskim. [przypis edytorski]
w tym miejscu (…) gdzie wysłuchani są wszyscy niewinni — Święty Jan mówi: „Deus peccatores non audit”. [przypis redakcyjny]
(…) — W tym miejscu tłumaczka opuściła część rozdziału XXVI i cały XXVII, zawierający m.in. szczegółowy opis bitwy i zdobycia fortecy Sherifa Alego. [przypis edytorski]
W tym obrazie istotnie zamyka się cała historia nasza (…) To Ecce Homo naszej epoki — Literatura słowiańska wykładana w Kolegium francuzkiem, Poznań 1865, t. 4, s. 140. [przypis edytorski]
w tym okresie czasu — tautologizm (czyli pot.: „masło maślane”); dziś popr.: w tym czasie. [przypis redakcyjny]
w tym portreciku mamy bardzo wierną podobiznę Króla Zamczyska — w liście do prof. Stanisława Kota z dnia 18 VI 1921 r. [przypis redakcyjny]
w tym postulacie [„sztuka dla sztuki”] rzekomo beztendencyjnym kryje się jednak swoista tendencja, celowe niedostrzeganie określonych zjawisk rzeczywistości na rzecz takich, w jakich modernista sobie upodobał — L. Krzywicki, W otchłani, Warszawa 1909, s. 222–224. [przypis autorski]
W tym powszechnym opuszczeniu, widząc iż przyjaciele (…) — Mt 26, 40–41. [przypis tłumacza]
w tym razie — w takim wypadku. [przypis edytorski]
w tym roku — tj. 1869. [przypis edytorski]
w tym rosole — w kłopocie. [przypis redakcyjny]
w tym rozdziale — tj. 1 Sm 12. [przypis edytorski]
w tym samym czasie zaszła bitwa morska pod Salaminą i walka z Kartagińczykami na Sycylii — według Herodota w tym samym dniu, w którym Grecy pokonali inwazyjną flotę perską w bitwie pod Salaminą, rozegrała się wielka bitwa pod Himerą na Sycylii, w której wojska Gelona, króla Syrakuz, i Terona, tyrana Agrigentum, zwyciężyły ekspedycyjną armię Kartagińczyka Hamilkara (Herodot, Dzieje VII, 166). Obie bitwy stanowiły przełomowe zdarzenia w zmaganiach z wielkimi zagrożeniami dla cywilizacji greckiej. [przypis edytorski]
W tym samym czasie — zbombardowanie Belgradu w grudniu 1788 (przed wypowiedzeniem wojny). [przypis redakcyjny]
w tym samym miejscu, gdzie Elaina wyratowała się niegdyś z barki — wypadek ten opisany jest w powieści Ania z Zielonego Wzgórza. [przypis tłumacza]
W tym samym roku Pańskim do Angli, o dziwo, przywieziono indyki, herezję, chmiel, piwo — ok. 1531 r. król Henryk VIII spowodował oderwanie kościoła angielskiego od papiestwa, a z Ameryki przywieziono indyki i chmiel do produkcji piwa. [przypis edytorski]
W tym się nam okazała miłość a łaskawość zbawiciela naszego Boga, iż nie z uczynków naszych, ale z miłosierdzia jego jestechmy zbawieni — Tt 3, 4–5. [przypis edytorski]
w tym smutnym skądinąd kierunku — w innym wydaniu: „w tym smutnym skądinąd położeniu” (B. Leśmian, Przygody Sindbada Żeglarza, Czytelnik, Warszawa 1957). [przypis edytorski]
w tym stadzie — w tym zgromadzeniu (odnosi się do ludzi). [przypis redakcyjny]
wtym (starop.) — dziś: wtem; naraz, nagle. [przypis edytorski]
w tym (starop. forma) — dziś popr.: wtem; nagle, naraz. [przypis edytorski]
w tym (starop.) — tu: wtem, nagle, naraz. [przypis edytorski]
W tym tedy szerszym znaczeniu posługiwać się zamierzam słowem: absolutny — ponieważ u nas obecnie wyraz ten bywa nadużywany w mowie potocznej, zastępuję go zazwyczaj w dalszym ciągu wyrazem: bezwzględny. [przypis tłumacza]
W tym też roku [1603] (…) umarła 15 czerwca (…) Katarzyna z Tymińskich (…) Kaplicę wyposażył nasz Piotr Kochanowski (…) wystawili obaj bracia, Adam i Piotr, w tejże kaplicy pomnik przekazujący potomności pamięć tej dobrej matki — [por.] ks. Gacki, O rodzinie Jana Kochanowskiego, s. 131 i n. [przypis redakcyjny]
w [tym] towarzystwie [do którego należy] — słów w klamrze nie ma w przekładzie Schultzego. [przypis tłumacza]
w tym trakcie — w trakcie tego, w tym czasie. [przypis edytorski]
w tym tylko błądzisz, / Że wielu serca twemu podobnymi sądzisz — mylisz się tylko sądząc, że wielu ma serce podobne do twojego. [przypis edytorski]
w tym waszmościankaś biegła — w tym jesteś waszmościanka biegła; być biegłym w czymś: znać się na czymś dobrze. [przypis edytorski]
W Tym, w kim się radość poczyna i ginie — To znaczy: w Bogu. Dusze błogosławione czytają najskrytsze myśli poety, bowiem wzrok ciągle mają utkwiony w Bogu, w którym wszystko, a zatem i dusza każdego człowieka, jak w zwierciadle się odbija. [przypis redakcyjny]
w tym wszystkim złość nic nie miała — złość (względnie: zło, zła wola) nie miała w tym żadnego udziału. [przypis edytorski]
W tymże 1348 r. Kiejstut nad rzeką Strawą o parę mil od Trok starł się nieszczęśliwie z Krzyżakami (…) — niektórzy z historyków porażkę Litwinów w dzień Oczyszczenia Panny Marii, w któréj miało polec 10 000 Litwinów i Rusi, kładą na r. 1386. (Ob[acz:] Kronika pruska [właśc. Kronika mistrzów pruskich] ks. [Marcina] Muriniusa w Bibl[ioteka] star[ożytna] pis[arzy] polsk[ich] s.112). Miechowita liczbę poległych Litwinów kładzie na 18 000. [przypis autorski]
W tym, że przedstawiciel klasy robotniczej, wyzyskiwanej przez kupców i fabrykantów, jest rzemieślnikiem fabryki jedwabiu, można dopatrzyć się echa wrażenia, jakie na Krasińskim wywarły rozruchy tkaczy lyońskich. [przypis redakcyjny]
w tymże tomie — Dioptryka, Meteory i Geometria ukazały się zrazu w tym samym tomie, co ta rozprawa. [przypis tłumacza]
W tym zakresie należy szczególnie polecić opracowanie M. Judy, Przywileje drukarskie w Polsce, Lublin 1992 oraz J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922. [przypis autorski]
W tym zakresie warto odesłać m.in. do M. Jankowska, Autor i prawo do autorstwa, Warszawa 2011. [przypis autorski]
w tym zarządzie jednostka przedstawia istotę zbiorową — rząd jako personifikacja siły zbiorowej państwa. [przypis tłumacza]
w „Tyro” przychodzi do skutku rozpoznanie przez wannę — Tyro, nieznana Sofoklesa tragedia. Tyro porzuciła zrodzone z Posejdona dzieci w wannie, po której poznane zostały. [przypis tłumacza]
w tyrreńskiej fali — w Tybrze. [przypis edytorski]
wualia (zniekszt. fr.: voilà) — oto; otóż to. [przypis edytorski]
wualka — dziś popr.: woalka; był to element stroju damy: fragment siatkowej tkaniny, który spuszczało się z ronda kapelusza, aby osłonić twarz. [przypis edytorski]
wualka — dziś: woalka. [przypis edytorski]
w ubierze (starop. forma) — zamiast [Msc.lp]: w ubiorze; stara forma, podobnie: żenie zamiast: żonie, pieśń VII zwr. 11; ścienie zamiast: ścianie, pieśń III zwr. 51. [przypis redakcyjny]
