Przypisy

kuczka (hebr. sukka) — szałas budowany w święto Sukkot, mający przypominać o opisanej w Księdze Wyjścia wędrówce ludu wybranego z Egiptu do Ziemi Obiecanej, kiedy to Żydzi zmuszeni byli prowadzić koczowniczy tryb życia. [przypis edytorski]

kuczka (hebr. sukka) — szałas budowany w święto Sukkot, mający przypominać o opisanej w Księdze Wyjścia wędrówce ludu wybranego z Egiptu do Ziemi Obiecanej, kiedy to Żydzi zmuszeni byli prowadzić koczowniczy tryb życia. [przypis edytorski]

kuczka — namiot, szopa. [przypis edytorski]

kuczma (daw.) — rodzaj czapki. [przypis edytorski]

Kuczmański Szlak — środkowa odnoga Czarnego Szlaku. [przypis edytorski]

kuczyć się (przestarz.) — tęsknić. [przypis edytorski]

kuczymunia — schron podziemny, bunkier, kryjówka. Nazwa może pochodzić, podobnie jak słowo kuczki, oznaczające rodzaj balkonu lub szałasu budowanego na żydowskie Święto Szałasów, od staropolskiego słowa kucza, czyli szałas, chata. Podczas Zagłady wiele osób żydowskich szukało schronienia w kryjówkach. Za miejsca ukrywania się mogły służyć odrębne przestrzenie w domach takie jak strychy, piwnice, różnego rodzaju zabudowania takie jak stodoły, ziemianki, bunkry, kapliczki, grobowce czy schowki specjalnie budowane w celu ukrywania się. Zdarzały się też wśród kryjówek formy naturalne takie jak drzewa czy jaskinie. Warunki życia w tych kryjówkach były niezwykle trudne. Kryjówki często były ciasne, pozbawione właściwej wentylacji, ogrzewania i naturalnego światła. Na niewielkiej przestrzeni z ograniczoną możliwością poruszania się i brakiem podstawowych udogodnień ukrywało się przez miesiące, a nawet lata kilka-kilkanaście osób. Problemy z zaopatrzeniem w jedzenie były powszechne, ponieważ zdobycie i przechowywanie wystarczających zapasów żywności bez wywoływania podejrzeń sąsiadów było bardzo trudne. Poza cierpieniem fizycznym tym, którzy ukrywali się, bezustannie towarzyszył strach przed wykryciem, obawa o bliskich i ciągłe poczucie niepewności. Osoby ukrywające się musiały pozostawać całkowicie cicho w ciągu dnia, aby uniknąć wykrycia, co ograniczało ich ruchy i możliwość komunikacji. Każdy hałas taki jak kroki, rozmowa, kaszel, chrapanie, płacz dzieci mógł zdradzić ich obecność. Odkrycie przez nazistów lub ich współpracowników oznaczało prawie pewną śmierć. Pomimo trudnych warunków ukrywający się Żydzi i Żydówki udzielali sobie wzajemnie wsparcia i pomocy, powszechne były akty odwagi i solidarności. [przypis edytorski]

kuczymunia — schron podziemny, bunkier. Podczas Zagłady wielu Żydów szukało schronienia w kryjówkach. Za miejsca ukrywania się mogły służyć odrębne przestrzenie w domach takie jak strychy, piwnice, różnego rodzaju zabudowania takie jak stodoły, ziemianki, bunkry, kapliczki, grobowce czy schowki specjalnie budowane w celu ukrywania Żydów. Zdarzały się też wśród kryjówek formy naturalne takie jak drzewa czy jaskinie. Warunki życia w tych kryjówkach były niezwykle trudne. Kryjówki często były ciasne, pozbawione właściwej wentylacji, ogrzewania i naturalnego światła. Na niewielkiej przestrzeni z ograniczoną możliwością poruszania się i brakiem podstawowych udogodnień ukrywało się przez miesiące, a nawet lata kilka-kilkanaście osób. Problemy z zaopatrzeniem w jedzenie były powszechne, ponieważ zdobycie i przechowywanie wystarczających zapasów żywności bez wywoływania podejrzeń sąsiadów było bardzo trudne. Poza cierpieniem fizycznym tym, którzy ukrywali się, bezustannie towarzyszył strach przed wykryciem, obawa o bliskich i ciągłe poczucie niepewności. Osoby ukrywające się musiały pozostawać całkowicie ciche w ciągu dnia, aby uniknąć wykrycia, co ograniczało ich ruchy i możliwość komunikacji. Każdy hałas taki jak kroki, rozmowa, kaszel, chrapanie, płacz dzieci mogły zdradzić ich obecność. Odkrycie przez nazistów lub ich współpracowników oznaczało prawie pewną śmierć. Pomimo trudnych warunków ukrywający się Żydzi udzielali sobie wzajemnie wsparcia i pomocy, powszechne były akty odwagi i solidarności. [przypis edytorski]

kuczy — przykrzy. [przypis edytorski]

Kudak — polska twierdza zbudowana w latach 1635–1637 w celu utrzymania w posłuszeństwie Kozaków zaporoskich; znajdowała się w miejscu ob. dzielnicy miasta Dniepr w Ukrainie. [przypis edytorski]

Kuda na Bierlin? (ros.) — Którędy na Berlin? [przypis edytorski]

ku dębu — dziś popr. forma C. lp: ku dębowi. [przypis edytorski]

ku domu — dziś popr. forma C.lp: ku domowi. [przypis edytorski]

kudy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

kudy (gw.) — gdzie; tu: o ile. [przypis edytorski]

kudy jemu (ros.) — gdzie mu (do kogoś). [przypis edytorski]

kudy (ros.) — gdzie; gdzież tam. [przypis edytorski]

kudy (rus.) — gdzie. [przypis edytorski]

ku dzbanu — w stronę dzbana, do dzbana. [przypis edytorski]

Küchelberg a. Monte di Merano — wzgórze nad Merano. [przypis edytorski]

Külpe, Oswald (1862–1915) — niemiecki psycholog i filozof. [przypis edytorski]

kümmel — słodki likier na bazie kminku i kopru włoskiego. [przypis edytorski]

Kürten, Peter — seryjny morderca zwany wampirem z Düsseldorfu, stracony w r. 1931. [przypis edytorski]

kufa — beczka. [przypis edytorski]

kufa — beczka. [przypis edytorski]

kufa (daw.) — drewniana beczka. [przypis edytorski]

kufa (daw.) — duża, drewniana beczka do leżakowania piwa. [przypis edytorski]

kufa — duża beczka drewniana do leżakowania piwa. [przypis edytorski]

kufa — duża drewniana beczka. [przypis edytorski]

kufa — duża, drewniana beczka. [przypis edytorski]

kufa — rodzaj dużej, drewnianej beczki. [przypis edytorski]

kufa — tu: duża, drewniana beczka. [przypis edytorski]

kufa — tu: duża drewniana beczka, używana w przemyśle piwowarskim. [przypis edytorski]

kufel garcowy — kufel o pojemności jednego garnca (tj.3–4 litrów, zależnie od regionu Polski); inaczej: kusz. [przypis edytorski]

kufel kwarciany — kufel o pojemności 1/4 części garnca (w przybliżeniu 1/4 l); garniec: daw. miara objętości cieczy. [przypis edytorski]

kufer — skrzynia, używana do przechowywania i transportu odzieży. [przypis edytorski]

kufya — duża drewniana beczka używana w winiarstwie i piwowarstwie. [przypis edytorski]

kugel — słodka potrawa żydowska. [przypis edytorski]

kugiel a. kugel — tradycyjna żydowska potrawa świąteczna w postaci wypiekanej w piecu zapiekanki z utartych surowych ziemniaków z jajkami i cebulą; w wersji deserowej z makaronem i owocami. [przypis edytorski]

kuglarka — sztukmistrzyni, oszustka. [przypis edytorski]

kuglarkaż (…) wydrze — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy kuglarka wydrze. [przypis edytorski]

kuglarstwo (daw.) — sztuczka, przedstawienie. [przypis edytorski]

kuglarstwo — magiczne sztuczki. [przypis edytorski]

kuglarstwo (starop.) — sztuczka. [przypis edytorski]

kuglarstwo — sztuczka magiczna. [przypis edytorski]

kuglarstwo — sztuczka. [przypis edytorski]

kuglarstwo — żonglerka, magiczne sztuczki. [przypis edytorski]

kuglarz — osoba oszukująca ludzi w sprytny i podstępny sposób. [przypis edytorski]

kuglarz — wędrowny aktor a. sprytny oszust. [przypis edytorski]

kuglarz — wędrowny aktor, sztukmistrz. [przypis edytorski]

kuglarz — wędrowny aktor, żongler, sztukmistrz. [przypis edytorski]

kuglarz — «wędrowny magik; sprytny oszust. [przypis edytorski]

ku Grodnowi — dziś popr. forma C.: ku Grodnu. [przypis edytorski]

kuguar a. puma — drapieżny ssak z rodziny kotowatych zamieszkujący obie Ameryki; lew górski. [przypis edytorski]

kuguar — puma, drapieżny ssak z rodziny kotowatych zamieszkujący obie Ameryki. [przypis edytorski]

ku gurze (starop. forma) — ku górze. [przypis edytorski]

kujawiak — polski taniec ludowy, popularny w XIX wieku, także muzyka do tego tańca. [przypis edytorski]

Kujawy — obszar przyłączony do Krakowa w 1951 r., dawny przysiółek wsi Pleszów. [przypis edytorski]

kujota a. kujot — dziś popr.: kojot. [przypis edytorski]

kujot — dziś: kojot; wilk preriowy. [przypis edytorski]

kujot — dziś popr. forma: kojot. [przypis edytorski]

Kujuk a. Güyük (1206–1248) — wnuk Czyngis-chana, władca imperium mongolskiego w latach 1246–1248. [przypis edytorski]

kukawka (gw.) — kukułka. [przypis edytorski]

kukiełeczka a. kukiełka — tu: bułka pszenna w kształcie lalki. [przypis edytorski]

kukiełeczka — tu: ciasto w formie ludzkiej figurki. [przypis edytorski]

kukiełka — bułka a. ciasto w kształcie laleczki. [przypis edytorski]

kukiełka — ciasto w kształcie ludzkiej figurki. [przypis edytorski]

kukiełka (daw.) — słodka bułka. [przypis edytorski]

kukiełka — słodka bułka. [przypis edytorski]

kukla (daw.) — bułka; bochen chleba. [przypis edytorski]

kukluksy — od nazwy Ku Klux Klan, rasistowskiej organizacji funkcjonującej w USA, powstałej po zakończeniu wojny secesyjnej. [przypis edytorski]

Ku-Klux-Klan — rasistowska organizacja funkcjonująca w USA, powstała po zakończeniu wojny secesyjnej. [przypis edytorski]

Ku-Klux-Klan — rasistowska organizacja funkcjonująca w USA, powstała po zakończeniu wojny secesyjnej, walcząca o utrzymanie supremacji białych protestantów. [przypis edytorski]

Kuk — mowa prawdopodobnie o firmie Cook Paint and Varnish Company, amerykańskiej wytwórni farb z Kansas City, działającej w latach 1913–1991. [przypis edytorski]

kuksa — wymierza kuksańca, szturcha. [przypis edytorski]

Kukuljević-Sakcinski, Ivan (1816–1889) — chorwacki historyk, pisarz i polityk, jeden z przywódców ruchu iliryjskiego. [przypis edytorski]

Kukulnik — własc. Nestor Wasiliewicz Kukolnik (1812–1868), rosyjski poeta i powieściopisarz. [przypis edytorski]

kukuruza — dziś: kukurydza. [przypis edytorski]

kukuruza (ros.) — kukurydza. [przypis edytorski]

kukurydzowa kasza — dziś: kasza kukurydziana. [przypis edytorski]

kułak — bogaty chłop rosyjski zatrudniający w swoim gospodarstwie pracowników najemnych; w ideologii rewolucyjnej kułacy byli wrogami klasowymi jako wyzyskiwacze; w ZSRR za kułaków, a tym samym za wrogów ludu, uznawano chłopów niechętnych władzy lub stawiających opór przy przejmowaniu ich ziemi przez kołchozy w okresie przymusowej kolektywizacji wsi (1929–1934). [przypis edytorski]

kułak (daw.) — cios, uderzenie zaciśniętą pięścią. [przypis edytorski]

kułak (daw.) — pięść. [przypis edytorski]

kułaki — pięści. [przypis edytorski]

kułak — mocno zaciśnięta dłoń, pięść. [przypis edytorski]

kułak — mocno zaciśnięta dłoń; pięść. [przypis edytorski]

kułakować — bić, okładać pięściami. [przypis edytorski]

kułakować (daw.) — bić, okładać kułakami, tj. pięściami. [przypis edytorski]

kułak — pięść; mocno zaciśnięta dłoń. [przypis edytorski]

kułak — pięść. [przypis edytorski]

kułak — pięść; tu: cios pięścią. [przypis edytorski]

kułak — pięść; tu: cios zadany pięścią. [przypis edytorski]

kułak — tu: pięść. [przypis edytorski]

kułak — tu: pięść, także cios zadany pięścią. [przypis edytorski]

kułak (z ros. кулак: pięść) — bogaty chłop rosyjski zatrudniający w swoim gospodarstwie pracowników najemnych; w ideologii rewolucyjnej kułacy byli wrogami klasowymi jako wyzyskiwacze; w ZSRR za kułaków, a tym samym za wrogów ludu, uznawano chłopów niechętnych władzy lub stawiających opór przy przejmowaniu ich ziemi przez kołchozy w okresie przymusowej kolektywizacji wsi (1929–1934). [przypis edytorski]

kułan, częściej: onager a. osioł azjatycki, Equus hemionus (biol.) — dziki ssak z grupy osłów, opisany i sklasyfikowany w 1775 przez niem. zoologa Petera Pallasa. [przypis edytorski]

Kułunda — wieś w południowej Syberii; ob. ośrodek administracyjny rejonu kułundińskiego, wchodzącego w skład syberyjskiego Kraju Ałtajskiego, w Rosji. [przypis edytorski]

kula bilardu — dziś popr.: kula bilardowa. [przypis edytorski]

kulać się — turlać się. [przypis edytorski]

kula dum-dum (wojsk.) — amunicja wykorzystująca pociski bez płaszcza, które deformują się podczas penetracji celu. [przypis edytorski]