Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 7703 przypisów.

Czubryna — a. Cubryna, szczyt na granicy polsko-słowackiej o wys. 2376 m n.p.m. [przypis edytorski]

czub — włosy na górze głowy; czupryna. [przypis edytorski]

czuć (daw.) — uświadamiać sobie, zdawać sobie sprawę, rozumieć, wiedzieć. [przypis edytorski]

czuć (gw.) — omal; odrobinę, trochę; por.: ciut. [przypis edytorski]

czuć o sobie (starop.) — mieć się na baczności; pamiętać sobie. [przypis edytorski]

czuć się (daw.) — mieć przytomność. [przypis redakcyjny]

czuć się do czegoś — dziś: poczuwać się do czegoś. [przypis edytorski]

czuć się (starop.) — być przytomnym. [przypis redakcyjny]

czuć się — tu: poczuwać do winy. [przypis redakcyjny]

czuć (tu daw.) — czuwać. [przypis edytorski]

czucha a. czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]

czucha — drapie się, wspina. [przypis autorski]

czucha — męska kurtka z wełnianego sukna, noszona przez tatrzańskich górali. [przypis edytorski]

Czuchna a. Czuchońcy — dawna rosyjska nazwa ludności fińskiej, zamieszkującej okolice Sankt Petersburga. [przypis edytorski]

czucie (daw.) — czuwanie, niespanie. [przypis redakcyjny]

czucie — tu: punkt widzenia. [przypis edytorski]

czucie — u Staszica zarówno wrażliwość, jak uczucie. [przypis redakcyjny]

czuciów — odczuć, doświadczeń. [przypis edytorski]

czuczeło (ros. чучело) — kukła, strach na wróble. [przypis edytorski]

Czudec — wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Czudec. [przypis edytorski]

czudo — bohatyr (ros.) — cudowny bohater. [przypis edytorski]

Czudowie — plemiona ugrofińskie. [przypis edytorski]

Czufut-Kale — aluzja do sonetu Mickiewicza Droga nad przepaścią Czufut-Kale. [przypis redakcyjny]

Czufut-Kale — miasteczko na wyniosłej skale; domy, na brzegu stojące, mają podobieństwo do gniazd jaskółczych, ścieżka, wiodąca na górę, jest przykra i nad przepaścią wisząca. W samem mieście ściany domów łączą się prawie ze zrębem skały; spojrzawszy przez okno, wzrok gubi się w głębi niezmiernej. [przypis autorski]

Czufut-kale — opuszczone średniowieczne miasto w południowej części Krymu, w pobliżu Bachczysaraju, z domami wydrążonymi częściowo w skałach, zamieszkałe przez Karaimów (Żydów nie uznających Talmudu), niegdyś ważna i niedostępna twierdza, obecnie w ruinie. [przypis redakcyjny]

czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]

czuha — szuba futrem podszyta. [przypis redakcyjny]

czuhunny (gw.) — żelazny. [przypis edytorski]

czując o bliskim szturmie (starop. forma) — przewidując szturm. [przypis redakcyjny]

czując o pewnym żerze — przeczuwając pewny żer. [przypis edytorski]

czując się na władzy jego ukarania — czując się w mocy, by go ukarać. [przypis edytorski]

czujący (starop.) — czuwający, czujny. [przypis edytorski]

Czując, że takim, jak być życzył, jestem — Przez wszystko, co poprzednio widział w ciągu swojej pielgrzymki pozaświatowej, przygotowany i przybliżony w duchu do Boga, Poeta musiał sam przez siebie, z wewnętrznej konieczności podnieść oczy na Boga. [przypis redakcyjny]

czuja a. czucha (z węg.) — suknia długa futrem podszyta, szuba. [przypis redakcyjny]

czuj duch — daw.: bądź czujny, uważaj; tradycyjne zawołanie harcerskie. [przypis edytorski]

czuję całą różnicę (…), niech mi pan wskaże ich podobieństwo — ulubiona zabawa towarzysko-umysłowa ówczesnych salonów. [przypis tłumacza]

Czuję, karakał, zapach trupi — Powszechny na Wschodzie przesąd, że sępy czują śmierć z daleka i krążą za człowiekiem mającym umrzeć. Jakoż zaledwie skona podróżny, wnet kilka ich zjawia się w okolicy, chociaż pierwej nie były widziane. [przypis autorski]

czuje dla niej wiele sympatii — dziś popr.: czuje do niej wiele sympatii. [przypis edytorski]

czujem — forma skrócona od: czujemy. [przypis edytorski]

czujemy to nasze, a nie inne ciało, wnosimy (…) stąd jasno, że dusza jest zjednoczona z ciałem i że to zjednoczenie stanowi przyczynę owego czucia — Z tego przykładu widać jasno, co wyżej zaznaczyłem, albowiem przez owo zjednoczenie nie rozumiemy nic poza samym czuciem, mianowicie skutku, z którego wnioskowaliśmy o przyczynie, której nie rozumiemy. [przypis autorski]

Czuje o sobie — dba o swoją sprawę. [przypis redakcyjny]

Czujesz, może ty baczył na drogi Żydka (z gw. ukr.) — słuchaj, może widziałeś na drodze Żydka. [przypis edytorski]

Czujesz, skilki choczesz za piweń (z gw. ukr.) — słuchaj, ile chcesz za koguta. [przypis edytorski]

czujeszże — inaczej: czy czujesz. [przypis edytorski]

czujny (gw.) — wyczulony, wrażliwy. [przypis edytorski]

czuj (…) o sobie (starop.) — czuwaj nad sobą, nad swoim bezpieczeństwem. [przypis redakcyjny]

czuju — z ukr. słyszę (tzn. tak mówią) a. czuję (przez końcówkę stylizacja na rusycyzm). [przypis edytorski]

czułą nie była — dziś z M. (i w związku z tym w szyku nieprzestawnym): nie była czuła. [przypis edytorski]

czuła się niedoświadczoną i opuszczoną — dziś popr.: czuła się niedoświadczona i opuszczona. [przypis edytorski]

Czuła struna — jednoaktowy wodewil Clairville'a (własc. Louis-François Nicolaïe) (1811–1879) i Lamberta Thibousta (1827–1867). [przypis edytorski]

czułej Nelli mojej — Nella, skrócenie słowa Annela, imienia żony Forezego. [przypis redakcyjny]

czułek (bot.) — mimoza, rodzaj tropikalnych i subtropikalnych roślin z rodziny bobowatych, w którym najbardziej znana jest mimoza wstydliwa, wyróżniająca się wrażliwością na dotyk. [przypis edytorski]

czułem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: czułym. [przypis edytorski]

Czułem już mgliście (…) złagodziło ból — fragment skreślony. [przypis tłumacza]

czułe oczy (starop.) — [tu:] czujne. [przypis redakcyjny]

czułość (starop.) — [tu:] czujność. [przypis redakcyjny]

czułość — tu: czujność. [przypis redakcyjny]

Czuł się bojownikiem nauki ewangelicznej — od XVI w. do roku 2000 wyznaniem państwowym w Szwecji był luteranizm, który odrzuca kult świętych jako nieewangeliczny. [przypis edytorski]

czuł się starym, porzuconym — daw. konstrukcja z przym w N., dziś w B.: czuł się stary, porzucony. [przypis edytorski]

czuł się z tego zaproszenia niemal szczęśliwym — dziś popr.: czuł się z powodu tego (…) szczęśliwy. [przypis edytorski]

czuły — w terminologii końca w. XVIII: zdolny do wspólnego odczuwania z innymi ludźmi, [cecha] przypisywana niespaczonej naturze ludzkiej [współczujący, empatyczny. Red. WL]. [przypis redakcyjny]

czulent — jednodaniowa potrawa szabasowa składająca się z mięsa wołowego, kartofli, kaszy perłowej, czasem śliwek i innych przypraw, tradycyjnie spożywana przez Żydów aszkenazyjskich na obiad. [przypis tłumacza]

czulent — jednodaniowa potrawa szabasowa składająca się z mięsa wołowego, kaszy perłowej i ziemniaków. Garnek z tą potrawą wstawiano do pieca już w piątek, bo w sobotę nie wolno rozpalać ognia. [przypis tłumacza]

czulentowy — związany z czulentem, tradycyjną potrawą żydowską. [przypis tłumacza]

czule — tu: czujnie. [przypis edytorski]

czule — w innej wersji też: „mile”. [przypis edytorski]

czumak (daw. ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły; włóczęga, koczownik. [przypis edytorski]

czumak (daw., ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis edytorski]

czumak (daw. ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis redakcyjny]

czumak (daw., ukr.) — chłop ukraiński, żyjący z handlu, przewożący swój towar, często na bardzo duże odległości, wozami zaprzężonymi w woły. [przypis redakcyjny]

czumak (ukr.) — chłop zarabiający na życie przewożeniem towarów na długich trasach, często wozem zaprzężonym w woły. [przypis edytorski]

czum — szałas koczowników północno-azjatyckich, sklecony z żerdzi, okrytych korą lub skórami. [przypis redakcyjny]

czupel — cypel, klin. [przypis redakcyjny]

czupurny — zawadiacki, bojowniczy. [przypis edytorski]

czupurny — zawadiacki , bojowniczy. [przypis edytorski]

czupurny — zawadiacki, wojowniczy. [przypis edytorski]

czut'–czut' (ros.) — troszeczkę. [przypis redakcyjny]

czuwać — tu: czatować, czyhać. [przypis redakcyjny]

czuwać — tu: czyhać, czatować. [przypis edytorski]

Czuwające Dziewice — westalki, rzymskie kapłanki strzegące świętego ognia w świątyni bogini Westy, patronki ogniska domowego; ślubowały dziewictwo. [przypis edytorski]

Czuwaj! — zawołanie harcerskie, pozdrowienie używane najczęściej podczas powitania i pożegnania. [przypis edytorski]

Czuwasz (ros. чуваш) — członek narodu pochodzącego z Kaukazu, z rodziny ludów tureckich (turskich). W pocz. XXI w. naród ten liczy ok. 1,8 mln, a Czuwaszja, położona 700 km na wschód od Moskwy, stanowi autonomiczną republikę w obrębie Federacji Rosyjskiej. W Rosji carskiej często zatrudniano przybyszy z dalekich części kraju, słabo mówiących po rosyjsku, w więziennictwie, aby utrudnić więźniom porozumienie się ze strażnikami czy oprawcami i pogłębić ich wyobcowanie; w polskiej kulturze w takiej roli najczęściej przywoływani są Kałmucy. [przypis edytorski]

czużyna (rus.) — obczyzna. [przypis edytorski]

czwał — dawna forma; dziś popr.: cwał. [przypis edytorski]

czwał — dziś popr.: cwał; najszybszy chód konia. [przypis edytorski]