Przypisy

byćże to może — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy być to może. [przypis edytorski]

być za elektem — być żoną biskupa elekta. [przypis edytorski]

być za kimś (daw.) — o kobiecie: być czyjąś żoną. [przypis edytorski]

być za pasem (daw., pot.) — zbliżać się. [przypis edytorski]

być za poczmistrzem (daw.) — być żoną poczmistrza. [przypis edytorski]

być z kimś po słowie (daw.) — być z kimś zaręczonym; być czyimś narzeczonym a. narzeczoną. [przypis edytorski]

Bych był Ezechielem, ogoliwszy głowę i brodę, włosybych na trzy części rozdzielił (…) „Jedni z was poginiecie głodem, drudzy mieczem, a trzeci się po świecie rozproszycie” — Ez 5, 1–2 i 12, z opuszczeniami. [przypis edytorski]

Bych był Izajaszem, chodziłbych boso i na poły nagi — zob. Iz 20, 2. [przypis edytorski]

Bych był Jeremiaszem, wziąłbych pęta na nogi i okowy, i łańcuch na szyję — zob. Jr 27, 2. [przypis edytorski]

Bych był Jonaszem wołałbych (…) „Czterdzieści dni nie wynidą, a Niniwe abo to królestwo wasze upadnie” — Jon 3–4. [przypis edytorski]

bych był nagorszy (daw.) — choćbym był najgorszy. [przypis edytorski]

bych (daw.) — bym, abym. [przypis edytorski]

bych (daw.) — bym, obym, gdybym; choćbym. [przypis edytorski]

bych — daw. forma liczby podwójnej; znaczenie: byśmy pomówili we dwóch (we dwoje). [przypis edytorski]

bych — dziś popr.: bym. [przypis edytorski]

bych go posiadał (daw.) — gdybym go posiadał. [przypis edytorski]

bych (gw.) — aby, żeby. [przypis edytorski]

bych (gw.) — tu: aby, żeby. [przypis edytorski]

bych (gw.) — tu: by, aby. [przypis edytorski]

bych (gw.) — tu: żeby. [przypis edytorski]

bych (gw.) — żeby. [przypis edytorski]

bych jeno (gw.) — aby tylko. [przypis edytorski]

bych jeno (gw.) — żeby tylko. [przypis edytorski]

bych miał (starop.) — gdybym miał. [przypis edytorski]

bychmy (daw.) — byśmy, abyśmy. [przypis edytorski]

bychmy (daw.) — byśmy, gdybyśmy. [przypis edytorski]

bychmy (daw.) — byśmy; obyśmy. [przypis edytorski]

bychom (starop.) — byśmy. [przypis edytorski]

bych się ostało (gw.) — gdyby zostało. [przypis edytorski]

bych (starop.) — bym, abym; bych mogł (…) uciec: żebym mógł uciec. [przypis edytorski]

bych (starop.) — bym, abym; bych się ucieszyła: ucieszyłabym się. [przypis edytorski]

bych (starop.) — bym, abym. [przypis edytorski]

bych (starop.) — bym, gdybym; bych cię nisko miała: miałabym cię nisko; gdybym cię miała nisko. [przypis edytorski]

bych (starop.) — bym; rad bych wiedział: rad bym, chętnie bym wiedział. [przypis edytorski]

bych (starop.) — tu: abym. [przypis edytorski]

by ci Libii państwa nie szkodziły — nawiązanie do pobytu Eneasza u Dydony. [przypis edytorski]

byczy mąż (daw. pot.) — wspaniały facet. [przypis edytorski]

byczy (pot.) — świetny, wspaniały. [przypis edytorski]

by (daw., gw.) — tu: choćby; nawet. [przypis edytorski]

by (daw.) — jakby, niby. [przypis edytorski]

by (daw.) — jak. [przypis edytorski]

by (daw.) — niby, jakby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: choćby, chociażby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: choćby, nawet. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: choćby, niby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: choćby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: gdyby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: jak. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: niby, jakby, jak. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: niby, jakby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu: niby. [przypis edytorski]

by (daw.) — tu w znaczeniu: choćby. [przypis edytorski]

byde (gw.) — będę. [przypis edytorski]

Bydgoszcz — miasto w województwie kujawsko-pomorskim. [przypis edytorski]

bydłaśmy trochę (…) wprowadzili (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: wprowadziliśmy trochę bydła. [przypis edytorski]

bydłobójnia — rzeźnia. [przypis edytorski]

bydłować (gw.) — o krowach: przejawiać popęd płciowy, wykazywać objawy rui. [przypis edytorski]

bydły — dziś popr. forma N. lm.: bydlętami. [przypis edytorski]

bydlęty — dziś popr. forma N. lm: bydlętami. [przypis edytorski]

bydlęty — dziś popr. forma N.lm: bydlętami. [przypis edytorski]

bydlić (daw.) — mieszkać, przebywać. [przypis edytorski]

bydom (gw.) — będą. [przypis edytorski]

bydź — dziś popr.: być; autor stosuje obie formy zamiennie. [przypis edytorski]

bydź (starop. forma) — dziś popr. (po ubezdźwięcznieniu): być. [przypis edytorski]

bydź (starop. forma ort.) — być. [przypis edytorski]

bydź (starop. forma ort.) — dziś: być. [przypis edytorski]

bydzie (gw.) — będzie. [przypis edytorski]

bydziema (gw.) — będziemy. [przypis edytorski]

Bygmester Solness — Budowniczy Solness, sztuka Henryka Ibsena, opublikowana w grudniu 1892 r. w Kopenhadze, wystawiona w 1893 r. w Berlinie. [przypis edytorski]

by God! by God! (ang.) — Na Boga! Na Boga! [przypis edytorski]

(…) by go wyleczyć z przywar dziwnych — po tym zdaniu opuszczone: Ich mußte ihn anbeten, so tief er auch alle meine Empfindungen kränkte. [przypis edytorski]

By go zachować od nieczystości, nie palono umarłych. Dziób ptaków unosił ich do nieba — wyznawcy zoroastryzmu, by uniknąć skażenia ziemi i ognia, pozostawiają zwłoki zmarłych na żer ptakom w specjalnych budowlach, tzw. wieżach milczenia. [przypis edytorski]

By ich męczeństwem (…) bramy — w wersji ze Śpiewów nabożnych polskich: „Cierniem męczeństwa uwieńczyli skronie,/ A nam wolności otworzyli bramy”. [przypis edytorski]

by i (daw.) — choćby i; choćby nawet. [przypis edytorski]

By — jakby, niby. [przypis edytorski]

by — jakby, niby. [przypis edytorski]

by — jak, jakby. [przypis edytorski]

by — jak. [przypis edytorski]

by jeden — choćby jeden. [przypis edytorski]

By Jove (ang.) — na Jowisza. [przypis edytorski]

by — kad tik. [przypis edytorski]

byka — porcja mięsa więziennego, twardego jak drzewo. [przypis edytorski]

by każdy z niewolników taką pracę, do której przywykł, pełnił — mowa o ludziach niedawno wziętych do niewoli. [przypis edytorski]

byk Falarysa — narzędzie kaźni; wykonany w VI w. p.n.e. na rozkaz tyrana sycylijskiego miasta Akragas Falarisa wydrążony byk z brązu, do którego wnętrza wrzucano skazańców, a następnie podpalano ogień pod figurą; jako pierwszy miał zginąć w ten sposób wykonawca byka, Perilaos; pierwotnie byk miał być rodzajem wymyślnego instrumentu. [przypis edytorski]

byki czarne — zwierzęta o czarnej maści Grecy ofiarowywali bóstwom podziemnym, a także Posejdonowi, bogu morskich głębin. [przypis edytorski]

bykowiec (daw.) — bicz wykonany z rzemienia. [przypis edytorski]

bykowiec — skórzany bicz. [przypis edytorski]

byłabym chciała — daw. konstrukcja w czasie zaprzeszłym, wyrażająca pragnienie „chciałabym” odczuwane dawniej. [przypis edytorski]

byłabym się połapała — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: połapałabym się wcześniej, uprzednio, kiedyś itp. [przypis edytorski]

byłaby pośpieszyła — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość; dziś: pospieszyłaby. [przypis edytorski]

byłaby przybrała — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]

byłaby się (…) rozeszła — przykład użycia daw. czasu zaprzeszłego, oznaczającego czynność (zjawisko, zdarzenie itp.) wcześniejszą od opisywanych w czasie przeszłym; znaczenie: rozeszłaby się wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]

byłaby wystąpiła — przykład użycia konstrukcji tzw. czasu zaprzeszłego, w tym przypadku wyrażającego niezrealizowaną możliwość; dziś: wystąpiłaby. [przypis edytorski]

byłaby (…) zaczęła — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość. [przypis edytorski]

byłać — konstrukcja z partykułą wzmacniającą „ci”, skróconą do „-ć”. [przypis edytorski]

Była córką arcykapłana Jochanana — zgodnie z Księgą Judyty, Judyta była córką Merariego (Jdt 8,1). Postać arcykapłana Jochanana nie występuje w Biblii. [przypis edytorski]

Była już na grabinię z dawna przeznaczona — chodzi tu o żartobliwą grę słów: grabibi, czyli hrabina, zbliża się dźwiękowo do określenia grabiny, czyli drewna z grabu. [przypis edytorski]

była kochała — konstrukcja czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: kochała wcześniej (uprzednio). [przypis edytorski]

była lękana — raczej: lękano się jej. [przypis edytorski]

byłali — czasownik z partykułą -li; znaczenie: czy była, czyżby była. [przypis edytorski]