Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7902 przypisów.
niedająca się wymienić — tu: niedająca się nazwać; nie do nazwania. [przypis edytorski]
nie dajeć — nie daje ci. [przypis edytorski]
nie daj słońcu zajść nad twym gniewem — wyrażenie z biblijnego Listu do Efezjan 4, 26. [przypis edytorski]
nie dała ci jakiegoś patyczka — Zapisana wstążka, którą dopiero wówczas można było odczytać, skoro się ją owinęło naokoło patyka identycznej grubości z tym, który był przy pisaniu użyty. [przypis tłumacza]
nie dała im majątku na utrzymanie własnego korpusu — dowódca organizował oddział na własny koszt. [przypis edytorski]
nie dałaż nam — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy nie dała nam. [przypis edytorski]
niedaleko Rodanu — w oryg. Rodonna, więc nie rzeka Rodan, lecz miasto, może dzis[iejsze] Rodez w Owernii. [przypis redakcyjny]
niedalekoś — konstrukcja ze skróconym do końcówki czasownikiem; znaczenie: niedaleko jesteś. [przypis edytorski]
Nie, dalibóg, odstąpić interesów państwa — rozumie się: nie tak powinna wyglądać działalność, żeby… [przypis tłumacza]
Nie damy wam powtórzyć drugiego września… — w pierwszych dniach września 1792 r. wojska republiki ponosiły kolejne klęski, a do Paryża zbliżała się armia pruska. 2 września sankiuloci zaatakowali więzienia i wymordowali 1100–1400 osób, głównie więźniów politycznych, w obawie, że gdy sami opuszczą Paryż, by dołączyć do armii, rojaliści zorganizują kontrrewolucyjne powstanie. [przypis edytorski]
nie darmo Anna Jagiellonka była córką niewiasty słynnej z uczoności — tj. królowej Bony Sforzy (1494–1557). [przypis edytorski]
nie darmo bit (starop.) — [skrócona forma od: bity; tu:] udoskonalony, wyćwiczony korzystnie. [przypis redakcyjny]
Nie darmo Dawid wołał (…) com przestąpił święte przykazanie Twoje — por. 1 Sm 24, 17 (Bóg zesłał zarazę na Izraelitów, bo król Dawid sporządził spis ludności). [przypis edytorski]
Nie darmo ten nazywa się Finot — gra słów; fr. finaud: spryciarz, człowiek przebiegły. [przypis edytorski]
niedarowane — nie do wybaczenia. [przypis edytorski]
Nie darowywam (daw.) — dziś popr.: nie darowuję. [przypis edytorski]
nie daszli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: jeśli nie dasz. [przypis edytorski]
niedawnemi laty — dziś: niedawnymi latami; w niedawnym czasie. [przypis edytorski]
niedawne papieskie zarządzenie — reforma przeprowadzona przez Grzegorza XIII w r. 1582, a stanowiąca dziś używany kalendarz gregoriański. [przypis tłumacza]
niedawne wypadki, które oglądaliśmy na własne oczy — wojnę peloponeską, pomiędzy największymi ówczesnymi potęgami greckimi: Związkiem Morskim pod przewodnictwem Aten a Związkiem Peloponeskim pod przewodnictwem Sparty (Lacedemonu), toczoną o hegemonię nad całą Grecją. [przypis edytorski]
Niedawnoś wolność zabrał (…) wieki — czwarta strofa pochodzi, z pewnymi przekształceniami, z wersji hymnu Antoniego Goreckiego. W całości hymn ten brzmi: „O ty! którego potężna prawica/ W chwili świat zniszczyć, w chwili stworzyć może,/ Co się lud biedny twą łaską zaszczyca,/ Ty ojców naszych nieśmiertelny Boże!/ Niesiemy modły przed twoje ołtarze,/ Zostaw nas, Panie, przy wolności darze./ Niech innym góry swe złoto oddadzą,/ Niechaj ich miecza żelazna potęga,/ Dzierżąc okuty świat pod swoją władzą,/ Od wiecznych lodów do ognia dosięga./ My niesiem prośby przed Twoje ołtarze,/ Zostaw nas, Panie, przy wolności darze./ Chwilęś ją tylko zabrał z naszej ziemi,/ A łez, krwi naszej popłynęły rzeki,/ Jakżeż to musi być okropnie z temi,/ Którym ty wolność odbierzesz na wieki?/ Niesiemy modły przed Twoje ołtarze,/ Zostaw nas wiecznie przy wolności darze./ Jedno twe słowo, wielki gromów Panie,/ Z prochów nas, z prochów wskrzesić było zdolne,/ Jeśli znów karać twa wola nastanie,/ Obróć nas w prochy, ale w prochy wolne./ Niesiemy modły przed Twoje ołtarze,/ Zostaw nas, Panie, przy wolności darze”. W wersji ze Śpiewów nabożnych polskich z 1861 r. strofa ta pojawia się w dalszej części utworu, oczywiście przekształcona. [przypis edytorski]
Niedawno uczynił to prof. Windakiewicz w artykule zamieszczonym w „Przeglądzie Warszawskim”, rocznik I, nr. 2. Nowa książka Nolhac'a: Ronsard et l'humanisme (Paris 1921) dużo przyniosła nowych materjałów. [przypis autorski]
Niedawno ukończyłem opowieść o Mośkach, Joskach i Srulach — Mośki, Joski i Srule to tytuł powieści Korczaka o przygodach żydowskich chłopców na koloniach w Michałówce. [przypis edytorski]
niedawno zeszły — niedawno zmarły; od zejść: umrzeć. [przypis edytorski]
nie dbać na co (starop. konstrukcja) — dziś: nie dbać o co. [przypis edytorski]
niedbać na co (starop.) — nie dbać o co. [przypis edytorski]
niedbając (starop. forma ort.) — nie dbając. [przypis edytorski]
niedbała (starop. forma ort.) — dziś popr.: [gładkości, o którą] nie dbała. [przypis edytorski]
niedbały (starop. forma ort.) — dziś: nie dbały; nie dbać na co: nie dbać o co, nie przejmować się czym. [przypis edytorski]
nie dbały (starop. forma ort.) — dziś popr.: niedbały. [przypis edytorski]
Nie dbam (…) biegają — tańczące skały to aluzja do działalności Amfiona, władcy Teb i muzyka, który potrafił swą grą poruszać kamienie, zaś wzmianka o biegających lasach stanowi nawiązanie do umiejętności Orfeusza (zob. też: Ks. 1, Pieśń XXI). [przypis redakcyjny]
Nie dbam o zdanie sędziów ludzkich — 1 Kor 4, 3. [przypis edytorski]
niedbam (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dbam. [przypis edytorski]
niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
niedba (starop. forma ort.) — dziś popr.: nie dba. [przypis edytorski]
niedecyzja — trudność w podejmowaniu decyzji. [przypis edytorski]
niedekretowani — nieosądzeni. [przypis redakcyjny]
nieder mit den Slaven (niem.) — precz (dosł. „w dół”) ze Słowianami. [przypis edytorski]
Niedługą jest chwila, gdy powstanie mściciel — Orestes, syn Agamemnona. [przypis redakcyjny]
niedługa ulica — rue Royale. [przypis redakcyjny]
nie długoby się ta złość pokarała (starop. forma) — niedługo pokarałaby się ta złość; dziś raczej: niedługo byłaby ta złość pokarana, wkrótce byłaby (…) pokarana. [przypis edytorski]
niedługo później do Koryntu — wojna beocko-koryncka przeciw Sparcie w r. 395–394. [przypis tłumacza]
nie długo (starop. forma) — niedługo. [przypis edytorski]
nie długo (starop. forma ort.) — dziś popr.: niedługo; wkrótce. [przypis edytorski]
nie długo (starop. forma ort.) — niedługo. [przypis edytorski]
niedługo (…) umarł — Jan II Kazimierz Waza zmarł 16 grudnia 1672 r. w Nevers. [przypis redakcyjny]
nie dla mnie te wpadki, wypadki — naśladowanie Plautowskiej gry słów: ego istam insulturam et desulturam nil moror. [przypis tłumacza]
Nie dla nas winnic (…) wódki dzban. — fragment wiersza Jarosława Iwaszkiewicza z tomu Księga dnia i księga nocy (1929). [przypis edytorski]
nie dla niego — Podobnie jak Wojewoda nie może znieść blasku czystego poranka, tak Lara Byrona cofa się przed widokiem cichej, pogodnej nocy: „It was a moment only for the good… Such scene his soul no more could contemplate, a night of beauty mock'd such breast as his” (I. 10). [przypis redakcyjny]
Nie dla pomocy, darmo jej życzycie — Duch tu pokutujący członków swojej rodziny widzi tak zepsutych, że na ich przyczynne modlitwy w skróceniu czasu swojej pokuty nic nie liczy. [przypis redakcyjny]
Nie dlatego, żeby był — dziś popr.: nie dlatego, że jest. [przypis edytorski]
Niedobór — góry Miodoborskie na Podolu. [przypis redakcyjny]
niedobrze patrzy — tu: źle wygląda. [przypis edytorski]
nie dobrze (starop. forma ort.) — niedobrze; nie w pełni. [przypis edytorski]
niedobytą z gruntu fortecę wywróci — Franciszek I zdobył fortecę mediolańską, która uchodziła za niezdobytą. [przypis redakcyjny]
niedobyty — dziś: niezdobyty. [przypis edytorski]
niedobyty (starop.) — nie do zdobycia. [przypis redakcyjny]
nie dochodził, jak tak zwany przez filozofów „kosmos” powstał — takie pytanie postawili sobie najstarsi filozofowie: Tales, Anaksymander, Anaksymenes (Jończycy z Miletu), i ono stało się zasadniczym zagadnieniem filozoficznym. Wszechświat oznaczono wyrazem fysis (przyroda), a od Pitagorasa z Samos (VI w. przed Chr.) wyrazem kosmos (ład), gdyż we wszechświecie panuje ład, którego prawa można wykryć. [przypis tłumacza]
niedocieczony (daw.) — nieodgadniony, tajemniczy; por. dociekać: badać, domyślać się. [przypis edytorski]
nie dociekły — nie domyśliły się, nie przewidziały. [przypis edytorski]
nie doczcie sobie (starop.) — nie doczyta, nie znajdzie. [przypis redakcyjny]
niedogarek — dziś: niedopałek. [przypis edytorski]
niedogarek — niedopałek. [przypis edytorski]
niedogoda — niedogodność, niewygoda. [przypis redakcyjny]
niedogorzały — niedopalony; por. gorzeć: płonąć. [przypis edytorski]
niedojda — tu: niedorozwinięta. [przypis edytorski]
Nie dojrzy oko twoje (…) Charona cichą łódź — B. Ostrowska, Pisma poetyckie, Warszawa 1932, II, s. 55. [przypis autorski]
nie dokonał — άλλ' η Θεῷ μόνω [= prócz Boga samego], stąd u tłumaczów: nisi Deo soli, ausser der Gottheit allein (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
niedołężnik — dziś: niedołężny (człowiek); niedołęga. [przypis edytorski]
niedołężny — mający obniżoną sprawność fizyczną, nieudolny [przypis edytorski]
nie doma — tu: nie w spokoju, niekontent. [przypis redakcyjny]
nie do mnie należał — cytat z noweli Norwida Garstka piasku. [przypis autorski]
nie do niego się ściąga — nie do tego się sprowadza. [przypis edytorski]
…Nie do państw i społeczeństw, lecz do każdej z osobna jednostki zwraca się prawosławie… — N. Arsienjew, Żiwyje kamni w „Jewrazijskij Wremiennik” nr 3, Berlin 1923. [przypis autorski]
niedoperz — dziś popr.: nietoperz. [przypis edytorski]
niedoperz (gwar.) — nietoperz. [przypis edytorski]
niedoperzy — forma charakterystyczna dla tłumacza (A. Mickiewicza); dziś popr.: nietoperzy. [przypis edytorski]
Nie dopiero — nie od dziś. [przypis redakcyjny]
nie-do-pomyślenia — ponieważ znaczenia pojęć w ogóle, a w szczególności pojęć pierwotnych, których definicji podać nie możemy, opierają się na wyobrażeniach (adekwatnych lub nieadekwatnych, jak np. w stosunku do pojęć sprzecznych lub wysoce abstrakcyjnych, np. żelazne drzewo, Czas Abstrakcyjny), używamy wyrażeń „nie-do-pomyślenia” i „nie-do-wyobrażenia” jako ekwiwalentnych. [przypis autorski]
Nie dopuściłaś (…) matce sie frasować — nie pozwoliłaś, by matka się frasowała, martwiła. [przypis redakcyjny]
niedopyrz (gwar.) — nietoperz. [przypis redakcyjny]
niedordzały (starop.) — niedojrzały. [przypis redakcyjny]
niedorostek – nastoletni chłopiec. [przypis edytorski]
nie do rzeczy — bez sensu. [przypis edytorski]
nie do rzeczy — od rzeczy; niedorzecznie, bez sensu. [przypis edytorski]
Nie doścignę jej dzisiaj — Prawie całą tę scenę Molier powtórzy w Chorym z urojenia. [przypis tłumacza]
niedośpiały (daw.) — niedojrzały. [przypis edytorski]
niedosiągnieni — dziś: niedosięgli. [przypis edytorski]
niedoskonalszych — dziś popr.: mniej doskonałą. [przypis edytorski]
niedospały (starop. forma) — w znaczeniu biernym: [niedospane, nieprzespane w całości; red. WL], por. obeszły, odkryły, ukazały, opiły, nachyły. [przypis redakcyjny]
nie dostać (daw.) — nie wystarczać, brakować. [przypis edytorski]
nie dostaje — brakuje mu czegoś. [przypis edytorski]
nie dostaje (daw.) — brakuje. [przypis edytorski]
nie dostaje (tu daw.) — brakuje. [przypis edytorski]
niedostały (starop.) — niedojrzały. [przypis edytorski]
nie dostali kroku — nie byli w stanie przeciwstawić się w walce. [przypis edytorski]
nie dostaniemże — konstrukcja z partykułą -że w funkcji wzmacniającej i tworzącej pytanie (retoryczne); inaczej: czy nie dostaniemy. [przypis edytorski]
nie dostarczała (…) głosujących na Pole Marsowe — mówię na Polu Marsowym, ponieważ tam zbierały się komicja centuriami: w obu innych formacjach naród gromadził się na Forum lub gdzie indziej, i wówczas capite censi mieli tyleż wpływu i władzy, co pierwsi obywatele. [przypis autorski]
niedostateczny (daw.) — taki, któremu brakuje. [przypis edytorski]
nie dostawać — brakować. [przypis edytorski]
