Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 445 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116320 przypisów.
jużem ruszył, jużem stoczył — dziś: już ruszyłem, już stoczyłem. [przypis edytorski]
jużem ściągnął — końcówka z ruchomą końcówką czasownika, znaczenie: już ściągnąłem. [przypis edytorski]
jużem się dziwił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już się dziwiłem. [przypis edytorski]
jużem się nie zdał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: już się nie zdałem, nie przydałem. [przypis edytorski]
jużem się obaczył — już sobie przypomniałem. [przypis edytorski]
jużem się uwolnił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już się uwolniłem. [przypis edytorski]
jużem ucichła — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: już ucichłam. [przypis edytorski]
Jużem (…) urosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już urosiłem (tj. już zrosiłem, już pokropiłem). [przypis edytorski]
jużem zapomniał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: już zapomniałem. [przypis edytorski]
jużeście teraz rycerze miłości (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: teraz już jesteście rycerzami miłości. [przypis edytorski]
jużeśmy przysięgli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już przysięgliśmy. [przypis edytorski]
jużeśmy się przyzwyczaili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: już się przyzwyczailiśmy. [przypis edytorski]
jużeśmy się z nim (…) zżyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: już się z nim zżyliśmy. [przypis edytorski]
jużeśta wydowali — czy już wydawaliście. [przypis edytorski]
jużeś zauroczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już zauroczyłeś. [przypis edytorski]
już go (…) bespiecznem czyni, tem co idą za niem (starop. konstrukcja zdaniowa) — tzn. już go (mur, na którym właśnie stanął) czyni bezpiecznym dla tych, którzy idą za nim (dla kolejnych szturmujących). [przypis edytorski]
już go martwego być rozumieli — konstrukcja składniowa przypominająca łac. accusativus cum infinitivo. [przypis edytorski]
Już ja cię wkieruję — tu w znaczeniu: Już ja tobą pokieruję, pokażę ci, co i jak. [przypis edytorski]
już miał szmyrgnąć w ulicę — dziś raczej: już miał uciec na ulicę. [przypis edytorski]
już nie było jak trzydzieści pięć franków — dziś popr.: nie było już więcej niż trzydzieści pięć franków. [przypis edytorski]
już pochlebstwem (…) już groźbą — albo… albo… [przypis edytorski]
Już pochwalmy króla tego — początkowy wers kolędy z poł. XVI w. [przypis edytorski]
już przed smętkiem wyschły kości moje, a popiołem jest potrzęsion chleb mój (…) — por. Ps 102, 6–10. [przypis edytorski]
już przyleciały żurawi roje — wg mit. gr. Pigmeje toczyli wojny z żurawiami. [przypis edytorski]
już przy piersi tchnąłeś okrucieństwem — w późn. wyd. popr. tłumaczenie: „już z jej piersi ssałeś okrucieństwo”. [przypis edytorski]
Już samo pochodzenie naszego Piotra zmieniało się — [tj. domniemania o tymże pochodzeniu; por.] Wielka encyklopedya illustrowana pod hasłem Kochanowski Piotr. [przypis edytorski]
już się ułatwił — sens: zdążył. [przypis edytorski]
już (starop.) — tu: jeszcze; już cię to omyli: jeszcze cię to wprowadzi w błąd. [przypis edytorski]
Już szorstka skóra na udach siadła… — rzymscy czytelnicy odbierali obraz przemiany w ptaka jako groteskowy. [przypis edytorski]
Już tam ojciec do swej Basi — w wersji pierwotnej strofę tę poprzedzała następująca: „Niemiec, Moskal nie osiędzie [nie zatrzyma a. nie utrzyma się],/ Gdy jąwszy pałasza, / Hasłem wszystkich zgoda będzie/ I ojczyzna nasza”. Dziś to ostatnie zdanie byłoby niepoprawne gramatycznie, ponieważ imiesłów przysłówkowy („jąwszy”) powinien odnosić się do tego samego podmiotu („zgoda”), do którego odnosi się w najbliższym zdaniu czasownik („będzie”); w czasach, w których powstał tekst pieśni reguły te nie były ani tak rygorystycznie określone, ani przestrzegane. [przypis edytorski]
Już w gruzach leżą Maurów posady (…) — fragment z Konrada Wallenroda Mickiewicza. [przypis edytorski]
Już wszytko dobrze, co Pan Bóg uczyni, choć nas tak srogo pokarze i pogubi; jednak proszę, aby był pokój za dni moich, abych ja na to nie patrzył — parafraza Iz 39, 8 na podst. Wulgaty, z wtrąceniem. [przypis edytorski]
jużże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: już więc, już zatem. [przypis edytorski]
juzbyk (gw.) — już bym. [przypis edytorski]
juzem myśloł (gw.) — już myślałem. [przypis edytorski]
Juz mię się wsyćko tera nie dazy (gw.) — już mi się wszystko teraz nie darzy; darzyć się: szczęścić się, układać się po czyjejś myśli. [przypis edytorski]
jw. — jaśnie wielmożna. [przypis edytorski]
JWP — Jaśnie Wielmożny Pan. [przypis edytorski]
JW. — skrót od: jaśnie wielmożny. [przypis edytorski]
j'y suis, dans un moment (fr.) — już idę, za moment. [przypis edytorski]
j'y suis dans un moment (fr.) — przyjdę za chwilę. [przypis edytorski]
[przypis edytorski]
κατὰ δύναμιν (gr.) — stosownie do zdolności, potencjału, możliwości. [przypis edytorski]
κατ ' αναλογίαν (gr.) — przez analogię. [przypis edytorski]
κατά τι, relative — względnie, w odniesieniu do czegoś. [przypis edytorski]
κατ' εξοχήν (gr.) — w całym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]
κατ' εξοχην (gr.) — w większości, głównie; w pełnym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]
κατ' εξοχήν (gr.) — wybitnie, w całym tego słowa znaczeniu. [przypis edytorski]
κέρδος ἔγωγε λέγω (gr.) — (sądzę, że) dla mnie jest zyskiem; por. Platon, Apologia Sokratesa, 40e. [przypis edytorski]
κῶμος, „rozpustna biesiada” — komos (κῶμος) to w starożytnej Grecji wesoła procesja ze śpiewem, częsty element świąt na cześć Dionizosa, czyli pochód, a nie biesiada (uczta). [przypis edytorski]
kądziel (daw.) — linia żeńska rodziny. [przypis edytorski]
kądzielnik a. prządki — wiejskie spotkanie w jednym domu, podczas którego kobiety przędły, wyszywały, robiły na drutach itp.; młode dziewczyny zwykle zbierały się osobno, przychodzili tam także młodzi kawalerowie, korzystając z okazji do rozmów, żartów i zalotów. [przypis edytorski]
kądziel — pęk lnu, konopi albo wełny przygotowanej do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — pęk lnu, konopi albo wełny przygotowanej do przędzenia, umocowany na przęślicy lub kołowrotku; dawniej symbol płci żeńskiej. [przypis edytorski]
kądziel — pęk lnu, konopi albo wełny przygotowanej do przędzenia, umocowany na przęślicy lub kołowrotku. [przypis edytorski]
kądziel — pęk lnu, konopi lub wełny przygotowany do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien do przędzenia; najczęściej włókna lnu, konopii lub wełny, które następnie przędzie się, skręcając z nich nić. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien do przędzenia nici.. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien do przędzenia nici. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien lnu, konopi albo wełny przygotowany do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien przygotowanych do przędzenia, daw. symbol płci żeńskiej. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókien z lnu, konopi lub wełny przygotowany do przędzenia nici. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókna do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — pęk włókna, przygotowany do przędzenia. [przypis edytorski]
kądziel — tu: pęk włókna, umocowany na kołowrotku. [przypis edytorski]
kądziołka — zdr. od kądziel: pęk włókien przygotowanych do przędzenia. [przypis edytorski]
kąkol — chwast zbożowy o purpurowych kwiatach i trujących nasionach. [przypis edytorski]
kąkole — chwast zbożowy o purpurowych kwiatach i trujących nasionach. [przypis edytorski]
kąkol polny — jednoroczny chwast (z rodziny goździkowatych) o czerwonych kwiatach i trujących nasionach, rosnący głównie w zbożach. [przypis edytorski]
Kálmán, Imre (1882–1953) — węgierski kompozytor operetkowy, przedstawiciel II operetki wiedeńskiej. [przypis edytorski]
ką mačija — ką padeda, gelbsti. [przypis edytorski]
Kâma — Kāmadeva, bóstwo hinduskie będące uosobieniem pożądania, szczególnie miłosnego; pojmowane, podobnie jak Eros w mit. gr., jako pierwotna, boska i stwórcza siła kosmosu. [przypis edytorski]
kąpają się — dziś popr. forma: kąpią się. [przypis edytorski]
kąpiele Drużbak — znajdują się tutaj znane źródła cieplicowe (wapienne, szczawy alkaliczne i alkaliczno-żelaziste). [przypis edytorski]
kąpielówka — dziś: kąpielówki, strój do pływania. [przypis edytorski]
Kąpielowy Przewodnik — książka Christophera Ansteya (1724–1802). [przypis edytorski]
kąpiołka (zdr.) — kąpiel. [przypis edytorski]
kąpiołka — zdrob. od kąpiel. [przypis edytorski]
ka a. kaj (gw.) — gdzie. [przypis edytorski]
kaama — właśc. bawolec krowi, duży przeżuwacz z Afryki Śr. i Płd. o rogach w kształcie liry. [przypis edytorski]
Kaas, Ludwig (1881–1952) — ksiądz katolicki, przewodniczący partii Centrum, przeciwnik nazizmu. Od 1933 r. na emigracji w Rzymie, współpracował przy powstaniu encykliki papieża Piusa XI Mit brennender Sorge odnoszącej się krytycznie do sytuacji Kościoła w III Rzeszy. [przypis edytorski]
kabab (hebr.) — kebab, bliskowschodnia potrawa z pieczonego na rożnie mięsa, szaszłyk; w kuchni tureckiej: potrawa ze skrawków mięsa odkrawanych z baraniny na rożnie, podawanych z surówką. [przypis edytorski]
kabak (ros. кабак) — karczma, spelunka. [przypis edytorski]
Kabała — mistyczna doktryna judaistyczna, na której oparty był m. in. ruch chasydzki. [przypis edytorski]
kabała — mistyczna nauka w judaizmie, powstała w średniowieczu; kabaliści stosowali w swych dociekaniach kombinacje liczb i liter, którym przypisywali głębsze znaczenie. Do Kabały rozumianej jako zbiór tekstów napisanych w duchu mistycyzmu zaliczają się: Zohar (Blask), Tefer jeciva (Księga Stworzenia) oraz Echachaim (Drzewo Życia). [przypis edytorski]
kabała — mistyczna nauka w judaizmie, powstała w średniowieczu; kabaliści stosowali w swych dociekaniach kombinacje liczb i liter, którym przypisywali głębsze znaczenie. [przypis edytorski]
Kabała — mistyczne księgi żydowskie, Zohar — Blask i Tefer jeciva — Księga Stworzenia, oraz Echachaim — Drzewo Życia. [przypis edytorski]
Kabała — mistyczne księgi żydowskie: Zohar (tj. Blask) i Tefer jeciva (tj. Księga Stworzenia), oraz Echachaim (tj. Drzewo Życia). [przypis edytorski]
kabała — mistyka, ezoteryka. [przypis edytorski]
kabała — tu ogólnie: wróżba. [przypis edytorski]
kabała — tu: problemy. [przypis edytorski]
kabała — tu: wróżba. [przypis edytorski]
kabała — tu: wróżba z kart. [przypis edytorski]
kabała — tu: wróżby z kart. [przypis edytorski]
kabała — tu: wróżenie z kart, z ręki, itp. [przypis edytorski]
kabała — wróżba z kart. [przypis edytorski]
kabalarka — kobieta umiejąca stawiać kabałę. [przypis edytorski]
kabalarka — tu: wróżka. [przypis edytorski]