Przypisy

Michał Gedroyć (ok. 1420–1485) — sługa Boży Kościoła katolickiego, bakałarz sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej. [przypis edytorski]

Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680) — książę, krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią [przypis edytorski]

Michał Kazimierz Radziwiłł herbu Trąby (1635–1680) — książę, krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią. [przypis edytorski]

michałki — ciekawostki. [przypis edytorski]

Michał Kleofas — W tym rozdziale autor nieświadomie połączył w jedną postać dwie różne osoby: Michała Kazimierza Ogińskiego (1730–1800), hetmana wielkiego litewskiego, pisarza, kompozytora, mecenasa sztuk, uczestnika konfederacji barskiej, budowniczego Kanału Ogińskiego (1765–1784), łączącego Niemen z Dnieprem, oraz jego syna, Michała Kleofasa Ogińskiego (1765–1833), kompozytora i działacza emigracyjnego, który kiedyś uchodził za twórcę melodii Mazurka Dąbrowskiego, a dziś jest najbardziej znany jako autor poloneza a-moll Pożegnanie Ojczyzny. [przypis edytorski]

Michał Korybut Wiśniowiecki (1638–1673) — król polski, syn wojewody ruskiego Jeremiego Michała Wiśniowieckiego; był władcą nieudolnym, za jego panowania zrywano większość sejmów, dominowały wewnętrzne walki stronnictw; niemożność zwołania odpowiedniej armii podczas najazdu tureckiego zmusiła go do zawarcia pokoju w Buczaczu (1672), na warunkach którego oddał wschodnie ziemie Imperium Osmańskiemu i zobowiązał się do płacenia corocznej daniny, co stawiało Rzeczpospolitą w roli lennika tureckiego. [przypis edytorski]

Michał Łomonosow (1711–1765) — rosyjski uczony i poeta. [przypis edytorski]

Michał Lermontow (1814–1841) — romantyczny poeta i prozaik rosyjski. [przypis edytorski]

Michał Murawiew (1794–1866) — rosyjski generał-gubernator wileński, krwawo stłumił powstanie styczniowe na ziemiach północno-wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, zyskując sobie przezwisko „Wieszatiela”. [przypis edytorski]

Michałówka — nazwa jednego z ośrodków, w których na przełomie XIX i XX w. Towarzystwo Kolonii Letnich organizowało wypoczynek dla najuboższych dzieci z Warszawy. W Michałówce spędzali wakacje chłopcy z rodzin żydowskich. [przypis edytorski]

Michałówka — ośrodek wczasowy Towarzystwa Kolonii Letnich wybudowany w 1902 r. niedaleko Małkini w powiecie ostrowskim (przy linii kolejowej Tłuszcz–Ostrołęka, ok. 3 godzin jazdy pociągiem od Warszawy) nad rzeką Brok (lokalna nazwa Broczysko). Składał się z czterech budynków: dwóch parterowych sypialni połączonych werandą, budynku gospodarczego i osobnej toalety. [przypis edytorski]

Michałowce — miejscowość w rejonie Koszyc, obecnie na Słowacji. [przypis edytorski]

Michałowski, Aleksander (1851–1938) — prowadził w konserwatorium muzycznym klasę wyższą fortepianu. [przypis edytorski]

Michałowski, Piotr (1800–1855) — malarz, organizator życia społecznego i gospodarczego, uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]

Michał Pawłowicz Romanow (1798–1849) — wielki książę Rosji, syn cara Pawła I. [przypis edytorski]

Michał Twerski, Michał Aleksandrowicz (1333–1399) — książę twerski od 1368, wielki książę twerski od 1382; brat Julianny, drugiej żony Olgierda Giedyminowicza; wuj Jagiełły. [przypis edytorski]

Michel Angelo — niem. Michel-Angelo Buonarotti, opublikowany w Hermen: Dichtungen (1854). [przypis edytorski]

Michelet, Jules (1798–1874) — francuski filozof i historyk, profesor m.in. Sorbony i Collège de France. Głosił poglądy liberalne i antyklerykalne; sympatyzował z Polską, opublikował m.in. tekst Kościuszko, legenda demokratyczna (1851). [przypis edytorski]

Michelet, Jules (1798–1874) — francuski filozof i historyk, radykalny demokrata. [przypis edytorski]

Michelet, Jules (1798–1874) — francuski historyk, ceniony przede wszystkim za dzieła Historia Francji (1833–1867) oraz Historia rewolucji francuskiej (1847–1853). [przypis edytorski]

Michelet, Jules (1798–1874) — fr. filozof, historyk i pisarz okresu romantyzmu, profesor m.in. Sorbony i Collège de France; głosił poglądy liberalne i antyklerykalne, twórca „białej legendy” rewolucji francuskiej, popularyzował ideę Europy jako wspólnoty narodów, które zamiast zwalczać się wzajemnie, powinny się sprzymierzać w celu maksymalizacji wzajemnych korzyści; jako historyk w swojej pracy dążył do pełnego i wszechstronnego przedstawienia opisywanych wydarzeń; autor m.in. kilku książek o Polsce, w których występował jako jej obrońca, m.in. Kościuszko, legenda demokratyczna. [przypis edytorski]

Michelet, Jules (1798–1874) — historyk i pisarz francuski okresu romantyzmu, radykalny demokrata; autor 17-tomowej Historii Francji (1833–1867), 7-tomowej Historii rewolucji francuskiej (1847–1853) oraz m.in. pracy Les Femmes de la Révolution („Kobiety rewolucji”, 1854). [przypis edytorski]

Michelet, Jules (1798–1874) — historyk, pisarz i filozof francuski. [przypis edytorski]

Michelet, Jules — francuski filozof i historyk, profesor m.in. Sorbony i Collège de France. Głosił poglądy liberalne i antyklerykalne; sympatyzował z Polską, opublikował m.in. tekst Kościuszko, legenda demokratyczna (1851). [przypis edytorski]

Michelet, Juliusz (1798–1874) — francuski filozof, historyk i pisarz okresu romantyzmu. Twórca „białej legendy” rewolucji francuskiej. Jako historyk w swojej pracy dążył do pełnego i wszechstronnego przedstawienia opisywanych wydarzeń. Autor m.in. kilku książek o Polsce, w których występował jako jej obrońca, m.in. Kościuszko legenda demokratyczna. Popularyzował ideę Europy jako wspólnoty narodów, które zamiast tłamsić się wzajemnie, powinny się sprzymierzać w celu maksymalizacji wzajemnych korzyści. [przypis edytorski]

Michelet, Karl Ludwig (1801–1893) — niemiecki filozof, przedstawiciel prawicy heglowskiej, jeden ze współwydawców dzieł zebranych Hegla. [przypis edytorski]

Michel Eyquem de Montaigne (1533–1592) — francuski pisarz i filozof renesansu, radca parlamentu w Bordeaux; wyznawał racjonalizm i tolerancję religijną, walczył z zakłamaniem. [przypis edytorski]

Micheli Ducret — popr.: du Crest, Jacques-Barthélemy Micheli (1690-1766), genewski inżynier wojskowy, fizyk i kartograf. [przypis edytorski]

Michelson, Albert (1852–1931) — amerykański fizyk pochodzenia polsko-żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1907) za konstrukcję interferometru. W 1887 razem z Edwardem Morleyem przeprowadził jeden najważniejszych doświadczeń w historii fizyki eksperymentów. Jego celem było wykazanie ruchu Ziemi względem hipotetycznego eteru poprzez porównanie prędkości światła w różnych kierunkach względem kierunku ruchu Ziemi. Wyniki eksperymentu wykazały, że prędkość światła w układzie źródła nie zależy od ruchu Ziemi. Podważyło to teorię zakładającą istnienie wypełniającego próżnię eteru, będącego nośnikiem światła. Stała prędkość światła stała się fundamentalną doświadczalną podstawą szczególnej teorii względności Einsteina. [przypis edytorski]

Michot, właśc. Antoine Michaut (1765–1826) — francuski aktor komiczny. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — młodopolski nowelista, poeta i dramaturg, którego zbliżyły z Przybyszewskim studia filozoficzne w Niemczech. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — młodopolski pisarz i poeta. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — pisarz i poeta polski okresu Młodej Polski; jeden z czołowych pisarzy polskiego ekspresjonizmu, prekursor surrealizmu; przyjaciel i autorytet Witkacego. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — pisarz i poeta polski okresu Młodej Polski. Jeden z czołowych pisarzy polskiego ekspresjonizmu, prekursor surrealizmu. Przyjaciel i autorytet Witkacego. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — poeta, dramaturg i prozaik, jeden z czołowych polskich ekspresjonistów. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — poeta, dramaturg i prozaik okresu modernizmu, prekursor polskiego ekspresjonizmu i surrealizmu; autor m.in. tomiku poezji W mroku gwiazd (1902), mistycznej powieści Nietota (1910) dramatu wyrastającego z kontekstu rewolucji 1905 roku Kniaź Patiomkin (1906) czy tragedii z historii Bizancjum X w. W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu. Przyjaciel i autorytet Witkacego. [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — poeta, dramaturg, prozaik okresu modernizmu, prekursor polskiego ekspresjonizmu i surrealizmu; autor m.in. tomiku poezji W mroku gwiazd (1902) oraz mistycznej powieści Nietota (1910). [przypis edytorski]

Miciński, Tadeusz (1873–1918) — poeta, dramaturg, prozaik okresu modernizmu, prekursor polskiego ekspresjonizmu i surrealizmu. Dzieła: Nietota, Kniaź Patiomkin, W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam (1798–1855) — poeta romantyczny, działacz polityczny, publicysta, tłumacz, filozof i nauczyciel akademicki. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam (1798–1855) — polski poeta, działacz polityczny, publicysta, tłumacz, filozof, działacz religijny i mistyk. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam (1798–1855) — polski poeta, publicysta, tłumacz, filozof i nauczyciel akademicki. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam (1798–1855) — wybitny poeta pol. romantyzmu, działacz i publicysta polit.; autor wierszy, ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei szlacheckiej Pan Tadeusz; był porównywany do Byrona i Goethego. Przeniesienie jego zwłok z cmentarza Montmerency w Paryżu na Wawel nastąpiło 4 lipca 1890 r. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam (1798–1855) — wybitny poeta pol. romantyzmu, działacz i publicysta polit.; autor wierszy, ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei szlacheckiej Pan Tadeusz; był porównywany do Byrona i Goethego. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam Bernard (1798–1855) — polski poeta romantyczny, działacz polityczny, publicysta, tłumacz, filozof, działacz religijny, mistyk, organizator i dowódca wojskowy, nauczyciel akademicki. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Adam Bernard, herbu Poraj (1798–1855) — uznany za największego poetę polskiego, profesor, publicysta, działacz patriotyczny, twórca legionu w 1848, wieszcz narodu, wyraziciel idei mesjanistycznej; autor sonetów, Dziadów, Ksiąg narodu i pielgrzymsta polskiego, Pana Tadeusza. [przypis edytorski]

Mickiewicz przybył 8-go do Bex. Dzień i noc nie odstępuje Stefana!… — A.E. Odyniec, List do Adama Mickiewicza, 23 czerwca 1836. [przypis edytorski]

Mickiewicz, Władysław (1838–1926) — syn Adama Mickiewicza i Celiny Szymanowskiej, działacz polonijny na emigracji. [przypis edytorski]

micwa (hebr. dosł.: przykazanie, obowiązek) — przykazanie halachiczne zawierające zakazy i nakazy; religijne prawo żydowskie wyróżnia 613 micwy do których każdy dorosły Żyd ma się stosować. [przypis edytorski]

miczman a. midszypmen, ang. midshipman — najniższy stopień oficerski w marynarce brytyjskiej, amerykańskiej i in. [przypis edytorski]

miczman — najniższy stopień oficerski w marynarce wojennej Rosji carskiej. [przypis edytorski]

miczman — najwyższy stopień podoficerski w ros. marynarce wojennej. [przypis edytorski]

miczman (ros., z ang. midshipman) — midszypmen, najniższy stopień oficerski w niektórych marynarkach wojennych, odpowiednik podchorążego. [przypis edytorski]

miczmeński — związany z (należący do itd.) miczmanem, tj. starszym kadetem marynarki ang. i amer. [przypis edytorski]

Miczurin, Iwan (1855–1935) — rosyjski, a później radziecki, hodowca i sadownik. [przypis edytorski]

Midas (mit. gr.) — król Frygii; schwytanego satyra Sylena, towarzysza boga wina Dionizosa, otoczył opieką i oddał bogu, w zamian otrzymał za dar zamieniania w złoto wszystkiego, czego dotknął. Było tam przy drodze źródło (…) przy którym Midas (…) złowił satyra: wg Herodota miało to miejsce w ogrodach Midasa w Macedonii, zanim król wywiódł swój lud do Frygii (zob. Dzieje VIII 138). [przypis edytorski]

Midas (mit. gr.) — król Frygii; wszystko, czego się dotknął, zamieniało się w złoto. [przypis edytorski]

Midas (mit. gr.) — król Frygii, wszystko, czego się dotknął, zamieniało się w złoto. [przypis edytorski]

Midas (mit. gr.) — król Frygii; wszystko, czego się dotknął, zamieniało się w złoto. [przypis edytorski]

Midianici a. Madianici — lud biblijny prowadzący półkoczownicze życie utrzymujący się głównie z handlu. [przypis edytorski]

Midianici, a. Madianici — starożytny lud opisany w Biblii, prowadzący życie koczownicze. [przypis edytorski]

midinetka (z fr., daw.) — młoda dziewczyna pracująca w paryskim domu mody lub w dużym sklepie. [przypis edytorski]

midinetka (z fr.) — młoda sprzedawczyni w domu mody. [przypis edytorski]

midinetka (z fr.) — młoda sprzedawczyni w domu mody; także: dziewczyna frywolna, skora do przygód towarzyskich. [przypis edytorski]

midrasz — komentarz do Biblii, często w formie przypowieści lub sentencji; z hebr. midrasz: badać, dociekać, głosić. [przypis edytorski]

Midy pokłady — pokłady złota; od imienia mitycznego króla Frygii, Midasa, pod którego dotykiem wszystko zamieniało się w złoto. [przypis edytorski]

mi — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]

mięci za sobą muszle, perły i korale — nawiązanie do sonetu Ajudah Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]

mięczak — bezkręgowiec, żyjący na lądzie lub w wodzie, posiadający worek trzewiowy okryty płaszczem, najczęściej także wapienną okrywę w postaci muszli a. łusek. [przypis edytorski]

mięczów (starop. forma) — mieczów. [przypis edytorski]

mię (daw.) — dziś popr. forma B.: mnie. [przypis edytorski]

mię (daw.) — dziś popr. forma: mnie. [przypis edytorski]

mię (daw.) — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma (analogiczna do: cię, się) zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś: mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma D. i B. zaimka w pozycji nieakcentowanej, analogiczna np. do cię; dziś: mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma D. i B. zaimka w pozycji nieakcentowanej w zdaniu, analogiczna np. do cię. [przypis edytorski]

mię (daw. forma) — dziś: mnie. [przypis edytorski]

mię (daw. forma) — mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma nieakcentowana w zdaniu zaimka osobowego 1 os.lp (analogiczna do 2 os.lp: cię); dziś tylko: mnie. [przypis edytorski]

mię (daw.) — forma skrócona zaimka używana daw. w pozycji nieakcentowanej w zdaniu (podobnie jak „się”, „cię”); dziś używana jest tylko długa forma: mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma w pozycji nieakcentowanej (stosowana analogicznie do np. cię); dziś: mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma zaimka, co do zasady występująca w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; w pozycji akcentowanej zastępowana formą mnie, analogicznie do form cię/ciebie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma zaimka osobowego w pozycji nieakcentowanej w zdaniu; dziś jednolita forma: mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. forma zaimka w pozycjach nieakcentowanych w zdaniu (por. cię). [przypis edytorski]

mię (daw.) — krótka forma zaimka mnie stosowana daw. w pozycjach nieakcentowanych w zdaniu (por. ciebie, cię). [przypis edytorski]

mię (daw.) — mnie. [przypis edytorski]

mię — daw. nieakcentowana forma D.lp zaimka ja; dziś: mnie. [przypis edytorski]

mię (daw.) — nieużywana już forma skrócona zaimka występująca daw. w pozycji nieakcentowanej; dziś tylko: mnie (podobne pary tworzą: cię, ciebie; się, siebie). [przypis edytorski]

międlenie — proces obróbki słomy z lnu lub konopi, który ma na celu uzyskanie włókna, z którego potem wyrabia się przędzę. [przypis edytorski]

międlica — przyrząd do międlenia lnu lub konopi. [przypis edytorski]

mię doszedł — dziś: do mnie doszedł; przyszedł do mnie. [przypis edytorski]

mię — dziś: mnie. [przypis edytorski]

mię — dziś popr. forma: mnie. [przypis edytorski]

mię — dziś popr.: mnie. [przypis edytorski]

mię — dziś popr. mnie. [przypis edytorski]

między Achiwy — między Grekami. [przypis edytorski]

międzyakt (daw.) — przerwa między aktami sztuki. [przypis edytorski]

między bliźnie (gw.) — między bliźnich. [przypis edytorski]

między bogi — daw. forma N.lm; dziś popr.: między bogami. [przypis edytorski]

między Bożym Narodzeniem a Trzema Królami — między 25 grudnia a 6 stycznia. [przypis edytorski]

między (…) ciały — dzis popr. forma: między ciałami. [przypis edytorski]