Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161220 przypisów.
czterdziestówka — nazwa monety 20–kopiejkowej (dawniej 40 groszy). [przypis redakcyjny]
„czterdziestu lekarzy”, autorów znanego adresu — Patrz Dokumenty. [przypis autorski]
Czterdziestu Mężów — organ doradczy przy zarządzie miasta w daw. Lwowie, składający się z przedstawicieli kupców i rzemieślników. [przypis edytorski]
czterdziestu mil na godzinę — mila ang. to prawie 2 km. [przypis redakcyjny]
czterdziestu młodzianków w piecu ognistym — w biblijnej Księdze Daniela do ognistego pieca z rozkazu króla Nabuchodonozora zostaje wrzuconych trzech pobożnych młodzieńców, którzy nie chcieli złożyć hołdu posągowi władcy. W Kościołach chrześcijańskich czczonych jest czterdziestu męczenników z Sebasty, żołnierzy rzymskiego legionu, których za odmowę złożenia ofiary pogańskim bogom wystawiono nago na mróz, a później spalono ich zamarznięte ciała. [przypis edytorski]
czterdziestu Nieśmiertelnych — fr. les quarante immortels; członkowie Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
czterech najwyższych kapłanów ubrali faraona — dziś popr.: czterech najwyższych kapłanów ubrało faraona. [przypis edytorski]
Czterech (…) nie chciało jadać z kuchni królewskiej z powodu nieczystości mięs (…) jednak coraz bardziej chudł — fragment mylnie zrozumiany przez tłumacza; za nowym tłumaczeniem (Anny Wasilewskiej, 2016): „nie chcieli jadać w kuchnikrólewskiej, ponieważ podawano tam gotowane mięso, od którego tyli. Sabdiel zjadł również ich porcję i też nie schudł”. [przypis edytorski]
czterechset — dziś popr.: czterystu. [przypis edytorski]
czterech — wiersz odnosi się do Konrada Bielskiego, Józefa Czechowicza, Wacława Gralewskiego i Stanisława Grędzińskiego. Czwórka ta tworzyła grupę Reflektor skupioną wokół czasopisma literacko-artystycznego o tym samym tytule. Pismo ukazywało się w latch 1923–1925. [przypis redakcyjny]
Czterej Pancerni i pies — polski serial wojenny zrealizowany w latach 1966–1970 na podstawie książki Janusza Przymanowskiego. Prezentował wyidealizowany obraz działań żołnierzy Armii Polskiej w ZSRR na froncie wschodnim, omijając lub maskując tematy niewygodne politycznie w okresie PRL (m.in. deportacje Polaków w latach 1939–1941, powstanie warszawskie). [przypis edytorski]
Czterem tancerkom przecudnej urody — Czterem cnotom świeckim, jakimi są: umiarkowanie, odwaga, sprawiedliwość i roztropność. [przypis redakcyjny]
czterma — dziś: czterema. [przypis edytorski]
czterma — dziś: czterema; tu forma skrócona zapewne dla zachowania rytmu wiersza. [przypis edytorski]
cztermi — dziś popr.: czterema. [przypis edytorski]
Czternaście osób, siedzących naokoło stołu (…) pisał Clavijo — Viera y Clavijo, Diccionario de Historia Natural de las Islas Canarias, Gran Canaria 1860. [przypis autorski]
czternastego dnia kalend październikowych — powinno być: „14 dnia przed Kalendami października”; Kalendami nazywali Rzymianie pierwszy dzień każdego miesiąca; w drugiej połowie miesiąca odliczano dni do Kalend następnego miesiąca. [przypis edytorski]
czterokrotnie dochodził do połowy drogi żywota — cyniczna parodia pierwszego wiersza Boskiej Komedii — „W połowie drogi ludzkiego żywota” (Nel mezzo del cammin di nostra vita). [przypis tłumacza]
czterołokciowy — mierzący cztery łokcie długości, tj. ok. 1,20 m. [przypis edytorski]
Czterolatki?! […] Chyba Czaroludki! — zacny Hobden może niechcący, może naumyślnie przekręca właściwą nazwę. W oryginale „Czaroludki” zwą się Fairies (czyt. fejryz), a w wersji Hobdena — Pharisees (czyt. fejryzyz), co oznacza… faryzeuszów. [przypis tłumacza]
Cztery kobiety — tytuł zbioru w pierwszym wydaniu z 1928 r. brzmiał: Cztery kobiety: Beatrice, Garcinda, Filomena, Lotka. Utwór jest zestawieniem czterech nowel o zbliżonej tematyce, wydanych w latach 1867–1871. [przypis edytorski]
Cztery lata temu szukano na cmentarzu komunalnym, gdzie był pochowany jednooki bez nogi żebrak, żeby Camoensa pochować. [przypis autorski]
cztery lat — dziś popr.: cztery lata. [przypis edytorski]
Cztery nadobne panie (…) Andronika (…) Dycylla (…) Fronezya (…) Sofrozyna — wymienione tu cztery „panie” przedstawiają niewątpliwie cztery cnoty kardynalne, jak to już ich imiona wskazują: Andronika — męstwo, Dycylla — sprawiedliwość, Fronezya — roztropność, Sofrozyna — umiarkowanie. [przypis redakcyjny]
Cztery niewiasty całe w czerwień strojne — Cztery cnoty kardynalne: roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie i odwaga. Ubrane są w szarłat królewski dlatego, że rządem świata kierować powinny. Roztropność kieruje krokami trzech cnót ostatnich, bo porównywa przeszłość z teraźniejszością i dlatego przewiduje przyszłość. [przypis redakcyjny]
cztery od sta (daw.) — cztery procent. [przypis edytorski]
cztery osoby rozmaicie ubrane — Cztery stany: kler, szlachta, stan urzędniczy i chłopski. [przypis tłumacza]
cztery osoby — są to zamordowani w końcu lipca 1789 Foulon i zięć jego Berthier, urzędnicy służby zaopatrzenia; zamordowany 3 sierpnia Chatel, zastępca mera (burmistrza) Saint-Denis pod Paryżem; czwarty zapewne Flesselles, burmistrz Paryża, zamordowany 14 lipca. [przypis redakcyjny]
Cztery pochodnie (…) ta, co przyszła pierwej — Tą pierwszą pochodnią, co najpierw przyszła, jest św. Piotr, następne trzy pochodnie są to św. Jakub, św. Jan i Adam. [przypis redakcyjny]
Czterysta lat temu faraon Amenhotep IV obalił władzę kapłanów, ustanowiwszy wiarę w jednego tylko bożka — Amenhotep IV Echnaton (1352–1336 p.n.e.), faraon XVIII dynastii, wprowadził kult jedynego boga: Atona, bóstwa słońca. Zmienił swoje dotychczasowe powiązane z Amonem imię na imię odwołujące się do Atona, tak samo swoje tytuły królewskie. Przeniósł stolicę państwa z Teb, siedziby Amona, do nowo wybudowanego miasta Achetaton („Horyzont Atona”). Zarzucił finansowanie świątyń tradycyjnych bogów. Zaprzestał wspominania w tekstach państwowych i religijnych imion innych bogów i nakazał ich wymazywanie z istniejących inskrypcji, szczególnie imienia Amona. Niedługo po śmierci Echnatona reforma upadła. Przywrócono tradycyjne kulty, świątynie Atona zniszczono, a wszelkie ślady po Echnatonie starano się wymazać. Akcja powieści rozgrywa się ok. 1085 p.n.e., więc oszacowanie czasu podane przez autora jest błędne. [przypis edytorski]
czterysta stajań — wedle Starożytności XVIII, III, 2 tylko 200 stajań. [przypis tłumacza]
cztery stopy — ok. 120 cm. [przypis edytorski]
Cztery tysiące pałek przeszedłem — buntownikom w carskim wojsku wymierzano karę chłosty grubymi, długimi kijami; skazaniec był prowadzony pomiędzy dwoma szeregami żołnierzy i bity z obu stron. [przypis edytorski]
cztery tysiące (wychowanic) i święta Urszula z nimi — św. Urszula z Kolonii (IV a. V w.), legendarna rzymsko-brytyjska księżniczka, która wyruszywszy w podróż ze swoim orszakiem jedenastu tysięcy służek-dziewic, razem z nimi została zamordowana przez oblegających Kolonię Hunów. [przypis edytorski]
cztery warcaby — dziś popr.: cztery komplety warcabów. [przypis edytorski]
Cztery wielkie rzeki, czerpiące źródła w jednym paśmie gór — opis autora bazuje na XVIII-wiecznych źródłach, zawierających niepełne i błędne dane geograficzne. [przypis edytorski]
cztery wiersze w sposobie zagadki do niej zastosowane — wszystkie te zagadki są historyczne, przypisują je Kajet. Węgierskiemu. [przypis autorski]
Cztery zaś są postacie tragedii, tyleż bowiem i części jej wymieniono — Że tutaj nie ma mowy o częściach tragedii, które Arystoteles wymienił przy definicji w rozdz. VI, rzeczą jest jasną. Nigdzie jednak poprzednio innych części bezpośrednio wymienionych nie znajdujemy i tylko z zestawienia poprzednich wypowiedzeń autora z uwagami podanymi tutaj, a odnoszącymi się do zawiązania i rozwiązania, wywnioskować możemy, że przez cztery te części mamy rozumieć w tym miejscu: 1. przełom i rozpoznanie, 2. przejście proste, 3. pathos, 4. charaktery. [przypis tłumacza]
cztery z pięciu jego dowcipów — jako pięć dowcipów (daw.: talentów umysłu, bystrości) wymieniano w czasach Szekspira zwykle: pamięć, fantazję, rozsądek, wyobraźnię i zwykły dowcip. [przypis edytorski]
czterzej (daw.) — dziś: czterej. [przypis edytorski]
Czto diełat' (ros.) — pol.: Co robić, tytuł książki N. Czernyszewskiego. [przypis edytorski]
Czto, nie poniemajesz, czta tiebie skazano? (ros.) — co, nie rozumiesz, co ci powiedziano? [przypis edytorski]
Czto ty, stupaj, czto tiebia (ros.) — Co ty, idź, co ci jest. [przypis edytorski]
Czto wam nada (ros.) — czego wam trzeba. [przypis edytorski]
cztoż prikażetie (ros.) — cóż pan powie. [przypis edytorski]
cztyrzy (starop.) — cztery. [przypis edytorski]
czubacze (biol.) — rodzina ptaków z rzędu grzebiących, zamieszkujących Amerykę Południową i Środkową. Tu: jeden z gatunków czubaczy, Crax alector, duży ptak żyjący w poszyciu lasów i w zaroślach nadrzecznych w płn. części Ameryki Płd. [przypis edytorski]
czuba (daw.) — dziewka, właściwie suka. [przypis redakcyjny]
czubaryk — prosty żołnierz piechoty; przen. niedorajda, prostak. [przypis edytorski]
czubatka — kura wyróżniająca się ozdobnym czubem z piór. [przypis edytorski]
czubatka — nieduży ptak z rodziny sikor, z charakterystycznym czarno-białym, sterczącym czubkiem na głowie. [przypis edytorski]
czubatki — potocznie o kurach. [przypis edytorski]
Czub drzewa (…) wzwyż rozszerzając obwód swej korony — Drzewo to koronę swoich liści rozszerzając stopniowo coraz wyżej aż do samego wierzchołka, symbolem jest hierarchii kościelnej i zarazem symbolem tej idei, że im wyżej kto po szczeblach hierarchicznych szczebluje, tym większą powinien posiadać wiadomość złego i dobrego. [przypis redakcyjny]
Czubryna — a. Cubryna, szczyt na granicy polsko-słowackiej o wys. 2376 m n.p.m. [przypis edytorski]
czub — włosy na górze głowy; czupryna. [przypis edytorski]
czuć — czuwać. [przypis redakcyjny]
czuć (daw.) — tu: czuwać. [przypis edytorski]
czuć (daw.) — uświadamiać sobie, zdawać sobie sprawę, rozumieć, wiedzieć. [przypis edytorski]
czuć (gw.) — omal; odrobinę, trochę; por.: ciut. [przypis edytorski]
czuć o sobie (starop.) — mieć się na baczności; pamiętać sobie. [przypis edytorski]
czuć się (daw.) — mieć przytomność. [przypis redakcyjny]
czuć się do czegoś — dziś: poczuwać się do czegoś. [przypis edytorski]
czuć się (starop.) — być przytomnym. [przypis redakcyjny]
czuć się — tu: poczuwać do winy. [przypis redakcyjny]
czuć — tu: czuwać. [przypis edytorski]
czuć — tu: czuwać. [przypis redakcyjny]
czucha a. czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]
czucha — drapie się, wspina. [przypis autorski]
czucha — męska kurtka z wełnianego sukna, noszona przez tatrzańskich górali. [przypis edytorski]
Czuchna a. Czuchońcy — dawna rosyjska nazwa ludności fińskiej, zamieszkującej okolice Sankt Petersburga. [przypis edytorski]
czucie (daw.) — czuwanie, niespanie. [przypis redakcyjny]
czucie — tu: punkt widzenia. [przypis edytorski]
czucie — u Staszica zarówno wrażliwość, jak uczucie. [przypis redakcyjny]
czuciów — odczuć, doświadczeń. [przypis edytorski]
czuczeło (ros. чучело) — kukła, strach na wróble. [przypis edytorski]
Czudec — wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie strzyżowskim, w gminie Czudec. [przypis edytorski]
czudo — bohatyr (ros.) — cudowny bohater. [przypis edytorski]
Czudowie — plemiona ugrofińskie. [przypis edytorski]
Czufut-Kale — aluzja do sonetu Mickiewicza Droga nad przepaścią Czufut-Kale. [przypis redakcyjny]
Czufut-Kale — miasteczko na wyniosłej skale; domy, na brzegu stojące, mają podobieństwo do gniazd jaskółczych, ścieżka, wiodąca na górę, jest przykra i nad przepaścią wisząca. W samem mieście ściany domów łączą się prawie ze zrębem skały; spojrzawszy przez okno, wzrok gubi się w głębi niezmiernej. [przypis autorski]
Czufut-kale — opuszczone średniowieczne miasto w południowej części Krymu, w pobliżu Bachczysaraju, z domami wydrążonymi częściowo w skałach, zamieszkałe przez Karaimów (Żydów nie uznających Talmudu), niegdyś ważna i niedostępna twierdza, obecnie w ruinie. [przypis redakcyjny]
czuha (daw.) — szuba, długa suknia podszyta futrem. [przypis edytorski]
czuha — szuba futrem podszyta. [przypis redakcyjny]
czuhunny (gw.) — żelazny. [przypis edytorski]
czując o bliskim szturmie (starop. forma) — przewidując szturm. [przypis redakcyjny]
czując o pewnym żerze — przeczuwając pewny żer. [przypis edytorski]
czując się na władzy jego ukarania — czując się w mocy, by go ukarać. [przypis edytorski]
czujący (starop.) — czuwający, czujny. [przypis edytorski]
Czując, że takim, jak być życzył, jestem — Przez wszystko, co poprzednio widział w ciągu swojej pielgrzymki pozaświatowej, przygotowany i przybliżony w duchu do Boga, Poeta musiał sam przez siebie, z wewnętrznej konieczności podnieść oczy na Boga. [przypis redakcyjny]
czuja a. czucha (z węg.) — suknia długa futrem podszyta, szuba. [przypis redakcyjny]
czuj duch — daw.: bądź czujny, uważaj; tradycyjne zawołanie harcerskie. [przypis edytorski]
czuję całą różnicę (…), niech mi pan wskaże ich podobieństwo — ulubiona zabawa towarzysko-umysłowa ówczesnych salonów. [przypis tłumacza]
Czuję, karakał, zapach trupi — Powszechny na Wschodzie przesąd, że sępy czują śmierć z daleka i krążą za człowiekiem mającym umrzeć. Jakoż zaledwie skona podróżny, wnet kilka ich zjawia się w okolicy, chociaż pierwej nie były widziane. [przypis autorski]
czuje dla niej wiele sympatii — dziś popr.: czuje do niej wiele sympatii. [przypis edytorski]
czujem — forma skrócona od: czujemy. [przypis edytorski]
czujemy to nasze, a nie inne ciało, wnosimy (…) stąd jasno, że dusza jest zjednoczona z ciałem i że to zjednoczenie stanowi przyczynę owego czucia — Z tego przykładu widać jasno, co wyżej zaznaczyłem, albowiem przez owo zjednoczenie nie rozumiemy nic poza samym czuciem, mianowicie skutku, z którego wnioskowaliśmy o przyczynie, której nie rozumiemy. [przypis autorski]
Czuje o sobie — dba o swoją sprawę. [przypis redakcyjny]
Czujesz, może ty baczył na drogi Żydka (z gw. ukr.) — słuchaj, może widziałeś na drodze Żydka. [przypis edytorski]
Czujesz, skilki choczesz za piweń (z gw. ukr.) — słuchaj, ile chcesz za koguta. [przypis edytorski]
czujeszże — inaczej: czy czujesz. [przypis edytorski]