Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 14544 przypisów.
saintsimonizm — doktryna filozoficzno-społeczna głosząca potrzebę stworzenia nowego porządku publicznego: podział dóbr według zdolności i talentów, solidaryzm społeczny, potępienie własności prywatnej. [przypis edytorski]
Saint-Simon, Louis de Rouvroy, duc de (1675–1755) — francuski żołnierz, dyplomata i pisarz. [przypis edytorski]
Saint-Simon — tytuł książęcy Louisa de Rouvroy (1675–1755), żołnierza, dyplomaty i pisarza francuskiego. [przypis edytorski]
Saint-Simon, właśc. Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon (1675–1755) — francuski żołnierz, dyplomata i pamiętnikarz; jego obszerne Pamiętniki są klasyką literatury francuskiej, przedstawiają najpełniejszy, żywy opis dworu za panowania Ludwika XIV oraz okresu regencji 1715–1723. [przypis edytorski]
Saint-Simon — Z tej samej starej rodziny co książę de Saint-Simon (1675–1755), autor słynnych pamiętników. [przypis tłumacza]
sai, sai (port.) — wyjdź, wyjdź. [przypis edytorski]
Sais — ognisko wiedzy kapłańskiej w starożytnym Egipcie. Była tam sławna świątynia bogini Neith [opiekunki zmarłych; red. WL]; napis u wejścia głosił o niej: „Jam jest wszystko, co było, jest i będzie; żaden śmiertelny nie uchylił mojej zasłony”. [przypis redakcyjny]
Saisonstaat (niem.) — państwo sezonowe. [przypis edytorski]
Sais — starożytna miejscowość w Dolnym Egipcie. Stąd według pewnych podań mieli wywodzić się Grecy [por. Platon, Timajos]. [przypis redakcyjny]
sais tu (fr.) — wiesz? [przypis edytorski]
sais — tu: z fr. Sais courant, jeden z dwójki piechurów z laskami biegnących przed powozem konnym jakiejś ważnej osoby w Egipcie w XIX w. [przypis edytorski]
sajan (łac. sagum) — suknia żołnierska. [przypis edytorski]
sajany (starop.) — suknie żołnierskie. [przypis redakcyjny]
sajan (z wł. saione, od łac. sagum) — renesansowy obcisły kaftan męski przypominający krojem rzym. strój wojskowy: sięgający do pół uda, zakończony krótką spódniczką z klinów; noszony do XVII w. przez dworzan i rycerstwo. [przypis edytorski]
sajdaczna bogini (mit. gr.) — Artemida, dziewicza bogini łuczniczka, opiekunka zwierzyny łownej. Bliźniacza siostra Appollina. Jej strzałom przypisywano nagłą śmierć kobiet. [przypis edytorski]
sajdaczny — posiadający sajdak, tj. kołczan. [przypis edytorski]
sajdaczny (starop.) — z sajdakiem, kołczanem. [przypis redakcyjny]
Sajdaczny — właśc. Petro Konaszewicz–Sahajdaczny (1570–1622), hetman Kozaków regestrowych, uczestnik bitwy pod Chocimiem, zmarły wskutek odniesionych tam ran. [przypis edytorski]
sajdak a. sahajdak — skórzany pokrowiec, w którym wożono łuk i strzały. [przypis edytorski]
sajdak a. sahajdak — wyposażenie łucznika składające się z futerału na łuk oraz futerału na strzały (kołczanu). [przypis edytorski]
sajdak — kołczan. [przypis edytorski]
sajdak — kołczan. [przypis edytorski]
sajdak — pokrowiec na łuk i strzały. [przypis edytorski]
sajdak — sahajdak, futerał z łukiem i kołczan ze strzałami. [przypis edytorski]
sajdak — tu: kołczan ze strzałami. [przypis edytorski]
sajdak — wyposażenie łucznika składające się z futerału na łuk oraz futerału na strzały (kołczanu). [przypis edytorski]
sajdak (z tur.) — puzdro na łuk, cięciwę i strzały. [przypis redakcyjny]
sajeta — cienkie, delikatne, kosztowne płótno. [przypis edytorski]
sajeta — cienki, kosztowny materiał sprowadzany z zagranicy. [przypis edytorski]
sajeta (daw.) — cienka, delikatna tkanina; kosztowne sukno. [przypis edytorski]
sajeta (daw.) — cienka, kosztowna tkanina wełniana. [przypis edytorski]
sajeta (daw.) — cienkie, kosztowne sukno. [przypis redakcyjny]
sajeta (daw.) — cienkie sukno. [przypis edytorski]
sajeta — kosztowne cienkie sukno. [przypis redakcyjny]
sajki — bułki pszenne z gęsto zamieszanego ciasta. [przypis tłumacza]
Sajta (gw.) — polano, drewno. [przypis edytorski]
sak (daw.) — worek, torba podróżna. [przypis edytorski]
sak (daw.) — worek, tu: mieszek, woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
sak (daw.) — worek, tu: woreczek na przybory do szycia. [przypis edytorski]
Sakia-Muni (ok. 563–483 p.n.e.) — Budda Siakjamuni, właśc. Siddhartha Gautama z rodu Śakjów, indyjski książę, filozof i reformator religijny, twórca buddyzmu. [przypis edytorski]
saki — dawna gra towarzyska. [przypis redakcyjny]
sakiew — dziś popr. D. lm od wyrazu sakwa: sakw. [przypis edytorski]
sakiewka (daw.) — woreczek na pieniądze. [przypis edytorski]
Sakija Muni a. Siakjamuni (ok. 563–483 p.n.e.) — Budda; mędrzec, którego nauki stały się podstawą buddyzmu; jego pierwotne imię brzmiało Siddhartha, pochodził z rodu Śakjów, nosił też przydomek Gautama. [przypis edytorski]
Sakja Muni — przydomek Siddharthy Gautamy, czyli Buddy. [przypis edytorski]
Sakja Muni — przydomek Siddharthy Gautamy (ok. 563–483 p.n.e.), czyli Buddy (tzn. oświeconego), księcia z rodu Śakjów, mędrca, założyciela buddyzmu. [przypis edytorski]
Sakkara — starożytna nekropola w Egipcie, w pobliżu Memfis, ok. 30 km na płd. od współczesnego Kairu; miejsce pochówku królów najstarszych dynastii, z licznymi grobowcami i piramidami, m.in. schodkową piramidą Dżesera. [przypis edytorski]
Sakkya-Muni — Buddha. [przypis redakcyjny]
sak macicy — środkowa część niewodu. [przypis autorski]
sak — osaczenie, pułapka (dosł.: worek). [przypis redakcyjny]
sakpalto (daw.) — lekki płaszcz męski, noszony głównie wiosną lub latem. [przypis edytorski]
sakramenta (daw. forma) — dziś: sakramenty. [przypis edytorski]
sakramenta — dziś popr. forma M.lm: sakramenty. [przypis edytorski]
sakramentalny — uświęcony zwyczajem, tradycją. [przypis edytorski]
sakramentki — zakonnice zakonu nieustającego uwielbienia Najświętszego Sakramentu; Maryja Kazimiera sprowadziła je z Francji do Polski w roku 1687. [przypis redakcyjny]
sakrament — tu: małżeństwo. [przypis edytorski]
sakryficjum (łac. sacrificium) — poświęcenie, ofiara. [przypis edytorski]
sakryfikować (daw., z łac.) — złożyć ofiarę, poświęcić. [przypis edytorski]
sakryfikować się (z łac.) — poświęcać się. [przypis edytorski]
Sakrypant — król cyrkaski, bohater saraceński. [przypis redakcyjny]
sak — sieć na ryby, tu: pułapka. [przypis edytorski]
sak — sieć na ryby w kształcie rozpiętego na kabłąkach worka. [przypis edytorski]
Saksonia — kraj związkowy w płd.-wsch. Niemczech. [przypis edytorski]
Saksy — Ogród Saski. [przypis edytorski]
saksy (pot.) — zagraniczna praca okresowa. [przypis edytorski]
sak — tu: torba, worek, siatka. [przypis edytorski]
sakum-pakum (rzad., z niem.) — spakować się w pośpiechu i wyruszyć. [przypis edytorski]
Sakuntala również została pustelnicą — być może autor miał na myśli Kesini, żonę Wiśwamitry, a nie jego córkę Sakuntalę. [przypis edytorski]
sakwa — torba, worek. [przypis edytorski]
sakwa — tu: duża sakiewka (woreczek na pieniądze). [przypis edytorski]
sakwojaż — torba podróżna, walizka. [przypis edytorski]
sakwojaż — walizka (podróżna). [przypis edytorski]
sakwojaż (z fr.) — torba podróżna. [przypis edytorski]
sak — worek, torba. [przypis edytorski]
sak — worek; tu: potrzask, pułapka. [przypis edytorski]
sak — worek, tu: trzos. [przypis edytorski]
Sakya Muni — nazwisko historyczne Buddy. [przypis edytorski]
Sakyamuni — twórca buddyzmu (V w. przed Chr.); nadano mu tytuł Budda, tj. oświecony, rozjaśniony. [przypis tłumacza]
Sałas (gw.) — szałas; prosty budynek drewniany, lokowany przeważnie na halach, służący za mieszkanie basy i juhasom podczas letnich wypasów owiec. [przypis edytorski]
sałasz — dziś popr.: szałas; daw. chatka pasterska. [przypis edytorski]
Sałdynów, popr.: Soldenhoff, Antoni Aleksander — generał-major wojsk koronnych; dyrektor generalny, potem dzierżawca huty w Miedzianej Górze (1782–1797); służył kolejnym ambasadorom i posłom rosyjskim, pobierając od nich żołd; członek konfederacji targowickiej, podczas insurekcji warszawskiej aresztowany, po kilku miesiącach uwolniony; po upadku powstania zasiadał w przybocznej kancelarii komendanta Warszawy, Friedricha von Buxhoevedena. [przypis edytorski]
sałhan (z ukr.) — naczynie na sadło. [przypis edytorski]
sałhan — zwój, w jaki formuje się sadło. [przypis edytorski]
Sałynka — ukr. zdr. od imienia Salomea. [przypis edytorski]
salaam — arabskie powitanie, dosł.: pokój. [przypis edytorski]
salaam (ar.) — ceremonialne powitanie. [przypis edytorski]
salaam (z arab. salām: pokój) — tu: ukłon, uniżone powitanie. [przypis edytorski]
sala audiencjonalna — sala do przyjmowania umówionych gości w siedzibie dostojnika (tu: w zamku królewskim). [przypis edytorski]
Sala Dwóch Sióstr — jedna z czterech komnat Alhambry przylegających do Dziedzińca Lwów, nosząca nazwę od dwóch dużych jednakowych płyt marmurowych w podłodze. [przypis edytorski]
Saladyn (1138–1193) — sułtan Egiptu i Syrii, wielki wódz muzułmański, który odebrał krzyżowcom niemal wszystkie zdobycze, łącznie z Jerozolimą; prowadził walki z wojskami III krucjaty; cieszył się dobrą sławą w Europie, szanowany przez krzyżowców jako godny i szlachetny przeciwnik. [przypis edytorski]
Saladyn (1138–1193) — wódz i polityk muzułmański. [przypis edytorski]
Saladyn (1138–1193) — założyciel sunnickiej dynastii Ajjubidów, rządzącej w latach 1174–1342 ziemiami na płd. wybrzeżach Morza Śródziemnego i terenami wokół Morza Czerwonego. Cieszył się dobrą sławą w Europie, szanowany przez krzyżowców jako godny przeciwnik w walkach o Jerozolimę. [przypis edytorski]
Saladyn, Jusuf (1138–1193) — muzułmański wódz i polityk, sułtan Egiptu i Syrii, założyciel dynastii Ajjubidów; w 1187 zadał klęskę wojskom Królestwa Jerozolimskiego, po czym opanował niemal wszystkie ziemie krzyżowców, włącznie z Jerozolimą, co spowodowało zwołanie III krucjaty (1189–1192), która w walkach z Saladynem zdobyła pas nadmorski, ale nie zdołała zająć Jerozolimy. [przypis edytorski]
Saladyn — właśc. Dżalal ad-Din (1380–1412), lennik księcia Witolda, brał udział w bitwie pod Grunwaldem. Pod koniec życia na krótko został chanem Złotej Ordy. [przypis edytorski]
Salahedyn a. Saladyn (ok. 1138–1193) — sułtan Egiptu i Syrii, prowadził walki z krzyżowcami, opisane przez Tassa w Jerozolimie wyzwolonej; Salahedyni — jego potomkowie lub naśladowcy. [przypis edytorski]
Salam alejkum! (ar.) — pokój z Wami! (pozdrowienie arabskie). [przypis edytorski]
salamaleki — powitania, od muzułmańskiego zwrotu powitalnego „Salam alejkum” (ar.): pokój z wami. [przypis edytorski]
salamaleki — pozdrowienia; zniekszt. salam alejkum (ar.): pokój z wami. [przypis edytorski]
Salamaleki — zniekszt. Salam alejkum, powitanie i pozdrowienie arabskie (dosł.: pokój z tobą), używane także przez muzułmanów różnych narodowości. [przypis edytorski]
salamandra — dawniej wierzono, że salamandry potrafią przeżyć w ogniu, a nawet, że się w ogniu rodzą. Dziś płazy te objęte są w Polsce ochroną. [przypis edytorski]
