Przypisy

partida (hiszp.) — oddział. [przypis edytorski]

Partido Obrero de Unificatione Marxista — popr.: Partido Obrero de Unificación Marxista, Partia Robotnicza Zjednoczenia Marksistowskiego, hiszpańska komunistyczna partia polityczna utworzona w czasie Drugiej Republiki Hiszpańskiej, najbardziej aktywna w czasie wojny domowej; powstała z połączenia trockistowskiej Komunistycznej Lewicy Hiszpanii oraz Bloku Pracowników i Chłopów. [przypis edytorski]

partie honteuse (fr.) — części wstydliwe; miejsca wstydliwe. [przypis edytorski]

parti et officio per medium (łac.) — po połowie stronie (pokrzywdzonej) i urzędowi. [przypis edytorski]

partii godnej Wiśniowieckiego — Michał Korybut Wiśniowiecki, wstąpiwszy na tron polski, poślubił arcyksiężniczkę austriacką Eleonorę Habsburżankę (1653–1697). [przypis edytorski]

Partio, strzał ojczyzno — partyjskie wojsko słynęło z niezwykle skutecznych w walce konnych łuczników. [przypis edytorski]

parti pris (fr.) — stronniczość. [przypis edytorski]

parti pris (fr.) — uprzedzenie, przesąd. [przypis edytorski]

parti pris (fr.) — uprzedzenie, z góry powzięta opinia, której nie chce się zmienić. [przypis edytorski]

parti pris (fr.) — z góry przyjęty osąd, założenie. [przypis edytorski]

Partów zaś straszy siła Rzymian, straszą kajdany — tłumacz jednocześnie pokazuje dwie możliwości przetłumaczenia łac. słowa robur. [przypis edytorski]

Partowie — których król Fraates, dla uniknięcia wojny z Rzymem, zwrócił orły rzymskie, zdobyte przez Partów pod Karre na Krassusie w r. 53 przed n. e. Poeci augustowscy często wspominają o tym „odzyskaniu znaków”. [przypis edytorski]

Partowie — lud zamieszkujący tereny na płd. od Morza Kaspijskiego, tworzący od ok. 238 p.n.e. do 226 n.e. państwo, z którym Rzym prowadził wojny od I w. p.n.e. [przypis edytorski]

Partowie — lud zamieszkujący tereny na płd. od Morza Kaspijskiego (zach. część staroż. Wielkiego Iranu, którego część płn.-wsch. stanowiła Scytia), tworzący od ok. 238 p.n.e. do 226 n.e. państwo, z którym Rzym prowadził wojny od I w. p.n.e. do III w. n.e.; Marek Antoniusz dwukrotnie, w roku 36 i 33 p.n.e. podejmował nieudane wyprawy w celu podbicia państwa Partów. [przypis edytorski]

Partowie — lud zamieszkujący tereny na płd. od Morza Kaspijskiego (zach. część staroż. Wielkiego Iranu, którego część płn.-wsch. stanowiła Scytia), tworzący od ok. 238 p.n.e. do 226 n.e. państwo, z którym Rzym prowadził wojny od I w. p.n.e. do III w. n.e.; Marek Antoniusz dwukrotnie, w roku 36 i 33 p.n.e., podejmował nieudane wyprawy w celu podbicia państwa Partów. [przypis edytorski]

Partowie — mieszkańcy królestwa Partów, starożytnego państwa irańskiego, rozciągającego się od Eufratu do ob. Afganistanu, istniejącego od ok. 238 p.n.e. do 226 n.e. [przypis edytorski]

Partowie — mieszkańcy staroż. państwa Partów, położonego w większości na terenie dzisiejszego Iranu. Największy rozkwit państwa przypadł na III p.n.e–II w. n.e. [przypis edytorski]

Partowie — naród tworzący państwo na terenie dzisiejszego Iranu od ok. 238 p.n.e. do 226 n.e., uwikłany w liczne wojny z Rzymem. [przypis edytorski]

Partowie — wschodnioirańskie plemię koczowników, które w III w. p.n.e. utworzyło państwo. [przypis edytorski]

part — płótno parciane. [przypis edytorski]

par — tu: członek izby wyższej parlamentu angielskiego. [przypis edytorski]

partum ocii non omnino ociosi (łac.) — narodzone pośpieszniej a [przez to] nie całkiem zręczne. [przypis edytorski]

par — tu: opar. [przypis edytorski]

parturiunt montes (łac.) — trudzą się góry; fragm. ze Sztuki poetyckiej Horacego: parturiunt montes, nascetur ridiculus mus (trudzą się góry, a porodzą śmieszną mysz); tu: o kimś, kogo dokonania są niewspółmiernie małe w stosunku do szumnych zapowiedzi. [przypis edytorski]

Parturiunt montes, nascetur ridiculus mus (łac.) — Trudzą się góry, a zrodzą śmieszną mysz (Horacy). [przypis edytorski]

partycja (daw.) — partytura, szczegółowy zapis nutowy utworu muzycznego. [przypis edytorski]

partycji (daw.) — partytura, szczegółowy zapis nutowy utworu muzycznego. [przypis edytorski]

partycypować (z łac.) — mieć swój udział we wspólnych zyskach z jakiegoś przedsięwzięcia lub ponosić część wspólnych kosztów; uczestniczyć w czymś. [przypis edytorski]

party (daw.) — partia. [przypis edytorski]

partyj — dziś popr. forma D.lm: partii. [przypis edytorski]

partyj — dziś powszechna forma D. lm: partii. [przypis edytorski]

partyjnictwa — dziś: partyjniactwa. [przypis edytorski]

partyjnictwo — dziś: partyjniactwo. [przypis edytorski]

partyjska strzała — przen.: celne, dotkliwe słowa wypowiedziane na pożegnanie; starożytni Partowie słynęli z manewru pozorowanej ucieczki konnych łuczników, którzy strzelali wówczas przez ramię do tyłu w kierunku wroga. [przypis edytorski]

partyka (daw., z łac.) — cząstka, tu: kawałek. [przypis edytorski]

partykuła — tu: cząsteczka. [przypis edytorski]

partykularny — tu: jednostka, pojedyncza osoba, osoba prywatna. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — jednostkowy, osobisty, stronniczy. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — osobny, poszczególny. [przypis edytorski]

partykularny (z łac.) — osobny. [przypis edytorski]

partykularz (daw.) — prowincjonalna miejscowość, odcięta od ośrodków życia umysłowego. [przypis edytorski]

partyzant (daw.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]

partyzant (daw.) — tu: stronnik. [przypis edytorski]

partyzant (daw., z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]

partyzant (daw., z fr.) — zwolennik, stronnik. [przypis edytorski]

partyzantka (daw.) — stronniczka, zwolenniczka. [przypis edytorski]

partyzant (z fr.) — stronnik, zwolennik. [przypis edytorski]

parubežis — kitaip dar vietos žmonės vadina „pagranyčia”, vieta palei šalies sieną, pasienis. [przypis edytorski]

Pa russki umiejesz czitat' (ros.) — umiesz czytać po rosyjsku. [przypis edytorski]

parva regina (łac.) — mała królowa. [przypis edytorski]

parva regina (lat.) — „kleine Königin”, Konkubine des Königs. [przypis edytorski]

parvenir a l'indifférence (fr.) — osiągnąć obojętność. [przypis edytorski]

Parwati (mit. hind.) — łagodna bogini, żona groźnego Śiwy. [przypis edytorski]

parwena — zapewne parweniusz: nowobogacki, dorobkiewicz, który dzięki swojemu majątkowi może obracać się w wyższych kręgach społecznych, ale brak mu odpowiedniej ogłady. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, który dostał się do wyższej klasy i nieumiejętnie naśladuje osoby z tej klasy. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, nieudolnie naśladujący ludzi bogatych. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, nieudolnie naśladujący zachowanie elit. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz. [przypis edytorski]

parweniusz — dorobkiewicz, usiłujący wtopić się w wyższe sfery. [przypis edytorski]

parweniusz — nowobogacki, dorobkiewicz, który dzięki swojemu majątkowi może obracać się w wyższych kręgach społecznych, ale brak mu odpowiedniej ogłady. [przypis edytorski]

parweniuszostwo — dorobkiewiczostwo. [przypis edytorski]

parweniuszostwo (z fr.) — brak ogłady, wyrobienia towarzyskiego i kultury, charakteryzujący parweniuszy, dorobkiewiczów, tj. osoby, które zdobyły majątek i weszły w kręgi wyższych sfer, ale nieumiejętnie naśladują sposób bycia ludzi zamożnych i ustosunkowanych; dorobkiewiczostwo. [przypis edytorski]

parweniusz (z fr.) — człowiek, który dorobił się majątku i nieumiejętnie naśladuje klasy wyższe. [przypis edytorski]

parweniusz (z fr.) — dorobkiewicz, który wszedł do warstwy ludzi zamożnych i nieumiejętnie ich naśladuje; parweniuszowski: właściwy parweniuszowi, charakterystyczny dla parweniusza. [przypis edytorski]

paryjski — pochodzący z gr. wyspy Paros na Morzu Egejskim, znanej z kamieniołomów, w których wydobywano znakomity marmur; szczególnie biały alabaster był ceniony jako materiał rzeźbiarski. [przypis edytorski]

paryjski — pochodzący z gr. wyspy Paros, znanej z kamieniołomów, w których wydobywano znakomity marmur. [przypis edytorski]

Parylewicz, Wanda, z domu Pieracka (1885–1937) — działaczka społeczna, siostra ministra Bronisława Pierackiego; znana z największego skandalu korupcyjnego II Rzeczpospolitej: zasiadając w zarządach stowarzyszeń, dokonywała wielu pożyczek, których nie spłacała, dopuszczała się przywłaszczeń, obiecywała pomoc w załatwieniu spraw urzędowych i sądowych, powołując się na swoje znajomości; aresztowana, zmarła podczas procesu. [przypis edytorski]

Parys Aleksander (mit. gr.) — postać z Iliady Homera, syn króla Troi; wybrany na sędziego w sporze między boginiami, za najpiękniejszą uznał Afrodytę. Ta nagrodziła go miłością pięknej Heleny, żony Menelaosa, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parysa sąd krzywdzący — aluzja do wyroku Parysa, który w lasku Idy przyznał jabłko przeznaczone „dla najpiękniejszej” bogini miłości, We­nerze, nie zaś Minerwie, bogini mądrości ani nie małżonce Jowisza, Junonie. [przypis edytorski]

Parys, hołdując Wenerze, doręcza jej jabłko (mit. gr.) — mowa o tzw. sądzie Parysa, królewicza trojańskiego, który miał zażegnać spór pomiędzy boginiami o złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Parys Aleksander wybrał Afrodytę (tu w wersji rzymskiej: Wenus, Wenera), boginię miłości, która w nagrodę obiecała mu miłość pięknej Heleny, żony króla Sparty, co stało się przyczyną wojny trojańskiej i zagłady Troi. [przypis edytorski]

Parys i Helena — bohaterowie, ze względu na których rozpoczęła się wojna trojańska. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański. Porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — syn trojańskiego króla Priama; porwał Helenę, żonę Menelaosa, co stało się przyczyną wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn króla Troi. Boginie zwróciły się do niego, aby rozstrzygnął, która z nich jest najpiękniejsza. Młodzieniec wybrał Afrodytę, ponieważ obiecała mu miłość najpiękniejszej kobiety na ziemi. Parys uwiódł więc i porwał piękną Helenę, żonę króla Sparty, wywołując w ten sposób wojnę trojańską. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn króla Troi; Miał zażegnać spór pomiędzy boginiami o złote jabłko z napisem „dla najpiękniejszej”. Parys wybrał Afrodytę (tu w wersji rzymskiej: Wenus, Wenera), boginię miłości, która w nagrodę obiecała mu miłość pięknej Heleny, żony króla Sparty, co stało się przyczyną wojny trojańskiej i zagłady Troi. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn króla Troi; poproszony o rozstrzygnięcie sporu bogiń jako najpiękniejszą wskazał Afrodytę, za co ta obiecała mu Helenę, żonę Menelaosa. Parys rozkochał w sobie i porwał Helenę, wywołując w ten sposób wojnę trojańską. [przypis edytorski]

Parys (mit. gr.) — zwany też Aleksandrem, syn Priama, króla Troi, poproszony o rozstrzygnięcie sporu bogiń jako najpiękniejszą wskazał Afrodytę, za co ta obiecała mu Helenę, żonę Menelaosa. Parys rozkochał w sobie i porwał Helenę, co sprowadziło na Troję wojnę i upadek. [przypis edytorski]

Parys — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański. Porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Parys — zabójca Achillesa. [przypis edytorski]

paryżanin, tytułowany przez wszystkich Mistrzem — w oryginale: un Parisien nommé M. le Maître, „paryżanin nazwiskiem p. Le Maître” (fr. maître oznacza „mistrz”); muzyk ten nazywał się Jacques-Louis-Nicolas Le Maître (ur. ok. 1701), był głównym organistą kapituły w katedrze św. Piotra w Genewie; tam, gdzie w tłumaczeniu występuje „Mistrz”, należy czytać „Le Maître”. [przypis edytorski]

Paryżanka — komedia Henry'ego Becque z 1885 r. o wielokącie małżeńskim. [przypis edytorski]

Paryż jest do pewnego stopnia Belgią prowincji — Belgia nie miała wówczas z Francją umów o ekstradycji, dlatego chronili się tam francuscy przestępcy, podobnie jak ogromny Paryż stawał się schronieniem dla przestępców z prowincji. [przypis edytorski]

Paryż — stolica i najludniejsze miasto Francji. [przypis edytorski]

parzenica — charakterystyczny motyw zdobniczy w sztuce ludowej z okolic Zakopanego, haftowany m.in. na spodniach góralskich. [przypis edytorski]

parzygnat (daw., żart.) — marny kucharz. [przypis edytorski]

pašalinės — kitos, išorės. [przypis edytorski]

paść (daw.) — pułapka. [przypis edytorski]

paščiavoti (brus.) — godžiai valgyti. [przypis edytorski]

paść — przepaść a. pułapka na zwierzynę leśną (w postaci wykopanego i zamaskowanego dołu). [przypis edytorski]

paść — przepaść a. pułapka. [przypis edytorski]

pašenavonė (lenk.) — pagarba. [przypis edytorski]

pašenovonė (lenk.) — pagarba. [przypis edytorski]

pašiūrė — prie trobesio pastatyta pastogė padargams. [przypis edytorski]

Pašlavį — slėnis palei Šlavės upę. [przypis edytorski]

paświsko (gw.) — pastwisko. [przypis edytorski]

pasa (hiszp.) — przechodź. [przypis edytorski]

pasamonai— ilgo drabužio apačia, palankas. [przypis edytorski]