Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
zgliszczów — dziś popr.: zgliszczy. [przypis edytorski]
Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana. Ze wstępem Juliana Krzyżanowskiego, t. II, Warszawa 1978, s. 38; Słownik historii Polski, Warszawa 1973, wydanie VI, s. 38, J. Kleiner, Zarys dziejów literatury polskiej, Wrocław 1986, s. 31. [przypis autorski]
zgmerać (starop.) — [tu:] wydobywać. [przypis redakcyjny]
Z gminowładnego wzleciał ptak cesarski gniazda — nawiązanie do koronacji na cesarza Francuzów Napoleona I Bonaparte, będącego wcześniej rewolucyjnym generałem i pierwszym konsulem Republiki Francuskiej (państwa, którym w założeniu władać miał lud, a więc „gminowładnego”). [przypis edytorski]
zgniewana — dziś popr.: zagniewana. [przypis edytorski]
z gniewu jednej — domyślnie: Junony. [przypis edytorski]
z gniewu się nie czuć (starop.) — nie panować nad sobą z gniewu. [przypis edytorski]
z gniewu spuścić — ochłonąć z gniewu; mniej się gniewać. [przypis edytorski]
zgniła gorączka — w ówczesnej terminologii lekarskiej gorączka, przy której „soki ciała psują się i gniją”. [przypis redakcyjny]
zgniły Zachód — pogardliwe określenie Europy zachodniej, używane przez reprezentantów reakcyjnej ideologii szczególnego posłannictwa Rosji jako wybawicielki świata. [przypis edytorski]
Zgódźmy się więc, że siła nie tworzy prawa i że ma się obowiązek posłuchu tylko wobec władz legalnych… — ustęp stwierdzający ponad wszelką wątpliwość normatywność postawy Russa. Nie szuka on wyjaśnienia faktycznego stosunku siły do wymuszonego posłuszeństwa, ale pragnie uzasadnić obowiązek prawny, które to pojęcie stanowi samą istotę normy. Pojęcie obowiązku wytwarza się na podkładzie idei wolnej woli i nie ma nic wspólnego z przyczynowo-skutkowym ujęciem świata. Obowiązku nie można wyprowadzić z faktu siły jako motywu determinującego w sposób konieczny zachowanie się człowieka. [przypis tłumacza]
Z górą ćwierć wieku spędziłem na studiach nad czarnoksięstwem — por. [Przybyszewski], Moi współcześni, Warszawa 1926, s. 242–3. [przypis autorski]
z górą — z nadwyżką. [przypis edytorski]
z gór niseńskich jadąc — Nysa, góra w Indiach; wg mitologii wychował się tam Bakchus i z niej wyjechał w świat na rydwanie zaprzężonym w tygrysy. [przypis edytorski]
z góry — tu: z wierzchu. [przypis edytorski]
z góry w dolinę — κατὰ τῆς ὑποκειμένης φάραγγος, in subjectam vallem, in die unter demselben befindliche Schlucht (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. Góra, na której stała świątynia, a obecnie rozpościera się muzułmański Harâm esz-Szerîf, jest dziś jeszcze otoczona głębokimi dolinami od wschodu i zachodu, bo inne doliny zostały wypełnione rumowiskami i znikły. Proste określenie „z góry w dolinę” wydało mi się najwłaściwsze, gdyż wyrażenie „unter” albo „подъ” mogłoby rodzić przypuszczenie w czytelniku nieznającym terenu, że pod świątynią znajdowała się jakaś głębia, tym bardziej że góra świątyni, jak Flawiusz w dziele niniejszym opisuje, została sztucznie rozszerzona, (p. dalej V, V, 1), że w V, III, 1 jest rzeczywiście mowa o podziemnych chodnikach (εἰς τοὺς ὑπονόμους τοῦ ἱεροῦ) i że dziś znajdujemy tam potężne substrukcje zwane Stajniami Salomona. [przypis tłumacza]
zgoda między królem a kniaziem Witoldem na Niemcach skrupiła — sens: skutki tej zgody spadły na Niemców. [przypis edytorski]
Zgoda (w oryg. Covenant) — właśc. Solemn League and Covenant; dosł. „ugoda” a. „przymierze”: pakt z r. 1643, ustanawiający prezbiterianizm w Anglii i Szkocji. [przypis tłumacza]
z godłem herolda — herold (czyli poseł, gdzie indziej sługa urzędowy) jest nietykalny, nosi jako oznakę swej godności laskę oplecioną dwoma wężami, na siebie wzajemnie patrzącymi. [przypis tłumacza]
zgodliwy (rzad.) — zgodny. [przypis edytorski]
Zgodnie konfederackim marszałkiem obrany — W Litwie za wkroczeniem wojsk francuskich i polskich, zawiązano po województwach konfederacje i obrano posłów na Sejm. [przypis autorski]
zgodnie z Epikurem (…) większe rozkosze — por.: Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, V, 33; Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, X, 129. [przypis tłumacza]
Zgodnie ze swym nazwiskiem, Cavalier podróżował — fr. cavalier: kawalerzysta, jeździec. [przypis edytorski]
Zgodnie z wczorajszą umową… — dialog Platona Teajtet, w którym Sokrates rozmawia o wiedzy z Teodorem z Cyreny oraz jego uczniem Teajtetem z Aten, kończy się słowami Sokratesa: „Jutro rano, Teodorze, spotkamy się tutaj znowu”. [przypis edytorski]
zgodność była między mężczyznami a damami (…) wedle życzenia dam — Cały ten ustęp brzmi bardzo pociesznie w zestawieniu z różnymi odezwaniami się brata Jana w kwestii płci pięknej. [przypis tłumacza]
zgodny — tu: od „Zgoda”: League and Covenant. [przypis redakcyjny]
zgodny — tu: skłonny. [przypis edytorski]
zgodzę się za sklepową (przest.) — przyjmę pracę sklepowej, najmę się do pracy jako sklepowa. [przypis edytorski]
zgodzić (daw., gw.) — przyjąć do pracy. [przypis edytorski]
zgodzić (daw. gw.) — przyjąć do pracy. [przypis edytorski]
zgodzić (daw.) — wynająć coś; zaangażować kogoś. [przypis edytorski]
zgodzić — dziś popr.: zgodzić się. [przypis edytorski]
zgodzić komu (starop.) — dogodzić komu. [przypis edytorski]
zgodzić się (daw.) — zatrudnić się; umówić się co do zakresu pracy i wysokości wynagrodzenia. [przypis edytorski]
zgodzić się (tu daw.) — podjąć się pracy. Zgodził się za pastuszka, czyli został przyjęty do pracy jako pastuszek. [przypis edytorski]
zgodzony (daw.) — najęty do pracy. [przypis edytorski]
Zgoił (…) ranę zwycięski oręż Karlomana — Karol Wielki zniszczył królestwo Longobardów, przez co wsparł Kościół i ugruntował cesarstwo zachodnie. [przypis redakcyjny]
zgoła — całkiem. [przypis edytorski]
zgoła — całkiem, zupełnie; daw.: wręcz, wprost. [przypis edytorski]
zgoła — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
zgoła — całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
zgoła (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
zgoła (daw.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]
zgoła (daw.) — nawet. [przypis edytorski]
zgoła (daw.) — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
zgoła (gw.) — całkiem. [przypis edytorski]
zgoła mówiąc — mówiąc bez ogródek, mówiąc wprost. [przypis redakcyjny]
zgoła — w rękopisie goła. [przypis redakcyjny]
zgoła — zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]
zgoła — zupełnie, całkiem, wcale. [przypis edytorski]
zgon Androgeja — Androgeos, syn Minosa, zwyciężył w Atenach we wszystkich zawodach i został zamordowany przez zazdrosnych Ateńczyków; Minos pomścił jego śmierć i zmusił pokonanych Ateńczyków (Cekropidów, od króla Cekropsa), do corocznej daniny z siedmiu młodzieńców i siedmiu dziewczynek na ofiarę dla Minotaura, potwora z głową byka, mieszkającego w głębi Labiryntu. [przypis edytorski]
zgonić (daw.) — dogonić. [przypis edytorski]
zgonić — tu: dogonić. [przypis edytorski]
zgonić — tu: dogonić, wyśledzić. [przypis edytorski]
zgonina — plewa. [przypis redakcyjny]
Zgon pośród gadów Sabella, Nazyda — Lukan w swojej Farsalii wspomina dwóch żołnierzy Katońskich w pochodzie przez piaski libijskie ukąszonych od wężów, Sabella i Nazyda. Pierwszy po ukąszeniu węża na proch się rozsypał, drugi tak obrzękł, że aż pancerz na nim pękł. [przypis redakcyjny]
zgon (starop.) — tu: wyrzucenie; wychodził na ostatnim zgonie: jako ostatni wylosowany. [przypis redakcyjny]
Zgonu mego spodziewać — właściwie: „aby już rychło można było o mnie zwątpić”, ὥστ' ἂν ἀπελπισθῆναι ταχέως, ut de me vita desperari debeat [pominięto tłumaczenie na rosyjski]. [przypis tłumacza]
zgorszenie — tu: oburzenie, zgroza. [przypis edytorski]
Zgorszenie w dom by wniosło — „Uniknięcie zgorszenia”, to był istotnie płaszczyk, pod którym kazuistyka dozwalała na bardzo szeroką tolerancję. [przypis tłumacza]
zgorszony — taki, który zgorszył się czymś, tzn. poczuł, że naruszono zasady przyzwoitości, moralności. [przypis edytorski]
zgoryczony — dziś: rozgoryczony. [przypis edytorski]
zgorżknieć (daw.) — dziś popr.: zgorzknieć. [przypis edytorski]
zgorzeć (daw.) — spłonąć. [przypis edytorski]
zgorzeć — spłonąć. [przypis edytorski]
zgorze (daw.) — zgorzeje, tj. spłonie, spali się. [przypis edytorski]
Zgorzelski, Czesław (1908–1996) — filolog, wydawca dzieł Mickiewicza. [przypis edytorski]
z gością (starop.) — dziś popr. forma N.lp: z gościem. [przypis edytorski]
zgotować — przygotować. [przypis edytorski]
zgotowić (daw.) — przygotować. [przypis edytorski]
zgotowione (gw.) — przygotowane. [przypis edytorski]
zgotowiony — przygotowany. [przypis edytorski]
Zgrałeś się przy zielonym stoliku — tj. w karty lub w ruletkę. [przypis edytorski]
zgrali — zgrali się. [przypis redakcyjny]
zgręz a. zgręza — fus, męt; resztka. [przypis edytorski]
zgromadno (daw.) — gromadnie. [przypis redakcyjny]
zgromadny (starop.) — zgromadzony. [przypis redakcyjny]
zgromadzać — dziś raczej: gromadzić. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Konstytucyjne — właśc. Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne, nazwa przyjęta przez Stany Generalne we Francji w 1789 w związku z podjęciem prac ustawodawczych nad ustrojem państwa. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Ludowe — gr. ekklesia, zgromadzenie obejmujące wszystkich obywateli miasta-państwa ateńskiego, najważniejsza instytucja demokratyczna w Atenach w V i IV wieku p.n.e., będąca najwyższą władzą w państwie, decydującą o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niektórych sądowych. [przypis edytorski]
zgromadzenie ludu — wedle Starożytności XVII, VI, 3: „rozkazał znaczniejszym Żydom zebrać się do Jerycha” (przekład Lippomana). [przypis tłumacza]
Zgromadzenie Narodowe — (fr. Assemblée nationale) powstało w 1789 ze Stanów Generalnych, następnie przekształciło się w Konstytuantę, której zadaniem było opracowanie nowej konstytucji ustrojowej. Obecnie stanowi izbę niższą Parlamentu Francji. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne — nazwa przyjęta przez Stany Generalne we Francji w 1789 w związku z podjęciem prac ustawodawczych nad ustrojem państwa; także: Konstytuanta. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych — jeden z głównych organów decyzyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych składający się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. [przypis edytorski]
Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych — jeden z głównych organów decyzyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych, składający się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich. [przypis edytorski]
Zgromadzenie prawodawcze — tu: Zgromadzenie Narodowe działające podczas rewolucji francuskiej (Konstytuanta). [przypis edytorski]
Zgromadzenie w Bordeaux — Zgromadzenie Narodowe, obradujące w Bordeaux w 1871 r., na którym doszło do zmiany rządu i ratyfikacji pokoju z Prusami, kończącego wojnę francusko-pruską. W Zgromadzeniu dominowali zwolennicy monarchii. [przypis edytorski]
zgroźny (neol.) — wywołujący zgrozę. [przypis edytorski]
zgroza zabiła jej mowę — zgroza odjęła jej mowę. [przypis edytorski]
zgruchnąć się (gw.) — zbiec się, nagle się zgromadzić. [przypis edytorski]
zgruntować — dokładnie coś zbadać. [przypis edytorski]
z gruntu — w rękopisie: z grontu (dla rymu). [przypis redakcyjny]
Zgrupowanie „Krybar” — zgrupowanie AK walczące w powstaniu od 5 sierpnia na Powiślu i w Śródmieściu. Dowódcą był kpt. Cyprian Odorkiewicz ps. „Krybar” — pseudonim pochodził z połączenia pierwszych liter imion jego córek, Krystyny i Barbary. 3 września Zgrupowanie „Krybar” połączono z oddziałami ewakuowanymi ze Starego Miasta i przemianowano na Grupę „Powiśle”. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Radosław” — utworzona w 1944 roku formacja Armii Krajowej. W jej skład wchodzili głównie żołnierze Kedywu. Była to najlepiej wyszkolona i uzbrojona jednostka polska walcząca w powstaniu. Wsławiła się bohaterską obroną Woli w dniach 6–11 sierpnia, następnie walczyła na Starym Mieście i w Śródmieściu. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Żyrafa” — Zgrupowanie „Żyrafa” powstało 1 sierpnia 1944 r., toczyło walki na Żoliborzu i brało udział w natarciach na Dworzec Główny. [przypis edytorski]
zgryźć się — bardzo się zmartwić. [przypis edytorski]
zgryziony (daw.) — zmartwiony (por. zgryzota). [przypis edytorski]
zgryziony — tu: markotny, ponury. [przypis edytorski]
zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]
zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]
