Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kochanowski, Treny, Tren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była...)
Tren XIV. (Gdzie te wrota nieszczęsne, któremi przed laty...) → ← Tren XII. (Żaden ojciec podobno barziej nie miłował...)

Spis treści

      Jan KochanowskiTrenyTren XIII. (Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była…)[1]

      1
      Moja wdzięczna[2] Orszulo, bodaj ty mnie była
      Albo nie umierała lub sie nie rodziła.
      Małe pociechy płacę wielkim żalem swoim
      Za tym nieodpowiednym pożegnanim[3] twoim.
      5
      Omyliłaś mię[4] jako nocny sen znikomy[5],
      Który wielkością[6] złota cieszy zmysł[7] łakomy[8],
      Potym nagle uciecze[9], a temu na jawi[10]
      Z onych skarbów jeno chęć a żądzą[11] zostawi.
      Takeś ty mnie, Orszulo droga, uczyniła:
      10
      Wielkieś nadzieje w moim sercu roznieciła,
      Potymeś mię smutnego nagle odbieżała[12]
      I wszytki moje z sobą pociechy zabrała.
      Wzięłaś mi, zgoła mówiąc[13], dusze połowicę[14],
      Ostatek przy mnie został na wieczną tesknicę[15].
      15
      Tu mi kamień, murarze, ciosany połóżcie,
      A na nim tę nieszczesną pamiątkę[16] wydróżcie[17]:
      ORSZULA KOCHANOWSKA TU LEŻY, KOCHANIE[18]
      OJCOWE ALBO RACZEJ PŁACZ I NARZEKANIE.
      OPAKEŚ TO, NIEBACZNA[19] ŚMIERCI, UDZIAŁAŁA[20]:
      20
      NIE JAĆ ONEJ, ALE MNIE ONA PŁAKAĆ MIAŁA.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

      [3]

      pożegnanim (starop. forma N.) — pożegnaniem; za tym nieodpowiednim pożegnanim: z powodu tego nie zapowiedzianego, niewłaściwego pożegnania. [przypis redakcyjny]

      [4]

      omyliłaś mię (starop.) — zwiodłaś mnie, zmyliłaś mnie. [przypis redakcyjny]

      [5]

      sen znikomy — znikający, nieuchwytny. [przypis redakcyjny]

      [6]

      wielkość* — wielka ilość. [przypis redakcyjny]

      [7]

      zmysł — tu w znaczeniu ogólnym: zmysły. [przypis redakcyjny]

      [8]

      łakomy (daw.) — pożądliwy, chciwy. [przypis redakcyjny]

      [9]

      uciecze (forma starop.) — ucieknie. [przypis redakcyjny]

      [10]

      na jawi (forma starop.) — na jawie. [przypis redakcyjny]

      [11]

      żądza (starop.; tu forma B. lp: żądzą) — namiętne pragnienie. [przypis redakcyjny]

      [12]

      odbieżała (forma starop.) — odbiegła; por. „bieżeć” [np. Tren XVI: „śmierć (…) k nam bieży”]. [przypis redakcyjny]

      [13]

      zgoła mówiąc — mówiąc bez ogródek, mówiąc wprost. [przypis redakcyjny]

      [14]

      dusze połowicę (starop.) — połowę duszy. [przypis redakcyjny]

      [15]

      tesknica (starop.) — tęsknota, żal. [przypis redakcyjny]

      [16]

      pamiątka* (daw.) — upamiętniający znak (dziś znaczenie węższe); nieszczęsna pamiątka: znak świadczący o nieszczęściu i upamiętniający je. [przypis redakcyjny]

      [17]

      wydróżcie (forma starop.) — wyżłóbcie, wyryjcie, wydrążcie. [przypis redakcyjny]

      [18]

      kochanie — przedmiot miłości, a zarazem miłość. [przypis redakcyjny]

      [19]

      niebaczny (starop.) — nie mający baczenia na coś, czyli nie zwracający na coś uwagi, nieuważny, tu: nie przestrzegający ustalonego porządku rzeczy. [przypis redakcyjny]

      [20]

      opakeś to (…) udziałała (starop.) — postąpiłaś na opak, przewrotnie, wbrew naturalnemu porządkowi rzeczy. [przypis redakcyjny]

      x