Spis treści

      Jan KochanowskiTrenyTren XIII[1]

      1

      Moja wdzięczna[2] Orszulo, bodaj ty mnie była

      Albo nie umierała lub sie nie rodziła.

      Małe pociechy płacę wielkim żalem swoim

      Za tym nieodpowiednym pożegnanim[3] twoim.

      5

      Omyliłaś mię[4] jako nocny sen znikomy[5],

      Który wielkością[6] złota cieszy zmysł[7] łakomy[8],

      Potym nagle uciecze[9], a temu na jawi[10]

      Z onych skarbów jeno chęć a żądzą[11] zostawi.

      Takeś ty mnie, Orszulo droga, uczyniła:

      10

      Wielkieś nadzieje w moim sercu roznieciła,

      Potymeś mię smutnego nagle odbieżała[12]

      I wszytki moje z sobą pociechy zabrała.

      Wzięłaś mi, zgoła mówiąc[13], dusze połowicę[14],

      Ostatek przy mnie został na wieczną tesknicę[15].

      15

      Tu mi kamień, murarze, ciosany połóżcie,

      A na nim tę nieszczesną pamiątkę[16] wydróżcie[17]:

      ORSZULA KOCHANOWSKA TU LEŻY, KOCHANIE[18]

      OJCOWE ALBO RACZEJ PŁACZ I NARZEKANIE.

      OPAKEŚ TO, NIEBACZNA[19] ŚMIERCI, UDZIAŁAŁA[20]:

      20

      NIE JAĆ ONEJ, ALE MNIE ONA PŁAKAĆ MIAŁA.

      Przypisy

      [1]

      W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

      [2]

      wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

      [3]

      pożegnanim (starop. forma N.) — pożegnaniem; za tym nieodpowiednim pożegnanim: z powodu tego nie zapowiedzianego, niewłaściwego pożegnania. [przypis redakcyjny]

      [4]

      omyliłaś mię (starop.) — zwiodłaś mnie, zmyliłaś mnie. [przypis redakcyjny]

      [5]

      sen znikomy — znikający, nieuchwytny. [przypis redakcyjny]

      [6]

      wielkość* — wielka ilość. [przypis redakcyjny]

      [7]

      zmysł — tu w znaczeniu ogólnym: zmysły. [przypis redakcyjny]

      [8]

      łakomy (daw.) — pożądliwy, chciwy. [przypis redakcyjny]

      [9]

      uciecze (forma starop.) — ucieknie. [przypis redakcyjny]

      [10]

      na jawi (forma starop.) — na jawie. [przypis redakcyjny]

      [11]

      żądza (starop.; tu forma B. lp: żądzą) — namiętne pragnienie. [przypis redakcyjny]

      [12]

      odbieżała (forma starop.) — odbiegła; por. „bieżeć” [np. Tren XVI: „śmierć (…) k nam bieży”]. [przypis redakcyjny]

      [13]

      zgoła mówiąc — mówiąc bez ogródek, mówiąc wprost. [przypis redakcyjny]

      [14]

      dusze połowicę (starop.) — połowę duszy. [przypis redakcyjny]

      [15]

      tesknica (starop.) — tęsknota, żal. [przypis redakcyjny]

      [16]

      pamiątka* (daw.) — upamiętniający znak (dziś znaczenie węższe); nieszczęsna pamiątka: znak świadczący o nieszczęściu i upamiętniający je. [przypis redakcyjny]

      [17]

      wydróżcie (forma starop.) — wyżłóbcie, wyryjcie, wydrążcie. [przypis redakcyjny]

      [18]

      kochanie — przedmiot miłości, a zarazem miłość. [przypis redakcyjny]

      [19]

      niebaczny (starop.) — nie mający baczenia na coś, czyli nie zwracający na coś uwagi, nieuważny, tu: nie przestrzegający ustalonego porządku rzeczy. [przypis redakcyjny]

      [20]

      opakeś to (…) udziałała (starop.) — postąpiłaś na opak, przewrotnie, wbrew naturalnemu porządkowi rzeczy. [przypis redakcyjny]

      Zamknij
      Proszę czekać…