Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18041 przypisów.
przegraną morską — mowa o decydującym starciu morskim wojny lamijskiej, bitwie pod Amorgos (322 p.n.e.), w której flota macedońska pokonała flotę ateńską. [przypis edytorski]
przegranę — dziś popr. forma B. lp: przegraną. [przypis edytorski]
przegrawając — dziś: przegrywając. [przypis edytorski]
przegrawka — zapewne: przygrywka; wtręt muzyczny. [przypis edytorski]
przegrozek — gróźb, pogróżek. [przypis redakcyjny]
przegrywać — tu: przygrywać. [przypis edytorski]
przegrywek (daw.) — refren; przygrywka. [przypis edytorski]
przegryzować (daw.) — przegryzać. [przypis edytorski]
przegub — tu: skręt. [przypis redakcyjny]
przegwarzyć (daw.) — przegadać. [przypis edytorski]
prze (gw.) — przez; [z powodu; WL]. [przypis autorski]
Prze… hasuj — od: przehasaj; hasać: bawić się wesoło, biegać, tańczyć. [przypis edytorski]
przeinaczyć — zmienić, przekręcić coś. [przypis edytorski]
przeistoczenie — tu: transsubstancjacja, tj. w teologii katolickiej przemiana substancji podczas Eucharystii: chleba w ciało, a wina w krew Chrystusa. [przypis edytorski]
przejdźmyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
przejdźmyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę (…) wrócim się przez morze — konkretny militarny plan wpisany w pieśń zakładał wkroczenie Legionów Polskich Dąbrowskiego na tereny Polski od południa, od Galicji, po wydostaniu się z Włoch przez Morze Adriatyckie i przemarszu przez Austrię. W wersji pierwotnej teksu strofa ta występowała jako trzecia w kolejności. [przypis edytorski]
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę (…) wrócim się przez morze — konkretny militarny plan wpisany w pieśń zakładał wkroczenie Legionów Polskich Dąbrowskiego na tereny Polski od południa, od Galicji, po wydostaniu się z Włoch przez Morze Adriatyckie i przemarszu przez Austrię. [przypis edytorski]
przejdzie świat ten doczesny, przejdzie jak sen, jak chmura, jak ślad kamienia rzuconego do wody — Słowa G. Tyrella w Christianity at the cross-roads, por. M. Zdziechowski Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, t. II, s. 356. [przypis autorski]
przejęty (gw.) — wypełniony. [przypis edytorski]
przejęty — tu: przejmujący, dokuczliwy. [przypis redakcyjny]
przejęty — tu: przejmujący, dotkliwy. [przypis redakcyjny]
przejęty — tu: przejmujący. [przypis redakcyjny]
przejedziem się — dziś popr. forma 1 os. lm cz.przysz.: przejedziemy się. [przypis edytorski]
przejeść (gw.) — zjeść. [przypis edytorski]
Przejmują się nią tak, jak Haman przejmuje się hałasem grzechotek w Purim — podczas święta Purim w bóżnicy odczytywana jest publicznie Księga Estery, a kiedy z ust czytającego pada imię Hamana, niegodziwego prześladowcy Żydów, wierni hałasują kołatkami i grzechotkami, żeby je zagłuszyć. [przypis edytorski]
przejrzałem cały jak w zwierciadle — Kto ze skaz swoich błędów oczyścić się pragnie, ten musi najpierw sam w sobie widzieć swoje błędy jasno jak w zwierciadle; albowiem po ich bliższym poznaniu i uznaniu w ślad idzie skrucha, a za nią przebaczenie. Dlatego to święty Kościół postanowił, ażeby komunię świętą czyli ucztę pojednania się człowieka z Bogiem poprzedzała spowiedź, której symbol widzimy tu u drzwi czyśćcowych, kiedy poeta uklęknąwszy z pokorą, trzy razy bijąc się w piersi robi w duchu ciche wyznanie skruchy: „Parce mihi! peccavi, graviter peccavi!” Pierwszy stopień, co do tych drzwi prowadzi, jest z marmuru białego, którego szyba gładka jak zwierciadło odbija postać wpatrującego się weń człowieka: symbol samopoznania swoich błędów, szczerości żalu i utwierdzenia ducha łaską bożą. Drugi stopień jak od pożaru wzdłuż i wszerz rozkłuty symbolem jest żalu skruszonego serca w chwili, gdy błędy swoje uznaje. Trzeci stopień porfirowy barwy krwawej, to symbol krwi przejednania wylanej przez Zbawiciela, którą gładzi grzechy świata. Na tym symbolu jak na zrębie stoi cała budowa Chrystusowego Kościoła, a z kolei i jego duchowna władza; Kościoła postanowionego słowem bożym opoka, której bramy piekieł nie przemogą, twarda jak ów próg z diamentu. Siedem P (początkowa litera Peccatum, to jest grzechu), anioł znaczący mieczem na czole pokornego i żałującego za grzechy, zarazem ostrzega i przypomina skruszonemu grzesznikowi siedem grzechów głównych, jakich pokusom człowiek ułomny ulec może. Odzież odźwiernego anioła bramy czyśćcowej szara jak popiół symbolem jest pokory, która szczególnie kapłanom, w ciągłym ich duchowym rozważaniu znikomości rzeczy ludzkich i marnych blasków światowych, przystoi. [przypis redakcyjny]
przejrzano o nich (starop.) — sądzono [ich], zapadł [na nich] wyrok. [przypis redakcyjny]
przejrzany — tu: przeznaczony. [przypis redakcyjny]
przejrz — dziś popr.: przejrzyj. [przypis edytorski]
przejrzeć do kogo (starop.) — wzrokiem sięgnąć dokąd. [przypis redakcyjny]
przejrzeć (starop.) — przewidzieć. [przypis edytorski]
przejrzyć — dziś popr.: przejrzeć. [przypis edytorski]
przejrzystem — dziś popr.: przejrzystym. [przypis edytorski]
przejść (daw.) — przekroczyć, wyprzedzić. [przypis edytorski]
przejść (…) granice — tu: przekroczyć granice. [przypis edytorski]
przejść mimo (daw.) — przejść obok. [przypis edytorski]
przejścia od Sansary (tzn. pełni życia) do Nirwany — Nirwany nie uważa Schopenhauer za niebyt bezwzględny, gdyż mówi, że gdybyśmy weń przeszli, może by potem ten nasz świat wydał się nam Nirwaną. Ponieważ żyjemy w świecie potwierdzającym wolę, brak nam środków do przedstawienia sobie i uchwycenia istoty tej Nirwany (I. 523 i n., II. 510, 716 i n.). [przypis redakcyjny]
przejście Berezyny — bitwa nad Berezyną (dziś na terytorium Białorusi) 25–29 listopada 1812, w czasie marszu Napoleona na Rosję. [przypis edytorski]
przejście przez Berezynę (26–28 listopada 1812) — wycofująca się spod Moskwy, wycieńczona i osłabiona przez mróz i głód, francuska Wielka Armia Napoleona została otoczona z trzech stron przez Rosjan. Napoleon postanowił przeprawić swoje wojska przez rzekę Berezynę; zanurzeni w lodowatej wodzie saperzy zbudowali dwa drewniane mosty, ponad stu pracujących zmarło z wychłodzenia. Kiedy przez mosty przeprawiły się wszystkie oddziały i tylna straż armii i został wydany rozkaz spalenia mostów, wśród pozostawionych samym sobie tysięcy maruderów wybuchła panika: tłum rzucił się do przeprawy, wiele osób zginęło zadeptanych lub zepchniętych do rzeki. [przypis edytorski]
przejście przez Berezynę (26–28 listopada 1812) — wycofująca się spod Moskwy, wycieńczona i osłabiona przez mróz i głód, francuska Wielka Armia Napoleona została otoczona z trzech stron przez Rosjan. Napoleon postanowił przeprawić swoje wojska przez rzekę Berezynę; zanurzeni w lodowatej wodzie saperzy zbudowali dwa drewniane mosty, ponad stu pracujących zmarło z wychłodzenia. Kiedy przez mosty przeprawiły się wszystkie oddziały i tylna straż armii i został wydany rozkaz spalenia mostów, wśród pozostawionych samym sobie tysięcy maruderów wybuchła panika: tłum rzucił się do przeprawy, wiele osób zginęło zadeptanych lub zepchniętych do rzeki. [przypis edytorski]
przejście przez Morze Czerwone — wydarzenie opisane w biblijnej Księdze Wyjścia; podczas wyjścia Izraelitów z niewoli egipskiej, aby umknąć przed ścigającą uchodźców armią faraona, Mojżesz na polecenie Boga wzniósł swoją laskę nad Morzem Czerwonym. Spowodowało to rozstąpienie się wód. Izraelici przeszli przez morze suchą stopą. Gdy egipska armia ruszyła za nimi tą samą drogą, Bóg spowodował powrót wód i śmierć żołnierzy. [przypis edytorski]
przejście — Przez przejście mamy rozumieć zmianę nieszczęścia w szczęście albo odwrotnie; stanie się ono przełomem wówczas, gdy osoba działająca w pewnym celu dokona mimowiednie czegoś wręcz przeciwnego, jak to określone jest na początku następnego rozdziału. [przypis tłumacza]
przejźrałby się (daw. reg.) — przejrzałby się; Przejźrałby się w talerzu, bo dopiero z szkuty — talerz (srebrny lub cynowy) tak nowy, że aż błyszczy, można się w nim przejrzeć; dopiero co przywieziony na szkucie z Gdańska. [przypis edytorski]
przejźry sie — dziś popr. forma 2.os trybu rozkazującego: przejrzyj się. [przypis redakcyjny]
przejźrzał od wieku — przewidział, postanowił, przeznaczył przed wiekami. [przypis redakcyjny]
przejźrzany (starop.) — przejrzany, tj. przewidziany. [przypis edytorski]
przejźrzeć (starop.) — przejrzeć, tu: przewidzieć. [przypis edytorski]
przejźrzeć (starop.) — tu: przewidzieć. [przypis edytorski]
przejźrzenie — postanowienie (Opatrzności). [przypis redakcyjny]
przejźrzenie (starop.) — przeznaczenie, opatrzność. [przypis edytorski]
przejźrzenie (starop.) — tu: przewidywanie. [przypis edytorski]
przejźrzysty (starop.) — przejrzysty. [przypis edytorski]
przekąs (daw.) — drwina, szyderstwo. [przypis edytorski]
przekątna dająca kwadrat dwustopowy — mowa o przekątnej kwadratu, którego bok równa się jednej stopie (jednostce długości): zbudowany na tej przekątnej kwadrat ma pole powierzchni równe dwie stopy kwadratowe; w dialogu Menon Platon ustami Sokratesa szczegółowo omawia zadanie skonstruowania kwadratu, który miałby pole dwukrotnie większe od pola zadanego kwadratu: jest to kwadrat zbudowany na przekątnej danego kwadratu. [przypis edytorski]
przekątnia (daw.) — przekątna. [przypis edytorski]
przekabacić — skłonić do zmiany poglądów, przekonać do swoich racji. [przypis edytorski]
przekawęczywszyć — przecierpieć, przemęczyć. [przypis edytorski]
przekażą — przerwą. [przypis redakcyjny]
przekażać (daw.) — kazić; zanieczyszczać. [przypis edytorski]
przekażać (starop.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
przekażać (starop.) — przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
przekaża — tu: niweczy; przekażać: przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
przekazać (daw.) — przeszkadzać. [przypis edytorski]
przekazać (daw.) — przeszkodzić. [przypis edytorski]
przekazać (starop.) — przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
przekaza (daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]
przekaza (daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]
przekaza (daw.) — przeszkoda, zawada. [przypis redakcyjny]
przekaza (daw.) — przeszkoda, zawada [przypis redakcyjny]
przekaza (starop.) — szkodzi. [przypis redakcyjny]
przekaz (daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]
przekaz (daw.) — przeszkoda, zawada. [przypis redakcyjny]
przekazić (starop.) — przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
przekazić (starop.) — przeszkodzić. [przypis redakcyjny]
przekazić (starop.) — zepsuć, przeszkadzać. [przypis redakcyjny]
przekazów płatnych na okaziciela na tamtym świecie — zaświadczeń o spowiedzi dokonanej u zwolennika bulli Unigenitus, których księża wymagali od wiernych, uzależniając od tego udzielenie sakramentów. [przypis edytorski]
przekazują (starop.) — szkodzą. [przypis redakcyjny]
przekazy (starop.) — przeszkody. [przypis redakcyjny]
przekazy (starop.) — tu: przeszkody. [przypis redakcyjny]
przekazy* — tego, co może zagrażać. [przypis redakcyjny]
przekęsować (starop.) — pogryzać, przekąszać; jeść. [przypis edytorski]
przekęsowane (starop.) — [tu:] zwodnicze; [słówka przekęsowane: cedzone słówka, półgębkiem, nieszczerze a. jadowicie]. [przypis redakcyjny]
przekinie — tu: przemieni się. [przypis edytorski]
przekładać a. przedkładać (daw.) — wyżej cenić, preferować. [przypis edytorski]
przekładać (daw.) — częściej: przedkładać, czyli woleć, wybierać zamiast czegoś innego. [przypis edytorski]
przekładać (daw.) — dawać pierwszeństwo czemuś, dziś: przedkładać. [przypis edytorski]
przekładać (daw.) — przedstawiać, wyjaśniać, ukazywać. [przypis edytorski]
przekładać (daw.) — wyjaśniać, tłumaczyć. [przypis edytorski]
przekładać — dziś: tłumaczyć, wyjaśniać. [przypis edytorski]
przekładać — tu: wyżej cenić. [przypis edytorski]
przekładać — właśc. przedkładać, uznawać za ważniejsze. [przypis edytorski]
przekładała miejsce prywatne nad ochronę — wolała być wychowawczynią w prywatnym domu niż w przedszkolu lub domu dziecka. [przypis edytorski]
przekładanie (daw.) — namowa, perswazja. [przypis edytorski]
Przekład czterech ewangelistów Seklucjana, lub raczej Murzynowskiego, wyszedł w Królewcu w r. 1551. W przedmowie do Zygmunta Augusta czytamy, że jedną z chwał tych rządów jest to, „że się dopiero za W. K. M. panowania otworzyło słowa Pańskiego językiem polskim drukowanie”. [przypis autorski]
przekład polski tego listu (…) przedrukowywał (…) Bielowski — Oryginał przedrukowała po raz pierwszy p. Janina Narzymska w wydawnictwie uczennic gimnazjum H. Strażyńskiej w Krakowie, pt. Na rozstaju (Kraków 1914). Dodała też swój własny przekład. [przypis redakcyjny]
przekład wszystkich trzech ballad jest pióra Edwarda Leszczyńskiego. [przypis tłumacza]
Przekład z tłumaczenia angielskiego: M. F. Makeen, From „Communication in Public” to „Communication to the Public”; An Examination of the Authors's Rights of Broadcasting, Cabling, and the Making Available of Works to the Public Under the Copyright Laws of the USA, the UK, and France, King's College 1999, https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/2932667/392285.pdf, (dostęp 16.02.2014), s. 38, przypis 71. Wersja oryginalna: Les ouvrages des auteurs vivants ne pourront être représentés sur aucun théâtre public, dans toute l’étendue de la France, sans le consentement formel et par écrit des auteurs, sous peine de confiscation du produit total des représentations au profit des auteurs, http://fr.wikisource.org/wiki/Compte_rendu_des_travaux_du_congr%C3%A8s_de_la_propri%C3%A9t%C3%A9_litt%C3%A9raire_et_artistique/Loi_du_13_janvier_1791, (dostęp 16.02.2014). [przypis autorski]
przekłoć (starop.) — przekłuć. [przypis edytorski]
Przeklął mnie ojciec, więc przeklął mnie Bóg — właściwie: γὰρ καὶ παρὰ θεῷ καὶ παρὰ σοί, πάτερ; nam apud Deum et apud te, pater, sum condemnatus; denn bei Gott und bei dir, Vater, bin ich verdammt (Clementz) [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
