Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4861 przypisów.
Akt dodatkowy odjął mu wszelki żal — Akt dodatkowy do konstytucyj Cesarstwa, wydany przez Napoleona w 1815 r. [przypis edytorski]
aktem erekcyjny (z łac.) — akt założycielski. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — młody myśliwy, który za podpatrywanie kąpiącej się nago bogini Artemidy został przez nią zamieniony w jelenia i zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy, który zobaczył przypadkiem boginię łowów, Artemidę, w kąpieli; za to świętokradztwo został zamieniony przez w jelenia, rozszarpały go jego własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy; smutny był jego koniec: Akteon zobaczył przypadkiem boginię łowów, Artemidę, w kąpieli; za to świętokradztwo został zamieniony w jelenia i zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy zamieniony w jelenia i rozszarpany przez psy za podglądanie Artemidy i jej nimf w kąpieli. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy; zobaczył przypadkiem boginię łowów, Artemidę, w kąpieli; za to świętokradztwo został zamieniony w jelenia i zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy z Teb, przypadkowo zobaczył Artemidę w kąpieli (w mit. rzym. Diana), za to świętokradztwo został zamieniony w jelenia i rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon — myśliwy z mitologii gr., rozszarpany przez psy dziewiczej Diany, bogini łowów, po tym jak podglądał ją w kąpieli. [przypis edytorski]
Akteon — w mit. gr. młody myśliwy, który podglądał Artemidę w kąpieli. Za karę został zamieniony w jelenia, a wtedy rozszarpały go własne psy. [przypis edytorski]
akt erekcyjny — dokument ustanawiający fundację kościoła bądź instytucji. [przypis edytorski]
a któregom wyparł z siodła, ledwom go ugodził — informacja o zwycięstwie Zawiszy z Janem, księciem Aragonii, jest autentyczna, jednak w rzeczywistości nastąpiło ono w 1415, więc już po wojnie polsko-krzyżackiej. [przypis edytorski]
a którzy nie chcą robić, ci też (jako Paweł święty powiada) niechby nie jedli — por. 1 Tes 3, 10. [przypis edytorski]
aktów — dziś popr. forma D. lm: akt. [przypis edytorski]
aktów — dziś popr. w tym znaczeniu: akt. [przypis edytorski]
aktów — dziś w tym znaczeniu („dokumenty”) D.lm: akt. [przypis edytorski]
A któż Tobie podobny Panie (…) znosisz nieprawości i mijasz grzech tych ostatków ludu twego… — Mi 7, 18–19. [przypis edytorski]
A kto cię postawił panem i sędzią nad nami? — Dz 7, 27. [przypis edytorski]
aktorat (daw.) — pozew. [przypis edytorski]
Aktoris — tj. Eurynome, córka Aktora. [przypis edytorski]
aktorka — sukcesorka; jedyna dziedziczka majątku. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr.: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr. forma M. lm: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorskiem — dziś popr.: aktorskim. [przypis edytorski]
aktor — tu określenie strony procesu. [przypis edytorski]
aktualny pułkownik — tu zapewne: faktycznie dowodzący oddziałem, nie tylko posiadający stopień oficerski. [przypis edytorski]
aktuariusz (z łac.) — urzędnik mający pieczę nad aktami, pisarz sądowy. [przypis edytorski]
aktykować (daw.) — wpisać do akt. [przypis edytorski]
akty — tu dziś raczej: akta. [przypis edytorski]
Aktywiści — politycy współpracujący w czasie I wojny światowej z Anglią i Niemcami. [przypis edytorski]
akum (hebr. akronim) — pierwotnie: bałwochwalca; zastępnik słowa „goj” w znaczeniu: innowierca, nie-Żyd. [przypis edytorski]
akuratnie (gw.) — akurat; w tym czasie. [przypis edytorski]
akuratnie (gw.) —dokładnie. [przypis edytorski]
akuratnie — punktualnie, dokładnie. [przypis edytorski]
akuratność — dokładność. [przypis edytorski]
akuratny — dokładny, porządny, schludny. [przypis edytorski]
akuratny — dokładny. [przypis edytorski]
akuszeria (daw.) — położnictwo. [przypis edytorski]
akuszerka (daw.) — położna. [przypis edytorski]
akuszerka — położna. [przypis edytorski]
Akuzilaos z Argos (V w. p.n.e.) — grecki mitograf i logograf, tj. interpretator mitów oraz autor prac opisujących dawne dzieje, głównie mityczne; jego prace zachowały się tylko we fragmentach. [przypis edytorski]
akwaforta — rodzaj techniki graficznej, polegającej na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem. [przypis edytorski]
akwaforta — technika graficzna, polegająca na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem; także: odbitka uzyskana tą techniką. [przypis edytorski]
akwaforta — technika graficzna wklęsła, w której grafikę odbija się z płytki, w której rowki zostały wytrawione kwasem. [przypis edytorski]
akwedukt (z łac.) — wodociąg. [przypis edytorski]
Akwilon — bóg północnego, zimnego wiatru, odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg północnego, zimnego wiatru. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg wiatru płn.; uosobienie gwałtownego, zimnego wiatru oraz w ogóle Północy jako strony świata; odpowiednik Boreasza w mit. gr. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg wiatru płn.; uosobienie gwałtownego, zimnego wiatru oraz w ogóle Północy jako strony świata; odpowiednik Boreasza w mit. gr. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — uosobienie wiatru płn. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]
akwilon (z mit. rzym.) — zimny, północny wiatr; Akwilon, bóg pólnocnego wiatru, stanowił odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
akwilon (z mit. rzym.) — zimny wiatr północny; Akwilon, bóg północnego wiatru, stanowił odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
akwizgrański — Akwizgran a. Aachen to miasto koronacyjne cesarzy niemieckich; w tamtejszej kaplicy cesarz Karol Wielki (ok. 747–814) zgromadził wiele ważnych relikwii. [przypis edytorski]
akwizycja (daw.) — nabytek. [przypis edytorski]
A ładna kobyła to nie piękna? Przecież ją i bóg w wyroczni pochwalił? — jedyna znana nam wyrocznia pochwalająca klacze (chociaż niekoniecznie ich piękno) powstała w odpowiedzi na prośbę mieszkańców Megary i zaczyna się od słów: „Ze wszystkich krain Argos Pelazgijskie najlepsze, trackie klacze i lacedemońskie kobiety”. Jednak Hippiasz wydaje się sugerować, że wyrocznia dotyczyła klaczy z jego ojczystej Elidy. [przypis edytorski]
ałef — pierwsza litera alfabetu hebrajskiego. [przypis edytorski]
ałe głach (jidisz) — wszyscy równi. [przypis edytorski]
Ałgim — rzeka w azjatyckiej części Rosji, lewy dopływ rzeki Sym, która z kolei jest lewym dopływem Jeniseju. [przypis edytorski]
Ałła — Allach; o Boże. [przypis edytorski]
Ałmałyk — miasto powstałe w XIII w. w Siedmiorzeczu (regionie historycznym na terenie dzisiejszego pogranicza między Kazachstanem a Chinami) jako stolica podległej imperium mongolskiemu dynastii Tughril Chana. [przypis edytorski]
ałun — „kamyk po goleniu”, minerał używany dawniej do tamowania krwawienia ze skaleczeń po goleniu. [przypis edytorski]
ałun — kruchy, rozpuszczalny w wodzie minerał przybierający formę kryształków, stosowany do tamowania krwawienia. [przypis edytorski]
ałun — minerał, związek chemiczny zawierający aluminium. [przypis edytorski]
ałus (lit.) — piwo. [przypis edytorski]
ałus (z lit.) — kwas chlebowy. [przypis edytorski]
alabarta — dziś: halabarda. [przypis edytorski]
alabarta — halabarda. [przypis edytorski]
alabaster — biały lub delikatnie zabarwiony, lekko przeświecający minerał. [przypis edytorski]
alabaster — biały, prześwitujący minerał. [przypis edytorski]
alabaster — jasny, lekko przeświecający rodzaj kamienia. [przypis edytorski]
alabaster — rodzaj białego gipsu. [przypis edytorski]
alabaster — zbity, prześwitujący minerał będący drobnoziarnistą odmianą gipsu. [przypis edytorski]
alabastrowy — zrobiony z alabastru, białego, lekko prześwitującego minerału. [przypis edytorski]
A la bonne heure (fr.) — w samą porę. [przypis edytorski]
A la casa, Ignacio! (hiszp.) — Do domu, Ignacio! [przypis edytorski]
a la gier, kom a la gier (zniekształcone fr. à la guerre comme à la guerre) — jak to na wojnie. [przypis edytorski]
a la guerre comme á la guerre (fr.) — na wojnie jak to na wojnie. [przypis edytorski]
a la maniere russe (fr.) — na sposób rosyjski. [przypis edytorski]
alameda (hiszp.) — promenada. [przypis edytorski]
Alanowie — lud irański, spokrewniony ze Scytami i Sarmatami. [przypis edytorski]
Alanowie — sarmacki lud pochodzenia indoirańskiego. Przewędrowali z okolic Morza Kaspijskiego przez Europę i Półwysep Iberyjski do Afryki Północnej. [przypis edytorski]
A larga, ladron! A larga! — Precz, zbóju! Precz! [przypis edytorski]
a l'artiste — jak artysta, w stylu artysty. [przypis edytorski]
Alaryk (376–412) — wódz Wizygotów; pierwszy, który zdobył Rzym. [przypis edytorski]
Alaryk, Attyla, Karl, Rienzi — postacie historyczne związane z Rzymem: Alaryk I (ok. 370–410): król Wizygotów, pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym (410); Attyla (406–453): wódz Hunów, twórca rozległego imperium, wielokrotnie najeżdżał Rzymian, ze względu na okrucieństwo zyskał przydomek „bicza Bożego”; Karol Wielki (ok. 742–814): król Franków i Longobardów, koronował się na cesarza rzymskiego w Rzymie w r. 800; Cola di Rienzi (1313–1354): przywódca rewolucji ludowej w Rzymie (1347), obwołany trybunem ludowym, dążył do wskrzeszenia republiki rzymskiej i zjednoczenia Italii pod przewodnictwem Rzymu. [przypis edytorski]
Alaryk I (ok. 370–410) — król Wizygotów (od 395), pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym. [przypis edytorski]
Alaryk I (ok. 370–410) — król Wizygotów (od 395), pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym. [przypis edytorski]
Alaryk I (ok. 370–410) — król Wizygotów, pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym (410). [przypis edytorski]
Alaryk I (ok. 370– 410) — pierwszy z dynastii Baltów, od 395 król Wizygotów, którym cesarz Walens zezwolił osiedlić się na terenie cesarstwa rzymskiego w Mezji; pierwszy wódz plemion germańskich, który zdobył Rzym: po wejściu do miasta 24 sierpnia 410, wpuszczeni przez zdrajców przez Bramę Salariańską, Wizygoci wraz z rzym. niewolnikami przez trzy dni łupili go i podpalali najsławniejsze budynki, z wyjątkiem kościołów, ponieważ byli chrześcijanami (wyznania ariańskiego). [przypis edytorski]
Alary, Pierre-Joseph (1689–1770) — francuski duchowny i pisarz, członek Akademii Francuskiej (1723), jeden z nauczycieli małoletniego Ludwika XV. [przypis edytorski]
a l'assassino (wł.) — na mordercę (przekleństwo). [przypis edytorski]
Alastor, czyli Duch samotności — poemat Shelleya, opublikowany w 1816 r. [przypis edytorski]
Ala — w oryginale Alice. [przypis edytorski]
Alba — folwark należący do ks. Karola Radziwiłła, znajdujący się pod Nieświeżem. [przypis edytorski]
Albaizyn, właśc. Albayzín a. Albaicín — dzielnica Grenady położona na wzgórzu naprzeciwko Alhambry; rozwijająca się od XI w. jako osobne osiedle wokół muzułmańskiej cytadeli, otoczona przez własne mury miejskie. [przypis edytorski]
alba (łac.: biała) — długa, biała szata liturgiczna noszona pod ornatem. [przypis edytorski]
Albalonga, częściej Alba Longa — główne miasto latyńskie, według legendy rodzinne miasto Romulusa i Remusa. [przypis edytorski]
