Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159475 przypisów.
tamcza — chmura. [przypis autorski]
tamcza — chmura. [przypis edytorski]
Tam (…) cztery tysiące trzysta i dwa roki czekałem nieba — Starożytni, według obliczeń biblijnych długoletności wieku człowieka, liczyli od narodzenia Adama do śmierci Chrystusa Pana lat 5232. Więc według tego rachunku Adam żył lat 930, a w przedsieni piekła przesiedział 4302 lat. [przypis redakcyjny]
tam — czyli w niebie. [przypis redakcyjny]
tam, dokąd nie wolno było wchodzić nawet prawowitemu Żydowi — chodzi tu o miejsce zwane Święte Świętych. [przypis tłumacza]
tam, do pępka ziemi — Grecy sądzili, że Delfy są środkiem świata i kamień przechowywany w świątyni delfickiej, tzw. omfalos, uważali za pępek ziemi. [przypis redakcyjny]
Tam duch godniejszy wprowadzi już ciebie — Rozum nad zakreślone sobie od Boga granice nie sięga dalej. W sferach nieskończoności wyręcza go wiara. Dlatego Wergiliusz, któremu obcą była ta wiara, nie może poety aż do Miasta Bożego doprowadzić. Doprowadziwszy go do punktu, poza który już rozum nie sięga, zda swoje przewodnictwo Beatrycze. [przypis redakcyjny]
Tam dziś panuje — pustka — rym do powyższego wersu „Że z raju dziś tu step” brzmi w domyśle „kiep”, tj. głupiec. [przypis edytorski]
tamecznego (starop.) — tamtego. [przypis edytorski]
tameczny (daw.) — tamtejszy. [przypis edytorski]
Johann Wolfgang von Goethe, Lata wędrówki Wilhelma Meistra, czyli wyrzekający się
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
tameczny — dziś raczej: tamtejszy. [przypis edytorski]
tameczny (starop. forma) — tamtejszy. [przypis edytorski]
tameczny — tamtejszy. [przypis edytorski]
tameczny — tamtejszy; znajdujący się tam. [przypis edytorski]
tamem ich nabyła (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tam ich nabyłam; tj. tu: tam nabawiłam się ich (kłopotów). [przypis edytorski]
tamem (…) wymieszkał (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: tam wymieszkałem; tam przemieszkałem. [przypis edytorski]
tamen (łac.) — przecież. [przypis edytorski]
tamen usque recurret (łac.) — zawsze powróci; fragm. przysłowia łac. naturam expellas furca, tamen usque recurret: choćbyś naturę wypędzał widłami, ona zawsze powróci. [przypis edytorski]
Tamerlan (1336–1405) — wielki zdobywca mongolski, podbił Azję Środkową, Persję, Indie; znany z okrucieństwa. [przypis redakcyjny]
Tamerlan (1336–1405) — właśc. Timur Chromy; od 1370 roku władca olbrzymiego państwa; założył turecką dynastię Timurydów, zdobył większość Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia. [przypis edytorski]
Tamerlan (1336–1405) — właśc. Timur Chromy; wódz mongolskiego plemienia Barłasów, założyciel dynastii Timurydów, panował w latach 1370–1405, był zdobywcą większości Azji Środkowej, Iranu, Iraku i Zakaukazia. [przypis edytorski]
Tamerlan a. Timur Chromy (1336–1405) — wódz Mongołów, założyciel dynastii Timurydów, zdobywca ogromnych obszarów Iraku, Iranu, Gruzji, Armenii i Indii. [przypis redakcyjny]
Tamerlanus — właśc. Timur Chromy (1336–1405), wódz mongolski, twórca imperium i założyciel dynastii Timurydów. [przypis edytorski]
tameśmy (…) poznali — tam poznaliśmy. [przypis edytorski]
tameśmy (…) słyszeli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: tam słyszeliśmy. [przypis edytorski]
tameśmy usiedli — inaczej: tam usiedliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
Tameś szedł — obok dopisany wariant: szedłeś. [przypis redakcyjny]
Tam (…) facies — Vergilius, Georgica, I, 506 [przypis tłumacza]
tam, gdzie brzęczą pszczoły — przenośnie: tam, gdzie powstaje nowa frakcja w dotychczasowej społeczności chrześcijan (podobnie jak wzmożone brzęczenie sygnalizuje wyrojenie się pszczół, gdy część roju opuszcza ul z nową królową). [przypis edytorski]
tam, gdzie jest ustanowiony satrapa, ten troszczy się o jedno i drugie — dopiero w późniejszych czasach, za Dariusza II (424–404), odstąpiono od zasady Dariusza I (521–485), że władza cywilna i wojskowa muszą być odrębne. Jednak działo to się tylko wyjątkowo i tylko w prowincjach granicznych satrapa bywał i wodzem (Cyrus Młodszy, Tissafernes). [przypis tłumacza]
Tam gdzie pociąga rozum naszą wolę — Rozum często bodzie nas przypomnieniem popełnionych błędów i grzechów i tym bodźcem pociąga nas do oczyszczenia się ze zmaz grzechowych. Po raz pierwszy na wierzchołku góry czyśćcowej, po zupełnym wyzwoleniu się duszy z więzów grzechowych przez uzupełnioną pokutę i obmyciu tego przypomnienia w rzece Lety to przypomnienie przestaje nas dręczyć. [przypis redakcyjny]
Tam, gdzie prawodawstwo nie należy do narodu, tam nie ma żadnego towarzystwa. Jest tylko pan i stado bydła jego. Nigdzie klima, wszędzie gwałt przeistacza człowieka, zostawia milionom ludzi życie, a sobie jednemu przywłaszcza prawa do tego życia należące . — towarzystwo: ustrój społeczny prawowity, nie może opierać się na gwałcie, który będąc zaprzeczeniem prawa, nie może być źródłem prawa. [przypis redakcyjny]
tam, gdzie się spodziewamy powszechnej pochwały — w Grecji. [przypis tłumacza]
Tam gdzie (…) wszelkie się „Ubi'' i „Quando'' zaczyna — W tekście oryginału: Ove s'appunta ogni Ubi e ogni Quando, to znaczy: wszelka idea miejsca i czasu, jako w Bogu, jako w idei bezwarunkowego dobra, piękna prawdy [ubi, quando — gdzie, kiedy; red. WL]. [przypis redakcyjny]
tam gdzie Zola piętrzy potworne masy kamieni(…) białe lilie kołyszące się wokół lśniących ołtarzy — S. Przybyszewski, Aufden Wegen der Seele, Berlin 1896, s. 58–59. [przypis autorski]
tam gnuśni udarnicy… — zestawienie radzieckich przodowników pracy z oddziałami nazistowskiej Służby Pracy. [przypis edytorski]
Tam gród nasz, na tym Dardan urodził się łanie (…) — Dardanus miał opuścić swe miasto rodzinne Korytus w Etrurii i otrzymać od Teukra, jako wiano córki oddanej Dardanusowi za żonę, krainę w pobliżu późniejszej Troi, zwaną najpierw Dardanią, a następnie od imienia wnuka Dardanusa, Trosa: Troją. [przypis edytorski]
ta miłość, czyli błogość, w Piśmie Św. nazywa się chwałą — Jes. 6, 3; Ps. 8, 6 i 113, 4 (chawod). Joh. 11, 40; Rom. 3, 23, Eph. 1, 17, 18 (doksa). [przypis redakcyjny]
Tamilowie — naród z grupy ludów drawidyjskich, zamieszkujący płd. kraniec Płw. Indyjskiego oraz płn.-wsch. część Cejlonu. [przypis edytorski]
tamilski — język z rodziny drawidyjskiej, używany gł. w południowych Indiach oraz na wyspie Cejlon; jako język literacki wykształcił się w I w. n.e. [przypis edytorski]
Tami-n-hor a. Demi en Hor, gr. Hermopolis Mikra — dziś Damanhur, miasto w zachodniej części Delty Nilu, położone ok. 150 km na północny zachód od Memfis, nad kanałem łączącym kanopskie ramię Nilu z jeziorem Mareotis (dziś Buhajrat Marjut). Stolica 7. nomu Dolnego Egiptu. [przypis edytorski]
Tamino i Pamina — postaci z opery Mozarta Czarodziejski Flet (1791). [przypis edytorski]
tam in prosperis (łac.) — tak w pomyślnych. [przypis redakcyjny]
tam i sam (daw., gw.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (daw.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (dw., gw.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (starop.) — tu i tam. [przypis edytorski]
tam i sam (starop.) — tu i tam; tu i ówdzie. [przypis edytorski]
tam i sam — tu i ówdzie; bez celu. [przypis edytorski]
Tamis — rzeka Tamiza w Anglii. [przypis redakcyjny]
Tamiza — rzeka w płd. Anglii. [przypis edytorski]
Tam jest metempsychoza — mowa tu o prelekcjach Mickiewicza w Collège de France. [przypis redakcyjny]
Tam kwitnie Róża — Najświętsza Panna zwana Różą mistyczną (Rosa mystica). [przypis redakcyjny]
Ta młoda osoba — Panna des Hayes de Courcelles, której małżeństwo z panem de Guibert zostało postanowione. Pewnego dnia, kiedy młoda panna i jej matka miały być u pana de Guibert, panna de Lespinasse, ku wielkiemu przerażeniu tego ostatniego, wtargnęła do mieszkania, pragnąc ujrzeć i poznać tę, która jej zabiera przedmiot ukochania. Poznanie odbyło się spokojnie i, na pozór przynajmniej, ku ogólnemu zadowoleniu. [przypis tłumacza]
tam mądrość (…) gdzie taka pokora i mierność przemieszkiwa — luźne nawiązanie do Jk 3, 13. [przypis edytorski]
Tammuz — mniej więcej druga połowa czerwca i pierwsza połowa lipca według kalendarza juliańskiego. [przypis tłumacza]
Tammuz, Tamuz a. Dumuzi (mit.) — starożytny mezopotamski bóg umierającej i odradzającej się przyrody, którego kult rozpowszechnił się na Bliskim Wschodzie; małżonek bogini Isztar (sumeryjskiej Inanny). [przypis edytorski]
Ta mnie nie odtrąci, Ale wtrąci w ten swój domek — quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi. [przypis tłumacza]
Tam nieszczęśliwy, znikły we złym wichrze czerwony upiór… — są to wszystko wyobrażenia ukraińskiego ludu. Według mniemań jego, wiatr kręcący się po polu, który wreszcie po tutejszych nieobejrzanych płaszczyznach nierzadko widzieć, jest coś niezmiernie złego. Opowiadają przykłady ludzi, których wicher ten spotkał na swojej drodze i którzy odtąd nie wiedzieć gdzie zniknęli. Inną razą nóż poświęcony, rzucony w słup kręcącego się wichru, upadł na ziemię w tym miejscu krwią obryzgany. Do tego wyobrażenia stosuje się wiersz w Marii Malczewskiego: „Ale bo też na stepie czart harce wyprawiał.” Spadająca gwiazda jest, podług ich mniemania, latawiec (rodzaj powietrznego złego ducha). O jego miłostkach z kobietami często posłyszeć można. Myślą także, iż zmarłe bez chrztu dzieci błąkają się w powietrzu, jęcząc i narzekając, póki kto nie ośmieli się ich przywołać i chrztu udzielić. [przypis autorski]
tamój (daw.) — tam. [przypis edytorski]
Tam, o jutrzni we mgłach, odpływają małe statki rybackie (…) lśniący topór u gondoli dziobu przytwierdzony profilem zębatym się określa… — cytaty z noweli Cypriana Kamila Norwida Menego. [przypis edytorski]
Tamos — Tamos z Memfis w Egipcie, admirał Cyrusa; gdy Tissafernes dzierżył tę władzę, którą później Cyrus otrzymał, był Tamos z ramienia Tissafernesa zarządcą Lidii. [przypis tłumacza]
tamować — powstrzymywać. [przypis edytorski]
t'amo! (wł.) — Kocham Cię! [przypis edytorski]
T'amo (wł.) — kocham cię. [przypis edytorski]
tam palą żywcem regentów — Aluzje do palenia protestantów za Franciszka I. [przypis tłumacza]
Tam przecież Turczyn włada — Jerozolima znajdowała się pod panowaniem Imperium Otomańskiego w latach 1517–1917. [przypis edytorski]
tamquam Moisem, servatorem, salvatorem, liberatorem populi de servitute lechica et bono omine (łac.) — jakby Mojżesza, opiekuna, wybawcę, wyzwoliciela ludu z niewoli polskiej i na dobrą wróżbę. [przypis redakcyjny]
tamquam re bene gesta (łac.) — jakby sprawę dobrze załatwił. [przypis edytorski]
tamquam rem bene gestam (łac.) — jako rzecz dobrze zrobioną. [przypis edytorski]
tamquam sponsus (łac.) — niby oblubieniec. [przypis tłumacza]
Tam śniły mi się sny zachwycające — Tu następują w obrazach przykłady cnót łagodności, przeciwne występkowi gniewu. Że te obrazy przedstawiają się we śnie poety, myśl ta oznacza stan ciemny, jakby marzący, w jaki nas gniew wtrąca. [przypis redakcyjny]
tam się oglądało potworny stwór — dziś popr.: tam się oglądało potwornego stwora. [przypis edytorski]
Tam się załamały saksońskie zastępy, Harold śmierć poniósł tam sławną — w bitwie pod Hastings w 1066 r. wojska Wilhelma Zdobywcy z Normandii pokonały pospolite ruszenie Saksonów, germańskich mieszkańców Anglii, pod wodzą króla Harolda II Godwinsona (1022–1066). Powodem najazdu był spór o tron angielski, obiecany przez poprzedniego króla m.in. Wilhelmowi, a zwycięstwo ułatwił Normanom potężny najazd wikingów, sprzymierzonych z bratem Harolda. [przypis edytorski]
tamstela (reg.) — stamtąd. [przypis edytorski]
tam-tam — tu: odmiana gongu, azjatycki instrument muzyczny w postaci zawieszanej pionowo metalowej tarczy, w którą uderza się pałką o miękkiej główce. [przypis edytorski]
tamta niewiasta — Filokomazjum. [przypis tłumacza]
tamtę (daw.) — dziś: tamtą. [przypis edytorski]
tamtę — dziś popr.: tamtą. [przypis redakcyjny]
tamtę — dziś: tamtą. [przypis edytorski]
tamtę (starop. forma) — dziś popr.: tamtą. [przypis edytorski]
tamtego opryszka — Cezara. [przypis tłumacza]
Tamtego (…) w tym wina — Sokratesa. [przypis tłumacza]
Tamten — dramat Gabrieli Zapolskiej z 1898 r., ukazująca traktowanie polskich spiskowców przez rosyjskich żandarmów podczas procesu. [przypis edytorski]
Tamten, to szczwana sztuka — Scena ta w dalszym ciągu charakteryzuje Tartufa: zanim się pojawi, będziemy go już znali ze wszystkich stron. Z współczesnego listu o komedii Świętoszek możemy wnioskować, że w pierwszej redakcji sztuki rozmowa ta o dewotach wciskających się w domy była bardziej rozwinięta i że ją polecono Molierowi skreślić. [przypis tłumacza]
tamten ucieka przed skwarem, ucieka przed mrozem — królowie perscy posiadali rezydencje letnią, zimową i wiosenną. Zimę spędzali w mieście Babilonie, nad Eufratem dolnym, wiosnę w Suzie, na wschód od Babilonu, lato w medyjskim mieście Ekbatana, w górach, na północ od Suzy. [przypis tłumacza]
tam — tu: na cudzym. [przypis edytorski]
tam — tu: wtedy. [przypis redakcyjny]
tamtych dwóch — Pliniusza młodszego i Cycerona. [przypis tłumacza]
tamtych — tj. zalotników czekających w zasadzce na Telemacha. [przypis edytorski]
Tamtym zaś na razie wystarczyło zwycięstwo… — w tym ustępie mało ważne różnice między tekstem Niesego i Dindorfa, których zaznaczać nie warto. [przypis tłumacza]
tamuj (reg.) — tam. [przypis edytorski]
tam (…) umieścić bohaterów mego romansu — Nowa Heloiza [pierwsze wydanie tego romansu (1761) nosiło tytuł: Listy dwojga kochanków, mieszkańców małego miasteczka u stóp Alp; red. WL]. [przypis tłumacza]
Tam u niej damy się zbierają. I dziś właśnie „O czułym” dyskursować mają — w XVII w. dzieła literackie czytano i omawiano podczas regularnych zebrań towarzyskich w domach arystokratycznych lub mieszczańskich. Tego rodzaju salony literackie, gromadzące twórców, krytyków i odbiorców literatury, prowadziły często kobiety. [przypis edytorski]
Tamuz — czwarty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i dziesiąty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na czerwiec–lipiec. [przypis edytorski]
tam vile sanguinis pretium (łac.) — tak błaha cena krwi. [przypis redakcyjny]
tam — w obozie polskim. [przypis redakcyjny]
Tam wstaje (…) purpurową — Por. poemat Hallera Alpen: Dort ragt das hohe Haupt vom edeln Enziane/ Weit übern niedern Chor der Pöbelkräuter hin,/ Ein ganzes Blumenvolk dient unter seiner Fahne,/ Sein blauer Bruder selbst bückt sich und ehret ihn./ Der Blumen helles Gold, in Strahlen umgebogen,/ Thürmt sich am Stengel auf, und krönt sein grau Gewand,/ Der Blätter glattes Weiss, mit tiefem Grün durchzogen,/ Strahlt von dem bunten Blitz von feuchtem Diamant./ Gerechtestes Gesetz! dass Kraft sich Zier vermähle,/ In einem schönen Leib wohnt eine schöne Seele. Hier kriecht ein niedrig Kraut, gleich einem grauen Nebel,/ Dem die Natur sein Blatt im Kreuze hingelegt;/ Die holde Blume zeigt die zwei vorgöldten Schnäbel,/ Die ein von Amethyst gebildter Vogel trägt./ Dort wirft ein glänzend Blatt, in Finger ausgekerbet,/ Auf einen hellen Bach den grünen Wiedersebein;/ Der Blumen zarten Schnee, den matter Purpur färbet,/ Schliest ein gesstreifter Stern in weisee Stahlen ein./ Smaragd und Rosen blühn auch auf zertretner Heide,/ Und Felsen decken sich mit einem Purpukleide. [przypis redakcyjny]
tam w ten czas trafił Orland — Orland przybył z dalekiego wschodu, gdzie walczył w obronie oblężonej (w jej zamku Albraka) Angeliki. [przypis redakcyjny]
Tam wyżej wkrótce twoja Beatryce ukoi żądzę tę i wszystkie inne — Tu potrzeba przypomnieć, że Wirgiliusz symbolicznie rozum, a Beatrycze mądrość bożą przedstawia, do której dojść możemy tylko przez wiarę: sam rozum nie ma takiej siły światła, ażeby nim mógł wszystkie tajemnice pozaświatowe objaśnić. [przypis redakcyjny]
